F50-F59 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi Flashcards
F50.0
F50.1
F50.2
F50.0 - jadłowstręt psychiczny
F50.1 - jadłowstręt psychiczny atypowe
F50.2 - żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
F50.3 - Atypowa żarłoczność psychiczna
F50.4 - Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F50.5 - Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F50.3
F50.4
F50.5
F50.3 - atypowa żarłoczność psychiczna
F50.4 - przejadanie się związane z innymi czynniki psychologicznymi
F50.5 - wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F50 - zaburzenia odżywiania: epidemiologia
- najwyższa zapadalność u kobiet 15-30 lat
- wzrost zachorowalności
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: rozpoznanie
- zmniejszenie masy ciała (lub brak przyrostu u dzieci)
BMI < 17,5 - zachowania prowadzące do zmniejszenia masy ciała np unikanie tuczącego
- zaburzenia hormonalne minfestujące się brakiem miesiączki
- obawa przed przytyciem i zaburzony obraz własnego ciała
- zaburzenie nie spełnia kryteriów bulimii psychicznej
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: objawy
- spadek ctk, HR i temp
- zaparcia i wzdęcia
- nadmierne pocenie się stóp
- niedokrwistość
- brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między krwawieniami
- sucha, łuszcząca się skóra, utrata włosów
- meszek na ciele
- wyniszczenie
- obrzęk dłoni i stóp
- bóle i zawroty głowy
- omdlenia
- bladość, podkrążone oczy
- drażliwość, bezsenność
- objawy depresyjne
- zachowania obsesyjno - kompulsywne
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: epidemiologia
10-20x częściej u kobiet
< 30 rż
0,5-1% adolescentów
0,4-0,8% osób dorosłych
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: współistniejące zaburzenia psychiczne:
depresyjne 75%
lękowe 20-60%
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: przebieg i rokowanie
przebieg - stopniowy
40% wyleczonych
30% stan się polepsza
30% objawy są nadal obecne
NIELECZONE: śmierć 10-20% przypadkow
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: typy
Restrykcyjny - tylko ograniczanie posiłków
Bulimiczny - napady objadania się i/lub wymiotó
-stosowanie leków przeczyszczających, moczopędnych
- obserwuje się często zaburzenia kontroli impulsów
- uzależnienia od alko i SPA
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: korzystne czynniki rokownicze:
- wczesny początek
- osobowość histrioniczna
- brak konfliktów w rodzinie
- krótki czas od zaburzenia do terapii
- krótkotrwała hospitalizacja
- wyższe: status społeczny i wykształcenie
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: niekorzystne czynniki rokownicze
wymiotowanie
napady objadania się
przewlekłość i kompulsywność objawów
przedchorobowy nieprawidłowy rozwój
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: etiologia
- czynniki genetyczne 66% bliźniąt jednojajowych
- zaburzenia czynności układów: serotoninergicznego, NA, kortykoliberyny, regulujących uczucie głodu i sytości
- osobowości: histrioniczna, anakastyczna, schizoidalna
- czynniki rodzinne: sztywność relacji, blokowanie procesu autonomii dziecka, dominująca matka oraz bierny ojciec, sformalizowanie procesu wychowawczego
- czynniki społeczno - kulturowe: idealny wygląd
- wydarzenia życiowe: śmierć w rodzinie, molestowanie seksualne
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: powikłania somatyczne
- bradykardia
- hipotonia
- wydłużenie OT
- wypadanie płatka zastawki dwudzielnej
- omdlenia
- powiększenie ślinianek
- zapalenie przełyku
- krwawienie z bł. śluzowej żołądka
- PChN
- HIPO- kaliemia, kalcemia, fosfatemia, natremia, magnezemia
- zasadowica hipochloremiczna
- obniżone st. LH, FSH, estrogenów, GnRh, testosteronu, tyroksyny
- podwyższone stężenie kortyzolu i GH
- zab. świadomości i poznawcze
- drgawki
- sucha skóra
- utrata szkliwa, próchnica
- anemia, leukopenia, trombocytopenia
- osteopenia, osteoporoza
