Wybrane patologie i dysfunkcje w organizacji Flashcards
Mobbing to…
👉🏼 prześladowanie w miejscu pracy
To terror psychiczny stosowany wobec wybranych pracowników w organizacji
Długotrwałe i powtarzalne wrogie działanie, wymierzane przeciwko pracownikowi
Kryteria wg Leymanna dotyczące mobbingu
→czas trwania: co najmniej 6 miesięcy
→częstość: co najmniej raz w tygodniu
mobbing w kodeksie pracy
- działania skierowane przeciwko pracownikowi
- długotrwałe (i częste)
- zmierzające do wyeliminowania pracownika z zespołu, a w dalszej kolejności - z rynku pracy.
Leymann - klasyfikacja 45 cech mobbingu w 5 kategoriach
-
Działania mające na celu ograniczenie lub zaburzenie komunikowania się w firmie
wpływające na procesy komunikacji i na możliwość wyrażania poglądów (np. ciągłe przerywanie wypowiedzi, stosowanie gróźb ustnych i pisemnych, krytykowanie) -
Działania wpływające negatywnie na relacje społeczne w firmie
(np. fizyczne i społeczne izolowanie ofiary) -
Działania wpływające na wizerunek danej osoby w firmie
(np. obmawianie, rozsiewanie plotek, wyśmiewanie) -
Działania wpływające na pozycję zawodową pracownika
(np. przydzielanie zadań poniżej lub powyżej kwalifikacji, zarzucanie zadaniami) -
Działania wywierające szkodliwy wpływ na zdrowie ofiary
(np. zlecanie prac szkodliwych dla zdrowia i bez zapewniania odpowiednich zabezpieczeń, groźby użycia siły fizycznej)
Cechy mobbingu
- Czas trwania
- Zależność - dysproporcje (nawet na poziomie psychologicznym) i w szczeblach
- Rodzaj zachowań
- Skutki mobbingu natury fizycznej, psychicznej, społecznej
Co NIE jest mobbingiem
- jednorazowy akt agresji
- uzasadniona krytyka
- jednorazowy konflikt
- warunki pracy
- poczucie dyskomfortu pracy
- stres w pracy
- wymagania menadżerskie
Wyróżniamy mobbing
Poziomy - pracownik przeciwko koledze
Pionowy - podwładny przeciwko przełożonemu
Pochyły - przełożony przeciwko podwładnemu
Uwarunkowania mobbingu w miejscu pracy
**Podmiotowe:**
profil ofiary
- raczej płeć i wiek bez znaczenia
- cechy osobowości neurotycznej
- trudna sytuacja życiowa
- postawa pracownika, który krytykuje lub piętnuje pewne zachowania przełożonych i współpracowników
-
profil mobbera
- niezależnie od wieku i płci
- przełożeni
- cechy osobowości narcystycznej i psychopatycznej
**Organizacyjne:**
- brak tradycji zarządzania konfliktem
- autokratyczny klimat organizacyjny
- niejasne kryteria oceny okresowej
- silnie rozbudowana struktura organizacyjna
Zachowania kontrproduktywne to…
intencjonalne działania i zachowania, które szkodzą lub w swoim zamierzeniu mają szkodzić organizacji i pracownikom
RODZAJE ZACHOWAŃ KONTRPRODUKTYWNYCH
-
Nadużycia (AW)
agresja fizyczna, werbalna, obraźliwe zachowania, ostracyzm, podjudzanie -
Dewiacje produkcji i sabotaż (AW)
obniżanie produktywności i jakości produkcji, świadome popełnianie błędu, niezgłaszanie przełożonemu problemów, niszczenie mienia - Kradzieże (AI)
-
Wycofanie (AI)
celowe spóźnianie się, opuszczanie stanowiska, symulowanie choroby, wirtualne “bumelanctwo” - przeglądanie internetu zamiast pracowania, pojawia się w celu uzyskania czegoś
Pracoholizm
- Lata 70. XX wieku - Wayne Oates (pastor i psycholog)
- Jest to niespecyficzna forma uzależnienia, która oznacza ekstremalną potrzebę pracy, co prowadzi do naruszenia zdrowia fizycznego i psychicznego oraz społecznego funkcjonowania osoby
- Pseudopracoholizm (zapracowanie sytuacyjne) - niektóra praca wymaga spędzania w niej bardzo dużo czasu, ale mimo to, można np. “nie myśleć o niej ciągle” i nie mieć silnej potrzeby pracy
Fazy uzależnienia od pracy
-
Faza wstępna
- nieustanne myślenie o pracy
- brak czasu na życie osobiste
- pogorszenie relacji z innymi
- objawy fizyczne i psychiczne: lęk, ból głowy,żołądka
-
Faza krytyczna
- nasilenie objawów fizycznych i psychicznych: zaburzenia snu, koncentracji, pogorszenie samopoczucia
- agresja i niecierpliwość w relacjach
-
Faza chroniczna
- wycieńczenie fizyczne i psychiczne
- zaburzenia rytmu dzień-noc
- choroby somatyczne i psychiczne: zawał, depresja, zaburzenia lękowe
Wynikiem pracocholizmu może być…
…wypalenie zawodowe
Maslach Burnout Inventory (MBI)
- wersja dla nauczycieli (MBI-ES)
- wersja dla pielęgniarek (MBI-HSS)
- wersja ogólna - dla wszystkich zawodów (MBI-GS)
Wersja ogólna ‼️MBI-GS
-
Wyczerpanie
objawy emocjonalnego i psychofizycznego wyczerpania -
Cynizm
dystansowanie się od trudnych spraw zawodowych, przedmiotowe traktowanie klientów - Obniżone poczucie efektywności zawodowej
brak satysfakcji zawodowej, niechęć do pełnionych ról, zanik zaangażowania
