Farmakologia psychiatri Flashcards
Leki przeciwpsychotyczne: I generacji: wymienic grupy i leki
= klasyczne, typowe
- pochodne fenotiazyny
a. chlorpromazyna
b. flufenazyna
c. lewmomepromazyna
d. perazyna
e. perfenazyna
f. prochloroperazyna
g. promazyna
h. prometazyna - pochodne tioksantenu
A. chlorprotiksen
B. flupentiksol
C. Zuklopentiksol - pochodne butyrofenu
- haloperidol
Leki przeciwpsychotyczne: II generacji: leki
= Atypowe
- Amisulpryd
- Aripiprazol
- Klozapina
- Kwetiapina
- Olanzapina
- Risperidon
- Sertindol
- Ziprasidon
- Sulpiryd
Leki przeciwpsychotyczne: I generacji mechanizm działania
- mało selektywne - blokada rec D w ukł mezolimbicznym (zmniejszenie objawów pozytywnych), jak i guzkowo- lejkowym (wzrost wydzielania prolaktyny - mlekotok, brak miesiączki) oraz nigrostriatalnym (zab. pozapiramidowe)
- część leków ma działanie cholinolityczne, antyhistaminowe, noradrenolityzne i antagonistyczne wobec 5HT2
Leki przeciwpsychotyczne: II generacji - mechanizm działania
- wpływ przeciwdopaminowy znacznym stopniu ograniczony do ukł mezolimbicznego (zmniejszenie objawów pozytywnych)
- antagonistyczny wpływ na rec 5HT2A ( w korze przedczołowej), a przez to leczniczy na objawy negatywne
- część z nich działania cholinolityczne (klozapina) lub noradrenolityczne
- nie są calkowicie pozbawione powikłań pozapiramidowych i hormonalnych
Leki przeciwpsychotyczne: wskaznia objawy
- wpływ na omamy, urojenia, podniecenie ruchowe, objawy negatywne shizofrenii, a niektóre wykazują wpływ przecimaniakaly (arypiprazol)
Leki przeciwpsychotyczne: wskazania choroby
- schizofrenia
- zab schizoafektywne
- inne psychozy urojeniowe
- depresje psychotyczne
- zespoły maniakalne
- zab psychotyczne w schorzeniach OUN, uzależnieniach
- zab zachowania, stany dysforyczne, agresja
- lęk, niepokój, zab snu
- zespoły abstynencyjne w niektórych uzależnieniach np. od alko i amfetaminy
Leki przeciwpsychotyczne: dawkowanie niższe u
- dotychczas nieleczonych
- młodszych (do ok 30rż)
- starszych (po 65rż)
- w złym stanie somatycznym, przyjmyjmujących inne leki
- z upośledzoną funkcją wątroby lub nerek
Leki przeciwpsychotyczne: przykłady dawkowania
haloperidol 2-15 mg
olanzapina 10-20 mg
klozapina 300-600mg (zaczynamy od 12,5 mg i codziennie x2)
Leki przeciwpsychotyczne: forma DEPOT
forma o przedłużonym dizłąniu
- i.m. co 2-3 tyg
np Haloperidol (Decaldol), zuklopentikson, flupentiksol, perfenazyna, olanzapina, risperidon, paliperdion, arypiprazol
Zalety:
a. zmniejszają złe zażywanie przez chorego
b. poziom leku na stabilnym poziomie
c. zwiększają szansę na trwałą, stabilną poprawę chorego
Wady:
A. konieczność zgłaszania się na iniekcję w wyznaczonych terminach
B. mala możliwość doraźnej zmiany dawki leku
C. większe ryzyko niekorzystnej interakcji z innymi lekami
Leki przeciwpsychotyczne: okres leczenia farmakolog schizofrenii
1 epizod - 2 lata
2 epizod - 5 lat
3 epizod - na stałe
Leki przeciwpsychotyczne: działania niepożądane
Dopaminergiczne: pozapiramidowe, wtym - złośliwy zespół poneuroleptyczny, hiperprolaktynemia, obniżone libido
Serotoninergiczne: wzrost apetytu, przyrost wagi, zespół metaboliczny, zab libido, zespół serotoninergiczny
Adrenergiczne: ortostatyczne spadki ctk, zawroty głowy, zab libido
Muskarynowe: zab akomodacji, zaparcia, wysychanie śluzówek, zab seksualne, tachykardia zatokowa, wzrost ciśnienia śródgałkowego, zab procesow poznawczych, zespół antycholinergiczny ośrodkowy
Histaminowe: senność, sedacja, wzrost masy ciała
Inne: agranulocytoza (klozapina), reakcje alergiczne, nadwrażliwość na światło, drgawki, zab przewodnictwa w sercu
Leki przeciwpsychotyczne: czynniki ryzyka objawów pozapiramidowych (EPS)