F50.0 - jadłowstręt psychiczny: wskazania do hospitalizacji
- m.c. < 35% należnej/ BMI <13
- dorośli: HR <40/min; RR < 90/60 mmHg lub niedociśnienie ortostatyczne
dzieci: HR < 50/min; RR < 80/50; glc <60mg%; st potasu <3 mmol/l - zaburzenia elektrolitowe
- temp < 36 st C
- upośledzenie funkcji nerek, wątroby
- czynniki dodatkowe np. infekcje
- współistnienie innych zab psychicznych np nasilone stany lękowe
- ciężkie uzależnienie od alko lub SPA
F50.1 - jadłowstręt psychiczny atypowy: definicja
objawy anoreksji jednak ich nasilenie jest łagodne lub nie spełniają wszystkich kryteriów diagnostycznych
F50.2 - Bulimia psychiczna: rozpoznanie
Co najmniej 2x w tygodniu przez 3 msc
- epizody przejadania się
- uporczywa koncentracja na jedzeniu, poczucie przymusu jedzenia
- ocena siebie jako osoby otyłej, strach orzed przytyciem
- prowokowanie wymiotów, wydalania stolca, okresy głodowania
- leki obniżające łaknienie, leki moczopędne
F50.2 - Bulimia psychiczna: epidemiologia
2-3% populacji
1-3% kobiet, 0,1%M
- gł nastolatki i młodzi dorośli
- częstsza niż anoreksja
F50.2 - Bulimia psychiczna: współwystępujące zab psychiczne
- osobowość borderline ok25%
- afektywne 25-40% depresja, ChAD
- lękowe 13%
- PTSD
- używanie SPA/ alkoholu
F50.2 - Bulimia psychiczna: przebieg i rokowanie
25% przewlekle
25% uzyskuje remisję
śmiertelność < niż w anoreksji 0,7%
F50.3 Atypowa żarłoczność psychiczna
- objawy bulimii ale nie spełnia wszystkich kryteriów tego rozpoznania
Zaburzenia odżywiania: leczenie
- psychoterapia
- edukacja pacjenta i jego rodziny
- realimentacja w celu przyrostu masy ciała: 1-2kg/ tydzień
- leków nie można jak BMI <15
- SSRI - fluoksetyna !
Sen dorosłego: cykle i czas trwania
4-6 cykli po 80-120 min Cykl składa się z: 1. NREM: największy wypoczynek - N1- czuwanie przechodzi w sen -N2 - sen płytki N3 - sen głęboki 2. REM: - wzrost napięcia mm prążkowanych - marzenia senne
Sen: czynniki regulujące
noworodki śpia 16h (50% sen aktywny)
dorośli 7-8h R:20-25%
osoby strasze: więcej N1, a mniej N3 więc wybudzenia
- pogorszenie jakości snu u M ok 20 rż, u K koło 40 rż
Dyssomnie (problemem jest czas/ pora snu): wymienić
- Insomnie
- Hipersomnie: narkolepsja, hipersomnia idiopatyczna
- zaburzenia rytmu okołodobowego: zespół opóźnionej fazy snu, przyspieszonej fazy snu, rytm wolnobiegnący
Parasomnie (nieprawidłowe zdarzenia podczas snu): wymienić
- lęki nocne
- somnambulizm
- koszmary senne
- zaburzenia zachowania podczas snu REM
- katatrenia (jęki nocne)
Insomnie (bezsenność): podział
- przygodna: do kilku dni przez np stres lub choroby somatyczne
- krótkotrwała do 4 tyg
- przewlekła > 1 msc
Insomnie (bezsenność): etiologia
a. zab psychiczne (gł. afektu i lękowe) - ok 50%
b. pierwotna 20%
c. choroby somatyczne 10-30%
d. uzależniania 10-20%
Insomnie (bezsenność): epidemiologia
30-50% objawy bezsenności
15% populacji ogólnej
Insomnie (bezsenność): kryetria diag
- sen (trudności w zasypianiu, wybudzanie się)
- 3x w tyg przez 1 msc
- pogorszenie samopoczucia i funkcjonowania
- wykluczenie przyczyny organicznej
Insomnie (bezsenność): leczenie
- usunięcie czynników powodujących bezsenność
- terapia poznawczo - behawioralna
- wzmacnianie rytmu okołodobowego
- “zetki” zolpidem, zopiklon, zaleplon - uzależniają
- BDZ - jeśli lęk tez
- hydroksyzyna
- mianseryna, mirtazapina, trazodon, doksepina
- kwetiapina, olanzapina, lewomepromazyna, promazyna, prometazyna
Hipersomnie: definicja
zbyt długi czas snu, nadmierna senność w ciągu dnia
- należy wykluczyć niedobór snu
Hipersomnie: skala senności
Epworth
> 15 senność patologiczna
5-8% hipersomnia zaburza codzienne funkcjonowanie
Hipersomnie: wielokrotny test latencji snu MSLT
ocena skłonności do zasypiania podczas pięciu 20-30min drzemek zaplanowanych co 2h w ciągu dnia
- nadmierna senność: czas zasypiania < 5 min
- w narkolepsji 2x co najmniej zaśnięcie snem REM
Hipersomnia: rodzaje
- Narkolepsja:
- uszkodzenie bocznego podwzgórza zawierającego hipokretynę (spadek w PMR) - Hipersomnia idiopatyczna
