week 8 ZO.1 (micro-)anatomie van het hematopoëtisch en lymfatisch systeem Flashcards
plek van bloedaanmaak in foetale periode
dooierzak -> foetale lever -> milt -> beenmerg (na geboorte)
functie chemokines
het zijn eiwitten (cytokinen) met een chemoattractieve werking op cellen die hiervoor een receptor hebben
waaruit bestaan de orale componenten van het GALT (gut-associated lymphoid tissue)
tonsillae pharyngeales of adenoid, tonsillae palatinae en tonsillae linguales, het zijn lymfoïde weefsels die als eerste reageren op antigenen die via de orale route binnenkomen
welke organen hebben de functie om het bloed te filteren?
lever, milt en beenmerg
hoe werkt de bloedcirculatie van het beenmerg?
dubbele bloedsomloop
1) arteriën (van spier en bot) -> capillair netwerk door kanalen van Havers in bot / sub-endosteaal -> beenmergsinusoïden -> centrale vene -> verlaat via efferente vene
2) arterie van bot en spier gelijk naar centrale gedeelte -> verticaal met bot mee terwijl arteriolen centrifugaal naar endost verlopen -> capillaire netwerk
uiteindelijk via capillaire netwerk weer naar sinusoïden, centrale vene en efferente vene uit het beenmerg
in welke organen worden de erytrocyten en bloedplaatjes afgebroken?
in de milt, beenmerg en lever
welke fagocyten ruimen in milt, beenmerg en lever de oude bloedcellen op?
macrofagen
hoe heet de oude bloedcellen in de lever?
Kupffercellen, ze zijn in de sinusoïden gelokaliseerd
waar worden granulocyten die naar een ontsteking zijn gerekruteerd vooral afgebroken?
op de plaats van ontsteking, door macrofagen
welke producten bij de afbraak van hemoglobine uit erytrocyten komen vrij?
bilirubine en ferritine/hemosiderine-complexen
Hoe worden de afbraakproducten van bilirubine uitgescheiden?
komt in het bloedplasma voor en kan in de lever via de gal in de darm worden uitgescheiden
waar komen afbraakproducten van ferritine/hemosiderine-complexen terecht?
de ijzercomplexen ferritine (fijne korreltjes) en hemosiderine (grotere aggregaten) vind je terug in macrofagen, vooral in de milt, maar ook in het beenmerg. Deze vorm van ijzeropslag kan worden hergebruikt voor erytropoiese.
bloedcirculatie in de milt
op 2 manieren:
1) gesloten circulatie: arteria lienalis -> vertakt -> capillair -> sinusoïden -> verlaat via afvoerende vene (v. lienalis)
2) open circulatie, functie = erytrocyten en bloedplaatjes wegvangen
milt arterie -> trabekelarterie -> centrale arterie in de PALS -> follikels -> hulsarteriën & penseelarteriën (open eind) -> mazige ruimte tussen miltsinussen -> via endotheliale kleding in het sinuslumen -> bloedvaten treden uit via afvoerende vene
structuren in de rode pulpa
sinussen en rode pulpa strengen, verder komen er bindweefseltrabekels voor
hoe wordt het bloed gefilterd in de rode pulpa?
macrofagen, oude cellen en -fragmenten en micro-organismen
welke lymfocyten zijn met name te vinden in de paracortex, en welke in de follikels?
paracortex -> T-lymfocyten
follikels -> B-lymfocyten
via welke weg doorloopt de lymfe de route door de lymfeklier?
afferente lymfevaten -> kapselsinus -> trabekelsinussen -> parenchym cortex lymfeklier -> medulla lymfeklier -> efferente lymfevaten
naar welk orgaan zal een tumor van het darmepitheel het meest waarschijnlijk metastaseren via de hematogene route
lever
naar welk orgaan zal een tumor van het darmepitheel het meest waarschijnlijk metastaseren via de lymfogene route
longen (darm -> regionale lymfeklier -> ductus thoracicus bij vena subclavia -> in het bloed -> rechter harthelft -> long)
waar zal primair een metastase verwacht kunnen worden van een melanoom (huidtumor van melanocyten) ?
in de drainerende lymfeklier van dat huidgebied. Voor een melanoom in het onderbeen is dat een popliteale (knieholte) of inguinale (lies) lymfeklier.
van waaruit zal de metastasen verder kunnen migreren vanuit de drainerende lymfeklier van het huidgebied?
andere lymfeklieren, of via ductus thoracicus weer het bloed in en naar de rechterhelft en naar de longen
in welke locaties / organen kun je metastasen verwachten van longkanker indien de metastasering verloopt via de hematogene route?
in capillaire netwerken van de darm, nieren, botten etc
waar zul je het meest waarschijnlijk metastasen verwachten van een lymfoom?
in andere lymfeklieren, maar ook in de lymfevaten zelf, de milt, en andere plaatsen waar lymfocyten zich bij voorkeur ophouden (darm, huid, abdomen, long).
definitie cytokine
een relatief klein glycoproteïne (grootte-orde 10-30 kDa) dat invloed heeft op het gedrag van cellen. Het begrip ‘cytokines’ omvatten alle subtypen, zoals groeifactoren, chemokines, interferonen en interleukines.
