leki przeciwwirusowe Flashcards
1
Q
Acyklowir
A
-analog guanozyny przekształcany w trifosforan, który hamuje syntezę DNA w kom. (hamuje wirusową polimerazę) ->przedwczesne zakończenie syntezy DNA
-aktywacja leku tylko w kom.zakażonych
-aktywność wobec H.simplex 1 i 2 (HSV-1, HSV-2), V.zoster (VZV), EBV, CMV i ludzkiego wir. Herpes HHV-6
-oporność głównie u HSV i VZV (delecja kinazy tymidynowej aktywującej lek lub mutacja polimerazy DNA).Delecja kinazy ma charakter krzyżowy wobec preparatów wymagających fosforylacji: gancyklowir, foskarnet
-podawany
a) miejscowo -w leczeniu opryszczki wargowej, b) miejscowo i ogólnie w opryszczce narz.płc.,
c) doustnie (wchłania się w 20%) w leczeniu ospy wietrznej (najlepiej do 24h od wyst.obj) i półpaśca (do 72h od wyst.zmian skórnych)
d) dożylnie -w zap.mózgu wyw. HSV, zak. HSV u noworodków i ciężkich zak.wir. Herpes, zwł. w niedoborach odporności
-penetruje do OUN (st. 50%)
-dział.niepożądane:
stos. ogólnie: nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy
infuzje mogą spowodować odwracalne uszk.nerek (krystalizacja w cewkach) lub wywołać zab.neurologiczne. Objawom tym zapobiega nawodnienie pacjenta
2
Q
Widarabina
A
- analog nukleozydu adenozylowego zaw. D-arabinozę zamiast D-rybozy
- po 3x fosforylacji działa jak inhibitor polimerazy DNA HSV-1, HSV-2, VZV oraz polimeraz niektórych innych rodzin wirusów (Hepadnaviridae, Poxviridae, Rhabdoviridae)
- trifosfo- i difosfo- hamuje również replikację retrowirusów (w tym HIV-1)
- wykazuje aktywność wobec wirusów opornych na Idoksyurydynę
- stos. miejscowo w leczeniu zap.rogówki wyw.HSV, rzadziej pozajelitowo w terapii półpaśca u pacjentów z AIDS
- dział. niepożądane: w działaniu miejscowym brak, w ogólnym:nudności,wymioty, biegunka, uszk.szpiku
3
Q
Gancyklowir
A
- analog guanozyny
- wymaga potrójnej fosforylacji do aktywności->hamuje polimerazę DNA; przedwczesne zakończenie syntezy
- aktywność wobec CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6 i KSHV (Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus); In vitro działa na CMV 100x silniej niż acyklowir
- oporność głównie w wyniku delecji lub mutacji kinazy aktywującej lek
- podawany doustnie (wchł. 15%), dożylnie i w postaci implantów do oka
- przenika do OUN (50%stężania w sur.krwi)
a) dożylnie-w terapii CMV - używany długotrwale zmniejsza ryzyko wyst. mięsaka Kaposiego u pacjentów z AIDS
b) podawany bezp. we wstrzyknięciach do ciała szklistego lub w post.implantu w leczeniu retinitis wyw.CMV (+iv)
-Dział. niepożądane: gł. przy podaniu i.v.
mielosupresja
nudności,wymioty,biegunka, neuropatia obw., gorączka,zaczerwienienie skóry,bóle głowy
rzadziej obj.neurologiczne (splątanie, drgawki) i uszk.wątroby
u pacj. z retinitis -odklejenie siatkówi
-na zwierzętach -zab.spermatogenezy i wł.teratogenne i karcynogenne
4
Q
Leki w leczeniu zakażeń wywołanych CMV
A
Gancyklowir
Foskarnet
5
Q
Na co działa Acyklowir?
A
- HSV-1, HSV-2
- VZV
- EBV,
- CMV
- ludzki wir. Herpes HHV-6
6
Q
Na co działa Widarabina?
A
-po 3x fosforylacji HSV-1, HSV-2, VZV
Hepadnaviridae, Poxviridae, Rhabdoviridae)
-trifosfo- i difosfo- hamuje również replikację retrowirusów (w tym HIV-1)
-wirusy oporne na Idoksyurydynę
7
Q
Na co działa Gancyklowir
A
CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6 i KSHV (Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus); In vitro działa na CMV 100x silniej niż acyklowir
8
Q
Foskarnet
A
- kwas fosfonomrówkowy
- bezp.hamuje:
1. polimerazę DNA i polimerazę RNA wielu wirusów (CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6, KSHV)
2. odwrotną transkryptazę HIV-1 - nie wymaga aktywacji!!
- oporność u HSV i CMV (punktowa mutacja polimerazy DNA)
- wir.niewrażliwe na Foskarnet -oporne również na Gancyklowir
- oporność wyw.również mutacjami odwr.tr. HIV-1
- podawany gł. DOŻYLNIE, rzadziej we wstrzyknięciach do ciała szklistego
- w OUN uzyskuje st. 43-67 st.we krwi
- krótki biologiczny okres półtrwania,ale deponuje się w kościach na wiele miesięcy
- wydalanie gł. przez nerki (przed każdą infuzją dostosować dawkę do klirensu kreatyniny)
- zast.: leczenie renititis, colitis, esophagitis spow. CMV i w terapii zak. HSV i VZV opornych na Acyklowir
- podawany długotrwale zapobiega nawrotom mięsaka Kaposiego u pacjentów z AIDS
- dział.niepożądane:
- nefrotoksyczność +zab.elektrolitowe (ryzyko to zmniejsza dobre nawodnienie przez podaniem i podanie leku w powolnej, kontrolowanej infuzji)
- owrzodzenia żołędzi (duże st. w moczu)
- dolegliwości ze str. pp
- niedokrwistość
- zab.neurologiczne (w tym omamy, drgawki -cześciej u chorych leczonych jednocześnie IMIPENEMEM)
- w bad.na zwierzętach -wł. embriotoksyczne, karcynogenne
9
Q
Na co działa Foskarnet?
A
CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6, KSHV
HIV-1
10
Q
HAART
A
wysoko aktywna terapia antyretrowirusowa
- stosowanie w tym samym czasie 3-4 leków
- wydaje się skuteczniejsza u kobiet
11
Q
leki w terapii AIDS
A
- Enfuwirtyd -inhibitor wejścia HIV do kom.
- Zydowudyna (AZT) -nukleozy- i nukleotydowe inh.odwrotnej transkryptazy (NRTI)
- Lamiwudyna (3TC)-nukleozy- i nukleotydowe
inh. odwrotnej transkryptazy (NRTI) - Dydanozyna (DDL)-nukleozy- i nukleotydowe inh.odwrotnej transkryptazy (NRTI)
- Abakawir- nukleozy- i nukleotydowe inh. odwrotnej transkryptazy (NRTI)
- Efawirenz -nienukleozydowy inh. odwrotnej transkryptazy (NNRTI)
- Rytonawir -inh. proteazy
- Lopinawir/Rytonawir -inh. proteaz
- Raltegrawir -inh. integrazy
12
Q
Leki w leczeniu HBV
A
- Interferon alfa (2A i 2B)
- Lamiwudyna
13
Q
Leki w leczeniu HCV
A
- Interferon alfa
- Woksylaprewir
- Ledipaswir
- Welpataswir
- Elbaswir
- Sofosbuwir (SOF)
- Rybawiryna
14
Q
Leki na grypę
A
a) poch. adamantanu -Amantadyna-działają na etapie pozbycia się kapsydu przez wirusa
b) inh. neuraminidazy -Zanamiwir, Oseltamiwir -działają na etapie uwalniania nowo powstałych wirionów z komórki
Rybawiryna wziewnie w terapii grypy A i B
15
Q
Leki stosowane w leczeniu zakażeń wywołanych RSV
A
Rybawiryna
Palwizumab
16
Q
Terapia AIDS
A
- terapia przeciwwirusowa+ zwalczanie ciężkich powikłń
- leczenie u wszystkich pacjentów zakażonych HIV, u których liczba limfocytów T CD4+ ,350/mm3
- stosowanie w tym samym czasie 3-4 leków (HAART)
Punkty uchwytu dla wirusa:
1) wnikanie wirusa do komórek
2) replikacja materiału gen. -nukleozydowe i nukleotydowe (NRTI) i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NNRTI)
3) obróbka białek przed ich złożeniem się w wirusa -inh.proteazy
4) wbudowanie się mat.gen. wirusa w genom gospodarza -inh. integrazy (INSTI)
17
Q
Enfuwirtyd
A
- inhibitor wejścia HIV do kom.
- łączy się z białkiem gp41 glikoproteiny otoczki HIV, stabilizuje je i zapobiega zmianom jego konformacji
- podawany we wstrzyknięciach podskórnych w leczeniu skojarzonym zaawansowanej postaci AIDS
- dz. niepożądane: w miejscu wstrzyknięcia: ból, obrzęk, guzek, zaczerw. -prawie u wszystkich chorych
- rzadziej obj. ogólne: neuropatia obw., zab.snu, depresja, gorączka, bóle stawów, eozynofilia
18
Q
Zydowudyna
A
- analog deoksytymidyny (NRTI)
- najstarszy NRTI
- szeroko stosowany w terapii AIDS
- zalecany także u kobiet w ciąży i noworodków w celu zmniejszenia prawdopod. zak. dziecka od matki
- dobrze wchłania się z pp i penetruje do tkanek (i do OUN)
- niewrażliwość na lek u wirusów z trzema lub więcej typowymi mutacjami (M42L, D57N, K70R, T215F, K219Q)
Działania niepożądane:
- mielosupresja z niedokrwistością makrocyt. i neutropenią (2-8% pacjentów)
- zab. żołądkowo-jelitowe
- bóle głowy
- bezsenność
- rzadziej: przebarwienia paznokci, miopatia, zab.neuropsychiatryczne (splątanie,niepoków)
- NIE STOSOWAĆ Z STAWUDYNĄ -wykazuje dział.antag.
19
Q
Lamiwudyna (3TC)
A
- analog cytozyny
- działa synergistycznie z wieloma NRTI (ale nie z Zalcytabiną)
- zwalcza także HIV-1 oporne na Zydowudynę
- hamuje polimerazę DNA HBV
- dobrze się wchłania z pp
- w OUN osiąga 20% st. we krwi
- wchłanianie wzrasta pod wpływem KOTRIMOKSAZOLU
Oporność na lek zależy od mutacji M184V i ma charakter krzyżowy z Abakawirem, Dydanozyną i Zalcytabiną (leczenie Zydowudyną)
Lek dobrze tolerowany. Działania niepożądane: bóle głowy, bezsenność, uczucie zmęczenia.
Nie stosować Lamiwudyny i Zalcytabiny razem -wzajemnie ograniczają swoją fosforylację
20
Q
Dydanozyna (DDL)
A
- analog deoksyadenozyny
- wchłania się po podaniu doustnym w 30-40% (podawać na pusty żołądek)
- w OUN osiąga 20% st. wyst. w surowicy
Oporność na lek zależy od mutacji L74V, K65R i tzw. wielokrotnych mutacji odp. za odporność na analogi tymidyny (TAMs). Może wyst. oporność krzyżowa wobec Lamiwudyny, Abakawiru i Zalcytabiny
Działania niepożądane:
- zapalenie trzustki (czynnik ryzyka-alkoholizm, hiperTGcerydemia -przeciwwskazania do użycia preparatu)
- neuropatia obwodowa (unikać jednoczesnego stosowania leków sprzyjających neuropatii -Zalcytabiny, Izoniazydu)
- biegunka
- zap. wątroby
- owrzodzenia przełyku
- kardiomiopatia
- zab. ze str. OUN (bóle głowy, bezsenność, zab.nastroju)
- hiperurykemia, napady dny moczanowej
- zmiany w siatkówce i zap. nerwu wzrokowego -w czasie terapii wskazana kontrola okulistyczna
- lek chelatuje fluorochinolony i tetracykliny (nie stosować w tym samym czasie)
21
Q
Abakawir
A
- analog guanozyny
- dobre wchłanianie z pp
- długi czas działania wewnątrz kom.
- w OUN osiąga 30% st.we krwi
Oporność rozwija się powoli i występuje u wirusów z trzema lub więcej typowymi mutacjami (M184V, L74V, D65N). Mutacja K65R powoduje oporność krzyżową z Lamiwudyną, Tenofowirem i Emtrycytabiną
Działania niepożądane:
reakcje uczuleniowe (5%): gorączka, złe samopoczucie, wymioty, biegunka, jadłowstręt, zaczerwienienie skóry, zap. gardła i skurcz oskrzeli
-wystąpienie objawów nadwrażliwości jest przeciwwskazaniem do ponownego użycia leku
-rzadziej zap trzustki i wzrost AlAT i CK we krwi
-w czasie stosowania nie spożywać alkoholu
22
Q
Efawirenz
A
- wchłania się z pp w 45% (pokarm bogaty w tłuszcze nasila ten proces, mogąc spowodować zatrucie -dlatego stos. na pusty żołądek)
- silnie wiąże się z białkami krwi i źle przenika do OUN
- długi czas działania
Działania niepożądane:
- zab. ze str. OUN (zawroty głowy, bezsenność, koszmary senne, bóle głowy, splątanie, niepamięć, pobudzenie, dysforia, omamy) -najczęstsze (50% chorych); zazw. po miesiącu mijają
- u ok. 30% zmiany skórne
- nudności, wymioty,biegunja
- wzrost AlAT i cholesterolu
- teratogenny (microphtalmia, anencephalia)
- induktor i inhibitor CYP3A4
23
Q
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NNRTI)
A
Efawirenz
- łączy się z odwrotną transkryptazą HIV-1 w innym miejscu niż przeznaczone jest dla trifosfonukleotydów i, allosterycznie hamują jej aktywność
- do działania nie wymaga aktywacji w postaci fosforylacji
- nieaktywne wobec HIV-2
Oporność może się rozwijać szybko w czasie terapii (zwłaszcza gdy leki stosowane samodzielnie) i zależy od pojedynczych mutacji. Mutacje K103N i Y181C skutkują niewrażliwością na działanie całej grupy NNRTI, a mutacje L100I, Y188C i G190A -odpowiadają za oporność wobec Efawirenzu i Newirapiny
24
Q
Inhibitory proteaz-charakterystyka
A
- wykazują aktywność wobec HIV-1 i (nieco mniejszą) HIV-2
- mutacje proteazy L101/R/V, M46I/L, 154V/M/L, 154V/M/L, V82A/F/T/S, 184V -oporność (zwł. w monoterapii)
- wywołują zaburzenia metabolizmu tk. tłuszczowej -redystrybucja w okol. karku, brzucha,piersi (z zanikiem tłuszczu podskórnego na kończynach i twarzy)
- powodują dyslipidemię (wzrost LDL i TG), upośledzenie tolerancji glukozy z insulinoopornością
- zapobieganie tej lipodystrofii -użycie analogu czynnika uwalniającego h.wzrostu (GHRH) -Tesamoreliny
- zwiększają prawdop. krwawień u pacjentów z hemofilią A i B
- substraty CYP3A4 (największy wpływ na enzym wykazuje Rytanowir)
- są również induktorami CYP450 -duża zdolność do wchodzenia w interakcje
- hamujące działanie Rytanowiru wykorzystywane jest do wzmocnienia działania preparatów podawanych razem (ritonavir boosting)
25
Lopinawir/Rytonawir
- kombinacja dwóch leków w jednej tabletce (preparat Kaletra)
- mała dawka Rytonawiru przez zahamowanie zależnego od CYP3A4 metabolizmy Lopinawiru, powoduje nasilenie jego aktywności
- dział. niepożądane: nudności wymioty, biegunka, bóle brzucha, zmęczenie
26
Raltegrawir
- inhibitor integrazy -enzymu odpowiedzialnego za wbudowanie powstałego w odwrotnej transkrypcji DNA do genomu wirusa
- hamuje namnażanie HIV-1 i HIV-2 i zak. kolejnych komórek
- hamuje terminazę HPV
- oporność dot. mutacji integrazy
- stos.w leczeniu skojarzonym HIV-1
- dział.niep.: dolegliwości brzuszne, gorączka, świąd skórny, bóle głowy
- silny induktor glukuronidazy wątrobowej (Ryfampicyna, Fenobarbital) nasilają metabolizm INSTI, co może wymagać zwiększenia ich dawki
- INSTI w celu wzmocnienia efektu terapeutycznego mogą być stos. razem z silymi inh. enzymów wątrobowych -np. Rytanowirem
27
Interferony w terapii HBV
INTERFERON ALFA-2A i INTERFERON ALFA-2B-także w postaci preparatów "pegylowanych" (PegIntro, Pegasys) -używane we wstrzyknięciach podskórnych i domięśniowych w leczeniu przewlekłego aktywnego WZW typu B i C
ALBUFERON -Interferon o wydłużonym okresie aktywności (IFN-alfa -2B połączony z albuminą)
LOKTERON (IFN alfa2A)
IFN OMEGA -w postaci implantów uwalniających przez 12 tyg. subst.czynną
Liczne i poważne działania niepożądane
28
Interferon alfa
- stosowane są preparaty rekombinowanego IFN (ALFA-2A i 2B), Multiferon (Human leukocyte interferone-alpha), PEGINTERFERON ALFA-2A (Pegasys) oraz PEGINTERFERON ALFA-2B (PegIntron) -pegylacja wydłuża czas działania i polepsza skuteczność kliniczną leków;
- wydłużenie czasu działania osiąga się także przez połączenie IFN ALFA-2B z albuminą (ALBUFERON) albo użycie implantów uwalniających subs. -LOKTERON, IFN OMEGA (-2A)
- dożylnie lub domięśniowo w leczeniu przewl., aktywnego WZW B i C, półpaśca, opryszczki narządów płc. i wielu nowotworów (białaczka włochatokom., T-kom.chłoniak skórny, szpiczak mnogi, rakowiak, czerniak, CML, mięsak Kaposiego w przebiegu AIDS)
- Dział niepożądane:
- >wyst. często i są b. poważne
- u prawie wszystkich pacjentów do 6h od zastosowania leku obserwuje się zespół grypopodobny (ból mm, gorączka) -zapobieganie: Paracetamol
- > IFN ALFA nasila przebieg dotychczasowych zab.autoimmunol. (zap.tarczycy z niedoczynnością, cukrzyca typu I) i może wyw.nowe
- > w czasie dłuższej terapii poj.się zab. neuropsychiatryczne (myśli samobójcze, zab.nastroju,depresja, agresja)
- >zab.hematologiczne: mielosupresja
- >zab.okulistyczne (retinopatia)
- >zab. laryngologiczne (zab.słuchu, szum w uszach)
- >zab.skórne (rumień, wysypki, z.Stevensa-Johnsona)
- >czasem wzrost tendencji do zak.wirusowych -zap gardła
- > wzrost ryzyka poronienia
- >wiele innych
- Jednoczesne stos. IFN ALFA i Rybawiryny -zwiększa skuteczność leczenia WZW C
- nasila działanie cytostatyków (Cyklofosfamidu, Doksorubicyny, Cisplatyny) i pozwala zmniejszyć ich dawki w terapii łączonej
- GK i NLPZ zmniejszają działanie IFN ALFA
- może nasilać działanie neuroleptyków
29
Działania niepożądane interferonów alfa
- >wyst. często i są b. poważne
- u prawie wszystkich pacjentów do 6h od zastosowania leku obserwuje się zespół grypopodobny (ból mm, gorączka) -zapobieganie: Paracetamol
- > IFN ALFA nasila przebieg dotychczasowych zab.autoimmunol. (zap.tarczycy z niedoczynnością, cukrzyca typu I) i może wyw.nowe
- > w czasie dłuższej terapii poj.się zab. neuropsychiatryczne (myśli samobójcze, zab.nastroju,depresja, agresja)
- >zab.hematologiczne: mielosupresja
- >zab.okulistyczne (retinopatia)
- >zab. laryngologiczne (zab.słuchu, szum w uszach)
- >zab.skórne (rumień, wysypki, z.Stevensa-Johnsona)
- >czasem wzrost tendencji do zak.wirusowych -zap gardła
- > wzrost ryzyka poronienia
- >wiele innych
- Jednoczesne stos. IFN ALFA i Rybawiryny -zwiększa skuteczność leczenia WZW C
- nasila działanie cytostatyków (Cyklofosfamidu, Doksorubicyny, Cisplatyny) i pozwala zmniejszyć ich dawki w terapii łączonej
- GK i NLPZ zmniejszają działanie IFN ALFA
- może nasilać działanie neuroleptyków
30
Interferon BETA
- stosowane są preparaty rekombinowanego IFN BETA-1A i 1B
- w niektórych krajach dostępny również preparat ludzkiego IFN BETA (nierekomb.), podawany miejscowo (Fiblaferon Gel) w leczeniu kłykcin kończystych
- zwykle stosuje się domięśniowo lub podskórnie w leczeniu ustająco-nawracającej postaci stwardnienia rozsianego, rzadziej w terapii raka gardła
- dział. niepożądane: podobne do IFN ALFA, chociaż nieco łagodniejsze
31
Fiblaferon Gel
preparat ludzkiego IFN BETA (nierekomb.), podawany miejscowo w leczeniu kłykcin kończystych
32
IFN GAMMA
stosowany jako rekombinowany IFN GAMMA-1B w leczeniu przewlekłej choroby ziarniniakowej
33
Lamiwudyna
- analog cytozyny
- hamuje zarówno polimerazę DNA HBV, jak i odwrotną transkryptazę HIV
- stos. w WZW B
- u 44% doprowadza do zniknięcia HBV DNA zkrwi (u 17% do trwałej serokonwersji w zakresie HBeAg)
analog cytozyny
- działa synergistycznie z wieloma NRTI (ale nie z Zalcytabiną)
- zwalcza także HIV-1 oporne na Zydowudynę
- hamuje polimerazę DNA HBV
- dobrze się wchłania z pp
- w OUN osiąga 20% st. we krwi
- wchłanianie wzrasta pod wpływem KOTRIMOKSAZOLU
Oporność na lek zależy od mutacji M184V i ma charakter krzyżowy z Abakawirem, Dydanozyną i Zalcytabiną (leczenie Zydowudyną)
Lek dobrze tolerowany. Działania niepożądane: bóle głowy, bezsenność, uczucie zmęczenia.
Nie stosować Lamiwudyny i Zalcytabiny razem -wzajemnie ograniczają swoją fosforylację
34
Woksylaprewir (VOX)
- terapia przewlekłego WZW C
| - lek o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym (inhibitor NS3 (proteazy) )
35
Ledipaswir, Welpataswir, Elbaswir
- leki używane w leczeniu WZW C
- inhibitory wirusowego białka NS5A, które wraz z polimerazą NS5B bierze udział w replikacji wirusowego mat.gen.
- stosowane głównie z innymi lekami (inh.proteaz, inh.NS5B) w bardzo skutecznej "bezinterferonowej" terapii przewl. WZW C
- dział. niepożądane: zmęczenie, bóle głowy, nudności, rzadziej limfopenia,trombocytopenia
36
Sofosbuwir
- terapia WZW C
- swoisty inh. wir.polimerazy RNA NS5B
- analog urydyny, który po przekształceniu do trifosforanu hamuje polimerazę
- stosowany w skojarzonym (razem z Peginterferonem alfa, Rybawiryną, inh. NS5B) w leczeniu przewl. WZW C
- częste działania niepożądane: zmęczenie, bóle głowy, zab. snu, nudności, wymioty, anemia, świąd skóry
37
Amantadyna
-hamuje białko M2 otoczki wirusa grypy A (hamują proces odpłaszczania wirusa grypy A)
-używany w profilaktyce grypy -przed lub po ekspozycji
oraz w leczeniu (zast. 1-2 dni po wyst. objawów skraca okres choroby o 1-2 dni)
-poch. adamantanu stosowane również w terapii ch.Parkinsona (ze wzgl. na nasilanie uwalniania dopaminy z zak.presynapt.)