Narkolepsja: tetrada narkoleptyczna
- nadmierna senność: ataki snu w nieoczekiwanych sytuacjach trwające do kilkunastu min
- Katapleksja: spadek napięcia mięśni z upadkiem, świadomość zachowana
- halucynacje hipnagogiczne - zasypianie REM
- Paraliż przysenny
Hipersomnie: leczenie
sen > 8h + drzemki < 30 min
- w dni nauki/ pracy: kofeina, modafinil, metylfenidat
> katapleksja: wenlafaksyna, fluoksetyna, paroksetyna, klomipramina
> ciężka katapleksa: hydroksymaślan sodu
Zespół opóźnionej fazy snu (DSPS): epidemiologia
- najczęstsze zaburzenie rytmu okołodobowego
- początek snu o 2.00
- częste poniżej 30 rż
- objawia się gdy poranne wstawanie staje się obowiązkowe
- różnicować z nawykową opóźnioną fazą snu, wynikającą z trybu życia
Zespół opóźnionej fazy snu (DSPS): leczenie
- fototerapia rano
- melatonina wieczorem
- ustępuje z wiekiem
Zespół przyspieszonej fazy snu: definicja
- początek snu przed 21
- sen kończy się o 3-4 w nocy
Zespół przyspieszonej fazy snu: leczenie
spędzanie aktywnie czasu wieczorem, ekspozycja na światło wieczorem
Rytm wolnobiegnący: definicja
- występuje rzadko
- u niewidomych lub u znajdujących się w izolacji
- pacjent każdego dnia zasypia i budzi się później zgodnie z jego własnym endogennym rytmem, dłuższym niż 24 godziny
- leczenie: ekspozycja na wyznaczniki czasu
Parasomnie - somnambulizm: Sennowłóctwo
= lunatyzm
- pacjent wstaje z łóżka i chodzi bez celu
- obniżony poziom świadomości i reaktywności
- oczy zwykle otwarte
- możliwy powierzchowny kontakt
- w czasie snu głębokiego
- głównie w pierwszej połowie nocy (60-120min po zaśnięciu)
- po przebudzeniu, epizod pokryty niepamięcią
- często występuje rodzinnie
- 4-10 rż (30% przynajmniej 1 epizod)
Parasomnie - somnambulizm: leczenie
a. metody behawioralne, drzemki w ciągu dnia
b. należy zabezpieczyć otoczenie
c. ostatecznie: niska dawka konazepamu
Parasomnie - lęki nocne: epidemiologia
- 3% dzieci, między 4-12 rż
- wybudzanie się podczas pierwszej z trzech części snu z głośnym krzykiem i dezorientacją
- epizod nie przekracza 10 min
- rano niepamięc
Parasomnie - lęki nocne: leczenie
metody behawioralne- drzemki w ciągu dnia
Parasomnie - koszmary senne: epidemiologia
10-50% dzieci pomiędzy 3-5 rż
1% dorosłych 1x w tyg
Parasomnie - koszmary senne: charakterystyka
- po każdej części snu
- typowo w drugiej połowie
- treść pamiętana po przebudzeniu
- ich przeżywanie stanowi jedno kryterium PTSD
Parasomnie - koszmary senne: leczenie
- psychoterapia (PTSD!)
- leki hamujące sen REM (TLPD, SSRI) - tylko chwilowa poprawa
Parasomnie - zaburzenia zachowania podczas snu REM: definicja, epidemiologia, leczenie
- nie dochodzi do odcięcia OUN od mięśni, reagowanie gwałtownymi ruchami w obrębie łóżka
- w drugie połowie nocy
- 0,5% populacji
- gł > 50 rż
- leczenie: jak konieczne, niskie dawki klonazepamu
Zaburzenia ruchowe związane ze snem - RLS zespół niespokojnych nóg: epidemiologia
- 5% populacji ogólnej
- 10% > 65 rż
- należy do grupy dyssomnii
Zaburzenia ruchowe związane ze snem - RLS zespół niespokojnych nóg: objawy
- przymus poruszania nogami, często z nieprzyjemnymi doznaniami czuciowymi w obrębie nóg prowadzący do fragmentacji snu
- nasilenie wyłącznie podczas spoczynku
- nasilenie wieczorem i w nocy
- częściowa poprawa podczas aktywności, poruszania się
Zaburzenia ruchowe związane ze snem - RLS zespół niespokojnych nóg: leczenie w zależności od postaci
od 20-30 rż narastają objawy
- zakłócenie działania układów dopaminowego i opioidowego
Postać idiopatyczna: L-dopa
Postać wtórna: niedobór żelaza i magnezu, niewydolność nerek, polineuropatie, działanie niepożądane leków np przeciwpsychotycznych
Zaburzenia seksualne: definicja
zdrowie seksualne jest stanem fizycznym, emocjonalnego, psychicznego i społecznego dobrego samopoczucia związanego z seksualnością
F52
dysfunckja seksualna niespowodowana zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną
F60-F69
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
Zaburzenia seksualne: epidemiologia u kobiet
- brak/ utrata potrzeb seksu 25-37%
- zaburzenia orgazmu 8-10%, a brak 17%
- dyspareunia 13%
- zaburzenia podniecenia seksualnego 12%
- orgazm przedwczesny 7%
- awersja seksualna 2-3%
- pochwica 2%
Zaburzenia seksualne: epidemiologia u M
- orgazm przedwczesny 35-40%
- brak/ utrata potrzeb seksualnych 11-25%
- zaburzenia podniecenia seksualnego 8%
- zaburzenia/ brak orgazmu 4%
- dyspareunia 2%
Zaburzenia seksualne: etiologia
- czynniki biologiczne: hiperprolaktynemia, hipogonadyzm, nadczynność tarczycy, nikotynizm, uzależnienie od alkoholu i narkotyków, leki psychotropowe, hipotensyjne , cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, NT, udar, stwardnienie rozsiane, choroby narządów płciowych
- psychogenne: rozwojowe np nieudane małżeństwo rodziców
osobowościowe: kompleksy, lęk
partnerskie np rutyna - społeczno-kulturowe
Brak lub utrata potrzeb seksualnych: definicja
- brak zainteresowania aktywnością seksualną
- brak myśli lub fantazji erotycznych
- może wystąpić w depresji
Awersja seksualna: def
unikanie relacji seksualnych spowodowane odczuciami niechęci, wstrętu, obawy wobec wszelkich przejawów seksualności
Brak radosnego przeżywania: def
np w depresji
- podczas pobudzenia seksualnego pojawia się rekacja genitalna ale nie towarzyszy jej przyjemne wrażenie podniecenia
Zaburzenia erekcji członka: definicja
- brak reakcji genitalnej
- niezdolność do osiągnięcia lub utrzymania erekcji
Zaburzenia erekcji członka: przyczyny
50% - organiczne (choroby serca i NT, andropauza, cukrzyca, choroby neurologiczne, urazy rdzenia kręgowego, pooperacyjne)
15% - psychogenne (zaburzenia erekcji tylko w czasie seksu, prawidłowe są erekcje ranne oraz w czasie masturbacji, często depresja)
30% - wieloczynnikowo
Zaburzenia erekcji członka: skala twardości członka
4-stopniowa
Zaburzenia erekcji członka: leczenie
- inhibitory PDE-5 (sildenafil)
- iniekcje prostaglandyn w ciała jamiste członka
- metody treningowe, protezowanie członka
Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet: etiologia
- subiektywne: brak lub zmniejszone uczucie przyjemności w czasie stymulacji seksualnej
- pochodzenia genitalnego: brak/ zmniejszone obrzmienie i lubrykacja narządów płciowych
- przetrwałe podniecenie: spontaniczne i niepożądane
zaburzenia orgazmu: definicja
- brak/ opóźnienie orgazmu
- mogą być pierwotne/ wtórne, ogólne/ sytuacyjne
zaburzenia orgazmu: podział
- M - wytrysk opóźniony/ brak wytrysku
* do różnicowania z wytryskiem wstecznym - K - pomimo subiektywnie wysokiego podniecenia zmniejszone odczuwanie/ brak orgazmu
zaburzenia orgazmu: przyczyny wytrysku wstecznego
- operacje prostaty
- uszkodzenie unerwienia autonomicznego
- cukrzyca
- choroby neurologiczne np. stwardnienie rozsiane
wytrysk przedwczesny: ogólnie
najczęstsze zab seksualne u M
- przed lub 15 sek po rozpoczeciu stosunku
- w trakcie zwodu niewystarczającego do umożliwienia stosunku
wytrysk przedwczesny: przyczyny
- nadwrażliwość neurogenna członka
- zbyt krótkie wędzidełko żołędzi
- nadczynność tarczycy
- cukrzyca
- częste masturbacje
- impulsywność
- neurotym
wytrysk przedwczesny: leczenie
- TLPD (klomipramina)
- SSRI (sertralina, paroksetyna, fluoksetyna)
- żele znieczulające miejscowo żołądź
Pochwica: def i leczenie
- niezależny od woli, spastyczny skurcz mięśni otaczających pochwę, przez co wprowadzenie członka jest niemożliwe lub bolesne Leczenie: a. rozkurczowe b. przeciwbólowe c. przeciwlękowe d. metody treningowe
Dyspareunia: def
trwały lub nawracający ból narządów płciowych podczas wprowadzania członka do pochwy
Nadmierny popęd seksualny: przyczyny
- hiperandrogenizm u kobiet
- padaczka
- stan maniakalny
- mechanizmy obronne
- guzy mózgu
Nadmierny popęd seksualny: leczenie
- leki obniżające popęd (antyandrogenne i psychotropowe)
- psychoterapia
- ruch SA (seksoholików anonimowych)
