thema + biochemische componenten van de cel (deel 2) Flashcards
syno lipiden
vetten
lipiden zijn een … groep
heterogene
welke soorten lipiden hebt je (3)
enkelvoudige lipiden, samengestelde lipiden en steroïden
wat hebben alle soorten lipiden gemeenschappelijk
hun apolaire karakter
wat is de basisstructuur van lipiden
glycerol (propaan-1,2,3-triol)
teken glycerol
H
|
H ― C ― OH of (R)
|
H ― C ― OH of (R)
|
H ― C ― OH of (R)
|
H
aan de hand van wat worden lipiden opgedeeld
a.d.h.v. hun restgroep
wat bevatten steroïden niet dat enkelvoudige en samengestelde lipiden wel bevatten
glycerol
welke soort restgroep hebben de enkelvoudige lipiden (triglyceriden)
drie vetzuren, (restgroep van dezelfde aard)
hoe zijn vetzuren opgebouwd
lange apolaire en onvertakte koolstofketens met aan het einde een carboxylgroep (verzadigd en onverzadigd)
wat zijn verzadigde vetzuren
alleen enkelvoudige bindingen tussen koolstofatomen, rechte lijn (geen knikjes)
wat is de oorsprong van verzadigde vetzuren
dieren (kokosolie, cacaoboter)
hebben verzadigde vetzuren een hoog of een laag smeltpunt
een hoog
welke aggregatietoestand hebben verzadigde vetzuren bij kamertemperatuur
vast
welke 2 soorten onverzadigde vetzuren zijn er
de enkelvoudige en de meervoudige
wat zijn enkelvoudige onverzadigde vetzuren
ze hebben 1 dubbele binding tussen hun koolstofatomen (1 knikje)
wat zijn meervoudige onverzadigde vetzuren
ze hebben meerdere dubbele bindingen tussen hun koolstofatomen (meerdere knikjes)
hoe word een triglyceride gevormd
glycerol bind met drie vetzuren d.m.v. een condensatie reactie, hierbij ontstaan drie moleculen water
wat is de oorsprong van onverzadigde vetzuren
planten (en dieren: visolie)
hebben onverzadigde vetzuren een hoog of een laag smeltpunt
laag
welke aggregatietoestand hebben verzadigde vetzuren bij kamertemperatuur
vloeibaar
welk is het skeletgedeelte bij een triglyceride
de glycerol
welk zijn de vetzuurresten bij een triglyceride
de restgroep
functies lipiden (7)
WEBBORI / BOERWIB
- isolatie
- reservestof voor dieren en planten
- bestanddeel van het celmembraan (fosfolipiden)
- energiebron
- beschermen organen en gewrichten
- waterafstotende eigenschap verlenen (wassen)
- oplosmiddel (vitamines)
structuur fosfolipide (samengestelde lipide)
lijkt op een triglyceride maar hebben slechts twee apolaire vetzuren die gebonden zijn aan de glycerolmolecule
op de derde hydroxylgroep van glycerol zit een negatief geladen fosfaatgroep als restgroep waaraan een kleine polaire organische molecule kan binden zoals bv choline.
dankzij de bouw van fosfolipide krijgen ze een speciale eigenschap welke?
een polaire kop die bestaat uit een cholinegroep en de fosfaatgroep
twee apolaire staarten die opgebouwd zijn uit vetzuren
bij wat spelen fosfolipiden een essentiële rol
bij de opbouw van membranen
wat is het verschil tussen een fosfolipide en een glycolipide
bij een fosfolipide is er een fosfaatgroep op gebonden en bij een glycolipide een glucosegroep
hoe ziet de basisstructuur er uit van de steroïden
het zijn vier koolstofringen die met elkaar verbonden zijn, drie koolstofringen hebben 6 koolstofatomen, de vierde heeft er maar 5 op deze zitten dan andere functionele groepen
voor wat vormt cholesterol de basis
voor de synthese van de meest steroïde hormonen, vitamine D en galzuren
in welke drie groepen worden de geslachtshormonen (steroïdhormonen) ingedeeld
de oestrogenen, de progestagenen en de androgenen
welke belangrijke rol hebben de geslachtshormonen
belangrijke functie bij geslachtsontwikkeling en bij productie van zaad of eicellen
rol bij ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken
vb corticosteroïden + functie
cortisol (stresshormoon)
ze regelen het immuunsysteem, de vochthuishouding en de urineproductie
wat zijn anabole steroïden
het zijn zowel natuurlijke als synthetische hormonen die behoren tot de groep van de androgenen
functie van + bekendste anabole steroïde
ze bevorderen de spiergroei- en sporters gebruiken ze als doping
bekendste is testosteron
(anabole steroïde)
opbouwende processen zijn …
anabool
(anabole steroïde)
afbouwende processen zijn …
katabool
waarin worden katabole steroïden (bv corticosteroïden) gebruikt
in medische toepassingen
door welke reactie gaat olie (onverzadigd vetzuur) harden tot margarine (verzadigd vetzuur)
door een reactie met diwaterstof o.l.v. een katalysator
syno proteïen
eiwitten
uit wat zijn proteïnen opgebouwd
uit C, O, H, N en S
wat zijn de functies van proteïnen (6)
BIOTEC
- ENERGIEBRON
- BESCHERMENDE FUNCTIE
(bv antilichamen of antistoffen, cytokinens en interferonen, fibrinogeen (bloedstolling))
- OPBOUWENDE FUNCTIE: structurele eiwitten
->Stevigheid en vorm van de cellen
(Bv. Huid: Keratine, collageen; cytoskelet: actine, tubuline; spieren: actine, myosine)
- COMMUNICATIE TUSSEN CELLEN ONDERLING
(bv. Zenuwstelsel: neurotransmitters
bv. Bloedsuikerspiegel: Insuline en glucagon (eiwithormoon))
- TRANSPORT VAN STOFFEN
- IONENKANALEN / POMPEN
(bv. hemoglobine
receptoreiwitten)
- CELMETABOLISME: Enzymwerking
wat is de essentiële bouwsteen van proteïnen
aminozuren
teken de bouwsteen van proteïnen
H H O
| | ||
H ― N ― C ― C ― OH
|
R
met links (H2N) de aminogroep
rechts (COOH) de carboxylgroep
en R de restgroep
hoeveel verschillende aminozuren komen er voor in organismen en hoeveel kan de mens er zelf synthetiseren, hoe krijgen we de overige dan + naam hiervan
er zijn 20 verschillende aminozuren, de mens kan er zelf 11 synthetiseren, de overige 9 krijgen we binnen via onze voeding (essentiële aminozuren)
hoe zijn twee aminozuren aan elkaar gebonden
+ wat is dat
door een peptidebinding
= een condensatie reactie tussen de carboxylgroep van het ene aminozuur en de aminogroep van een ander aminozuur met de afsplitsing van een molecule water
hoe noemen de twee uiteindes bij een peptide keten
het amino-uiteinde en het carboxyluiteinde
wat zijn de oligopeptiden
peptiden die bestaan uit slechts enkele tot tien aminozuren
wat zijn polypeptiden
peptiden die tien tot duizenden aminozuren bevatten
wat is een di en tripeptide
dat zijn peptide met 2 en 3 aminozuren
bij een peptidebinding vormen de restgroepen de …
zijketens
voor wat zijn de zijketens bepalend
voor de vorm, het gedrag en de functie
wat is de aminozuursequentie + waar ligt deze info opgeslagen
de volgorde waarin de aminozuren aan elkaar zijn geschakeld in een peptideketen, opgeslagen in het genetisch materiaal
wat bepaald de aminozuursequentie
de volgorde van de zijketens, veranderd volgorde dan ontstaat er een andere proteïne
bij welke structuur van een proteïne hoort de aminozuursequentie
bij de primaire structuur
wat is de secundaire structuur
de eerste stap in het opvouwproces, waarbij een welbepaalde volgorde van aminozuren een plaatselijke ruimtelijke structuur aanneemt.
welk zijn de twee soorten van secundaire structuren
de α-helix en de β-plaat
hoe ontstaat de β-plaat en wat is het
het is een vouwbladstructuur die ontstaat door H-bruggen tussen parallel liggende peptideketens
hoe ontstaat de α-helix en wat is het
het is een spiraalvormige structuur die ontstaat door H-bruggen tussen nabijgelegen aminozuren in opeenvolgende windingen
hoe noem je de delen van de peptideketen zonder secundaire structuur
lussen of loops
wat is de tertiaire structuur
de complexe driedimensionale vorm die ontstaat door H en S-bruggen en door hydrofiele en hydrofobe interacties tussen de restgroepen van aminozuren
hoe ontstaat de bolvormige tertiaire structuur in globulaire proteïnen
de hydrofobe delen van de peptideketen oriënteren zich naar het centrum van de molecule, terwijl de hydrofiele delen zich naar de buitenzijde richten
kunnen alle proteïen hun functie vervullen eens ze de tertiaire structuur hebben aangenomen
nee sommige zijn pas functioneel nadat ze een groter complex vormende quaternaire structuur
hoe ziet de quaternaire structuur er uit
ze bestaat uit twee of meerdere peptideketens met elk hun eigen tertiaire structuur
wat is een proteïnecomplex
verschillende ketens samengehouden door intermoleculaire krachten
wat is hemoglobine
het is een quaternaire structuur van verschillende tertiaire structuren van myoglobine
wat is denaturatie
wanneer proteïnen hun ruimtelijke structuur verliezen door bv temperatuur, zuurtegraad,…
is denaturatie onomkeerbaar
ja en nee het is soms onomkeerbaar maar soms ook omkeerbaar
wat is de natieve vorm van een proteïne
de vorm waarin een proteïne zijn functie kan uitoefenen
voorbeelden van proteïnen
MOCHFAM
- Albumine: graan
- Fibrinogeen: bloedstolling
- Keratine: haar, nagels
- Hemoglobine: rode bloedcellen, zuurstoftransport
- Myoglobine: spieren, zuurstof opslaan
- Myosine: werking spieren
- Ovalbumine: eiwit in een ei
- Caseïne: melkeiwit
DNA voluit
desoxyribonucleïnezuur
RNA voluit
ribonucleïnezuur
wat dragen RNA en DNA
genetische informatie
wat zijn DNA en RNA en uit wat zijn ze opgebouwd
het zijn polymeren opgebouwd uit een groot aantal achter elkaar geschakelde monomeren, de nucleotiden
welk bevat een nucleotide
C, H, O, N en F
welk bevat het nucleotide dat de basis van ATP vormt
het nucleotide bevat adenosine
ATP voluit
adenosinetrifosfaat