- wysokość dawki (szybkość jej zwiększania))
- częste zmiany wysokości dawki
- długi czas leczenia
- siła powinowactwa do rec D2
- podawanie więcej niż 1 leku
- zmiany organiczne mózgu
- zły stan ogólny chorego
- używanie SPA
- negatywny stosunek chorego do leczenia
*LPPIIG rzadziej wywołują EPS, największe ryzyko ma risperidon
Leki przeciwpsychotyczne: EPS - akatyzja
to subiektywne poczuci niepokoju z towarzyszącym poruszaniem kończynami dolnymi, przestępowaniem z nogi na nogę, niespokojnym przemieszczaniem się, niemożnością stania lub siedzenia w miejscu
- 25-50% leczonych neurolpetykami
- leczenie: zmniejszenie dawki/ zmiana neuroleptyku, propranolol. BDZ przynoszą częściową poprawe, leki przeciwparkinsonowe nieznacznie pomagają
Leki przeciwpsychotyczne: EPS - dystonie
- nagłe skurcze różnych grup mięśniowych (m.in. gałek ocznych - napady spojrzeniowe, krtani, języka, kończyn i kręgosłupa), powodują przykre uczucie “skręcania”, przymusowego ułożenia
- leczenie: leki cholinolityczne, BDZ
Leki przeciwpsychotyczne: EPS - parkinsonizm
- wzrost napięcia mięśniowego, drżenie mięśniowe, bradykineza, ślinotok
- leczenie: leki cholinolityczne, dopaminergiczne
Leki przeciwpsychotyczne: EPS - późne dyskinezy
- nieregularne, mimowolne, hiperkinetyczne ruchy dotyczące głównie mięśni języka, wargi i twarzy
- powodują układanie ust w ryjek, cmokanie, chrząkanie itp
- nasilają się pod wpływem emocji
- występują częściej u kobiet, osób starszych, osób z uszkodzeniem OUN
- leczenie: mało skuteczne, leki przeciwparkinsonowskie, BDZ
Leki przeciwpsychotyczne: EPS - złośliwy zespół poneuroleptyczny leczenie
leczenie: BDZ, leki dopaminergiczne, dantrolen, diureza forsowana
Leki przeciwpsychotyczne: przeciwwskazania bezwględne
- choroba Addisona (adrenolityki)
- przebyty złośliwy zespół poneuroleptyczny (LPPIG)
- zatrucia barbituranami, lekami anksjolitycznymi, narkotykami, alkoholem
Leki przeciwpsychotyczne: przeciwwskazania względne
- uszkodzenie wątroby
- uszkodzenie ukł. białkokrwinkowego (klozapina, olanzapina)
- choroba parkinsona
- niewydolność krążenia
- choroba niedokrwienna serca, stan po zawale
- jaskra z zamkniętym kątem ptzesączania
- rozrost gruczołu krokowego
- padaczka
- stany zakrzepowe przy klozapinie
Schizofrenia lekooporna: opis
rozpoznaje się gdy objawy utrzymują się mimo przeprowadzonego leczenia co najmniej dwoma LPP z różnych grup
- może stanowić 20-30% przypadków
“lek ostatniej szansy” - klozapina
Leki przeciwpsychotyczne: Arypiprazol
- częściowy agonista D2
- ma działanie przeciwmaniakalne
- nie powoduje przyrost mc.
- ma korzystny profil metaboliczny
Leki przeciwpsychotyczne: zespół metaboliczny wsród jakich leków
- olanzapina
- klozapina
- kwetiapina
Leki przeciwpsychotyczne: klozapina D.N.
- agranulocytoza - Najcięższe
- najczęstsze: częstoskurcz, senność, uspokojenie i zawroty głowy, obiża tez próg drgawkowy
Leki przeciwpsychotyczne: wydłużenie QT
sertindol (niskie też zespołu metabolicznego), tiorydazyna
Leki przeciwpsychotyczne: kontrola PRL
risperidon, amisulpryd
Leki przeciwlękowe: BDZ - mechanizm dzialania
- nasilają hamujące funkcje GABA-ergiczne w OUN
- wiążą sie w swoim miejscu wiązania w obrębie rec GABA-A, przez co zwiększają powinowactwo GABA do jego miejsca wiązania (będącego częścią kanału chlorkowego)
- zwiększa się prawdopodobieństwo otworzenia się kanału chlorkowego, co zwiększa napływ jonów chloru do wnętrza komórki - hiperpolaryzacja
Leki przeciwlękowe: BDZ - co zniesie jego działanie
Flumazenil - początkowo 0,2-1mg. ma krótki okres półtrwania
Leki przeciwlękowe: BDZ - działanie kliniczne
- przeciwlękowe
- sedatywne/ nasenne
- przeciwagresywne
- przeciwdrgawkowe
- zmniejszające napięcie mm