Thema 2.2 Partners Flashcards
De evolutie van de mens wordt beïnvloed door:
De menselijke natuur.
Ecologische en sociale druk uitgeoefend op de menselijke natuur.
Hoe partnerkeuze bestuderen, welke methoden:
- comparatieve methode: onszelf vergelijken met apen die dezelfde voorouders hebben als wij, om partnerkeuze te bestuderen. Omdat het onmogelijk is om onze voorouders te bestuderen.
- door te kijken in hoeverre bepaald
gedrag wordt gedeeld in verschillende culturen. Als gedrag voortkomt uit evolutie, dan verwachten we meer overeenkomsten dan verschillen te vinden.
Hoe kunnen we ander gedrag dan partnerkeuze onderzoeken
De ecologische druk uit de omgeving, waardoor verschillend gedrag en daarmee verschillende soorten zijn ontstaan. Hetzelfde gedrag tussen soorten is te herleiden naar de gezamenlijke voorouder
Hoeveel overlap heeft de chimpansee met onze genen?
98%
Wat voor soort maatschappij hebben de chimansees?
fission-fusion maatschappij. Dat wil zeggen dat ze leven in groepen van 20-100 apen en zich regelmatig splitsen in kleinere groepen om voedsel te
zoeken en dan weer bij elkaar komen als een grote voedselbron is.
De mannen zijn het hart van de maatschappij met een duidelijke lineair dominante structuur, terwijl vrouwen regelmatig van groep wisselen.
Mannelijke chimpansees staan erom bekend dat ze kinderen doden om hiermee het vrouwtje weer beschikbaar maken om te paren.
Dominante mannetjes hebben niet het exclusieve recht op de vrouwtjes. Vruchtbare vrouwtjes paren vaak met meerdere mannetjes, maar het meest met het alfa mannetje.
meat for sex hypothesis:
Chimpansees eten vooral fruit, maar soms jagen ze op kleine zoogdieren. De ‘vlees voor seks’ hypothese stelt dat mannetjes vlees aanbieden aan vruchtbare vrouwtjes om hun kans op paring te vergroten.
Wat zijn indicatoren voor goede genen voor chimansses?
Dominantie en goed kunnen jagen. Het is
onduidelijk waarom vrouwtjes niet alleen met de dominante mannetjes paren.
Wellicht om te voorkomen dat mannetjes hun kinderen doden of om competitie tussen de spermacellen te bevorderen.
Hoeveel procent overlappen de bonobos met onze genen
98.7%
Hoe ziet de maatschappij van de Bonobo eruit?
De groepen van bonobo’s zijn met 50-120 apen groter dan die van chimpansees, soms
trekken ze met andere groepen op. Er is weinig agressie.
Ze eten vooral fruit, maar mannen en vrouwen jagen af en toe op kleine zoogdieren.
De gemeenschap van bonobo’s is gevormd om volwassen vrouwtjes, die coalities vormen. En ondanks dat de vrouwtjes kleiner zijn dan de mannetjes, is de vrouwelijke coalitie bepalend voor de controle in de sociale groep.
Bonobo’s delen regelmatig voedsel en vlooien elkaar vaak. Seks wordt gebruikt voor groepscohesie, communicatie en het oplossen van spanningen.
Hoeveel procent van de genen overlappen met de gorilla en hoe ziet hun maatschappij eruit?
98% overlap
Ze vormen groepen, die bestaan uit 1 alfa mannetje (zilver rug), ongeveer 3 vrouwtjes en wat jongere mannetjes (zwarte rug). De zilver rug gorilla beschermt de groep tegen roofdieren en jaagt andere alfa mannetjes weg.
Doordat hij als enige paart met de vrouwtjes in de groep, is bijna zeker de vader van al
het nageslacht in de groep.
Het 1e vrouwtje in de groep heeft de hoogste plaats in de vrouwtjes hiërarchie en zij en haar kinderen hebben de meeste bescherming van de zilver rug.
Apen vlooien elkaar regelmatig. Het territorium van een gorilla kan 30km beslaan, maar wordt niet actief verdedigd. Als de apen seksueel volwassen worden verlaten ze de groep, waarschijnlijk om genetische variatie te stimuleren.
Gorilla’s eten fruit, bladeren en insecten, maar jagen niet.
Hoeveel procent van de genen overlappen met bavianen en hoe ziet hun maatschappij eruit?
overlap van 94% van de genen, maar gelijke ecologische druk.
Bavianen leven in groepen van 15-150 apen, soms wel groepen tot 750 dieren.
Ze eten grotendeels vegetarisch, maar kunnen ook kleine zoogdieren doden en eten.
Het zijn vooral de mannetjes die jagen en ze zijn niet heel erg genegen om hun eten te delen. Als ze dit doen is het met een vruchtbaar vrouwtje.
Hun gemeenschap is matrilineair, ofwel sociale relaties vormen zich om de vrouwelijke leden van de groep en kunnen tot wel 3 generaties blijven bestaan.
Zodra de apen volwassen zijn verlaten ze de groep.
Er zijn 2 paringssystemen:
Een troep bestaat uit een aantal alleenstaande mannetjes, waarbij 1 mannetje de aandacht heeft van 2-11 vrouwtjes.
Mannetjes concurreren met elkaar voor toegang tot de vrouwtjes en er is een hiërarchie tussen de mannetjes in de groep. Waarbij de hooggeplaatste mannetjes als eerste toegang krijgen tot de vruchtbare vrouwtjes. Hiërarchie is gebaseerd op de status van de familie en op de kenmerken van de aap zelf.
Mate guarding
wil zeggen dat een mannetje tijdens de vruchtbare periode meerdere keren met hetzelfde vrouwtje paart en andere mannelijke apen wegjaagt
Wat doen mannetjes apen om aantrekkelijk te zijn voor vrouwen?
Mannetjes kunnen zich agressief gedragen richting andere mannetjes, maar ze zorgen wel voor kinderen. Dit doen ze deels om voor hun eigen kinderen te zorgen en deels om hiermee aantrekkelijk te zijn voor de vrouwtjes. Dit impliceert dus dat de vrouwtjes
keuze hebben met wie ze willen paren.
Welke rol heeft vleesconsumptie gehad in de evolutie?
o Onze voorouders leefden in kleine groepen jagers-verzamelaars. Uit onze tanden en darmen
blijkt dat we ook vlees aten. Fossielen resten laten gebruik van gereedschappen zien.
o Richard Wrangham suggereert dat onze voorouders 1,6 miljoen jaar geleden zijn begonnen
met het koken van vlees, om het makkelijker verteerbaar te maken. Dit heeft geleid tot kleinere tanden en mogelijk ook tot grotere hersenen.
o De vleesconsumptie van mensen is veel hoger dan die van verwante apen.
o Het in onduidelijk waarom onze voorouders vanuit de bossen naar de open vlaktes zijn getrokken. Was dat vrijwillig of zijn onze voorouders weggeconcurreerd door andere primaten soorten?
o Waarschijnlijk konden ze hierbij hun grotere hersenen, visuele zicht en fijne motoriek in de
handen inzetten, om prooien op te sporen en te doden.
o Dit kan hebben geleid tot een verschil tussen de seksen, omdat de mannen gingen jagen.
o Daarnaast zullen, als goed kunnen jagen voor vrouwen aantrekkelijk is, vaardigheden voor de
jacht de kansen op voortplanting vergroten en daarmee een evolutionair voordeel geven.
provisioning hypothese van Lovejoy
stelt dat onze voorouders monogame paren
vormden om hiermee meer en makkelijker hun kinderen van eten te voorzien. Hierbij hielp rechtop lopen ook, omdat je dan je handen vrij hebt
Welke kritiek is er op de provisioning hypothese?
dat er bij andere soorten, die monogame relaties aangaan, geen sprake is van seksuele dimorfisme, ofwel daar is geen sprake van grote uiterlijke verschillen tussen mannen en vrouwen, omdat mannen niet hoeven concurreren met andere mannen
Man the Hunter hypothesis
De man-als-jager hypothese
stelt dat ecologische druk vanuit het jagen ertoe heeft geleid, dat mannen complexe gereedschappen, wapens en communicatie ontwikkelden in aanvulling op lopen op 2 voeten.
Woman the Gatherer hypothesis
De vrouw-als- verzamelaar hypothese
stelt op 2 voeten lopende vrouwen in staat stelden om kinderen te dragen en eten te verzamelen
Wat blijft nog een onderwerp van discussie bij de verdeling van mannen en vrouwen, jager-verzamelaars?
Of het lopen op 2 voeten daadwerkelijk heeft geleid tot de verdeling waarbij mannen jagen
en vrouwen eten verzamelen. Waarschijnlijk zijn de mannen gaan jagen, omdat de vrouwen het grootste deel van hun leven zwanger waren of borstvoeding gaven en dat is onhandig bij jagen.
o Overigens zie je bij bepaalde apen dat de vrouwtjes af en toe ook jagen.
Wat heeft ertoe geleid dat vrouwen geen duidelijk zichtbare kenmerken meer hebben van
hun vruchtbaarheid of ovulatie (oestrus swelling)?
Dit maakt vrouwen altijd aantrekkelijk voor mannen, omdat dit de enige manier is waarop mannen kunnen borgen dat het nageslacht van hen is. Dit kan weer hebben geleid tot de ontwikkeling van monogame relaties.
o Deze monogame relaties met name met mannen, die goede vaardigheden hebben op het gebied van de jacht, geven het vrouwtje meer garantie op voldoende voedsel voor haarzelf en nageslacht.
o Om een monogame relatie te faciliteren is er wel seksuele imprinting of liefde nodig, zodat
het mannetje en vrouwtje bij elkaar willen blijven.
Male parental investment hypothesis:
Gould
o Waarom zouden mannen tijd investeren in het grootbrengen van kinderen, terwijl andere apen soorten hier helemaal niet in investeren.
o Gould stelt dat het lopen op 2 voeten ertoe heeft geleid dat de bekkengordel bij vrouwen smaller is geworden. Gevolg is dat om kinderen door het geboortekanaal te krijgen, ze eerder geboren moeten worden (na 9 maanden in plaats van 21 maanden).
o Consequentie is dat baby’s heel hulpeloos geboren worden en intensieve zorg nodig hebben
van hun moeder. Die kan daardoor lange tijd minder eten verzamelen en dus helpt een monogame relatie met een man, die voor het eten kan zorgen.
o Dit maakt dat de man hiermee ook automatisch meer in het grootbrengen van kinderen
moet gaan investeren.
polygynie (polygyny);
vorm van polygamie
- Soorten waar de grootste en sterkste mannetjes groepen vrouwtjes monopoliseren zijn
- vorm van polygamie waarbij 1 mannetje toegang heeft tot meerdere vrouwtjes, maar elk vrouwtje maar tot 1 man.
- Gorilla, dikhoorn ram, zeeolifanten, bos kikkers, mensen
- Het meest gangbare paringssysteem bij zoogdieren
polyandrie (polyandry)
vorm van polygamie
- Vrouwtjes paren met >1 mannetje
- Amerikaans jacana, Galapagos valk,
grauwe franjepoot, mensen - Zeer zeldzaam, sommige vogels kennen dit systeem
Menselijke paringssystemen:
Mensen kennen elk systeem, daarom wordt weleens gesteld dat ons paringssysteem vooral cultuurgebonden is en niet zozeer door evolutie is bepaald