Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Geriatria i Paliatywna > Paliatywna Ukł. Oddechowy > Flashcards

Paliatywna Ukł. Oddechowy Flashcards

1
Q

Duszność - definicja

A

Subiektywne uczucie trudności w oddychaniu zmuszające chorego do nasilenia wentylacji lub ograniczenia aktywności fizycznej (często stanowi odbicie obiektywnie istniejących zmian patologicznych w obrębie układu oddechowego, krążenia i nerwowo-mięśniowego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Duszność - częstość występowania

A

↑ wraz z postępem choroby, w ostatnich 6tyg życia około 75 - 80% chorych na npl odczuwa nasiloną duszność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Nowotwory powodujące duszność

A

płuco, jelito grube, gruczoł piersiowy, gruczoł krokowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Przyczyny duszności w ch. nowotworowej

A
  1. Choroba nowotworowa
  2. Objawy uboczne, powikłania leczenia
  3. Wyniszczenie
  4. Schorzenia współistniejące
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Przyczyny duszności w ch. nowotworowej - wynikające z niej

A
  • niedrożność dużego oskrzela,
  • nacieczenie płuca przez npl, lymphangitis carcinomatosa,
  • przerzuty do płuc,
  • zablokowanie żyły głównej górnej,
  • wysięk opłucnowy, osierdziowy,
  • wodobrzusze,
  • przetoka tchawiczo-przełykowa, -z.paranowotworowy (kacheksja-anoreksja)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Przyczyny duszności w ch. nowotworowej -objawy uboczne, powikłania leczenia

A

Chirurgiczne:

  • pulmonektomia,
  • lobektomia,

Radioterapia:

  • popromienne zwłóknienie tkanki płucnej,
  • popromienne zapalenie płuc

Chemioterapia:

  • zwłóknienie tkanki płucnej wywołane bleomycyną;
  • kardiomiopatia spowodowana podawaniem antracyklin, trastuzumabu;
  • mielosupresja powodująca niedokrwistość i infekcje
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Przyczyny duszności w ch. nowotworowej - wyniszczenie

A

niedokrwistość, zatorowość płucna, zapalenie płuc, ↓ siły mięśniowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Przyczyny duszności w ch. nowotworowej - schorzenia współistniejące

A

POCHP, astma oskrzelowa, niewydolność serca, choroba neuronu ruchowego, lęk, depresja, otyłość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Skale oceny natężenia duszności

A

VAS (wizualno-analogowa) - to składowa kwestionariusza oceny objawów ESAS

5-stopniowa skala słowna (składowa w kwestionariuszu STAS)

W codziennej praktyce: wywiad, określenie stopnia sprawności, tolerancji wysiłku wg NYHA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Skale oceny natężenia duszności - 5-stopniowa skala słowna

A

0 – brak duszności,
1 – duszność występuje rzadko, aktywność chorego jest niezakłócona przez duszność,
2 – duszność o umiarkowanym natężeniu, niekiedy występują dni gorszego samopoczucia,
3 – silna, często występująca duszność, aktywność i koncentracja pacjenta znacznie ograniczone przez duszność,
4 – bardzo nasilona i ciągła duszność, chory nie myśli o niczym innym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Objawowe leczenie duszności

A
  • pleurodeza
  • RTH (np. brachyterapia wewnątrzoskrzelowa)
  • rehabilitacja oddechowa
  • leczenie wewnątrzoskrzelowe (np. krioterapia, laseroterapia, stentowanie tchawicy lub dużych oskrzeli)
  • CTH
  • psychoterapia
  • farmakologia (opio, benzo, rozszerzacze oskrzela, GKS, antybiotyki)
  • tlenoterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tlenoterapia w hipoksji - kiedy?

A

duszność spoczynkowa i hipoksja (sinica centralna, ↓SpO2< 90%-pulsoksymetr)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jak monitorować tlenoterapię u pac. paliatywnych?

