Systeemtherapie in de dermato Flashcards

1
Q

Wanneer systeemtherapie (algemeen)?

A

Indien niet onder controle met lokale behandeling

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is de eerste vraag die we ons stellen bij systeemtherapie?

A

Inflammatoir?
Infectieus?
Maligne?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Indien inflammatoir, welke vragen stellen we ons dan?

A

Acuut en/of zeer ernstig?

Chronisch of matig ernstig?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Indien inflammatoir en acuut en/of zeer ernstig: welke behandeling(en)?

A

Cortico’s

Cycolosporine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is het belangrijkste verschil tussen cortico’s en cyclosporines?

A

Cortico’s werken snel maar mogen maar kort worden gebruikt, cyclosporines mogen langer worden gebruikt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wanneer meten we cortisol?

A

Rond 8u ‘s morgens (piek cortisol door bijnier)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Indicaties cortico’s?

A

Ernstige inflammatoir aandoeningen waarbij snelle verbetering nodig is.
Indien onvoldoende reactie op andere behandelingen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Werking cortico’s?

A

Immuunsuppressie

Anti-inflammatoir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

CI’s cortico’s?

A

infectieuze + maligne huidaandoeningen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hoe kunnen cortico’s worden toegediend?

A

Intralesioneel (inspuiten)
oraal
intramusculair
intraveneus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wanneer moeten corticoïden worden afgebouwd?

A

Vanaf meer dan 3 weken gebruik.

Bij minder dan 3 weken: stop zonder afbouw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Op welke aandoeningen controleren we alvorens cortico’s toe te dienen?

A

Osteoporose
Diabetes
Hypertensie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke zaken monitoren we tijdens cortico toediening?

A

gewicht
bloeddruk
glucose
infecties

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat zijn de bijwerkingen van cortico’s?

A
maaglast (zeker in combi met NSAID)
opgejaagd gevoel
slapeloosheid
huidatrofie
ecchymosen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat met cortico’s in zwangerschap?

A

Passeren placenta maar niet teratogeen
Monitoring bijniersuppressie en groei baby
Meer risico op prematuriteit en lager geboortegewicht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Complicaties cortico’s

A

osteoporose + fracturen
myopathie
GI-complicaties
Hypertensie
Suppressie van hypothalame-hypofysaire as
Hyperglycemie en unmasking van genetische predispositie voor DM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat zijn de VD en ND van cyclosporine?

A

VD: werkt snel en krachtig
ND: zeer sterk immunosuppresief

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Werking cyclosporine?

A

Blokkeert calcineurine waardoor inhibitie van activiteit en proliferatie van T-cellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is calcineurine?

A

Factor die T-cellen activeert

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wat is de dosering van cyclosporine?

A

2-3mg/kg lichaamsgewicht!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Bijwerkingen cyclosporine?

A

hypertensie
nefrotoxisch
hyperlipidemie
leukopenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

CI’s cyclosporine?

A

Ongecontroleerde hyperT
ernstig nierfalen
ernstige infecties
maligniteiten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat monitoren we bij de toediening van cyclosporines?

A

bloeddruk

bloedwaarden van lever en nier + PBO

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat zijn indicaties voor cyclosporine?

A

Psoriasis
Eczeem
Veel andere inflammatoire aandoeningen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hoe lang cyclosporine?

A

liefst <6maand

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Wat is de volgende vraag die we ons stellen bij een chronisch inflammatoir, matig ernstig letsel?

A
Niet-hyperkeratotisch?
Hyperkeratotisch
Urticaria
Lupus
Acneiform
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Als we te maken hebben met een niet-hyperkeratotisch letsel, welke systeemtherapie kunnen we dan gebruiken?

A

groep van immunosuppresiva:
cyclosporine
mycofenolaat mofetil
methotrexaat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Welke immunosuppressiva bestaan er?

A

Methotrexaat
Mycofenolaat mofetil
Cyclosporine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Wat is doel van immunosuppresiva?

A

Vermindering van ontstekingsprocessen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Wat zijn de bijwerkingen van immunosupp?

A

Korte termijn: verhoogd risico op infecties

Lange termijn: verhoogd risico op maligniteit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Methotrexaat is een …

A

foliumzuurantagonist

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hoe werkt een foliumzuurantagonist?

A

Remt de celdeling van zowel ontstekingscellen als huidcellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Dosering methotrexaat?

A

7,5-15mg/week -> niet per kg LG! (itt tot cyclosporine)

34
Q

Toediening methotrexaat?

A

1X/week

suppletie met foliumzuur (op dagen waarop methotrexaat niet wordt ingenomen)

35
Q

Indicaties methotrexaat?

A

Ernstige psoriasis

Eczeem

36
Q

Wat zijn absolute CI’s van methotrexaat?

A

Zwangerschap en borstvoeding

Zwangerschapswens (mannen en vrouwen!)

37
Q

Bijwerkingen methotrexaat?

A

GI

Frequentere infecties

38
Q

Waarvoor gebruiken we mycofenolaat mofetil vooral?

A

Vooral bij blaarziekten (antilichamen uit B-lymfo’s slaan neer in de huid)

39
Q

Werking van mycofenolaat mofetil?

A

Remt T-cellen en B-cellen

40
Q

Dosering van mycofenolaat mofetil?

A

1-2g/dag

41
Q

Bijwerkingen mycofenolaat mofetil?

A

GI

hogere gevoeligheid voor infectie

42
Q

Welke systeemtherapie bij een chronisch en matig ernstig acneïform inflammatoir letsel?

A

Tetracyclines AB

43
Q

Duur behandeling tetracyclines?

A

Meestal kuren tot maximum 3 maand

44
Q

Waarop letten bij tetracyclines?

A

Niet met melk innemen

Zonovergevoeligheid

45
Q

Effect van tetracyclines?

A

Antibacterieel

Anti-inflammatoir

46
Q

CI tetracyclines?

A

Kinderen <8jaar
Zwangerschap
Borstvoeding

47
Q

Tetracyclines worden best gecombineerd met

A

Lokaal niet-ab product om resistentie tegen te gaan:

Bv. benzoylperoxide of retinoïde

48
Q

Welke retinoïden zijn er?

A

Acitretine

Isotretinoine

49
Q

Waarvoor isotretinoïne?

A

Acne

Rosacea

50
Q

Werking isotretinoïne?

A

vermindert sebum productie

beperkt anti-inflammatoir effect

51
Q

Indicaties acitretine?

A
Psoriasis
Hydradenitis suppurativa
Comedonen in oksels en liezen
Hyperkeratosen
Preventie huidtumoren
52
Q

Werking acitretine?

A

Remmen overmatige celgroei van de huid

Beperkte anti-inflammatoire werking

53
Q

Bijwerkingen van retinoïden?

A
Droge lippen
Droge mond
Sneller verbranding
Spier- en botpijn
Depressieve klachten
54
Q

Absolute CI voor retinoïden?

A

zwangerschap

55
Q

Hoelang stoppen met retinoiden mbt zwangerschap?

A

Isoretinoïne: tot 3 maand wachten na stop

Acitretine: tot 2 jaar wachten na stop

56
Q

Welke combinatie met retinoïden is verboden?

A

tetracyclines: verhoogde intracraniële druk

57
Q

Welke medicatie bij hyperkeratotische inflammatoire letsels?

A

Methotrexaat
Cyclosporine
Acitretine

58
Q

Welke medicatie bij urticaria?

A

Antihistaminica

59
Q

Bijwerkingen anti-histaminica

A

sedatie (eerste generatie H1-antihistaminica)
maag-darm effecten
anticholinerge effecten (droge mond, ortost. hypot, urineretentie)
duizeligheid
troebel zicht

60
Q

Welke medicatie voor lupus?

A

Antimalaria middelen

61
Q

Indicaties hydroxychloroquine?

A

malaria
sarcoïdose
dermatomyositis
bescherming tegen uv-straling (dus ook voor huidaandoeningen die verslechteren in de zon)

62
Q

Dosering hydroxychloroquine

A

100-200mg/dag

63
Q

Werking hydroxychloroquine?

A

werking niet goed gekend, vermoedelijk modulerend effect op bepaalde delen van afweersysteem waardoor ontstekingsremmend effect

64
Q

Bijwerkingen antimalaria

A

maagdarm
visusstoornissen
huidpigmentatie

65
Q

Wat is een uitzondering op de flowchart?

A

Indien er antistoffen voor gluten of lineaire IgA zijn

66
Q

Wat geven we bij antistoffen gluten of lineaire igA?

A

Dapsone

67
Q

Werking dapsone?

A

Inhibeert de neutrofielen

68
Q

Indicaties voor dapsone?

A

oorspronkelijk AB voor lepra
nu voor dermatitis herpetiformis (coeliakie)
bepaalde blaarziekten (lineaire igA)

69
Q

Bijwerkingen dapsone?

A

hemolyse

methemoglobine (kan geen 0² transporteren)

70
Q

Dosering dapsone?

A

25-200mg/dag

71
Q

Wat testen we voor dapsone op te starten?

A

glucose-6-fosfaat dehydrogenase

72
Q

Voor welke huidaandoeningen zijn biologicals terugbetaald?

A
Psoriasis
Hidradenitis suppurativa
Urticaria
Blaarziekten
Eczeem
73
Q

Welke biologicals bij psoariasis?

A

Anti- TNFalfa
Anti- IL23
Anti- IL17

74
Q

Welke biological bij hydradenitis suppurativa?

A

Anti-TNFalfa

75
Q

Biologicals voor urticaria

A

anti-IgE

76
Q

Biologicals eczeem

A

anti-IL4 en anti-IL 13

77
Q

Mnemotechnisch il’s voor psoariasis en eczeem

A

eczeem: IL<13
psoriasis: IL>13

78
Q

Welke medicaties voor schimmel/gist?

A

terbinafine
itraconazole
fluconazole

79
Q

Werking van de verschillende immunosupressiva

A

Mythotrexaat: foliumzuurantagonist
Mycofenolaat mofetil: remt T en B-cellen
Cyclosporine: inhibeert calcineurine en daarmee de activiteit en proliferatie van T-cellen

80
Q

Biologicals

A
anti-Tnfalfa: adalimumab
Anti-igE: omalizumab
anti-il23: guselkumab
anti-il17: secukinumab
anti il4 + anti il13: dupilumab
anti il 13: tralokinumab