Recht voor de sociaal werk: Hoofdstuk 10 Gezondheidsrecht Flashcards
Zelfbeschikkingsrecht
De artikelen 10 en 11 uit de grondwet vormen de basis van dit zelfbeschikkingsrecht. Zelfbeschikking is het recht op eigen keuzen en zelfstandigheid, zowel voor het individu als voor een collectief, bijvoorbeeld een volk. Het individuele recht op zelfbeschikking kan gezien worden als een element van de persoonlijke vrijheid, en daarmee als een grondslag van de mensenrechten.
Grondwet: Artikel 293
Misdrijven tegen het leven gericht is strafbaar. Het is niet strafbaar indien het is begaan door een arts die daarbij voldoet aan de zorgvuldigheidseisen.
Grondwet: Artikel 22
De overheid moet ervoor zorgen dat de gezondheidszorg voor iedereen in Nederland toegankelijk is en dat deze van een goede kwaliteit is.
De wet BIG
Wet op de Beroepen in de Individuele gezondheidszorg. Deze ziet toe op de kwaliteit van de gezondheidszorg. De wet BIG regelt bijvoorbeeld dat handelingen die een specifiek risico met zich meebrengen alleen verricht mogen worden door beroepsbeoefenaren die daartoe bevoegd zijn. Deze handelingen worden de voorbehouden handelingen genoemd.
WGBO
Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. regelt de rechten en plichten van de patiënt.
BOPZ
De wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. Deze wet wordt vervangen per 1 januari 2020 door de Wvggz (wet verplichte geestelijke gezondheidzorg) en de Wzd (Wet zorg en dwang).
Geneeskundige behandelingsovereenkomst
Deze overeenkomst is geregeld in boek 7 van het burgerlijke wetboek. Hier komen aspecten in orde, zoals:
- Recht op informatie.
- Toestemming voor de behandeling.
- Wilsverklaring.
- Het patiënt dossier.
- Vertegenwoordiging van de patiënt.
Recht op informatie
De patiënt heeft altijd recht op informatie. Maar de hulpverlener mag besluiten deze informatie niet met de patiënt te delen als dit een ernstig nadeel voor de patiënt zou opleveren. Indien het belang van de patiënt dit vereist, dient de hulpverlener de desbetreffende inlichtingen aan een ander te verstrekken. De inlichtingen worden de patiënt alsnog gegeven, zodra bedoeld nadeel niet meer te duchten is.
Bewaarplicht
Een patiëntdossier wordt algemeen 15 jaar na afloop van de geneeskundige behandelingsovereenkomst bewaard. De patiënt mag de zorgverlener verzoeken om hun dossier eerder te vernietigen. De zorgverlener moet op dit verzoek binnen vier weken reageren en moet binnen drie maanden de gegevens vernietigen.
Curator
Moet via de kantoorrechter worden aangevraagd. Als mensen onder curatele worden gesteld betekend dit dat zij handelingsonbekwaam zijn.
Een curator beslist over:
- Financiële zaken
- Geld en goederen.
- Persoonlijke verzorging
- Verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding.
Mentor
Moet via de kantoorrechter worden aangevraagd. Een mentor neemt alleen beslissingen met betrekking tot de verzorging, verpleging, begeleiding en behandeling van de patiënten. Hij beslist niet over de belangen van financiële aard. Bij mentorschap blijven patiënten wel handelingsbekwaam.
- verzorging;
- verpleging;
- behandeling;
- begeleiding.
Bewindvoerder
De bewindvoerder beheert de goederen van de betrokkene. De betrokkene kan alleen na toestemming van de bewindvoerder over zijn goederen beschikken.
De bewindvoerder maakt een lijst met een beschrijving van alle goederen die onder het bewind vallen. De bwindvoerder stuurt een kopie van deze boedelbeschrijving naar de kantontrechter.
Ook maakt de bewindvoerder een plan van aanpak waarin het doel van het bewind staat. En de afspraken tussen de bewindvoerder en de betrokkene.
Gedwongen opnamen
Als de persoon voldoet aan de gevaar criterium kan hij gedwongen worden opgenomen. Dit vind plaats via een gerechtelijke machtiging, via een inbewaringstelling en via een artikel 60-procedure.
Ernstig nadeel (gevaarcriteria)
- de patiënt zichzelf of anderen in levensgevaar brengt, ernstig lichamelijk letsel toebrengt, ernstige psychische, materiële, immateriële of financiële schade toebrengt, ernstig verwaarloost of ‘maatschappelijk ten onder gaat’, of als zijn eigen ontwikkeling ernstig verstoord is of hij andermans ontwikkeling ernstig verstoort;
- de veiligheid van de patiënt bedreigd wordt, al dan niet onder invloed van een ander;
- het gedrag van de patiënt zo hinderlijk is dat het agressie van anderen oproept;
- de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.
De voorwaardelijke machtiging
Doel is om te voorkomen dat persoon gedwongen wordt opgenomen. Persoon wordt niet opgenomen, maar verplicht ambulante begeleiding te krijgen. Als de persoon zich niet aan de voorwaarden houdt kan hij alsnog gedwongen opgenomen worden.
De voorlopige machtiging
Als de rechter van mening is dat de persoon na de voorwaardelijke machtiging alsnog moet worden opgenomen verstrekt hij een voorlopige machtiging. Dit kan voor een periode van 6 maanden worden opgelegd. Persoon wordt binnen 2 weken opgenomen.
De machtiging tot voortgezet verblijf
Als de patiënt na een voorlopige machtiging nog steeds voldoet aan de gevaarcriterium wordt zijn verblijfsduur verlengd met een jaar. Patiënten die al vijf jaar verblijven in een inrichting krijgen een verlenging van twee jaar.
De machtiging op eigen verzoek
Wordt op verzoek van patiënt gegeven door de rechter. Wordt vaak gegeven in situaties zoals verslaving. Deze machtiging wordt voor minimaal een half jaar en voor maximaal een jaar afgegeven.
Zelfbindingsverklaring
Verklaring waarin patiënt laat vastleggen hoe, waar, en hoelang ze behandeld willen worden als het niet goed met hen gaat. Geld niet voor psychogeriatrische en verstandelijk beperkte mensen.
Patiënten kunnen kiezen tussen twee verklaringen.
- Een verklaring tot opname, verblijf en behandeling.
2. Een verklaring tot alleen behandeling (als patiënten al via een machtiging of inbewaringstelling zijn opgenomen).
Als er niet gewacht kan worden op een rechterlijke machtiging dan kan de burgemeester van de woonplaats van een patiënt ingrijpen. Wanneer kan dit?
- Gevaar veroorzaakt
- Het ernstige vermoeden bestaat dat een stoornis van de geestvermogens de betrokkene het gevaar doet veroorzaken.
- Het gevaar zo onmiddellijk dreigend is dat toepassing van rechterlijke machtiging niet kan worden afgewacht.
- Gevaar niet door tussenkomst van personen of instellingen buiten een psychiatrisch ziekenhuis kan worden afgewend.
- Als de patiënt 12 jaar of ouder is.
Dan kan de burgemeester op grond van een verklaring van een psychiater een bevel tot inbewaringstelling afgeven. De patiënt wordt dan binnen 24 uur opgenomen. Deze voorzitting mag max drie weken duren. Daarna kan de patiënt alleen op basis van een rechterlijke machtiging worden opgenomen.
Opname via artikel 60-procedure
Deze procedure geldt als patiënten zelf hun wil om al dan niet opgenomen te worden niet kenbaar maken.
Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (wvggz)
De gedwongen zorg staat centraal. Deze wet is alleen verplicht in ggz-instellingen. In deze wet is geregeld dat verplichte zorg meer op maat gegeven moet worden, zodat gedwongen zorg ook straks buiten een ggz-instelling opgelegd kan worden, zoals thuis of in een polikliniek. Cliënten en hulpverleners evalueren samen de geboden zorg. Wensen worden meegenomen. Netwerk wordt meer betrokken.
Wet zorg en dwang
Richt zich op mensen met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) die gedwongen zorg nodig hebben. De kern van de wet zorg en dwang is ‘’Nee, tenzij’’. Het uitgangspunt is dat dwangmaatregelen niet in de zorg voor ouderen en gehandicapten thuishoren en dat vrijwillige zorg vooropstaat. Als de zorgverlener en een patiënt niet tot overeenstemming kunnen komen over vrijwillige zorg, moet een stappenplan doorlopen worden waarbij alle alternatieven voor vrijwillige zorg worden onderzocht en externe deskundigen worden ingeschakeld.
