Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Geriatria i Paliatywna > Upadki > Flashcards

Upadki Flashcards

1
Q

Upadki w geriatrii - ile % upadków da ciężkie urazy?

A

10-15%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Upadki w geriatrii - urazy fizyczne

A
  • złamania (50%), 5-6% upadków
  • urazy tkanek miękkich (10-20%) (rozległe krwiaki)
  • urazy głowy (krwiaki podtwardówkowe)
  • powikłania unieruchomienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Upadki w geriatrii - urazy psychiczne

A

zespół poupadkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Upadki w geriatrii - częsta konsekwencja

A

instytucjonalizacja - 40% przyjęć do domów opieki z powodu konweksencji upadków

w opiece instytucjonalnej upadki są u 2/3 rezydentów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Upadki w geriatrii a urazy prowadzące do zgonu

A

upadki to 2-ga w kolejności przyczyna urazów prowadzących do zgonu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zespół poupadkowy

A

Takie błędne koło:
lęk przed upadkiem → ograniczenie aktywności → przyspieszenie ↓masy i siły mięśniowej - sarkopenia → ograniczenia fizyczne → pogorszenia funkcjonalne → utrata samodzielności → lęk przed upadkiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czynniki ryzyka upadków

A

Wieloprzyczynowość:

  • Podeszły wiek (>80 r.ż.)
  • Upadek w przeszłości
  • Lęk przed upadkiem
  • Mała aktywność fizyczna/osłabienie siły mięśniowej
  • Obecność zaburzeń chodu i równowagi
  • Upośledzenie sprawności funkcjonalnej (ADL)
  • Współistniejące choroby przewlekłe
  • Przyjmowanie co najmniej 4 leków (!) w tym 1 z klasy ryzyka
  • Zaburzenia narządu wzroku
  • Obecność ryzyka środowiskowego
  • Ryzyko wzrasta ze wzrostem liczby czynników ryzyka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Definicja upadku

A

nagła, niespodziewana, niezamierzona zmiana pozycji w wyniku której poszkodowany znajduje się na ziemi/podłodze lub innej niżej położonej powierzchni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Epidemiologia upadków w wieku 65+, oraz starszych hospitalizowanych

A

1/3 osób 65+ mieszkających samodzielnie doświadczy przynajmniej 1 upadku w ciągu roku
(65 - 74r.ż. 1/4
>75 r.ż. 1/3
>80r.ż. 1/2)

20% starszych hospitalizowanych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zespoły geriatryczne/wielkie problemy geriatryczne - lista

A 
Otepienie
Depresja
Nietrzymanie zwieraczy
Zaburzenia mobilności
Upadki (częstość, powikłania, trudności w zapobieganiu)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Upadki w geriatrii - kierunki, %, jakie obrażenia

A

88% - bezpośrednio na biodro → złamanie bkku
8% - do przodu → złamania przedramienia
2% - na pośladki → złamania kręgów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Przyczyny upadków w geriatrii - zewnętrzne

A
  • czynniki środowiskowe (44% upadków)

- leki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Przyczyny upadków w geriatrii - wewnętrzne

A

Starzenie się i związane z nim zmiany inwolucyjne

Ostre choroby:

  • infekcje (zap. płuc)
  • zaburzenia rytmu
  • krwawienia - ostra niedokrwistość
  • zawał serca
  • zatorowość płucna

Przewlekłe choroby:

  • neurologiczne: udar. ch. Parkinsona, neuropatie
  • reumatologiczne
  • cukrzyca
  • niewydolność serca
  • nadciśnienie
  • depresja
  • nietrzymanie moczu
  • niedokrwistość
  • zaburzenia elektrolitowe
  • zaburzenia chodu, równowagi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - klasy

A
  • psychotropowe
  • kardiologiczne
  • p/bólowe (?)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leki a wzrost ryzyka upadku - ważne czynniki

A
  • wielolekowa terapia (4 i więcej)
  • wprowadzanie nowych leków
  • zmiany dawkowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - psychotropowe

A

Benzodiazepiny
Przeciwdepresyjne
Antypsychotyczne
Przeciwdrgawkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - kardiologiczne

A

Przeciwnadciśnieniowe – przede wszystkim po włączeniu i zmianie leczenia,
Diuretyki pętlowe,
Wazodilatatory
Digoksyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Zmiany inwolucyjne związane z wiekiem zwiększające ryzyko upadków

A

Zmiany inwolucyjne pogarszające funkcjonowanie i współdziałanie elementów układu kontroli postawy:

  • układu przedsionkowego
  • narządu wzroku,
  • OUN i ObUN
  • Upośledzenie poznawcze
  • Układu mięśniowo-szkieletowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Zmiany inwolucyjne układu nerwowego predysponujące do upadków

A
  • nasilone kołysanie,
  • wydłużenie czasu reakcji,
  • osłabienie czucia,
  • upośledzenie integracji bodźców w OUN
20
Q

Zmiany inwolucyjne narządu słuchu i równowagi predysponujące do upadków

A
  • podwyższenie progu słyszenia czystych tonów,
  • zmniejszenie pobudliwości obwodowej części narządu przedsionkowego,
  • akumulacja woskowiny
21
Q

Zmiany inwolucyjne narządu wzroku predysponujące do upadków

A

zmniejszenie:

  • źrenicy,
  • przejrzystości soczewek,
  • ostrości wzroku,
  • akomodacji,
  • adaptacji do ciemności i do silnego światła,

-pogorszenie widzenia obwodowego

22
Q

Zmiany inwolucyjne układu mięśniowego predysponujące do upadków

A
  • zanik mięśni
  • ↓siły mięśni
  • zmiany zwyrodnieniowe aparatu ścięgnisto-więzadłowego
23
Q

Co towarzyszy sarkopenii? Jest ona czynnikiem ryzyka…

A

Towarzyszy spadek siły mięśniowej,

czynnik ryzyka upadków, zaburzeń mobilności, zaburzeń chodu, niesprawności

24
Q

Sarkopenia to…

A

spadek wielkości masy mięśniowej

25
Q

Zmiany postawy u starszych

A

Pochylenie ku przodowi z powodu kyfozy

  • Zmiana położenia środka ciężkości
  • Zgięcie w stawach biodrowych i kolanowych
26
Q

Zmiany wzorca chodu związane z wiekiem

A
  • ↓prędkości chodu po 70.r.ż. o 15%/dekadę , głównie w wyniku skrócenia długości kroku (60 cm → < 20 cm).
  • Chód na szerszej podstawie
  • Mniejsze unoszenie stóp
  • Chód mniej rytmiczny, kroki nierówne, gubienie kroku
  • wydłużenie czasu podwójnego podparcia (z 18% u młodych do 30% u zdrowych starszych)
27
Q

Hiponatremia jako czynnik ryzyka upadków

A

4x częściej (21,3% osób z hiponatremią)

po standaryzacji wzgl. wieku, leków, liczby schorzeń itd - ryzyko było 67x wyższe w hiponatremii

28
Q

Metody oceny funkcjonalnej - test “wstań i idź” - jak wygląda, jak oceniać, jaka norma

A

Wstać z krzesła, przejść 3 metrów, obrót o 180stopni, usiąść

1-5pkt
1 - prawidłowo, bez ryzyka upadków
5 - znaczna nieprawidłowość, wysokie ryzyko upadku

do 10-14sekund norma

29
Q

Metody oceny funkcjonalnej - “sit to stand test”

A

5 razy wstać i usiąść

30
Q

Metody oceny funkcjonalnej - równowana w różnych pozycjach stóp

A

Jedna bardziej z przodu od drugiej, stanie w takiej pozycji 10 sekund

31
Q

Metody oceny funkcjonalnej (upadki) - jakie?

A
  • test wstań i idź
  • sit to stand test
  • równowaga w różnych pozycjach stóp
32
Q

Test Tinetti - po co, co ocenia, skala

A
  • do oceny ryzyka upadku
  • 2 części: równowaga i chód
<26 pkt - jest problem...
ale też:
0–18- Wysokie ryzyko upadku
19–23- Średnie ryzyko upadku
24–28- Niskie ryzyko upadku
33
Q

Test Tinetti - równowaga - co ocenia

A

Równowaga:

  • podczas siedzenia
  • wstawanie z miejsca
  • stanie
  • próba trącania (zamknięte i otwarte oczy)
  • obracanie się o 360st.
  • siadanie
34
Q

Test Tinetti - chód - co ocenia

A

Chód:

  • najpierw zwykły, potem szybki
  • zapoczątkowanie chodu
  • długość i wysokość kroku (osobno str. P i L)
  • symetria kroku
  • ciągłość chodu
  • ścieżka chodu (odchylenie)
  • tułów (kołysze czy jest jak kołek)
  • pozycja pięt
35
Q

