thema + biochemische componenten van de cel (deel1) Flashcards
wat is de biochemie
de biochemie is de studie van de chemische componenten van de cel, de chemische processen in cellen en de variatie van de bouw van cellen
wat is het celmetabolisme
het geheel van alle reacties binnen de cel, opbouw afbraak en omzetting
wat zijn de chemische componenten waaruit een cel is opgebouwd
atomen en moleculen
wat zijn de meest voorkomende elementen in levende cellen (4)
koolstof (C), zuurstof (O), waterstof (H) en stikstof (N)
welke 2 elementen vormen de basis van organische verbindingen
waterstof en koolstof
welk element speelt een sleutelrol
in verschillende functionele groepen (onontbeerlijk
bij de celademhaling)
zuurstof
welk element komt voor in aminozuren (bouwsteen proteïnen)
stikstof
voor wat is calcium onmisbaar
voor de opbouw van de botcellen en de werking van de spiercellen
wat zijn de elementaire elementen + 2vb
het zijn de elf atomen die het talrijkst aanwezig zijn in het menselijke lichaam, ze hebben allemaal een functie
H en C (of N, O, Ca)
wat zijn elementaire sporenelementen + 2vb
atomen die een essentiële functie hebben in het organisme
Fe en I
waar is ijzer belangrijk voor
het speelt een belangrijke rol in hemoglobine
waar is jodium belangrijk voor
het is belangrijk voor de aanmaak van het schildklier hormoon
wat zijn toxische sporenelementen + 2vb
het zijn giftige atomen, afhankelijk van de hoeveelheid en de toxiciteit zijn deze meer of minder schadelijk voor onze gezondheid
Cd en Pb
wat zijn de overige sporenelementen
elementen met een onbekende functie
wat is de massa van een organisme (totaal)
de totale of verse massa
wat is de massa van het organisme zonder water
de droge massa of biomassa
uit wat is de biomassa het grootste deel opgebouwd
uit organische verbindingen of biomoleculen
de biomoleculen van de biomassa van een organisme sublimeren tot…
gassen zoals koolstofdioxide, waterdamp, en ammoniak
de as die overblijft als je een organisme verbrand bevat…
verschillende mineralen zoals calcium en fosfaat (anorganische stoffen)
wat zijn de verschillende stappen voor de moleculaire samenstelling van een organisme te bepalen
1) verse massa wegen
2) uitdrogen in droogoven (-> droge massa)
3) verbranden in een moffeloven (-> gassen en assen)
hoeveel procent van de totale massa van het menselijk lichaam bestaat uit water
65%
wat zijn organische verbindingen/ biomoleculen (opbouw)
ze zijn de meeste diverse groep van de chemische componenten, ze hebben een skelet van koolstof en waterstofatomen waarop andere niet metaal atomen gebonden zijn (bv O, N, P)
wat zijn de vier belangrijkste biomoleculen
- sachariden
- lipiden
- proteïnen
- nucleïnezuren
in welke cel (prokaryoot of eukaryoot) is het aandeel van de nucleïnezuren t.o.v. de totale hoeveelheid moleculen het grootst
in de prokaryote cel
het grootste deel van biomoleculen bij planten bestaat uit…
sachariden
het grootste deel van biomoleculen bij dieren bestaat uit…
lipiden
waarom bevatten dieren meer proteïnen dan planten
voor onze opbouw van het spierweefsel
hoeveel procent van de lichaamsvoorraad aan Ca bevind zich in onze botten
99%
welke soort molecule is water
het is een polaire of dipoolmolecule
wat zijn hydrofiele moleculen
het zijn (polaire) moleculen die makkelijk in water kunnen oplossen
wat zijn hydrofobe moleculen
het zijn (apolaire) moleculen die niet goed oplossen in water
wat zijn kop-staartmoleculen
het zijn moleculen die zowel de hydrofiele als hydrofobe eigenschap hebben, de hydrofiele kop reageert met water maar de hydrofobe staart niet
wat gebeurt er bij een condensatiereactie
relatief eenvoudige moleculen gaan met elkaar reageren en een zo groot mogelijke molecule vormen, er wordt een kleine molecule (meestal water) afgesplitst
wat gebeurt er bij een hydrolysereactie
door toevoeging van water wordt er een grotere organische molecule of polymeer gesplitst
wat zijn monomeren (+ wat worden ze)
het zijn kleine organische moleculen die via een condensatiereractie steeds langere ketens of polymeren vormen
wat zijn de functies van water (7)
BOTBOWT
- oplosmiddel voor stoffen (in of uit de cel)
- transportmiddel
- onmisbaar milieu waarin chemische reacties gebeuren
- belangrijk reagens bij chemische reacties in de cel (condesatie en hydrolyse)
- warmteregulering
-turgor in plantencellen
-bescherming organen
wat zijn de belangrijkste functionele groepen in biomoleculen
- hydroxyl (OH)
- amine (NH2)
- carboxyl (COOH)
syno voor sachariden (2)
suikers of koolhydraten
uit wat zijn sachariden uitsluitend opgebouwd + ontstaan
uit C, H en O atomen, ze zijn ontstaan uit anorganische verbindingen dmv fotosynthese
wat zijn de functies van sachariden
- energiebron
- reservestof voor planten (zetmeel) en dieren (glycogeen)
- bouwsteen celwand bij planten (cellulose) en genetisch materiaal (DNA en RNA)
welke soorten sachariden heb je allemaal
- monosachariden
- disachariden (2 mono’s)
- oligosachariden (3-10 mono’s)
- polysachariden (meer dan 10 mono’s)
in welk zijn de monosachariden nog eens onderverdeeld (meest voorkomende)
in pentosen (5 koolstoffen)
en hexosen (6 koolstoffen)
wat zijn isomeren
het zijn stoffen met dezelfde bruto formule maar een ander structuur formule
welk is de bruto formule van hexosen
C6H12O6
in welke structuur komen de monosachariden voor
in de ketenstructuur
vanaf 5 koolstofatomen gaat dit over naar een cyclische structuur
wat is de algemene formule voor sachariden
Cn(H2O)n met n=een geheet getal van 3 tot 7)
syno voor glucose (2)
dextrose of druivensuiker
‘functie’ glucose + hoe gemaakt
belangrijkste energiebron voor levende organismen
word aangemaakt door planten bij fotsynthes
waar komt galactose voor
vooral in melkproducten en vetachtige stoffen in het zenuw en hersen weefsel
in wat word galactose meestal (snel) omgezet
in glucose
syno fructose
vruchtensuiker
wat is er zo raar aan frutose
het is een hexose maar heeft een ringstructuur met maar 5 hoekpunten
wat zijn de belangrijkste natuurlijke bronnen van fructose
honing en fruit
waar of niet waar fructose is 3 keer zo zoet als glucose
niet waar het is maar 2 keer zo zoet
door welke soort reactie worden er disachariden gevormd
door een condensatiereactie
wat is de algemene formule van disachariden
Cn(H20)m met n en m zijn gehele getallen
welk soort binding bestaat er tussen beide monosachariden -> disachariden
een glycosebinding
wat is de vormingsreactie van disachariden
C6H12O6 + C6H12O6 -> C12H22O11 + H2O
wat zijn de drie belangrijkste disachariden
- sucrose
- maltose
- lactose
syno sucrose (3)
tafelsuiker, rietsuiker, bietsuiker
voor wat gebruiken planten sucrose
om suikers te transporteren van de ene naar de andere plaats
wat is invertiesuiker
(sucrose)
hydrolyse van sacharose met vorming van glucose en fructose
syno maltose
moutsuiker
waar komt maltose voor
in kiemende zaden
wat is de ‘functie’ van maltose
- gisten zetten maltose om in alcohol en koolzuurgas (brouwen van bier)
- afbraakproduct van zetmeel en glycogeen
syno lactose
melksuiker
waar komt lactose voor
in de melk van zoogdieren, melkproducten, kant en klaar producten
door wat word lactose afgebroken
door lactase
uit welke 2 monosachariden is sucrose opgebouwd
uit glucose en fructose
uit welke 2 monosachariden is maltose opgebouwd
uit glucose en glucose
uit welke 2 monosachariden is lactose opgebouwd
uit galactose en glucose
wat is de algemene formule van oligo en polysachariden
Cn(H20)m met n en m zijn gehele getallen
wat is er met de smaak en oplosbaarheid van oligo en polysachariden
ze zijn vaak smaakloos en lossen bijna niet op in water
waar komen de oligosachariden voor
in groenten, tarwe en melkproducten
wat kan je zeggen over de vertering van oligosachariden
de vertering loopt traag waardoor het meer tijd kost om er energie uit te halen (langzame suikers -> prikkeldarmsyndroom)
we hebben micro-organismen nodig voor deze te verteren
geef een vb van een oligosachariden + vorming
raffinose: galactose + glucose + fructose
wat is de belangrijkste polysacharide in planten
zetmeel: amylose + amylopectine
opbouw amylose
een lange onvertakte keten van honderden glucose moleculen met een spiraal vorm
is zetmeel een alfa of bèta glucose
een alfa glucose
opbouw amylopectine
een grote vertakte molecule met vele verschillende ketens die duizenden tot een miljoen glucosemoleculen bevatten
onder welke vorm slaan dieren hun suikerreserves op
onder de vorm van glycogeen
welk is het verschil tussen glycogeen en amylopectine
glycogeen heeft meer vertakkingen
welk voordeel haalt glycogeen uit die extra vertakkingen
op elke vertakking kunnen glucosemoleculen worden vrijgemaakt
is glycogeen een alfa of bèta glucose
een alfa glucose
waar komt glycogeen voor bij mensen
in de spieren van onze lever
welke functie heeft het glycogeen (in de spieren) + wanneer word dit gebruikt
het dient als reservesuiker die aangesproken word tijdens fysieke inspanningen
het word gebruikt om de bloedsuiker spiegel op pijl te houden
welke functies hebben polysachariden nog
structuur, stevigheid en bescherming geven aan organismen
hoe is cellulose opgebouwd
het is een lange lineaire keten van glucosemoleculen die verbonden zijn door waterstofbruggen
vb van dingen die opgebouwd zijn uit chitine
het exoskelet van geleedpotigen zoals, spinnen en kreeften en de celwand van schimmels
hoe is chitine opgebouwd
het is een gewijzigde vorm van cellulose
elke glucosemolecule op het tweede koolstofatoom bezit een stikstofhoudende functionele groep
waarom kunnen de meeste organismen chitine niet verteren
het is een heel sterk polymeer
is cellulose een alfa of bèta glucose
een bèta glucose
cellulose is voor de meeste organismen onverteerbaar maar welke zijn daar een uitzondering van
schimmels, bacteriën, koeien, panda’s,…
zijn alle polysachariden opgebouwd uit glucose, zo nee geef dan een voorbeeld hiervan
nee bv inuline deze is opgebouwd uit fructose