A

pulsoksymetria (lepsza niż gazometria)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Badanie porównujące efektywność tlenu (2l/min wąsy) i powietrza

A

Efekt podobny, u pacjentów z bardziej nasiloną dusznością >7/10 była tendencja w kierunku lepszego efektu tlenu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Tlenoterapia bez hipoksji - jak pomaga w duszności?

A

pobudzenie przez strumień przepływającego chłodnego gazu receptorów zimna w:
-przedsionku nosa,
-błonie śluzowej jamy ustnej
-skórze twarzy w regionie unerwienia gałęzi V2 i V3
→
zwolnienie i pogłębienie oddechów oraz zmniejszenie percepcji duszności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Opioidy w leczeniu duszności - mechanizm ośrodkowy

A

↓ wrażliwość ośrodka oddechowego na podwyższone stężenie CO2,
↓ napęd oddechowy, korową
percepcję duszności, uczucie lęku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Opioidy w leczeniu duszności - mechanizm obwodowy

A

↓ wydzielanie śluzu,
hamuje odruch kaszlu,
moduluje procesy zapalne oraz gojenie poprzez wpływ na komórki neuroendokrynne płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Opioidy w leczeniu duszności - jakie?

A

Morfina z wyboru
Nadwrażliwość na morfinę lub niski GFR: oksykodon
(reszta opio ma małe dowody na skuteczność)

W nebulizacji - brak korzyści

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Opioidy w leczeniu duszności - dawkowanie

A

Nigdy wcześniej nie brał opio? → od 2,5-5 mg morfiny p.o. co 4h (preparat o natychmiastowym uwalnianiu)
→ nie wystarcza? zwiększyć o 30-50% dawkę podstawową

(tak samo jak pacjent był leczony MF z powodu bólu a zaczyna mu narastać duszność → ↑dawkę o 30-50%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Benzodiazepiny w leczeniu objawowym duszności

A
  • nie ma dowodów na korzyści, ale:

- ograniczają możliwość paniki (krótkodziałające: midazolam, alprazolam; średniodziałający lorazepam)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Metody niefarmakologiczne w leczeniu duszności

A

◦ chłodzenie twarzy przez strumień powietrza (wiatraczek),
◦ modyfikacja warunków otoczenia (wietrzenie, nawilżanie powietrza)
◦ stosowanie sprzętu ułatwiającego poruszanie (np. rolator, balkoniki),
◦ ćwiczenia oddechowe, pozycja ciała, techniki zmniejszające lęk i wsparcie opiekunów (pomagają w sposób pośredni)
• prawidłowa komunikacja z chorym
• odpowiednia podaż płynów
• psychoterapia w celu łagodzenia lęku
• w przypadku duszności opornej na leczenie: do rozważenia sedacja

22
Q

Częstość kaszlu u paliatywnych pacjentów

A

W terminalnej chorobie u 50% chorych, a u pacjentów z rakiem oskrzela w 80%

23
Q

Kaszel ostry a przewlekły

A

przewlekły >8tyg

24
Q

Kiedy kaszel produktywny?

A
  • zapalenie oskrzeli,
  • zapalenie zatok przynosowych,
  • przetoka przełykowo- tchawicza,
  • ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
  • zarzucanie treści żołądkowej do tchawicy
25
Q

Kiedy kaszel suchy?

A
  • naciekanie guza na drzewo oskrzelowe,
  • ucisk z zewnątrz,
  • naciekanie opłucnej i otrzewnej,
  • inhibitory ACE
26
Q

Objawowe leczenie kaszlu

A

A/ Leki hamujące ośrodek kaszlu: Opioidy (słabe/silne)

B/ Leki hamujące receptory kaszlu: Leki „znieczulające”, Śluzy roślinne

27
Q

Opioidy hamujące kaszel ośrodkowo

A

• Morfina od 2,5-5mg/po co 4 godziny
• Kodeina lek recepturowy, maks. dawka dobowa 240mg / DHC Continus
• Złożone preparaty kodeiny:
-Ascodan z ASA
-Thiocodin z gwajakolosulfanem potasowym (wykrztuśny)
-Solpadeine z paracetamolem

