W12 HC.3 Geschiedenis van infectie- en immuunziekten deel 2

Question 1

3 invalshoeken geschiedenis van infectie- en immuunziekten:

Answer 1

1. Natuur
2. Cultuur (maatschappij)
3. Wetenschap (geneeskunde)

Question 2

De rol van wetenschap

Answer 2

• Voor 1800: meeste verklaringsmodellen ziekte sterk individueel gericht (unieke interactie: constitutie, levensstijl, levensloop, individu-omgeving)
• Collectieve ziekten (epidemieën) vormden daardoor probleem en vroegen om een verklaring

Verschil collectieve vs individuele ziekte is bouwsteen voor twee dominante denkstijlen in geschiedenis:
1. Configuratie
2. Contaminatie
(3. Predispositie)

Question 3

Configuratie-model, contaminatiemodel, predispositie

Answer 3

• Unieke combinatie van lokale omstandigheden die gezonde balans (arrangement of climate, environment en communal life) verstoort.

Question 4

Historische verschuiving:

Answer 4

1. Omgeving - configuratie (oudheid tot medio 19e eeuw)
2. Kiemtheorie - contaminatie (vanaf 2e helft 19e eeuw)
3. Sociale hygiëne - predispositie (eerste helft 20e eeuw)
4. Epidemiologische transitie - risicofactoren/synthese (2e helft 20e eeuw)
5. Global health - denkstijl?? - 21e eeuw

Question 5

1. Omgeving/configuratie

Answer 5

Nadruk op het lichaam zoals het zich altijd bevindt, altijd in beweging is, altijd in wisselwerking staat met de omgeving die het in stand houdt en bedreigt
-> 19e eeuw: geboorte van public health
-> Verlichting, natiestaat, industriële revolutie en cholera

Question 6

Epidemiologie van plaats:

Answer 6

VB. Cholera:
- Verschillen morbiditeit en mortaliteit tussen wijken in Rotterdam!
- Cijfers koppelen aan analyse lokale omgevingsfactoren:
-> Bodem, ligging (hoog/laag), lucht, drinkwater, etc -> miasma
-> Gericht op verspreiding van ziekte, niet ontstaan ervan
- Hygiënistenbeweging/sanitaire hervormingen (politiek!)
-> Nadruk op preventie van verspreiding van toekomstige epidemieën, o.a. door ‘gezonder maken van woningen in achterbuurten’
-> Verkeerde miasma theorie -> effectieve interventies

Question 7

2 Kiemtheorie/ contaminatie

Answer 7

Lang proces vanaf 1830:
- Technologisch: introductie verbeterde microscoop
- Interstitutioneel: evolutie experimentele laboratoriumwetenschap
- Wetenschappelijk: nieuwe observaties + theoriën: cellen, schimmels, wormen

Tegelijk: formulering kiemtheorie pas jaren 1860, uitwerking ervan duurde daarna nog meer decennia

Question 8

3. Sociale hygiëne / predispositie

Answer 8

• Ziekte niet langer geografisch of somatisch lokaliseren, maar in sociale omgeving
• Gevolg voor public health: verbreding van fysisch-geografische aanpak en biologische aanpak met sociaal-culturele hervormingen
• Initiatieven gericht op: zorgen voor gezond nageslacht, verzorging van kinderen, bestrijding alcoholisme/geslachtsziekten/asociaal gedrag