Pojęcie organizacji Flashcards
Etymologia słowa organizacja
pierwotnie narzędzie, a wtórnie narząd
Metafory organizacji (Morgan, 1997)
- maszyna
- organizm
- mózg
- kultura
- gra
organizacja jako maszyna
- (najstarsza metafora, nawiązuje do nurtu klasycznego -naukowej organizacji pracy)
- w jaki sposób części działają na siebie?
- organizacja - zwiększanie wydajności, zmniejszanie kosztów (lean management) itd
system organizacyjny będzie dobrze działał, gdy jego funkcjonowanie będzie przewidywalne jak funkcjonowanie dobrze zaprojektowanej i skonstruowanej maszyny
organizacja jako organizm
- podejście behawioralne, systemowe, sytuacyjne
- w jaki sposób części są ze sobą powiązane?
- zagadnienia zdrowia i rozwoju organizacji
system organizacyjny jest złożoną całością aktywnie przystosowującą się do otoczenia, z którym stale wymienia energię i informacje,
organizacja jako mózg
- system informacji, komunikacji i podejmowania decyzji
- w jaki sposób myślenie towarzyszy działaniu
- organizacja ucząca się (Senge, 1994) - nie tylko podnosimy kwalifikację ale też przekazujemy tę wiedzę innym
opiera się na zdolności organizacji do rozumnego działania, a także do uczenia się. W ostatnich latach szczególnie dużo uwagi poświęca się tematowi organizacji uczących się (Senge, 1994).
organizacja jako kultura
- w jakie wartości wspólnie wierzymy?
- ma indywidualny charakter na zewnątrz, wspólne normy, wartości i postawy wewnątrz, kultura organizacyjna
byt zbudowany na zasadach społecznych, w którym tworzone są i podtrzymywane określone wspólne wartości
organizacja jako gra
- dotyczy zwykle zespołu, a nie indywidualnego gracza
- związana jest z pojęciami celu, ryzyka, pracy zespołowej i przywództwa
- W takiej organizacji występuje stałe dążenie do uzyskiwania coraz lepszych możliwości i wyników (każdy chce być zwycięzcą).
Interpretacje pojęcia organizacja
- Interpretacje przedsystemowe (szkoła prakseologiczna)
- Interpretacje systemowe
Interpretacje przedsystemowe (szkoła prakseologiczna)
Szkoła prakseologiczna to nauka o sprawnym działaniu.
Jej przedstawiciele to: Tadeusz Kotarbiński, Jan Zieleniewski
- Interpretacja rzeczowa - organizacja jako rzecz zorganizowana, w skład w której wchodzą ludzie i aparatura - np. dany budynek
- Interpretacja atrybutowa - cecha złożonych całości, cecha rzeczy np. celowość, wyodrębnienie z otoczenia, możliwość sprawowania kontroli
- Interpretacja czynnościowa - organizacja to tworzenie lub przekształcanie złożonych całości, czyli inaczej czynność, proces
Interpretacje systemowe
- otwarty system społeczno-techniczny
- zorientowany celowo
- mający określoną strukturę (sposób uporządkowania)
Ogólne modele organizacji
- czteroczłonowy model organizacji Leavitta
- Systemowy model organizacji wg Bielskiego
Czteroczłonowy model organizacji Leavitta
Elementy społeczne: ludzie i zadania
Elementy techniczne: struktura i technologia
Nie uwzględnia systemu kierowania i zarządzania
Systemowy model organizacji wg Bielskiego
Lustrzane odbicie modelu Leavitta, ten sam sens a inne nazwy
- podsystem celów i wartości; psychospołeczny
Uwzględnia podsystem zarządzania
- podsystem techniczny; struktury
Organizacje możemy podzielić ze względu na:
- prawomocność
- jawne
- tajne (PPP, OD, M12)
- legalne
- nielegalne - zasięg terytorialny
- lokalne
- regionalne
- krajowe
- międzynarodowe
- globalne - wielkość
- małe (do 49 pracowników)
- średnie (50-249)
- duże (250+) - rodzaj działalności
- wytwórcze
- handlowe
- usługowe
- administracyjne - cel działalności
- nastawione na zysk
- non profit - formy własności
- państwowe i samorządowe
- prywatne
TYPY ORGANIZACJI WEDŁUG KATZA I KAHNA
Typologia organizacji w oparciu o funkcję genotypową (czyli jaką funkcję organizacja pełni w otoczeniu)
-
Oganizacje produkcyjne - czyli gospodarcze, które zajmują się dostarczaniem społeczeństwu dóbr i usług. Można je podzielić na:
- produkcyjne pierwotne - uprawa roli i eksploatacja złóż naturalnych
- produkcyjne wtórne - wytwarzanie i przetwarzanie
- produkcyjne trzeciorzędne - usługi i transport -
Organizacje scalające - podtrzymują porządek społeczny. Wyróżniamy:
- z bezpośrednią funkcją scalającą - szkoły, organizacje szkoleniowe
- organizacje zabezpieczające - ochrona zdrowia, placówki rehabilitacyjne i opieka społeczna - Organizacje adaptacyjne - zapewniają rozwój społeczny i gospodarczy przez rozwijanie wiedzy np. placówki badawcze, uniwersytety, mogą być również placówki artystyczne
- Organizacje kierownicze lub polityczne - koncentrują się na kooordynowaniu i kontrolowaniu zachowań ludzi (np. partie polityczny, związki zawodowe, stowarzyszenia, ale również instytucje państwowe z aparatem przymusu) np. greenpeace