28
Q

Pochodne opioidowe o ośrodkowym działaniu p/kaszlowym

A

Dekstrometorfan (Acodin Tussidex, Tussidril) 30mg (+ leki złożone Actifed, Gripex, Dexa Pini)

dawkowanie 30mg p.o. 3-4xdz
początek działania 10-30 minut po podaniu, utrzymuje się 5-6h u dorosłych

29
Q

Leki hamujące odruch kaszlowy

A
  1. Znieczulające- lidokaina (w nebulizacji- działa prawdopodobnie na włókna C w tchawicy i krtani, 5ml 2% roztworu co 4h)
  2. Śluzy roślinne- korzeń prawoślazu, kwiaty dziewanny
  3. Inne leki: p/leukotrienowe, wziewne steroidy, beta-mimetyki
30
Q

Butamirat - co to, jak działa, interakcje, działania niepożądane

A
  • ośrodkowo dział. lek p/kaszlowy hamujący odruch kaszlowy na poziomie rdzenia przedłużonego
  • brak interakcji z innymi lekami
  • działania niepożądane – nudności, wymioty, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, ataksja, pobudzenie
31
Q

Lewodropropizyna - co to, jak działa,

A
  • działa na obwodowe receptory kaszlowe poprzez selektywne oddziaływanie na obwodowe zakończenia nerwów czuciowych oraz modulację neuropeptydów
  • ogranicza proces zapalny w drzewie oskrzelowym, ogranicza nadreaktywność oskrzeli
32
Q

Lewodropropizyna - działania niepożądane

A

• działania niepożądane –
przewód pokarmowy (nudności, wymioty, zgaga),
OUN (senność, zawroty głowy i drętwienia),
układ krążenia (kołatanie serca)
• preparat w swoim składzie zawiera parabeny, u osób predysponowanych możliwe reakcje nadwrażliwości

33
Q

Lewodropropizyna - interakcje, początek i czas działania

A
  • szybki początek działania – 15 minut od momentu podania, czas działania – 6 godzin
  • brak interakcji z innymi równocześnie stosowanymi lekam
34
Q

Płyn w jamie opłucnej - częstość u paliatywnych

A

u 50% pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową, (niewielka ilość płynu w jamie opłucnowej najczęściej nie powoduje silnej duszności)

35
Q

Płyn w jamie opłucnej - przyczyny w paliatywnej

A

Nowotwór:
-płuco, sutek, jajnik, żołądek, chłoniaki, białaczki, trzustka, przerzuty do opłucnej

Zatorowość płucna,
Pneumonia,
Niewydolność krążenia,
Limphangitis cacrinomatosa

36
Q

Płyn w jamie opłucnej - objawy

A

duszność, kaszel, ból w klatce piersiowe

37
Q

Płyn w jamie opłucnej a przeżycie w raku sutka

A

Średni czas przeżycia od momentu diagnozy wysięku w raku sutka wynosi około 1 roku;
6 miesięcy w raku płuca

38
Q

Płyn w jamie opłucnej - leczenie gdy nawracają

A

Wyczerpano możliwości leczenia przyczynowego →

  • drenaż
  • pleurodeza wideotorakoskopowa j. opłucnej (→ podanie środka drażniącego (talk, doksycyklina, bleomycyna), który wywołuje jałowy stan zapalny → zrost pomiędzy blaszkami trzewną i ścienną)
39
Q

Pleurodeza - powikłania, efekty

A

W ciągu 3 miesięcy od zabiegu u 20–30% chorych dochodzi do nawrotów

Powikłania zabiegu pleurodezy: dolegliwości bólowe (kilka dni) i stany gorączkowe

40
Q

Panika oddechowa - definicja

A

Nagły napad ostrej duszności połączony z lękiem przed uduszeniem

41
Q

Panika oddechowa - u kogo występuje

A

u chorych cierpiących z powodu duszności, z różnych przyczyn, najczęściej jest spowodowana czynnikami psychosocjalnymi i duchowymi lub skutkiem innych bolesnych przeżyć chorego

42
Q

Panika oddechowa - jak wygląda

A

rozpoczyna się nagle:

  • szybko narasta lęk i dyskomfort,
  • oddechy stają się krótkie i szybkie,
  • pojawia się uczucie duszenia się i dławienia oraz strach przed umieraniem,
  • mogą dołączyć się także objawy wzmożonego napięcia układu autonomicznego
43
Q

Panika oddechowa - leczenie farmakologiczne

A
  1. Przerwanie napadu paniki - anksjolityki (midazolam, lorazepam)
  2. Długotrwałe leczenie farmakologiczne – SSRI
  3. Leczenie niefarmakologiczne (tlenoterapia, nawiew chłodnego powietrza, uspokojenie chorego, nauka kontroli oddychania i technik relaksacyjnych)
44
Q

Lymphangitis carcinomatosa - co to?

A

zajęcie układu limfatycznego tkanki płucnej przez komórki nowotworowe

45
Q

Lymphangitis carcinomatosa - kogo częściej dotyczy?

A

częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet (60%:40%) oraz populacji młodszej

46
Q

Lymphangitis carcinomatosa - przyczyny

A

Rak sutka, płuca, żołądka, trzustki, jelita grubego, tarczycy, pęcherzyka żółciowego, prostaty (80% adenocarc.)

47
Q

Lymphangitis carcinomatosa - objawy

A

duszność, kaszel, dyskomfort w klatce piersiowej, częściej u osób wyniszczonych

Nad polami płucnymi trzeszczenia przypodstawnie

48
Q

Lymphangitis carcinomatosa - rokowanie

A

Zły czynnik prognostyczny (90% pacjentów przeżywa do 3 miesięcy)

49
Q

Lymphangitis carcinomatosa - co w RTG?

A

obraz ostrej niewydolności lewokomorowej bez cech powiększenia sylwetki serca,
wysięk, linie Kerleya B, powiększenie wnęk.

Radiologiczne zmiany pojawiają się dość późno, najczęściej występuje silna duszność spoczynkowa lub przy niewielkim wysiłku, która w bardzo znacznym stopniu ogranicza wszelką aktywność ruchową chorych

50
Q

Lymphangitis carcinomatosa - postępowanie

A
  1. „Leczenie przyczynowe” ? (CHTH - należy rozważyć możliwość wdrożenia leczenia onkologicznego)
  2. GKS (deksametazon 16mg/24h)
  3. Utrzymanie drożności oskrzeli (leki rozszerzające oskrzela, rozrzedzające wydzielinę oskrzelową)
  4. Tlenoterapia
  5. BDZ
  6. Opioidy
51
Q

„Rzężenia umierającego” - co to?

A
  • Objaw wywołany przez poruszającą się wydzielinę w krtaniowej części gardła przy każdym wdechu i wydechu (trudności z połknięciem śliny lub wykrztuszeniem wydzieliny)
  • Występują w ostatnich godzinach życia, u pacjentów bardzo osłabionych, którzy nie są w stanie odkrztusić wydzieliny
52
Q

„Rzężenia umierającego” - postępowanie

A
  1. Ułożenie na boku
  2. Wyjaśnienie rodzinie i opiekunom przyczyny objawu
  3. Nie zaleca się rutynowego stosowania ssaka, jeśli istnieje czop śluzu w gardle lub tchawicy, może on być delikatnie usunięty przy użyciu cienkiego cewnika, a odsysanie wydzieliny powinno być przeprowadzane u pacjentów głęboko nieprzytomnych
  4. Leki antycholinergiczne- butylobromek hioscyny s.c 40-80mg/24h
  5. Przy znacznym upośledzeniu krążenia obwodowego bardziej skuteczna jest dożylna droga podania wspomnianych leków

Geriatria i Paliatywna (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions