Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Geriatria i Paliatywna > Niedożywienie > Flashcards

Niedożywienie Flashcards

1
Q

Definicja niedożywienia wg ESPEN 2017

A

To stan wynikający z braku wchłaniania / spożywania składników odżywczych, prowadzący do zmiany składu ciała [↓wolnej masy tłuszczowej (FFM) i masy komórkowej (BCM)],
→ a przez to prowadzący do upośledzenia aktywności fizycznej i psychicznej organizmu oraz wpływający niekorzystnie na wynik leczenia choroby podstawowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Z czego może wynikać niedożywienie?

A
  • głodzenia
  • choroby
  • zaawansowanego wieku (np. >80rż.)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Pacjenci jakich środowisk są niedożywieni?

A
  • oddziałów rehabilitacyjnych
  • oddziałów opieki długoterminowej
  • hospitalizowani
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Konsekwencje niedożywienia - ogólne

A
  • pogarsza jakość życia
  • zwiększa ryzyko zgonu
  • zwiększa ryzyko upadków i niesprawności
  • zwiększa ryzyko uzależnienia się od pomocy osób trzecich
  • wydłuża czas trwania infekcji, wydłuża czas hospitalizacji
  • Prowadzi do zaburzeń immunologicznych, zwiększa podatność na choroby ostre i przewlekłe
  • Upośledza gojenie się ran,
  • Zwiększa ryzyko powstawania odleżyn
  • Może być wczesnym objawem otępienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Konsekwencje niedożywienia - kardiologiczne

A

↓masy m. sercowego → ↓pojemności wyrzutowej, bradykardia, hipotensja, niewyd. serca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Konsekwencje niedożywienia - oddechowe

A

↓masy m. przepony i mm. oddechowych → zaburzenia wentylacji, upośledzenie odruchu kaszlowego, sprzyja zap. płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Konsekwencje niedożywienia - p.pok.

A

-zaburza działanie p.pok.
-upośledza wchłanianie substancji odżywczych
-↓wydzielanie soków trawiennych
→może prowadzić do biegunki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Konsekwencje niedożywienia - termoregulacja

A

-predysponuje do hipotermii (ona upośledza funkcje poznawcze)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM 2018

A
  • Krok 1. Screening ryzyka niedożywienia wg walidowanych narzędzi (NRS-2002, MUST, MNA(-SF), SNAQ)
  • Krok 2. Analiza kryteriów i rozpoznanie (1 kryterium fenotypowe + 1 etiologiczne) oraz ocena stopnia ciężkości niedożywienia (wg kryteriów fenotypowych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - fenotypowe

A
  • niezamierzona utrata m.c.
  • ↓BMI
  • ↓masy mięśniowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - etiologiczne

A
  • ↓ilość przyjmowanych pokarmów lub zaburzenia wchłaniania

- zapalenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - fenotypowe - niezamierzona utrata m.c.

A
  • > 5% w okresie ostatnich 6 miesięcy

* >10% powyżej 6 miesięcy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - fenotypowe - ↓BMI

A
  • <20 kg/m2 <70rż
  • lub <22kg/m2 ≥70rż

• Azja: <18,5 <70rż lub <20 >70rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - fenotypowe - ↓masy mięśniowej

A
  • TK, MRI - złoty standard
  • DXA, BIA - większa dostępność
  • ew. obwód ramienia <22cm/łydki <31cm,
  • ew. siła ścisku dłoni (dynamometr)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - etiologiczne - ↓ilość przyjmowanych pokarmów lub zaburzenia wchłaniania

A
  • ≤50% zapotrzebowania energetycznego >1tydz
  • lub jakiekolwiek ↓ w okresie > 2 tyg
  • lub przewlekłe zaburzenia przewodu pokarmowego utrudniające przyjmowanie i wchłanianie pokarmów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kryteria niedożywienia wg GLIM - etiologiczne - zapalenie

A
  • związane z ostrą chorobą lub urazem (acute disease/injury-related)
  • lub związane z przewlekłą chorobą (chronic disease-related)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ocena stopnia zaawansowania niedożywienia wg GLIM - stopień 1

A

Umiarkowane niedożywienie (1 z:)

  • ↓m.c. 5-10% w ostatnich 6mcach LUB 10-20% w okresie >6mcy
  • BMI <20 (<70rż.) LUB <22 (≥70rż.)
  • łagodny / umiarkowany ↓masy mięśniowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ocena stopnia zaawansowania niedożywienia wg GLIM - stopień 2

A

Ciężkie niedożywienie (1 z:)

  • ↓m.c. >10% w ostatnich 6mcach LUB >20% w okresie >6mcy
  • BMI <18,5 (<70rż.) LUB <20 (≥70rż.)
  • ciężki ↓masy mięśniowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kryteria etiologiczne niedożywienia (GLIM) - Stany chorobowe utrudniające przyswajanie pokarmu

A
  • zespół krótkiego jelita,
  • zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki,
  • stan po operacji bariatrycznej,
  • zwężenie przełyku,
  • gastropareza,
  • istotne zaburzenia motoryki jelit powodujące pseudoniedrożność,
  • zespół złego wchłaniania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Kryteria etiologiczne niedożywienia (GLIM) - zapalenie związane z ostrą chorobą lub urazem

A

stan zapalny o DUŻYM nasileniu:

  • ciężkie infekcje
  • oparzenia
  • urazy
  • zamknięte urazy czaszkowo-mózgowe

LUB inne ostre stany chorobowe / urazy z obecnością stanu zapalnego o ŁAGODNYM / UMIARKOWANYM nasileniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kryteria etiologiczne niedożywienia (GLIM) - zapalenie związane z przewlekłą chorobą

A

Zwykle przewlekły lub nawracający stan zapalny o ŁAGODNYM / UMIARKOWANYM nasileniu:

  • nowotwór
  • RZS
  • POChP
  • nieswoiste zap. jelit
  • przewlekła niewydolność serca
  • przewlekła choroba nerek
  • sarkopenia w otyłości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Kategorie niedożywienia wg etiologii (GLIM)

A

Niedożywienie w:
• Chorobach przewlekłych z obecnością zapalenia
• Chorobach przewlekłych z obecnością minimalnego lub bez obecności stanu zapalnego
• Ostrych chorobach lub urazach z obecnością stanu zapalnego o dużym nasileniu
• Głodzeniu wynikającym z czynników socjoekonomicznych i środowiskowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Co daje ustalenie kryteriów i kategorii etiologicznej niedożywienia?

A

ułatwia zaplanowanie interwencji żywieniowej, znalezienie przyczyny, ustalenie spodziewanych wyników leczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Niedożywienie w chorobach przewlekłych z obecnością minimalnego lub bez obecności stanu zapalnego - jakie choroby?

A
  • Dysfagia wtórna do przebytego udaru, zaawansowanego otępienia czy choroby Parkinsona
  • Otępienie
  • Depresja
  • zespół krótkiego jelita np. po resekcji z powodu zatoru krezki
  • Zaawansowany wiek i współistniejący jadłowstręt starczy (anorexia of aging)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Co to marasmus?

A

niedożywienie białkowo-energetyczne typu prostego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Kiedy występuje marasmus?

A

w sytuacjach i stanach chorobowych bez obecności stanu zapalnego przebiegających z długotrwałym głodzeniem i niedostateczną podażą energii, białka i składników odżywczych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Czym charakteryzuje się marasmus?

A

stopniowym zmniejszeniem masy ciała i innych wskaźników antropometrycznych i immunologicznych, przy prawidłowych stężeniach białka i albumin w surowicy, które ulegają zmniejszeniu dopiero w krańcowym stadium niedożywienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Marasmus - rezerwy czego są zużywane? Co z metabolizmem?

A

W organizmie dochodzi do spowolnienia procesów metabolicznych i zużywania głównie rezerw tłuszcz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Niedożywienie w głodzeniu wynikającym z czynników socjoekonomicznych i środowiskowych - cechy, kiedy

A

↓il. pokarmów bez podwyższonych wskaźników zapalnych, np:

  • ubóstwo
  • wdowieństwo, samotność
  • zły stan/brak uzębienia
  • ograniczony dostęp do jedzenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Niedożywienie przy dużym stanie zapalnym - cechy

A

katabolizm + ograniczenie/brak przyjmowania pokarmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Kwashiorkor - co to?

A
  • niedożywienie białkowo-energetyczne
  • ostre (nawet w kilka-kilkanaście h)
  • istotny ↓ poziomu białka i albumin → obrzęki, retencja płynów, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, kwasowo-zasadowej
  • gwałtowne pogorszenie stanu pacjenta
  • bez spadku masy ciała (a nawet ↑! bo zatrzymanie wody w organizmie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Kwashiorkor a niedożywienie proste

A

w kwashiorkorze dochodzi do:

  • nasilenia procesów katabolicznych
  • najpierw zużywane są białka wykorzystywane do glukoneogenezy i produkcji białek ostrej fazy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Postępowanie w niedożywieniu w ostrych chorobach / urazach ze stanym zapalnym o dużym nasileniu

A
  • wymaga szybkiej reakcji
  • wdrożenie interwencji żywieniowej
  • leczenie choroby podstawowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Postępowanie w niedożywieniu w chorobach przewlekłych z obecnością minimalnego / bez stanu zapalnego

