Parkinson Flashcards
Objawy choroby Parkinsona
hipokineza -trudność z czynnościami motorycznymi zależnymi od woli –>maskowaty wyraz twarzy i skąpa mimika
OBNIŻONA SPRAWNOŚĆ OGÓLNE SPOWOLNIENIE RUCHÓW I ICH ZUBOŻENIE DRŻENIE SPOCZYNKOWE SZTYWNOŚĆ MIĘŚNIOWA NIEWYRAŹNA MOWA ZABURZENIA RÓWNOWAGI NAGŁA BLOKADA RUCHU PODCZAS CHODZENIA PROBLEMY UMYSŁOWE ZABURZENIA POŁYKANIA DEPRESJA ZABURZENIA WEGETATYWNE
Kierunki terapii Choroby Parkinsona
I. wzmocnienie sygnalizacji szlakami dopaminergicznymi
II. (pomocniczo) hamowanie sygnalizacji przez układ cholinergiczny
Patofizjologia
Wynik uszkodzenia neuronów dopaminergicznych przekazujących sygnały z istoty czarnej do prążkowia.
Uszkodzenie to najczęściej jest efektem oksydacji dopaminy i powstania toksycznych metabolitów za sprawą czynników środowiskowych/genetycznych (?).
Dochodzi do względnej przewagi neuronów cholinergicznych wobec zniszczenia neuronów dopaminergicznych.
JOFLUPAN
jego cząstki połączone z radioaktywnym jodem,
wykazuje powinowactwo do presynaptycznych transporterów dopaminy w prążkowiu.
Jako środek kontrastowy może wspomagać wykrycie uszkodzonych neuronów dopaminergicznych.
Leki stosowane w chorobie Parkinsona
- prekursory DOPAMINY
- agoniści rec. dopaminowych
- inhibitory metabolizmu LEWODOPY i DOPAMINY
- leki cholinolityczne
- inne leki
Prekursory DOPAMINY
L-DOPA (LEWODOPA) -bezpośredni prekursor dopaminy,która sama w sobie jest zw. polarnym i nie przenika BBB.
Lewodopa wnika do mózgu wykorzystując transporter dla aa obojętnych (dlatego posiłek bogatobiałkowy może zmniejszyć wchłanianie lewodopy).
W mózgu LEWODOPA jest metabolizowana przez dekarboksylazę aminokwasów aromatycznych do DOPAMINY.
-Najskuteczniejszy lek w ch. Parkinsona
WADY I PROBLEMY:
- po kilku latach przyjmowania jej skuteczność wyraźnie spada (niewystarczająco naśladuje fizjologiczny rytm produkcji dopaminy)
- regulacja “w dół” postsynaptycznych rec.dopaminowych i zmniejszenie intensywności sygnalizacji wewnątrzkom.
- ulega metabolizmowi nie tylko w OUN, ale i na obwodzie -działania niepożądane (hipotonia ortostatyczna, nudności) -dlatego podaje się z KARBIDOPĄ (inh.dekarboksylazy. Nie przechodzi przez BBB, działa tylko na obwodzie, chroniąc LEWODOPĘ przed metabolizowaniem na obwodzie,a nie hamuje jej działania w mózgu)
- działania niepożądane w OUN -ataki psychozy,zjawisko “on-off”, dyskinezy
zjawisko “on-off”
polega na naprzemiennym występowaniu u pacjenta okresów bardzo dobrej kontroli nad objawami ch. Parkinsona i okresów powrotu objawów, szczególnie AKINEZY.
W okresie “on” dochodzi nie tylko do wyrównania kontroli nad ruchami w stopniu prawidłowym, lecz także do przeregulowania -pojawienia się tzw. dyskinez, czyli niemożliwych do opanowania rytmicznych ruchów głowy i tułowia
Agoniści receptorów dopaminowych
poch. alkaloidów sporyszu:
BROMOKRYPTYNA (agonista D2, antagonista D1)
PERGOLID (agonista D1 i D2)
niepochodne alk.spor.:
PRAMIPEKSOL, ROPINIROL (D3>D2), LIZURYD,
PIRYBEDYL,ROTYGOTYNA (plasterki)
brak interferencji z systemem wchłaniania i metabolizmu Lewodopy.
Działania niepożądane:
poch,alk.spor. stosowane rzadko ze wzgl. na ryzyko wyst. niedociśnienia, nudnościi obrzęków
Wszyscy agoniści mogą wywołać ponadto sedację i halucynacje (efekt propsychotyczny).
APOMORFINA
APOMORFINA
Agonista rec.dopaminowych
stosowana w iniekcjach w celu SZYBKIEGO zniesienia silnych objawów hipokinezy
Inhibitory metabolizmu lewodopy i dopaminy
a) inhibitory monoaminooksydazy typu B (MAO-B)
MAO-B -rozkład Dopaminy
b) inhibitory katecholo -O-metylotransferazy (COMT)
COMT -rozkład Lewodopy
SELEGLINA -inhibitor MAO-B
RASAGILINA
TOLKAPON
ENTAKAPON -inh. COMT
dział.niepożądane: nudności i sraczka
SELEGLINA
inhibitor MAO-B
podawana samodzielnie (na początku) lub jako dodatek do LEWODOPY (w stadiach późniejszych)
metabolitem Selegliny jest Amfetamina mogąca wywołać bezsenność i niepokój
RASAGILINA -nie jest metabolizowana do amfy
TOLKAPON i ENTAKAPON
inhibitory COMT
TOLKAPON -przechodzi przez BBB i działa zarówno w mózgu,jak i na obwodzie,hepatotoksyczny
ENTAKAPON -tylko na obwodzie, obecnie bardziej popularny
Leki te, hamując rozkład DOPAMINY, zwiększają jej dostępność w mechanizmie innym niż KARBIDOPA, dlatego mogą być stos.łącznie z nią
Nudności i sraczka
Leki cholinolityczne
BENZATROPINA
TRIHEKSYFENIDYL
BIPERYDEN
-muszą mieć strukturę chem. pozwalającym na przenikanie BBB, np. aminy trzeciorzędowej
-hamują rec. muskarynowe
-zazw. nie nadają się do samodzielnej terapii ch.Parkinsona,lecz jako leki wspomagające
-znoszą drżenie mięśniowe, w mniejszym stopniu sztywność i hipokinezę
-mogą być stosowane w PARKINSONIZMIE polekowym wyw. przez neuroleptyki podawane czubkom (schizofrenia)
AMANTADYNA
-lek p/wirusowy stos. w zak. wir. grypy
-nasila uwalnianie dopaminy i hamuje jej wychwyt presynapt.
-blokuje uwalnianie Ach za pośr. rec. NMDA
-mniej skuteczna od LEWODOPY
Dział.niepożądane:
zaburzenia snu, pobudzenie psychoruchowe, zatrzymanie moczu, sinica marmurkowata skóry, wydłużenie QT
IPX066 = Rytary
mieszanina KARBIDOPY i LEWODOPY (IPXO66)
o przedłużonym okresie aktywności
może być podawana 3xdziennie zamiast 5 -mniejsze fluktuacje st. Lewodopy we krwi i zmniejszenie dyskinezji
wydłuża on, skraca off
