PD2.7: GPA Flashcards
1
Q
Granulomatosis met polyangiitis (GPA)
A
- ANCA geassocieerde vasculitis
- Vroeger: ziekte van Wegener
- GPA is een ANCA geassocieerde vasculitis waarbij met name het KNO gebied is aangedaan, maar ook de longen en nieren kunnen betrokken raken
- Zadelneus: door vaatontsteking in de neus ontstaat necrose van het septum waardoor deze verdwijnt en de neus inzakt
- Moet agressief worden behandeld
- Het is een systemische vasculitis van de kleine vaten
- Begint met aantasting van bovenste en onderste luchtwegen en later de andere organen (nieren)
2
Q
Belangrijke bijwerking cyclofosfamide
A
Infertiliteit
3
Q
Drie varianten ANCA geassocieerde vasculitis
A
- GPA: granulomateuze polyangiitis
- EGPA: eosinofiele granulomateuze polyangiitis
- MPA: microscopische polyangiitis
4
Q
GPA begin
EGPA begin
A
- GPA: problemen met bovenstel luchtweten
- EGPA: astma
GPA veroorzaakt door ANCA-antistoffen: antistoffen gericht tegen antigenen die zich bevinden in het cytoplasma van neutrofiele granulocyten
5
Q
Epidemiologie GPA
A
- 8.5 per 1.000.000 persoonsjaren
- Middelbare leeftijd, vaker bij mannen
- Hoe jonger ziektebeeld ontstaan, hoe heftiger het meestal verloopt
- Neiging om opnieuw op te vlammen
- Incidentie verloopt in pieken en is mogelijk geassocieerd met bepaalde infecties of omgevingsfactoren
- Ook lijkt er een associatie te zijn met ANCA-geassocieerde ziekten en cocaïnegebruik
6
Q
Klassieke vorm van GPA
A
Gegeneraliseerde vorm waarbij vele organen kunnen worden aangedaan
7
Q
Gelokaliseerde vorm (25%)
A
- Beperkt tot bovenste of onderste luchtwegen
- Geen nierbetrokkenheid
8
Q
Symptomen
A
- Gepaard met niet-specifieke ziekteverschijnselen zoals koorts, algehele malaise, gewichtsverlies, spierpijn
- Bij 70% begint ziekte met bovenste luchtwegproblemen en uiteindelijk krijgt meer dan 90% dergelijke problemen
9
Q
Symptomen bovenste luchtweg
A
- Rhinitis
- Zweertjes en korstjes in neus
- Neusuitvloed
- Septumperforatie
- Zadelneus als gevolg van inzakking van de neus door septumperforatie, DD breed (trauma, cocaïne)
- Recidiverende sinusitiden
- Laryngotracheale betrokkenheid, met eventueel subglottische stenosoe
10
Q
Pathogenese x pulmonale klachten
A
- Bij 45% begint ziekte met pulmonale klachten en uiteindelijk krijgt 90% hier last van
- Klachten bestaan uit hoesten, bloed opgeven, pleuritis
- Op X-thorax longinfiltraten, granulomen, noduli, pleuravocht en longbloedingen te zien
- Longbloedingen worden eerst veroorzaakt door vasculitis
- Leidt tot afsluiting van bloedvaten en hiermee ischemie en necrose
- Daarnaast ook kans op aneurysma wat kan barsten en longbloedingen kan veroorzaken
- Patiënt kan hierbij stikken in bloed
11
Q
Pathogenese x nierproblemen
A
- Bij 18% nierproblemen eerst, uiteindelijk krijgt 80% hier last van
- Problemen kunnen variëren van milde klachten (proteïnurie en microscopische hematurie) tot snel progressieve NI bij necrotiserende glomerulonefritis
- Biopt toont dan uitgebreide ontsteking in en rondom glomeruli met uiteindelijk littekenvorming en verlies van nierfunctie
- Als er snel en agressief behandeld wordt, kan littekenvorming worden voorkomen en kan nierfunctie gedeeltelijk herstellen
12
Q
Symptomen buiten KNO gebied, longen en nieren
A
- Huidafwijkingen (25%)
- Neurologische afwijkingen, voornamelijk perifere zenuwen (50%)
- Oogafwijkingen (50%): keratitis, conjunctivitis, scleritis, episcleritis, retro-orbitale pseudotumor (ontstekingshaard waardoor oog naar voren komt)
- Hartafwijkingen (10%)
13
Q
Diagnose GPA
A
- Stellen a.d.h.v. gepresenteerde symptomen in combinatie met positieve ANCA
- ANCA’s zijn voornamelijk gericht tegen proteïnase-3-receptor die worden c-ANCA’s genoemd
- ANCA’s gericht tegen MPO zijn p-ANCA’s
- PR3 en MPO bevinden zich in neutrofieel granulocyten en worden op buitenkant geplaatst zodra cel is geactiveerd tijdens infectie
- ANCA zorgt daarnaast voor extra activatie van neutrofiele granulocyt waardoor er adhesiemoleculen tot expressie komen op oppervlak
- Hierdoor zijn neutrofielen in staat om te plakken aan vaatwand en deze te vernietigen
- Vasculitis
- Bio biopsie granulomateuze ontsteking
- Andere belangrijke factor die betrokken is bij ANCA geassocieerde vasculitis is C5a van complement: chemotactische factor en komt in verhoogde concentratie voor wat tot ontsteking leidt
14
Q
Behandeling GPA
A
- Agressief
- Hoge dosering steroïden (solumedrol of prednisonn) zo nodig IV
- Bij monotherapie met prednison is na 1 jaar 80% overleden, daarom cyclofosfamide (chemotherapeuticum met immunosuppressieve werking en veel bijwerkingen)
- Tenminste 2 jaar behandelen
- Plasmaferese heeft mogelijk gunstige effecten, maar tot nu toe geen standaard therapie en alleen toegepast bij acuut levensbedreigende situaties zoals bijvoorbeeld diffuse longbloedingen door GPA
15
Q
Bijwerkingen cyclofosfamide
A
- Steriliteit
- Misselijkheid
- Beenmergdepressie
- Infecties (waarvoor profylactisch co-trimoxazol)
- Haaruitval
- Hemorragische cystitis
- Secundaire maligniteiten (blaaskanker vooral)
16
Q
Alternatief voor cyclofosfamide
A
Azathioprine, maar ook dit immunosuppressivum heeft bijwerkingen zoals beenmergdepressie en huidafwijkingen
17
Q
Huidige behandeling GPA
A
- Rituximab en C5a blokkade
- Rituximab werkt in op B-cellen waardoor B-cellen ten onder gaan
- Anti-C5a therapie zorgt ervoor dat C5a geremd wordt
- Met deze behandeling is remissie mogelijk en kunnen bijwerkingen van langdurig prednisongebruik voorkomen worden