A

ustępuje po interwencji żywieniowej (dieta doustna lub leczenie żywieniowe) + rehabilitacja fizyczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Niedożywienie w chorobach przewlekłych z obecnością zapalenia - postępowanie

A
  • interwencja żywieniowa + rehabilitacja fizyczna (jak w niedożywieniu typu prostego)
  • leczenie choroby podstawowej
  • ew. leki p/zapalne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Kacheksja - cechy

A
  • złożony zespół metaboliczny
  • utrata m.c. ≥10% (często maskowana przez zatrzymanie płynów)
  • brak apetytu
  • zmęczenie
  • obecne zapalenie (↑ CRP ≥10mg/l i ↑interleukiny 6)
  • oporność na insulinę
  • ↑rozpadu białek mięśni
  • niedokrwistość niedobarwliwa (Hb <12 g/dl)
  • hipoalbuminemia (<3,2 g/dl)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

MNA - co to, dla kogo?

A

mini nutritional assessment

zalecana >65rż. (największa czułość i swoistość w tym wieku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Ocena stanu odżywienia a COG

A

Ocena stanu odżywienia jest częścią całościowej oceny geriatrycznej (COG)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

MNA - badanie przesiewowe - elementy

A

To taki screening żeby wiedzieć czy robić dalej MNA

  • czy ograniczenie spożywania posiłków w ostatnich 3 mcach wiązało się z utratą apetytu, zaburzeniami trawienia, połykania, żucia? (im ciężej się spożywa tym gorzej)
  • utrata m.c. w ost. 3mcach
  • możliwość poruszania
  • czy był stres/ciężka choroba w ost. 3mcach
  • zaburzenia neuropsychologiczne
  • BMI lub obwód łydki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

MNA - ocena pacjenta/ki

A
  • czy mieszka w swoim domu (nie szpital, nie dom opieki)
  • czy ma >3 leki
  • odleżyny/owrzodzenia
  • obwód ramienia (MAC)
  • obwód łydki
  • ile pełnych posiłków spożywa
  • spożycie białka
  • 2 i więcej porcji owoców/warzyw
  • ile pije
  • sposób żywienia (czy je sam)
  • samodzielna ocena stanu odżywienia (co pacjent sam myśli)
  • jak ocenia stan zdrowa w por. do rówieśników
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Ocena stanu odżywienia w trakcie hospitalizacji w PL

A

należy dokonywać oceny stanu odżywienia pacjenta przyjmowanego do oddziału!! (z wyj. SOR)
-skala SGA lub NRS 2002

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Skala SGA - co bierze pod uwagę?

A

Podstawowe dane (wiek, waga i jej zmiany, płeć)
Dieta
Objawy ze str. p.pok. (>2tyg)
Wydolność fizyczna
Choroba a zapotrzebowanie na składniki odżywcze
Bad fizykalne (zanik mięśni, obrzęki)

Generalnie to jest subiektywna globalna ocena stanu odżywienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Skala NRS 2002 - jak wygląda?

A
  1. Wstępne badanie przesiewowe - gdy na 1 pytanie “TAK” to robić dalej, jak wszystkie na NIE to ocena za tydzień
  2. <3 pkt - ocena po tygodniu, więcej - ryzyko niedożywienia → zacząć leczenie żywieniowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

NRS 2002 - przesiewowe

A
  • BMI <20,5
  • utrata masy ciała w ciągu ostatnich 3mcy
  • ↓przyjmowanie posiłków w ost. tygodniu
  • czy jest ciężko chory? (np. OIOM)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

NRS 2002 - część zasadnicza

A

Ocena:
1. pogorszenia stanu odżywienia:
-utrata >5% m.c.: w 3mce - 1pkt, 2mce - 2pkt, 1mc - 3 pkt
LUB
-BMI 18,5-20,5 z pogorszeniem stanu ogólnego - 2pkt; <18,5 - 3pkt
LUB
-przyjmowanie pożywienia poniżej x% zapotrzebowania w ciągu ostatniego tygodnia: 50-75% - 1pkt, 25-50% - 2pkt, 0-25% - 3pkt

  1. Nasilenia ciężkości choroby (bo ↑zapotrzebowania na skł. odżywcze)

+1pkt jeżeli wiek >70lat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Nasilenie ciężkości choroby w NRS 2002 - za co 1 pkt?

A
  • złamanie k. biodrowej

- choroby przewlekłe z ostrymi powikłaniami: marskość wątroby, POChP, przewlekła hemodializa, cukrzyca, nowotwory

47
Q

Nasilenie ciężkości choroby w NRS 2002 - za co 2 pkt?

A
  • duże operacje brzuszne
  • udar mózgu
  • ciężkie zap. płuc
  • złośliwe choroby hematologiczne
48
Q

Nasilenie ciężkości choroby w NRS 2002 - za co 3 pkt?

A
  • uraz głowy
  • przeszczep szpiku kostnego
  • pacjenci wymagający intensywnej terapii (APACHE >10pkt)
49
Q

Ocena stanu odżywienia - po co, kiedy

A

Jak na podstawie oceny przesiewowej (te skale - SGA, NRS 2002) rozpoznamy ryzyko niedożywienia

Można ustalić plan interwencji żywieniowej, monitorowanie i spodziewane efekty

50
Q

Ocena stanu odżywienia - jakie elementy powinna zawierać?

A
  • pomiar bilansu składników pokarmowych
  • ocena budowy organizmu
  • zaawansowanie choroby i aktywność stanu zapalnego
  • ocena funkcjonalna
51
Q

Ocena stanu odżywienia - pomiar bilansu składników pokarmowych

A
  • ocena potencjalnych czynników prowadzących do niedożywienia,
  • jakościowa i ilościowa ocena przyjmowanych składników pokarmowych i porównanie tego do aktualnego zapotrzebowania,
  • bilans płynów
52
Q

Ocena stanu odżywienia - ocena budowy organizmu

A
  • pomiary antropometryczne

- ocena składu ciała

53
Q

Ocena stanu odżywienia - zaawansowanie choroby i aktywność stanu zapalnego

A
  • badanie podmiotowe i przedmiotowe

- bad. laboratoryjne

54
Q

Ocena stanu odżywienia - ocena funkcjonalna

A
  • ocena siły mięśniowej (dynamometr - siła ścisku dłoni), ocena mm. oddechowych przez seryjny pomiar FEV1
  • całościowa ocena geriatryczna
  • ocena układu immunologicznego (całkowita l. limfocytów, ocena odp. skórnej na antygeny)
  • sprawność funkcjonalna (SSPB, TUG)
  • funkcje poznawcze (MMTE, TZ)
55
Q

Badania antropometryczne w ocenie stanu odżywienia

A
  • Masa ciała, wzrost
  • BMI
  • obwód pasa i bioder, wskaźnik WHR
  • Obwód ramienia
  • Obwód łydki
  • Grubość fałdu skórnego
56
Q

BMI w geriatrii - różnica z klasycznym

A

<22 kg/m2 - podejrzenie niedożywienia (bo obniżanie wzrostu)

57
Q

Szacowanie wzrostu u leżących

A

Z półrozpiętości ramion (odległość od wcięcia mostka do podstawy III i IV palca przy rozwartych ramionach

Reguła Chumle’a - wykorzystuje wiek pacjenta i wysokość kolano-pięta w poz. siedzącej

58
Q

Dlaczego w bad. geriatrycznych jest paradoks otyłości? (większa przeżywalność przy BMI 30-35)

A
  • ↓wzrostu = ↑BMI
  • utrzymanie masy mięśniowej
  • bardziej agresywne leczenie chorych otyłych z uwagi na ryzyko sercowo-naczyniowe
59
Q

Wskaźnik WHR

A

Typy nadwagi/otyłości:
• ≥ 0,8 u kobiet lub ≥ 1,0 u mężczyzn -typ androidalny,
• < 0,8 u kobiet lub < 1,0 u mężczyzn -typ ginoidalny

60
Q

Ocena otyłości trzewnej

A

na podstawie pomiaru obwodu talii:
• u kobiet ≥ 80 cm, mężczyzn ≥ 94 cm (kryteria IGF -2005 dla Europejczyków)
• Zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych

61
Q

Otyłość sarkopeniczna - co to? jak mierzyć?

A
  • Współistnienie otyłości i sarkopenii u osób starszych np. z DM t2, POChP, otyłych z nowotworami
  • Mechanizm zapalny i/lub katabolizm mięśniowy
  • DXA, CT, BIA -(FFMI< FMI - fat free mass i fat mass index), dynamometr, szybkość chodu, SPPB (Short Physical Performance Battery)
62
Q

test SPPB - co to, co obejmuje

A

Short Physical Performance Battery

  • wstanie z krzesła (jak szybko; wstać i siadać szybko 5 razy, z tego średnia) (ocenia siłę kończyn dolnych)
  • szybkość chodu 4m
  • równowaga (stopy obok siebie, potem w krótkim wykroku, potem jedna za drugą - po 10s)
63
Q

Badanie antropometryczne gdy zważenie chorych jest trudne

A

Obwód ramienia (MAC), łydki (CC), grubość fałdu skórnego

64
Q

Obwód ramienia (MAC)

- jaka wartość sugeruje niedożywienie, gdzie mierzyć, jakie konsekwencje

A

(mid-arm circumference)
<22 - podejrzenie niedożywienia
-połowa długości ramienia (m. wyrostkiem kruczym i łokciowym)
-niski obwód → wyższa śmiertelność, lepsze wyniki leczenia żywieniowego
-u starszych to jest WIARYGODNIEJSZY WSKAŹNIK ŚMIRETELNOŚCI NIŻ BMI

65
Q

Obwód łydki (CC) - co ocenia, gdzie, jaka wartość

A

(calf circumference)

  • <31 cm podejrzenie niedożywienia
  • dobrze koreluje ze stanem odżywienia w podeszłym wieku
  • najczulsza metoda do oceny masy mięśniowej
  • w najgrubszym miejscu w obwodzie łydki
66
Q

Grubość fałdu skórnego - gdzie mierzyć? Jak mierzyć? Nie dla kogo?

A

4 msca:

  • nad m. trójglowym
  • dwugłowym
  • podłopatkowym
  • grzebieniem k. biodrowej

pomiar 3x → średnia

Nie stosować u skrajnie otyłych

67
Q

MNA - interpretacja punktów

A

12-14pkt = prawidłowo odżywiony
8-11 pkt = grupa ryzyka niedożywienia
0-7 pkt = niedożywienie

68
Q

MNA - 12-14pkt - co robić?

A 
=prawidłowo odżywiony:
Ponowna ocena gdy:
-stan ostry
-1/rok - pacjenci ambulatoryjny
-1/3 mce - pacjenci instytucjonalizowani
69
Q

MNA - 8-11 pkt - co robić?

A

Bez spadku masy ciała? → NADZÓR + ponowna ocena za 3 miesiące

Ze spadkiem masy ciała? → LECZENIE:

  • wzbogacenie diety
  • ONS (doustne supl. pokarmowe) 400kcal/d
  • nadzór
  • pełna ocena stanu odżywienia+ustalenie przyczyny
70
Q

MNA - 0-7pkt - co robić?

A

LECZENIE:

  • wzbogacenie diety
  • ONS (doustne supl. pokarmowe) 400-600kcal/d
  • nadzór
  • pełna ocena stanu odżywienia+ustalenie przyczyny
71
Q

Ocena stanu jamy ustnej + testy

A
  • zapalenie dziąseł, próchnica, ubytki zębowe
  • dopasowanie sztucznego uzębienia

• „Test ugryzienia”
(czy zostaje ślad, czy lekarz odczuwa ból, czy protezy są stabilne? XD)
• „Test rozgryzienia orzeszka” deez nuts (Sieving method)
(Ocena stopnia rozgryzienia orzeszka po 20 cyklach żucia)
• Ocena stopnia połączenia dwóch kolorów

72
Q

Badania laboratoryjne w ocenie stanu odżywienia

A
  • pomocne, ale samodzielnie nie służą do rozpoznawania niedożywienia
  • albuminy, prealbuminy
  • transferyna
  • lipidogram
  • kreatynina (surowica i mocz)
  • całk. liczba limfocytów
73
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - czasy półtrwania

A
  • albuminy: T 1/2= 18-21 dni
  • prealbuminy: T 1/2= 2 dni
  • transferyna: T 1/2= 8 dni

(do monitorowania zmian odżywienia)

74
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - masa ciała jako % zwykłej masy ciała

A

Stan odżywienia:

  • prawidłowy >95%
  • niedożywienie lekkie 85-95%
  • niedożywienie umiarkowane 75-84%
  • niedożywienie ciężkie <75%
75
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - albuminy

A

Stan odżywienia:

  • prawidłowy >3,5
  • niedożywienie lekkie 3,1-3,4
  • niedożywienie umiarkowane 2,5-3,0
  • niedożywienie ciężkie <2,5
76
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - prealbuminy

A

Stan odżywienia:

  • prawidłowy 16-30 mg/dl
  • niedożywienie lekkie 10-15
  • niedożywienie umiarkowane 5-9
  • niedożywienie ciężkie <5
77
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - całkowita liczba limfocytów w 1mm3 krwi

A

Stan odżywienia:

  • prawidłowy >1500
  • niedożywienie lekkie 1200-1499
  • niedożywienie umiarkowane 800-1199
  • niedożywienie ciężkie <800
78
Q

Wskaźniki biochemiczne stanu odżywienia - kreatynina

A

• Stężenie kreatyniny w surowicy krwi oraz wydalanie jej z moczem odzwierciedla ilość masy mięśniowej.
• Wskaźnik kreatynina– wzrost (creatinine-height index – CHI) maleje wraz z wiekiem i służy do oceny stopnia odżywienia.
Oblicza się go według wzoru: CHI = (wydalanie kreatyniny z moczem/wydalanie kreatyniny oszacowane na podstawie wzrostu) × 100.

79
Q

Ocena składu ciała - BIA

A 
Bioelectric Impendance Analysis
• niedroga
• przenośna
• łatwa do wykonania
• mniej dokładna niż DXA
• nieinwazyjna
80
Q

Ocena składu ciała - DXA

A 
Dual-Energy X-ray Absorptiometry
• droga
• nieprzenośna
• ograniczona dostępność
• nieinwazyjna
81
Q

Ocena składu ciała - BIA i DXA - co określają?

A

Pozwalają na dokładną analizę składu ciała pacjenta, tzn. na określenie ilości tłuszczowej i beztłuszczowej masy ciała, całkowitej zawartości wody w organizmie i spoczynkowej przemiany materii.

82
Q

Epidemiologia niedożywienia

A

23% >65r.ż.
ryzyko niedożywienia wg MNA u 45%
(najwięcej, bo 51% pacjentów oddziałów rehabilitacyjnych jest niedożywionych)

83
Q

Epidemiologia BMI w PL

A

> 65r.ż.:
1,5% niedowaga
41% nadwaga
32% otyłość

  • Częstość występowania otyłości zmniejszała się u osób >85rż
  • Częstość występowania niedowagi była większa u osób >90rż
84
Q

Co w okresie starości powoduje zmianę potrzeb żywieniowych? (skład ciała)

A

↓beztłuszczowej masy ciała
↑tk. tłuszczowej

Efekt:
• ↓ zapotrzebowania energetycznego o 13-20%
• ↑ zapotrzebowania na białko do 1,0-1,2 g/kg mc/d, a nawet do 1,5 g/kg mc/d
• Sarkopenia, ↓ siły mięśniowej może prowadzić do pogorszenia stanu funkcjonalnego

85
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - ↓beztłuszczowej masy ciała (czyli co i przyczyny)

A

=↓masy komórek (w obrębie mięśni, trzewi i ukł. odpornościowego) i ↓ potasu
-o 12% u K, o 19% u M

Przyczyny:
• Zmiany hormonalne – niski poziom hh płciowych, wit D, hormonu wzrostu i IGF-1, oporność na insulinę,
• Ostry i przewlekły stan zapalny - ↑ ilości cytokin (IL-6, TNFɑ)
• ↓anabolizmu aminokwasów (zmniejszona podaż, zwiększone zużycie trzewne oraz mniejszy poziom stymulacji syntezy białek mięśniowych)
• Działanie wolnych rodników
• ↓ aktywności fizycznej

86
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - ↑tk. tłuszczowej

A
  • ↑tk. tłuszcz. w średnim wieku (otyłość centralna) – z 18% do 36% u M, z 33% do 45% u K
  • ↓tk. tłuszcz. po 75 rż wskutek jadłowstrętu
  • zmiana dystrybucji tk. tłuszczowej i mięśniowej skutkująca pozornie stabilną masa ciała ok. 60 rż
  • Ok. 90 rż ↓ beztłuszczowej masy ciała i ↓ masy tkanki tłuszczowej skutkuje spadkiem masy ciała
87
Q

Co w okresie starości powoduje zmianę potrzeb żywieniowych?

A
  • zmiana składu ciała (↓FFM, ↑tk.tł.)
  • ↓wody
  • zmiany w zakresie p.pok.
  • niedobór laktazy
  • utrata masy kostnej
  • ↓apetytu związany z wiekiem “anorexia of aging”
88
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - ↓wody

A
  • ↓ zawartości wody w ustroju (między 30. a 80. rż o 17% u K i o 11% u M; np z 41kg do 30kg) i ↓ potasu
  • Zmniejszone odczuwanie pragnienia
  • Większe ryzyko odwodnienia
  • (leki, ch. tow.)
89
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - zmiany w zakresie p.pok.

A
  • Suchość w jamie ustnej (↓ilości śliny)
  • Przełyk - presbyoesphagus
  • Żołądek (mniejszy głód, szybsze uczucie sytości, przerost bakterii w j. cienkim i z. złego wchłaniania)

• jelita

  • ↓ motoryki, pasażu jelitowego
  • ↑ zaparcia - nadużywanie środków przeczyszczających
  • ↑ wzdęcia
90
Q

presbyoesphagus - cechy

A

Związane ze starzeniem się; w przełyku:
• ↓ napięcia górnego zwieracza przełyku
• ↓ motoryki
• ↑ refluks

91
Q

Zmiany w żołądku u starszych

A
  • ↓ motoryki i spowolnienie opróżniania żołądka → przedłużony okres rozciągania odźwiernika → ↓ odczucia głodu
  • ↓adaptacyjnej relaksacji dna żołądka w odpowiedzi na pokarm przyspiesza przesuwanie pokarmu do odźwiernika, co przyspiesza osiąganie uczucia sytości
  • Kwaśność soku żołądkowego się nie zmienia, a jej zmniejszenie wynika z infekcji HP i nadużywania PPI, może sprzyjać przerostowi bakterii w jelicie cienkim i powodować zespół złego wchłaniania
92
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - niedobór laktazy

A
  • laktoza nie może zostać rozłożona i ulega fermentacji bakteryjnej w j. grubym → tworzą się kwasy i gazy, które powodują wzdęcia, skurcze jelit i biegunki
  • nietolerancja mleka słodkiego i jego przetworów
  • Dobrze tolerowane jest mleko fermentowane w postaci kefirów lub jogurtów
93
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - utrata masy kostnej

A
  • postępuje od 30r.ż., zwłaszcza u K w okresie menopauzy
  • nasilana przez niedożywienie, obniżenie podaży wit D i wapnia, brak akt fiz oraz niedobór hh płciowych
  • zwiększone zapotrzebowanie na wapń i wit D.
94
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - ↓apetytu

A
  • Dotyczy 21% osób >65 rż
  • maleje apetyt, ale nie zmienia się zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, a na niektóre wręcz rośnie (np. białko, wapń, wit. A, C i z grupy B)
  • U mężczyzn jednocześnie ze ↓testosteronu, ↑ leptyna, skutkując większym niż u kobiet zmniejszeniem apetytu
95
Q

Zmiana potrzeb żywieniowych u starszych - ↓apetytu - etiologia

A
  • Związany jest z pogorszeniem czucia smaku i zapachu i pogorszeniem przyjemności jedzenia
  • Z upośledzeniem motoryki żołądka i jelit – i z szybko osiąganym uczuciem sytości, spowodowanym ↓relaksacji adaptacyjnej dna żołądka, szybszym docieraniem pokarmu do odźwiernika oraz zwolnieniem opróżniania żołądka
  • Z zaburzeniami hormonalnymi (↑ CCK i GLP-1, ↓ greliny i testosteronu)
  • Z obecnością cytokin (IL-6, TNF-ɑ) związanych z występowaniem ostrych i przewlekłych chorób zapalnych i nowotworowych
96
Q

Neurohormonalne mechanizmy kontroli przyjmowania pokarmu

A

Grelina (obwodowo, przez neuropeptyd Y) i oreksyna A i B (ośrodkowo) stymulują apetyt (hamują jądro przykomorowe)

Leptyna, insulina (obwodowo) i kora, układ limbiczny, ośrodki n.X (ośrodkowo) stymulują sytość (pobudzają jądro przykomorowe podwzgórza)

Rozciąganie jelit, CCK, GLP-1 stymulują ośrodki n.X (sytość)

(tango grelina-leptyna……..)

97
Q

Jak zmienia się zapotrzebowanie energetyczne u starszych? czemu?

A

↓ się o 13-20%, bo:
• ↓podst. przemiany materii (spadek beztłuszczowej masy ciała)
• ↓przemiany związanej z akt. fizyczna (zmniejszenie aktywności fizycznej)
• ↓ termogenezy związanej z posiłkiem

• Ostre i przewlekłe choroby oraz urazy → ↑całkowitego zapotrzebowania

98
Q

Od czego głównie zależy wydatek energetyczny? Co jest główną przyczyną jego ↓ u starszych?

A

podstawowy wydatek energetyczny (BMR) nie zmienia się istotnie z wiekiem
całkowite zapotrz. energetyczne zależy od aktywności fizycznej!!

99
Q

Jak wyliczyć zapotrz. energetyczne w fancy sposób

A

Wzór Harrisa-Benedicta → BMR
BMR x activity factor x stress factor = całkowite zapotrzebowanie

Stress factor:

  • największe za oparzenia, rehabilitację, ciężką infekcję, uraz wielonarządowy (tak 1,3-2,0)
  • głodzenie to 0,8
100
Q

Jak wyliczyć zapotrz. energetyczne w prostszy sposób

A

30 kcal/kg/d (dla BMI ≤21 32-38 kcal/kg/d)
płyny: 30ml/kg/d lub 1ml/1kcal

  • Użyj aktualnej masy ciała jeśli pacjent ma prawidłową masę ciała lub niedowagę
  • Użyj „należnej masy ciała” dla pacjentów z nadwagą lub otyłych
  • Oszacuj „suchą masę ciała” przy uogólnionych obrzękach
101
Q

Wzór na należną masę ciała

A
  • Należna masa ciała wg Broca - miarodajny dla wzrostu 160-190 cm
  • (kobiety) = (wzrost [cm] – 100) x 0,85
  • (mężczyźni) = (wzrost [cm] - 100 ) x 0,9
102
Q

% rozkład makroskładników w diecie

A
  • węgle 50-60%
  • tłuszcze 30% lub mniej
  • białko 15-20%
103
Q

Podaż węgli w diecie - na co zwrócić uwagę u starszych?

A
  • Wraz z wiekiem ↓ się tolerancja węglowodanów powinny więc być dostarczane w postaci złożonej - skrobia
  • Wskazana kontrola glikemii
  • Uwzględnić niedobór laktazy
  • Zwiększyć zawartość błonnika (zaparcia)
104
Q

Jak zmienia się stężenie cholesterolu u starszych?

A
  • Stężenie LDL i chol całkowitego zwiększają się liniowo w 3., 4. i 5. dekadzie życia, osiągają okres stabilizacji w 6. i 7. dekadzie, a po 70 rż obniżają się
  • Stęż HDL cholesterolu pozostaje bez zmian w ciągu całego życia
105
Q

Zapotrzebowanie na witaminy rozp. w tłuszczach u starszych

A

• ↑zapotrz. na witaminę D (suple przynajmniej 700-1000 IU/d)
• Zalecane ↓podaży witaminy A – bo trudności w usuwaniu estrów retinolu przez wątrobę
(Problem z usuwaniem krążącego beta-karotenu (tendencja do przebarwień skóry))
• Bez zmian zapotrzebowanie na wit E i K

106
Q

Zapotrzebowanie na witaminy rozp. w wodzie u starszych

A
  • Bez zmian zapotrz. na witaminy rozpuszczalne w wodzie, jednak istnieją dowody na ↑ zapotrzebowania na witaminy B6 i B12
  • ↓ zapotrz. na kwas foliowy
107
Q

Zapotrzebowanie na mikroelementy u starszych

A

Bez zmian zapotrzebowanie na składniki mineralne (wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, jod, chrom, molibden, selen)

108
Q

Zapotrzebowanie na białko u starszych

A

↑ zapotrzebowania na białko u osób starszych:
• Upośledzona zdolność do wykorzystywania dostępnych białek
• ↓podaż białka (brak apetytu, problemy żołądkowo-jelitowe)
• ↑zapotrzebowanie na białko (np. choroby zapalne)

starsi z aktywnym trybem życia: >=1,2g/kg/d
starsi z ostrymi/przewlekłymi chorobami: 1,2-1,5g/kg/d
! gdy ciężka ch. nerek (GFR<30): 0,8 g/kg/d

109
Q

Wpływ zaw. białka w diecie na syntezę białek mięśni u starszych

A

Wzrost podaży białka stymuluje wzrost syntezy białka u ludzi starszych, jednak >30g białka w jednym posiłku nie zwiększa dalej pobudzenia syntezy białek mięśni, dlatego ważny jest rozkład białka pomiędzy posiłkami

110
Q

Jak skoordynować wysiłek fizyczny z podawaniem białek, żeby osiągnąć jak największy efekt anaboliczny w stosunku do mięśni?

A

Białeczko PURE WHEY ISOLATE (i takie tam preparaciki byku) - aminokw. są we krwi po 10-20 minutach; najlepiej zjeść 0-60minut po ćwiczeniach → najlepszy efekt anaboliczny

Białko z mięsa, nabiału itd - aminokwasy są w krwi po 120+ minutach; najlepiej zjeść 90min. przed ćwiczeniami

111
Q

Piramida żywienia dla seniorów

A 
tłuszcz, orzechy
ryby, mięso
nabiał
prod. zbożowe
warzywa i owoce
WODA.......
wys. fizyczny - podstawa......
112
Q

Doustne suple żywieniowe u starszych - skład

A
  • ≥400 kcal/dzień oraz ≥30g białka/dzień
  • Stosować co najmniej przez miesiąc, gdy działania typu dietetyk, przekąski, odpowiednie rozdrobnienie pok. nie odniosły skutku
113
Q

Żywienie dojelitowe przez zgłębnik u starszych - kiedy?

A
  • Gdy brak możliwości karmienia doustnego przez ≥3 dni lub gdy przyjmowane jest <50% zapotrzebowania przez >1 tydzień
  • Zgłębnik nosowo-żołądkowy gdy spodziewane żywienie dojelitowe konieczne przez <4 tygodnie
  • PEG gdy spodziewane >4 tygodnie

Geriatria i Paliatywna (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions