Thema 4.2 Klinische diagnostiek

Question 1

Welke 4 stappen wordt er gezet binnen een psychodiagnostisch proces?

Answer 1

1. Aanmelding
2. Hulpvragen worden geformuleerd
3. Hypothesen worden opgesteld en getoetst
4. Onderzoeksrapport wordt samengesteld

Question 2

Wie kan een cliënt aanmelden voor diagnostiek en behandeling?

Answer 2

• De cliënt zelf.
• Een wettelijke vertegenwoordiger.
• Een externe opdrachtgever.

Question 3

Wat zijn de stappen in de intakefase?

Answer 3

1. Een beeld van de klachten wordt geschetst.
2. Hulpvragen worden geformuleerd:

• Onderkennende vraagstelling: Wat is er aan de hand? (aard en ernst van psychopathologie).
• Verklarende vraagstelling: Waarom is dit aan de hand? (achtergrond van psychopathologie).
• Indicerende vraagstelling: Hoe kan er wat aan worden gedaan? (passende behandelmogelijkheden).

Question 4

Wat gebeurt er na de intakefase?

Answer 4

• Hypothesen worden opgesteld en getoetst.
• Er wordt vaak gebruikgemaakt van het hypothesetoetsend model van De Bruyn et al. (1995).
• Een standaard testbatterij kan gebruikt worden, maar irrelevante gegevens moeten worden vermeden.

Question 5

Wat bevat een onderzoeksrapport?

Answer 5

1. Omschrijving van vraagstellingen, onderzoeksmiddelen en resultaten.
2. Een classificerende en beschrijvende diagnose:
   * Beschrijving van het ontstaan en beloop van klachten in relatie tot context, functioneren, en welbevinden.
3. Advies over behandelinterventies of vervolgonderzoek.

Question 6

Op welke 7 punten onderscheiden psychodiagnostische instrumenten zich?

Answer 6

1. Informatiebron: Cliënt, partner, betrokkenen of professionele betrokkenen.
2. Doelgroep: Beperkte toepassingsmogelijkheden van een methode op een specifieke doelgroep.
3. Aard van het contact:
   * Interview: Direct verbaal contact.
   * Vragenlijst: Minimaal contact.
   * Gedragsobservaties: Online, one-way screen, of direct aanwezig.
4. Mate van standaardisatie: Sommige tests zijn algemeen toepasbaar, andere moeten aangepast worden.
5. Type verkregen informatie: Kwantitatief versus kwalitatief.
6. Type uitkomstmaat:
   * Categoriaal: Wel/niet sprake van een klacht of stoornis.
   * Dimensionaal: Mate van een klacht of stoornis.
7. Tijdsperspectief:
   Retrospectieve data: Informatie uit het verleden.
   Prospectieve data: Informatie over de toekomst.

Question 7

wat is de COTAN en wat doet dit orgaan?

Answer 7

De COTAN is een onderdeel van het NIP dat de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten beoordeelt.

Question 9

Op welke punten baseert de COTAN haar beoordeling?

Answer 9

1. Uitgangspunten van de testconstructie:
   Meetpretentie.
   Gebruiksdoel.
   Theoretische achtergrond.
2. Kwaliteit van het testmateriaal:
   Standaardisatie van items, instructie, en scoringssysteem.

1.** Kwaliteit van de handleiding:**
Beschikbaarheid en geschiktheid van de informatie voor gebruikers.

1.** Normen:**
Aanwezigheid en kwaliteit van normscores voor verschillende groepen.

1. Betrouwbaarheid:
   Test-hertest betrouwbaarheid: prestaties op verschillende momenten.
   Interne consistentie: samenhang binnen het instrument.
2. Begripsvaliditeit: Meet de test wat hij moet meten?
3. Criteriumvaliditeit:
   Voorspelt de test gedrag in de toekomst zoals verwacht?

Question 10

Welke manieren van informatieverzameling zijn er bij psychodiagnostiek?

Answer 10

• Prestatietaken.
• Zelfrapportage.
• Observatie, interview en projectie.

Question 11

Wat houdt een prestatietaak in bij psychodiagnostiek?

Answer 11

Een prestatietaak is een methode waarbij de cliënt een antwoord moet geven dat goed of fout kan zijn. Het kan ook een snelheidskarakter hebben.

Question 12

Wat zijn enkele voorbeelden van intelligentietests en hoe worden ze gebruikt?

Answer 12

• WAIS-IV: Meet intelligentie via een algemene IQ-score en vier indexscores: verbaal begrip, perceptuele organisatie, verwerkingssnelheid en werkgeheugen. Scores worden geïnterpreteerd aan de hand van normgroepen.
• Groningen Intelligentie Test (GIT-2): Bevat 9 subtests die verschillende aspecten van intelligentie meten, en de scores worden vergeleken met die van de normgroep.
• Toepassingen: Het geeft inzicht in mogelijkheden en beperkingen, wordt gebruikt bij school- en werkproblemen, na cognitieve achteruitgang door letsel en bij het diagnosticeren van stoornissen.

Question 13

-Wat zijn neuropsychologische tests en welke soorten tests worden gebruikt?

Answer 13

Neuropsychologische tests zijn prestatietaken gebruikt om stoornissen in functies zoals aandacht, concentratie, geheugen en planning te onderzoeken, vaak bij neurologische defecten of andere organische factoren.
Ze helpen bij het vaststellen van neurologische afwijkingen, zijn nuttig in dierentiaaldiagnostiek en vormen de basis voor behandeling.

Question 14

Noem een aantal soorten neuropsychologische tests

Answer 14

• Bourdon-Wiersma-test: Meet volgehouden aandacht/concentratievermogen.
• 15-woordentest: Meet het opslaan en terughalen van informatie, geeft inzicht in kortetermijngeheugen.
• BADS (Behavioral Assessment of the Dysexecutive Syndrome): Meet executieve functies, specifiek door 6 subtests.
• Wisconsin Card Sorting Test: Meet executieve functies.

Question 15

Wat is een zelfrapportage vragenlijst en welke beperkingen heeft het?

Answer 15

Zelfrapportage vragenlijsten zijn gestandaardiseerde lijsten waarbij de cliënt zichzelf beoordeelt. De vragen en stellingen worden meestal op een schaal beoordeeld. De afname, verwerking en interpretatie zijn voor de psycholoog eenvoudig.

Beperkingen:

• Medewerking van de cliënt is nodig voor het adequaat invullen.
• Intellectuele beperking, gebrek aan energie of concentratie, en onvoldoende taalvaardigheid kunnen het invullen belemmeren.

Question 16

Wat is het verschil tussen ongestructureerde en gestructureerde gedragsobservatie?

Answer 16

• Ongestructureerde observatie: Gedrag wordt bewust of onbewust geïnterpreteerd, zoals mimiek, lichaamshouding, stemvolume en ademhaling.
• Gestructureerde observatie: Van tevoren wordt vastgesteld welk gedrag en welke gedragsaspecten (intensiteit, frequentie, duur) geobserveerd worden.

Question 17

Wat is zelfmonitoring in psychodiagnostiek?

Answer 17

Zelfmonitoring: De cliënt verricht zelf observaties om inzicht te krijgen in de frequentie, ernst en fluctuaties van klachten en omstandigheden.

Question 18

Wat is de Experience Sampling Methode en wat zijn de voor- en nadelen?

Answer 18

**Experience Sampling Methode: **De cliënt beantwoordt via een app willekeurige korte vragen over gedachten, gevoelens en/of gedrag op verschillende momenten gedurende de dag.

• Voordeel: Biedt waardevol aanvullend perspectief op diagnostiek.
• Nadeel: Moeilijk te implementeren en vereist deskundigheid voor goede interpretatie van de meetmomenten.

Question 19

Wat is reactiviteit in observatie?

Answer 19

Reactiviteit: Wanneer de cliënt weet dat de observatie of zelfregistratie plaatsvindt, kan dit het gedrag op een onvoorspelbare manier beïnvloeden.

Question 20

Wat is het doel van een klinisch interview in de psychodiagnostiek?

Answer 20

et doel is om de problematiek en achtergrond van de cliënt in kaart te brengen.

Question 21

Wat is het verschil tussen auto-anamnese en hetero-anamnese?

Answer 21

Auto-anamnese: De cliënt zelf is de informant.
Hetero-anamnese: Informatie wordt ingewonnen bij de naasten van de cliënt.

Question 22

Wat is het verschil tussen een ongestructureerd interview en een (semi-)gestructureerd interview?

Answer 22

Ongestructureerd interview: De vorm en inhoud van het gesprek zijn vrij.

(Semi-)gestructureerd interview :Vragen liggen vast en er is een instructie voor het beoordelen van de vragen en soms de volgorde waarin ze worden gesteld.

Question 23

Wat is een nadeel van een ongestructureerd interview?

Answer 23

Een ongestructureerd interview heeft een lage interbeoordelaarsbetrouwbaarheid, wat de consistentie van de informatie beïnvloedt.

Question 24

Welke onderwerpen worden vaak besproken in een (semi-)gestructureerd interview?

Answer 24

• Specifieke diagnostische criteria voor psychische stoornissen
• Specifieke vragen over het gedrag en de symptomen die gerelateerd zijn aan verschillende stoornissen.

Question 25

Noem vier belangrijke onderwerpen die aan bod komen in een open klinisch interview.

Answer 25

Biografische gegevens
Aard van de huidige problematiek
Het ontstaan en verloop van de problematiek
Opvoeding en ontwikkeling (life events)

Question 26

Wat is het doel van projectieve tests in de psychodiagnostiek?

Answer 26

Het doel is om onbewuste gedachtepatronen en verlangens van de cliënt te achterhalen door middel van ongestructureerde opdrachten.

Question 27

Wat is een nadeel van projectieve tests in de vroege fasen?

Answer 27

Ze waren aanvankelijk onbetrouwbaar door afhankelijkheid van klinisch oordeel, maar tegenwoordig zijn er meer gestandaardiseerde methoden voor interpretatie.

Question 28

Wat is de Rorschachtest?

Answer 28

De Rorschachtest is een projectieve test waarbij de cliënt tien platen met symmetrische inktvlekken krijgt en moet beschrijven wat hij in de vlekken ziet.

Question 29

Wat wordt gemeten bij de Rorschachtest?

Answer 29

De latentieperiode wordt gemeten, wat de tijd is die de cliënt nodig heeft om te reageren op de inktvlekken.

Question 30

Wat is de Thematic Apperception Test (TAT)?

Answer 30

De TAT is een projectieve test waarbij de cliënt dertig platen met scènes krijgt en een verhaal moet vertellen over wat er op de platen gebeurt.

Question 31

Noem twee valkuilen in het diagnostisch proces

Answer 31

Twee valkuilen zijn confirmation bias (bevestigen van bestaande overtuigingen) en het negeren van informatie die de hypothese ontkracht.

Question 32

Waarom is het psychodiagnostisch rapport zo belangrijk?

Answer 32

Het rapport heeft grote invloed op beslissingen over het leven en de toekomst van de cliënt en moet daarom weloverwogen keuzes bevatten.