W13 HC.3 - Klassieke exantheemziekten

Question 1

Exantheem

Answer 1

• Vlekjesziekte/rash
• Huiduitslag als uiting van een algemene aandoening
• Bestaat uit macula (vlekjes) en papels (bultjes0
• Maculopapuleus exantheem
• Morbilloform (grofvlekkig) en rubelliform (fijnvlekkig)
• Enantheem: uitslag op de slijmvliezen

Question 2

Exantheem oorzaken:

Answer 2

• Infectieus: bacterieel, viraal
• Niet-infectieus: allergie, auto-immuunziektes, vasculitis
• Overig: bv geneesmiddelen exantheem

Question 3

Exantheem anamnese

Answer 3

• Leeftijd
• Voorgeschiedenis, medicatie, immuunstatus
• Koorts, tijdsrelatie met koorts
• Vaccinatiestatus
• Voorafgaand contacten met besmettelijke ziekten
• Bijkomende klachten en symptomen

Question 4

Klassieke kinderexanthemen (the big five)

Answer 4

1e ziekte: Mazelen/ Morbilli
2e ziekte: Roodvonk/ Scarlatina
3e ziekte: Rode hond/ Rubella
4e ziekte: Is komen te vervallen
5e ziekte: Erythema infectiosum
6e ziekte: Exanthema subitum
Waterpokken/ Varicella

Niet-klassieke exanthemen voorbeelden:
Viraal exantheem, Mononucleosis infectiosa, Petechiën bij meningitis, Ziekte van Kawasaki, Erythema multiforme, Hand- voet en mondziekte, Gianotti crostisyndroom

Question 5

Mazelen -> parmyxovirus

Answer 5

• Incubatietijd: 8-14d
• Symptomen: koorts, conjuctivitis, rhinitis en hoesten
• Exantheem: grofvlekkig confluerend maculopapuleus exantheem
• Enantheem: koplikvlekken (kleine witte vlekken op het mondslijmvlies)
• Pathognomonisch: koplikvlekken
• Voorkeursleeftijd: 0.5-4jr

Question 6

Mazelen beloop en complicaties

Answer 6

• Beloop: meestal zelflimiterend, hoge koorts, rhinitis, conjuctivitis, na 3-7d exantheem
• Complicaties:
  -> 5-10% Otitis media, pneumonie
  -> 0,1% Encephalitis, myocarditis
• Risicogroepen: kinderen <1jr, pasgeborenen van niet-immune moeders

Question 7

Mazelen diagnostiek en beleid:

Answer 7

• Diagnostiek middels IgM-antistoffen
• Meldingsplichtige ziekte groep B2
• Binnen 24uur melden aan GGD bij constatering of vermoeden
• In rijksvaccinatieprogramma vanaf 1976
• Wering van mazelen patiënten van school of crèche is niet zinvol
• Lage incidentie NL, echter dalende vaccinatiegraad

Question 8

Roodvonk -> Groep A, streptococcus pyogenes

Answer 8

• Incubatietijd: 2-7d
• Symptomen: koorts, keelontsteking, gezwollen cervicale klieren
• Exantheem: puntvormig rood ruw exantheem, narcosekapje
• Enantheem: frambozentong
• Voorkeursleeftijd 2-10jr

Question 9

Roodvonk beloop en complicaties

Answer 9

• Beloop: doorgaans mild
• Vroege complicaties: peritonsillair abces/infiltraat, otitis media acuta, sepsis, NWDI, STSS
• Late complicaties: acuut reuma, poststreptokokken glomerulonefritis
• Risicogroepen: anatomische afwijking in het kno gebied, Syndroom van Down

Question 10

Roodvonk diagnostiek en beleid:

Answer 10

• Vooral klinische diagnose, laboratoriumtest weinig zinvol
• Afwachtend beleid, cave toename incidentie invasieve GAS infecties sinds maart 2022
• Antibiotica bij ernstig zieke kinderen of risicogroepen
• Soms adviseert de GGD antibiotica
• Kinderen met roodvonk mogen in principe naar school/crèche
• Het doormaken van roodvonk is geen garantie voor blijvende immuniteit
• Geen meldplicht GGD, wel bij invasieve GAS infecties met NWDI, STSS< puerperale infecties

Question 11

Rode hond -> Rubellavirus

Answer 11

• Incubatietijd: 12-23d
• Symptomen: bovenste LWI, lymfadenopathie, soms gewrichtsklachten
• Exantheem: kleinvlekkig maculopapuleus confluerend op romp en gelaat
• Enantheem: kleine rode vlekjes op palatum molle
• Voorkeursleeftijd: 6-12jr

Question 12

Rode hond beloop en complicaties

Answer 12

• Beloop: doorgaans mild, zelflimiterend, LWI met lymfadenopathie, daarna exantheem met koorts
• Complicaties: trombocytopenische purpura, encefalitis, Guillain-Barre syndroom
• Risicogroepen: zwangeren, vooral eerste trimester -> Congenitaal rubella syndroom

Question 13

Rode hond diagnostiek en beleid:

Answer 13

• Diagnostiek middels IgG en IgM antistoffen, keelwat op PCR
• Meldingsplichtige ziekte groep B2
• Binnen 24 melden aan GGD
• In rijksvaccinatieprogramma vanaf 1974
• Wering van school/crèche niet zinvol, wel ouders en personeel inlichten

Question 14

Vijfde ziekte/ Erythema infectiosum -> humaan parvovirus B19

Answer 14

• Incubatietijd: 7-21d
• Symptomen: malaise, koorts, gewrichtspijnen
• Exantheem: erytheem wangen, maculopapuleus strekzijde ledematen, soms op billen en romp
• Enantheem: geen
• Voorkeursleeftijd: 4-10jr

Question 15

Vijfde ziekte beloop en complicaties

Answer 15

• Beloop: zelflimiterend
• Complicaties: aplastische crise bij patiënten met chronoische hemolytische anemie
  Intra-uteriene vruchtdood/spontane abortus bij infectie bij zwangeren <20w
• Risicogroepen: niet-immune zangeren, patiënten met chronische hemolytische anemie

Question 16

Vijfde ziekte diagnostiek en beleid:

Answer 16

• Diagnostiek meestal niet nodig
• Bij zwangeren met een mogelijke besmetting kan een antistofbepaling aangeboden worden
• Afwachtend beleid
• Wering van school/crèche niet zinvol aangezien het besmettelijk is voor het exantheem
• Informeren bij epidemie op kinderdagverblijf of school
• Geen meldingsplicht

Question 17

Zesde ziekte/ exanthema subitum -> humaan herpesvirus type 6A+B

Answer 17

• Incubatietijd: 5-14d
• Symptomen: hoge koorts zonder focus. Na de koorts ontstaat het exantheem
• Exantheem: fijn maculopapulair exantheem
• Enantheem: geen
• Voorkeusleeftijd: 3mnd-3jr

Question 18

Zesde ziekte beloop en complicaties

Answer 18

• Beloop: zelflimiterend
• Complicaties: afstotingsreacties, pneumonie, encephalitis
• Risicogroepen: immuungecomprimitteerde patiënten

Question 19

Zesde ziekte diagnostiek en beleid

Answer 19

• Serologie is mogelijk, maar geen routinediagnostiek
• Preventie niet mogelijk (bijna alle kinderen >2jr seropositief)
• HHV-6 blijft na infectie latent aanwezig en wordt in wisselende mate uitgescheiden in het speeksel
• Afwachtend beleid
• Wering van school/crèche niet nodig
• Bij meerdere gevallen in een instelling kan er sprake komen van meldingsplicht

Question 20

Waterpokken/varicella -> varicella zoster virus

Answer 20

• Incubatietijd: 1-21d
• Symptomen: lichte koorts, algehele malaise en exantheem met jeukklachten
• Exantheem: maculae welke snel overgaan in blaasjes en crusteuze laesies
• Exantheem: vesikles of ulcera op het mondslijmvlies
• Voorkeursleeftijd: 0-4jr
  -> Alle stadia tegelijk aanwezig (laesies ontstaan niet synchroon) -> maculae, vesikels, pustels en crustae
  -> Pokken zitten ook op de behaarde hoofdhuid

Question 21

Waterpokken beloop en complicaties

Answer 21

• Beloop: koorts, algehele malaise, ontstaan van blaasjes welke overgaan in pustels en indrogen
• Complicaties: bacteriële superinfectie (cellulitis, artritis, osteomyelitis door krabben), meningo-encefalitis, pneumonie
• Risicogroepen: immuungecompromitteerde patiënten, pasgeborenen, zwangeren (week 13-20) -> Congenitaal varicella syndroom

Question 22

Herpes zoster/ gordelroos

Answer 22

• Na de ziekte blijft het virus levenslang aanwezig in de sensibele ganglia
• Bij verminderde immuniteit kan er reactivatie optreden van het virus waarbij er huidverschijnselen kunnen ontstaan en pijn in een of meerdere dermatomen

Question 23

Waterpokken diagnostiek en beleid

Answer 23

• Diagnose wordt meestal klinisch gesteld
• Op indicatie PCR diagnostiek uit de blaasjes of VZV IgG antistoffen
• Frequente voorkomende besmettelijke ziekte
• Zelflimiterend, wees alert op secundaire bacteriële infecties
• Bij niet-immune zwangeren/pasgeborenen kan VZ immuunglobulinen gegeven worden
• Vaccinatie is mogelijk maar in NL niet standaard
• Wering van school/crèche niet noodzakelijk, wel contact met risicogroepen mijden
• Geen meldplicht bij individuele gevallen, wel bij clusters