Przyczyny upadków - rozkład % w zal. od ilości i charakteru; jak wpływa na postępowanie

A

70% - przyczyna wieloczynnikowa → interwencja wieloskładnikowa / interw. skierowana na główny czynnik ryzyka

15% - jedna przyczyna → interwencja 1-składnikowa

15% - przyczyna zewnętrzna, osoby aktywne, sprawne

36
Q

Możliwości prewencji upadków

A
  • kontrola i modyfikacja leczenia
  • zalecenia gdy dodatnia próba ortostatyczna
  • zalecenia w zwyrodnieniach kręgosłupa
  • eliminacja domowych czynników ryzyka
  • rehabilitacja

Efekt tego wszystkiego naraz: ↓ryzyka upadku o 31%

37
Q

Możliwości prewencji upadków - kontrola i modyfikacja leczenia

A 
– Zmniejszenie liczby preparatów
– Kontrola dawkowania
– Eliminacja leków nasennych
– Eliminacja leków krótkodziałających
– Zmiana pory stosowania leków
– Eliminacja leków bez recepty i o nieudowodnionej skuteczności
38
Q

Cele leczenia NTK u starszych

A

Obniżać do 130-139 SBP i <80 DBP u pacjentów dobrze tolerujących leczenie

Unikać wartości SBP <130……

39
Q

Co sprawdzać u starszych pacjentów z NTK?

A
  • funkcję nerek (możliwe ↑kreatyniny, ↓GFR jako konsekwencji zmniejszonej perfuzji nerkowej w wyniku obniżenia CTK)
  • czy jest hipotensja ortostatyczna, ewentualnie weryfikować z ABPM
  • działania niepożądane
40
Q

Jakie zalecenia gdy jest dodatnia próba ortostatyczna?

A
  • powolna zmiana pozycji
  • Ruchy zgięcia i prostowania stóp
  • Pończochy lub opaski uciskowe
  • Unikanie obfitych posiłków i aktywności w czasie upałów
  • Dieta wysokosodowa (?)
  • Modyfikacja leczenia farmakologicznego
41
Q

Jakie zalecenia gdy ryzyko upadku w zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa lub niewydolności kręgowo-podstawnej

A
  • Unikanie gwałtownych skrętów głową
  • Unikanie schylania nad wanną (pranie, mycie głowy)
  • Ostrożność przy sięganiu w górę lub w dół
  • Wskazana pomoc przy pracach domowych (mycie okien, wieszanie firanek, obrazów, wymiana żarówek, przesuwanie i dźwiganie ciężkich przedmiotów
42
Q

Możliwości prewencji upadków - eliminacja domowych czynników ryzyka

A

– Wysokie lub zbyt nisko położone półki, szafki
– Praca na siedząco
– Śliskie powierzchnie
– Zamontowanie uchwytów

43
Q

Możliwości prewencji upadków - rehabilitacja

A

Ćwiczenia równowagi

Zwiększenie siły mięśniowej: ćwiczenia z oporem, izometryczne.

Ćwiczenia chodu, trening przemieszczania się.

Ćwiczenia zwiększające zakres ruchów, poprawiające postawę, spacery.

Programy indywidualne, 3x w tygodniu.

44
Q

Ćwiczenia równowagi w prewencji upadku

A

statyczne: stanie na jednej nodze, stawianie stóp jedna za drugą, chodzenie na palcach i piętach,
dynamiczne: rzucanie i łapanie piłki, gry zespołowe, taniec, tai-chi, platforma balansowa

45
Q

Skala oceny równowagi Berg - co bierze pod uwagę?

A
  1. Siedzenie bez podparcia
  2. Zmiana pozycji: siedzącej na stojącą
  3. Zmiana pozycji: stojącą na siedzącą
  4. Transfer
  5. Pozycja stojąca bez podparcia
  6. Stanie z zamkniętymi oczami
  7. Stanie ze stopami złączonymi
  8. Stanie w pozycji tandem
  9. Stanie na 1 nodze
  10. Obrót tułowia (stopy nieruchome)
  11. Podnoszenie przedmiotu z podłogi
  12. Obrót o 360 stopni
  13. Wchodzenie na stopień
  14. Wychylenie/Sięganie do przodu w pozycji stojącej
46
Q

Skala oceny równowagi Berg - interpretacja

A

41 – 56 samodzielny
21 – 40 chodzi z pomocą
0 – 20 wymaga wózka inwalidzkiego
< 45 p – zwiększone ryzyko upadków

Geriatria i Paliatywna (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions