Majaczenie Flashcards

1
Q

Kiedy należy postawić diagnozę majaczenia?

A
  1. „Początek objawów jest ostry, a przebieg (nasilenie i obecność objawów) zmienny w czasie,
  2. Obecne są wyraźne zaburzenia uwagi,
  3. Obecna jest dezorganizacja myślenia i/lub zaburzenia przytomności.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Niekonieczne, ale wspierające diagnozę majaczenia objawy

A
  • zaburzenia orientacji,
  • zaburzenia pamięci,
  • zaburzenia spostrzegania,
  • pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe,
  • zaburzenia rytmu snu i czuwania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Screening majaczenia - jaka skala i co ocenia?

A

CAM (confusion assessment method)

  1. Ostry początek (+fluktuujący przebieg zaburzeń świadomości)
  2. Zaburzenia koncentracji uwagi
  3. Myślenie zdezorganizowane (niespójne)
  4. Zmieniony poziom świadomości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Skala CAM - interpretacja

A

CAM (confusion assessment method)
wszystkie z box 1. (ostry początek, fluktuuje) + zaburzenia koncentracji uwagi

+ 1 lub więcej z box.2 (myślenie zdezorganizowane, zmieniony poziom świadomości)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jak badać stan psychiczny majaczącego pacjenta?

A
  • Ocena poziomu świadomości i uwagi
  • Ocena zakresu orientacji (czasu, miejsca, sytuacji, własnej osoby)
  • Ocena toku myślenia
  • Ocena pamięci
  • Ocena występowania zaburzeń spostrzegania
  • Ocena występowania zaburzeń emocjonalnych
  • Ocena zaburzeń zachowania
  • Ocena poziomu aktywności pacjenta
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ocena poziomu świadomości i uwagi (majaczenie)

A
  • redukcja czujności: od przymglenia do śpiączki,
  • zaburzenia uwagi: zmniejszona zdolność ukierunkowania, skupiania, utrzymywania i przerzucania uwagi.

ocena tempa i spójności prowadzonej rozmowy, zdolność do właściwego odpowiadania na zadane pytania oraz wykonywania prostych poleceń;
zdolność do koncentracji uwagi na prowadzonej rozmowie, wykonywanej czynności, możliwość zrozumienia rozmówcy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ocena zakresu orientacji (majaczenie)

A

orientacja: czas, miejsce, sytuacja, własna osoba.
np. testem MMSE (najrzadziej zaburzona orientacja co do własnej osoby; możliwe zaburzenia orientacji: dd-mm-yyy).
Swobodna rozmowa z pacjentem dotycząca jego obecnej sytuacji lub bieżących wydarzeń.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ocena toku myślenia (majaczenie)

A
  • spowolnienie/przyspieszenie toku myślenia, dezorganizacja-> „sałatka słowna”,
  • adekwatność sposobu myślenia, występowanie urojeń.

Swobodna rozmowa z pacjentem dotycząca jego obecnej sytuacji lub bieżących wydarzeń.
ocena tempa, struktury i spójności wypowiedzi (kontynuacja rozpoczętych wątków), ocena myślenia abstrakcyjnego, obecność treści urojeniowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ocena pamięci (majaczenie)

A

-ocena pamięci operacyjnej i krótkoterminowej, obecność konfabulacji.

MMSE (odejmowanie, literowanie wspak), wymienienie dni tygodnia lub miesięcy roku wspak, ocena pamięci świeżej (wydarzenia bieżącego dnia).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ocena występowania zaburzeń postrzeganaia (majaczenie)

A

-ocena występowania: złudzeń/omamów, najczęściej wzrokowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ocena występowania i zaawansowania zaburzeń emocjonalnych (majaczenie)

A

-ocena występowania: lęk, apatia, przygnębienie, strach labilność emocjonalna
dysforia, wrogość, agresja, euforia, objawy hipomaniakalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Ocena zaburzeń zachowania i aktywności pacjenta (majaczenie)

A
  • ocena występowania aktywności niedostosowanej:
  • spowolnienia (ruchowe, tempo wypowiedzi, wydłużony czas reakcji na bodźce),
  • stanów mieszanych z nieprzewidywalnymi zmianami pomiędzy stanami,
  • pobudzenia (wędrowanie, agresja, stereotypie ruchowe).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ocena zaburzeń snu u pacjenta majaczącego

A
  • bezsenność lub w wyjątkowych sytuacjach całkowita utrata snu,
  • odwrócenie rytmu sen-czuwanie, senność w ciągu dnia,
  • narastanie objawów wieczorem i w nocy,
  • koszmary senne.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Skala DOS

A

=delirium observation scale; dla majaczenia
3 lub więcej objawów → wskazuje na delirium

  1. Podsypia podczas rozmowy lub aktywności;
  2. Łatwo rozpraszany przez bodźce zewnętrzne;
  3. Nie utrzymuje uwagi w konwersacji lub działaniu;
  4. Nie kończy pytania lub odpowiedzi;
  5. Podaje odpowiedzi nie pasujące do pytania;
  6. Wolno reaguje na instrukcje;
  7. Myśli, że jest gdzie indziej;
  8. Nie wie jaka pora dnia jest obecnie
  9. Nie pamięta ostatnich zdarzeń;
  10. Niespokojny/ wzburzony/ skubiący;
  11. Usuwa wenflony, sondy, cewniki, etc.;
  12. Łatwo lub gwałtownie zmienia się emocjonalnie (strach/złość/rozdrażnienie);
  13. Widzi, słyszy rzeczy, których nie ma.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przyczyny majaczenia: schorzenia internistyczne

A
  1. Infekcje GDO i DDO, ZUM, odleżyny ze stanem zapalnym skóry, gorączka
  2. Zab. gosp. wodno-elektrolitowej: odwodnienie, hipoK, hipo i hiperNa, hipo i hiperCa
  3. Choroba nerek z encefalopatią mocznicową
  4. Ostre lub przewlekłe ch. wątroby z encefalopatią wątrobową
  5. Stany ostre przebiegające z hipoksją i/lub hipotensją
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Stany ostre przebiegające z hipoksją i/lub hipotensją mogące wywołać majaczenie

A
  • niewydolność serca,
  • zawał mięśnia sercowego,
  • zatorowość płucna,
  • zaburzenia rytmu serca z niestabilnością hemodynamiczną,
  • niedokrwistości,
  • zaostrzenie POChP,
  • stan astmatyczny
17
Q

Przyczyny majaczenia: schorzenia endokrynologiczne i metaboliczne

A
  1. Ostre powikłania cukrzycy
  2. Schorzenia tarczycy
  3. Schorzenia przytarczyc (niedoczynność, nadczynność)
  4. Ostra niewydolność kory nadnarczy z przełomem nadnerczowym, endo i egzogenny z. Cushinga
18
Q

Przyczyny majaczenia - ostre powikłania cukrzycy

A

kwasica ketonowa,
kwasica mleczanowa,
zespół hiperglikemiczno-hiperosmolarny;
hipoglikemia,

19
Q

Przyczyny majaczenia - schorzenia tarczycy

A
  • nieleczona, skrajnie ciężka niedoczynność tarczycy (obrzęk śluzakowaty, encefalopatia związana z chorobą Hashimoto),
  • nadczynność tarczycy z przełomem tarczycowym,
20
Q

Przyczyny majaczenia - schorzenia neurologicznie

A
  1. Udar lub TIA, krwotok podpajęczynówkowy, krwiaki śródczaszkowe, udar w wywiadzie
  2. ZOMR i/lub mózgu
  3. Guzy nowotworowe pierwotne lub przerzutowe
  4. Padaczka
  5. Urazy czaszkowo-mózgowe
21
Q

Przyczyny majaczenia - leki

A
  1. Leki o właściwościach antycholinergicznych (53% pacjentów z majaczeniem je brało!!!)
  2. Leki psychotropowe,
  3. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, szczególnie opioidy i GKS
22
Q

Inne czynniki predysp. do majaczenia

A
  1. Wiek >70 lat,
  2. Hospitalizacja, a szczególnie pobyt w Oddziale Intensywnej Opieki,
  3. Cewnikowanie do pęcherza moczowego, konieczność stosowania wkłucia centralnego,
  4. Procesy nowotworowe,
  5. Zespoły paraneoplastyczne,
  6. Zatrucia: leki i substancje chemiczne, CO.
23
Q

Problemy geriatryczne predysp. do majaczenia

A
  1. Wielochorobowość,
  2. Polipragmazja,
  3. Zespoły uzależnień i zespoły odstawienne- szczególnie alkohol, benzodwuazepiny,
  4. Otępienia,
  5. Depresja,
  6. Majaczenie w przeszłości,
  7. Zaburzenia snu,
  8. Nieprawidłowości zmysłu wzroku i/lub słuchu bez lub z niedostateczną korektą,
  9. Upadki, w tym szczególnie upadki urazowe,
  10. Ból ostry i przewlekły,
  11. Niesprawność funkcjonalna i unieruchomienie,
  12. Niedożywienie,
  13. Zatrzymanie moczu, zaparcia,
  14. Złamania, w tym szczególnie złamania szyjki kości udowej.
24
Q

Czynniki związane z hospitalizacją lub instytucjonalizacją predysp. do majaczenia

A
  1. Deprywacja sensoryczna (hałas, niewłaściwe oświetlenie, brak korekty zmysłu wzroku i/lub słuchu),
  2. Lęk,
  3. Częste zmiany otoczenia pacjenta oraz opiekunów/personelu,
  4. Utrata orientacji w czasie (brak kalendarzy, zegarów).
25
Q

Częstość majaczenia w geriatrii w zal. od sytuacji / miejsca

A
  • oddziały geriatryczne 30-64%
  • OIT 45-87%
  • przy udarze mózgu 10-48%
  • oddziały opieki paliatywnej (od 12 do 98% w zależności od czasu hospit.)
  • oddziały opieki pooperacyjnej 5-50%
26
Q

Interwencja dla czynników ryzyka majaczenia - dla zaburzeń funkcji poznawczych

A

zadania służące orientacji i reorientacji pacjentów (plakietki z imionami członków zespołu, rozkład dnia),
3x dziennie zajęcia służące stymulacji aktywności intelektualnej (rozmowy o bieżących wydarzeniach, zadania reminescencyjne, gry słowne).

27
Q

Interwencja dla czynników ryzyka majaczenia - dla zaburzeń rytmu sen-czuwanie

A
  • ciepłe napoje podawane w porze snu,
  • techniki relaksacyjne (muzykoterapia, masaż),
  • techniki służące eliminacji hałasu panującego w oddziale (wyciszone korytarze i alarmy, redukcja hałasu wydawanego przez urządzenia),
  • dostosowanie czasu wykonywania procedur medycznych do czasu snu
28
Q

Interwencja dla czynników ryzyka majaczenia - dla przedłużającego się unieruchomienia

A
  • wczesna mobilizacja lub ćwiczenia aktywizujące 3x dz,

- unikanie sprzętu medycznego ograniczającego mobilność pacjentów (cewniki, przymus bezpośredni).

29
Q

Interwencja dla czynników ryzyka majaczenia - dla deficytów wzroku i słuchu

A
  • korekta wzroku,
  • indywidualne dopasowanie sprzętów codziennego użytku (telefony, książki z dużą czcionką)
  • codzienna zachęta do korzystania z korekty;
  • korekta słuchu,
  • usuwanie woskowiny,
  • sposób mówienia do pacjenta dostosowany indywidualnie do deficytu.
30
Q

Interwencja dla czynników ryzyka majaczenia - dla odwodnienia

A
  • protokoły wczesnego wykrywania zaburzeń gospodarki wodnej i właściwego nawadniania pacjentów,
  • zachęcanie i przypominanie o doustnym przyjmowaniu płynów.
31
Q

Ogólna interwencja w majaczeniu (niefarmakologiczna)

A
  • wyjaśnić co to delirium
  • reorientacja w czasie i sytuacji przez członków rodziny
  • wydłużony czas odwiedzin rodziny (5h/dzień)
  • obecność w otoczeniu pacjenta znajomych przedmiotów (fotografia, poduszki, radio)
  • reorientacja w czasie (zegary i kalendarze)
  • ochrona przed deprywacją sensoryczną (okulary, ap. słuchowe, protezy zębowe)
32
Q

Farmakologia w majaczeniu

A
  • p/psychotyczne w najmniejszej skutecznej dawce przez możliwie najkrótszy okres czasu dla pacjentów b. niespokojnych lub przerażonych oraz tych stwarzających zagrożenie dla siebie /otoczenia
  • poza tym można je dawać tylko jeżeli interwencje behawioralne są nieskuteczne lub niemożliwe
  • weryfikować codzienną osobistą oceną stanu pacjenta
33
Q

Benzo w majaczeniu

A

NIE STOSOWAĆ w I rzucie u pobudzonych, majaczących pooperacyjnie pacjentów, którzy stwarzają zagrożenie dla siebie/otoczenia
(chyba że benzo są szczególnie wskazane - z. odstawienne alkoholowe lub uzależnienia od benzo)

Najmniejsza dawka, najkrótszy czas, tylko kiedy behawioralne interwencje są nieskuteczne / niemożliwe

Codziennie oceniać stan pacjenta

34
Q

Farmakologia w majaczeniu hipoaktywnym

A

NIE POWINNO się zlecać leków p/psychotycznych lub benzo

35
Q

Kiedy wdrożyć niefarmakologiczne strategie zapobiegania majaczeniu u starszych pacjentów?

A

od początku hospitalizacji