Thema 3 3.4 Psychodynamische benadering

Question 1

Wat ontdekte Sigmund Freud over de oorzaak van fysiologisch onverklaarbare klachten en wat was zijn oplossing?

Answer 1

Oorzaak: Fysieke problemen konden worden veroorzaakt door** psychische factoren**, zoals verdrongen herinneringen aan pijnlijke gebeurtenissen. Deze kwamen tot uiting in neurotische verschijnselen.

Oplossing: Freud ontwikkelde de eerste vorm van moderne psychotherapie, waarbij hij de verborgen intrapsychische conflicten analyseerde via de uitingen van de patiënt.

Erfenis: Hoewel klassieke psychoanalyse minder wordt toegepast, beïnvloeden Freuds ideeën nog steeds de moderne psychodynamische benadering, waarin het belang van onbewuste processen centraal staat.

Question 2

Wat is Psychodynamiek?

Answer 2

psychische krachten, zoals emoties en gedachten, zijn beweeglijk en kunnen met elkaar in conict zijn.

Question 3

Wat stelde Freud over de oorzaak van psychische klachten en hoe kunnen deze worden behandeld?

Answer 3

Oorzaak: Psychische klachten ontstaan door onbewuste emotionele conflicten uit de kindertijd. Deze conflicten liggen verborgen onder het bewuste (5% van de psyche) in het onbewuste, en worden veroorzaakt door verdrongen driften, zoals seksuele verlangens.

Behandeling: Via psychotherapie worden deze conflicten bewust gemaakt en opgelost. Dit gebeurt door bijvoorbeeld vrijuit te zeggen wat in iemand opkomt, wat angst voor bewustwording doorbreekt.

Weerstand: Mensen verzetten zich vaak tegen bewustwording, wat Freud weerstand noemde.

Question 4

Wat stelde Klein over de doodsdrift en hoe wordt haar visie tegenwoordig geïntegreerd in de psychologie?

Answer 4

• Klein’s visie: De doodsdrift (het agressieve streven naar kapotmaken) speelt een belangrijke rol in de psychoanalyse.
• Hedendaagse psychologie: De aanname dat persoonlijkheid en psychopathologie worden gevormd door jeugdervaringen is veelvuldig door wetenschappelijk onderzoek bevestigd en geïntegreerd in moderne psychologie.

Question 5

Wat hield de regel voor abstinentie in, en waarom ontstonden tegenbewegingen?

Answer 5

De regel voor abstinentie hield in dat de therapeut vooral moest luisteren en zich terughoudend moest opstellen.

Dit bleek niet bevorderlijk, waardoor tegenbewegingen zoals empathisch reageren en client-centered therapy ontstonden.

Question 6

Wat is intersubjectieve psychoanalyse?
Antwoord:

Answer 6

Intersubjectieve psychoanalyse is een therapievorm waarin de nadruk ligt op het gezamenlijk vinden van woorden voor emoties en ervaringen die ontstaan tussen patiënt en therapeut.

Question 7

Hoe wordt psychoanalyse in de hedendaagse GGZ toegepast?

Answer 7

Psychoanalyse wordt minder vaak en langdurig aangeboden, maar afgeleiden zoals psychodynamische therapie worden wel als evidence-based erkend.

Question 8

Wat is overdracht in de psychodynamische benadering?

Answer 8

Overdracht is een proces waarbij de patiënt de therapeut waarneemt zoals belangrijke personen uit de eigen kindertijd werden waargenomen.

Question 9

Op welke twee manieren kan overdracht zich manifesteren?

Answer 9

Impliciete geheugenprocessen: Herinneringen worden niet expliciet opgeslagen, maar vormen een impliciete blauwdruk (innerlijk werkmodel).

Verdrongen herinneringen: Herinneringen of emoties worden onbewust met afweermechanismen bewerkt en vertekend.

Question 10

Wat zijn enkele voorbeelden van afweermechanismen?

Answer 10

• Vermijden
• Loochenen (bv. positieve herinterpretatie van een ervaring)
• Projectie (eigen emoties aan een ander toeschrijven)

Question 11

Wat is het impliciete zelf?

Answer 11

Het impliciete zelf is de blauwdruk gevormd door herinneringen uit vroegkinderlijke ervaringen, vaak impliciet opgeslagen en beïnvloedend gedrag.

Question 12

Wat zijn het subjectieve en objectiverende zelf?

Answer 12

• Subjectief zelf: Bewustzijn van persoonlijke ervaringen (“Dit heb ik meegemaakt en daarom ben ik nu wie ik ben”).
• Objectiverend zelf: Vermogen om met afstand naar zichzelf te kijken en te reflecteren, essentieel voor emoties zoals schaamte, trots of schuld.

Question 13

Wat ligt tegenwoordig meer aan de basis van motivatie in plaats van driften?

Answer 13

Hedendaagse psychoanalyse richt zich meer op biologische affectieve systemen als motivatie in plaats van driften.

Question 14

Wat is de eerste stap in psychodynamische therapie?

Answer 14

Het in kaart brengen van de klachten en symptomen van de patiënt en hoe deze zich hebben ontwikkeld.

Question 15

Wat is een belangrijke verklaring voor psychopathologie in de psychodynamische benadering?

Answer 15

Psychopathologie wordt vaak verklaard als het resultaat van vroegkinderlijke pogingen om om te gaan met ondraaglijke emotionele toestanden.

Question 16

Welke drie vormen van pathologie onderscheidt de psychodynamische benadering?

Answer 16

1. Conflictpathologie
2. Ontwikkelingspathologie
3. Zich verschuilen in een onbewuste fantasiewereld

Question 17

Hoe ontstaat conflictpathologie volgens de psychodynamische benadering?

Answer 17

Conflictpathologie ontstaat wanneer een kind gedachten, gevoelens of fantasieën heeft die conflicteren en niet samengaan. Deze kunnen worden verdrongen, wat problemen veroorzaakt, vaak gepaard met schuldgevoelens.

(Zoals grote broer die hoopte dat broertje er niet meer zal zijn en die overleden is)

Question 18

Waarom is therapie vaak niet werkzaam bij mensen met conflictpathologie?

Answer 18

Omdat mensen met conflictpathologie zichzelf vaak geen goede therapie-ervaring gunnen vanwege schuldgevoelens.

Question 19

Wat zijn voorbeelden van conflicten bij conflictpathologie?

Answer 19

• Seksuele gevoelens tegenover schuld.
• Seksuele gevoelens tegenover schaamte.
• Tedere verlangens naar afhankelijkheid tegenover angst voor verlating.
• Verlangens naar autonomie tegenover angst voor afwijzing.

Question 20

Hoe gaan patiënten met conflictpathologie om met onoverbrugbare conflicten?

Answer 20

Ze gebruiken afweermechanismen om de conflicterende emoties draaglijk te maken.

Question 21

Wat is ontwikkelingspathologie in de psychodynamische benadering?

Answer 21

Ontwikkelingspathologie verwijst naar onvoldoende ontwikkeling van psychische functies, zoals het denken aan en praten over emoties, het verdragen van emoties zoals angst, frustratie, schaamte of schuld, en het durven vertrouwen op anderen (epistemisch vertrouwen).

Question 22

Hoe verloopt de emotionele ontwikkeling volgens de psychodynamische benadering?

Answer 22

• Baby: Affecten zoals honger, pijn, of onrust zijn lichamelijke signalen.
• Dreumes: Emotieregulatie ontstaat door interactie met ouder/verzorger, waardoor affecten emotionele betekenis krijgen.
• Peuter/Kleuter: Het subjectieve zelf ontwikkelt, emoties worden herkend en besproken.

Question 23

Wat is vroegkinderlijke traumatisering?

Answer 23

Vroegkinderlijke traumatisering ontstaat wanneer een kind lichamelijke signalen ervaart, maar er niemand is om deze signalen te helpen begrijpen, woorden te geven of betekenis te verlenen.

Question 24

Wat is pseudo-mentaliseren?

Answer 24

Pseudo-mentaliseren is wanneer patiënten emotioneel lijden, maar niet goed kunnen aangeven waaraan, en in plaats daarvan vage zelfbedachte verklaringen geven.

Question 25

Wat is het doel van psychodynamische therapie bij ontwikkelingspathologie?

Answer 25

De therapeut richt zich op het veranderen van de chaos in de binnenwereld die ten grondslag ligt aan de psychopathologie.

Question 26

Wat is een psychisch toevluchtsoord?

Answer 26

Een psychisch toevluchtsoord is een fantasie die troost biedt, waardoor patiënten zichzelf minder teleurgesteld voelen in anderen en het leven draaglijker wordt.

Question 27

Hoe beïnvloedt een psychisch toevluchtsoord het gedrag van patiënten?

Answer 27

Patiënten vermijden aspecten van de buitenwereld en proberen de wereld te laten overeenkomen met hun innerlijk toevluchtsoord. Dit zorgt vaak voor weerstand tegen verandering en psychotherapie.

Question 28

Welke rol speelt een psychisch toevluchtsoord bij narcistische dynamiek?

Answer 28

Bij narcistische dynamiek zijn er vaak disfunctionele zelfgevoelens, emoties en interpersoonlijke problemen. Het psychisch toevluchtsoord functioneert als een veilige plek, maar belemmert wederkerige relaties met anderen.

De fantasie verschuift van het expliciete geheugen naar het impliciete geheugen, waardoor het steeds meer een vast onderdeel wordt van het innerlijk weten.

Question 29

Wat is symptoomgerichte behandeling?

Answer 29

Therapie gericht op het verminderen van psychische klachten zonder de onderliggende oorzaak te onderzoeken.

Voor mensen met kortdurende problemen. Niet effectief voor mensen bij wie het al jaren niet goed gaat.

Question 30

Waar richt de psychodynamische therapie zich op?

Answer 30

Op het onderliggende disfunctionerende netwerk van emotionele ervaringen, het bewerken van belemmerende patronen en het opdoen van nieuwe relationele ervaringen.

Question 31

Wat wordt binnen de psychodynamische benadering beschouwd als conflictpathologie?

Answer 31

pathologie die ontstaan is uit onbewuste conflicten tussen gedachten en emoties

Question 32

Wat blijkt uit onderzoek over oude innerlijke werkmodellen na psychodynamische therapie?

Answer 32

Ze blijven op de achtergrond aanwezig en kunnen in moeilijke tijden voor terugval zorgen. Door toegenomen bewustzijn kan de patiënt deze sneller herkennen en corrigeren.

Question 33

Wat is intersubjectieve psychoanalyse?

Answer 33

Intersubjectieve psychoanalyse stelt dat de interactie tussen therapeut en patiënt wordt beïnvloed door het unieke karakter van beide, waarbij ze elkaar onbewust beïnvloeden. De objectieve, observerende therapeut is achterhaald.

Question 34

Wat is het doel van rouwverwerking in psychodynamische therapie?

Answer 34

De patiënt moet stoppen met zoeken naar wat er niet was en accepteren wat er niet meer zal komen. Het gaat om het loslaten van de illusie van een ideaal leven en het accepteren van verlies, inclusief het besef dat de therapeut dat verlies niet kan compenseren.

Question 35

Hoe wordt conflictpathologie behandeld in psychodynamische therapie?

Answer 35

De therapeut en patiënt onderzoeken onderliggende betekenissen, onbewuste gevoelens en impulsen die mogelijk worden afgeweerd en geprojecteerd. De therapeut helpt onbewuste gevoelens en fantasieën te activeren.

Question 36

Wat is de behandeling van ontwikkelingspathologie in psychodynamische therapie?

Answer 36

1. De therapeut helpt de patiënt mentaliseren door emoties te verwoorden en de logica erachter te begrijpen.
2. Terugkerende relatiepatronen worden onderzocht en besproken om nieuwe inzichten te verkrijgen.
3. De therapeut monitort de dynamiek in de therapeutische relatie, wat kan leiden tot gevoelsmatige veranderingen bij de patiënt.

Question 37

Hoe wordt een teruggetrokken patiënt behandeld in psychodynamische therapie?

Answer 37

Deze patiënten zijn moeilijk te bereiken, omdat ze informatie over hun onbewuste toevluchtsoord niet delen. De therapeut moet geduldig zijn, voorzichtig bepaalde momenten naar voren halen en het proces is vaak tijdrovend en veeleisend.

Question 38

Wat is de rol van de therapeut in psychodynamische therapie?

Answer 38

De therapeut is geen belanghebbende in het leven van de patiënt, maar luistert naar de overwegingen, twijfels, wensen en verlangens van de patiënt. De therapeut neemt een objectieve en niet-oordelende houding aan, tenzij er vermoeden van schade aan kinderen is.

Question 39

Wat is een belangrijke ontwikkeling in de psychodynamische therapie volgens de laatste bevindingen?

Answer 39

Psychodynamische fenomenen zijn geïntegreerd met andere modellen van psychopathologie, er is meer aandacht voor het lichaam, en de therapeutische relatie is van groot belang voor de effectiviteit van de behandeling.