-wydalana przez nerki niemetabolizowana
-oporność rozwija się b.szybko i zależy od wyst. mutacji białka M2
-nie występuje oporność krzyżowan z inhibitorami neuraminidazy
-dział.niepożadane- w dużej mierze zależą od wpływu leków na przekaźnictwo dopaminergiczne; ze str. pp nudności, wymioty, jadłowstręt, ze str. OUN -bezsenność, rozdrażnienie, trudności w koncentracji, czasem obrzęki kończyn
-dział. teratogenne
38
Zanamiwir
- inh.nieuraminidazy -hamowanie uwalniania nowo powst. wirionów z komórki, a tym samym szerzenie się wirusa na zdrowe komórki
- aktywność wobec wir. grypy A i B
- wczesne użycie (do 48 godzin od poj.się objawów) jest kluczowe dla skuteczności terapii
- oporność polega na mutacji neuraminidazy i jest opisana in vitro
- stosowany powyżej 7.r.ż.
- podawany wziewnie
- dzial. niepożądane zależą od drogi podania: kaszel, skurcz oskrzeli, pieczenie w nosie i gardle
39
Oseltamiwir
- inh.nieuraminidazy -hamowanie uwalniania nowo powst. wirionów z komórki, a tym samym szerzenie się wirusa na zdrowe komórki
- aktywność wobec wir. grypy A i B
- wczesne użycie (do 48 godzin od poj.się objawów) jest kluczowe dla skuteczności terapii
- oporność polega na mutacji neuraminidazy i jest opisana in vitro
- może być stosowany u dzieci powyżej 1.r.ż.
- podawany doustnie (jest prolekiem metab. przez esterazy tkankowe do aktywnej pochodnej)
- dział.niep.: biegunka, nudności,wymioty, bóle brzucha (dolegliwości brzuszne dot. 10% pacjentów).Podawanie leku z pożywieniem łagodzi te objawy. Niekiedy zmiany skórne (pokrzywka, wysypka), b.rzadko o ciężkim przebiegu (z. Stevensa-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka)
40
Rybawiryna
-analog guanozyny, fosforylowany przez kinazy do trójfosfopochodnej, o niejasnym mechanizmie działania p/wirusowego
-prawdopodobnie zmniejsza kom.syntezę trifosforanu guanozyny, blokuje tworzenie "czapeczki" dla wir. mRNA i bezpośrednio hamuje polimerazę DNA różnych wirusów (grypy A i B, paragrypy, RSV, HCV, HIV-1, EBV i wir. gorączki Lassa)
-nasila odpowiedź komórek na INTERFERON
-stos. doustnie w leczeniu przewl. WZW C razem z preparatami IFN ALFA-2A
->odp. na terapię skojarzoną zależy od wielu czynników:
1. genotypu wirusa (najgorzej reaguje na leczenie typ 1 -działa u 40-50% osób, genotpy 2 i 3 -ok 75%)
2. rasy pacjenta (gorsza skuteczność u Afroamerykanów)
3. chorób towarzyszących (gorzej się leczą pacjenci z HIV, marskością wątroby, cukrzycą i stłuszczeniem wątroby)
-stosowana w leczeniu zak. RSV, ciężkich zak. wirusami grypy A i B, gorączki Lassa i zak. EBV
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
1. w terapii doustnej -anemia hemolityczna (wprost prop.do dawki -czasem nawet trzeba zaprzestać terapii) -zaleca się monitorowanie st.Rybawiryny we krwi
2. zab.nastroju
3. bezsenność
4. nudności,wymioty
5. świąd skóry
Preparat jest przeciwwskazany u osób z niedokrwistością, zaawansowaną niewyd.nerek, postępującą dławicą piersiową i u ciężarnych (silnie teratogenny!! nie wolno zajść w ciążę do 6 mies po zakończeniu leczenia)
- wziewnie podawana w nebulizacji w terapii ciężkiego zap. oskrzelików i płuc u dzieci spow. zak. RSV (w ten sposób można używać Rybawiryny także w leczeniu grypy A i B)
- występuje oporność
- dział.niepożądane wziewnej Rybawiryny: raczej dobrze tolerowana, chociaż czasem podrażnienie dróg oddech i spojówek w czasie terapii
41
leki hamujące adhezję wirusa i jego WEJŚCIE do komórki
enfuwirtyd (HIV)
dokonazol (HSV)
paliwizumab (RSV)
42
leki stymulujące niszczenie cząsteczek wirusa po jego wejściu do cytoplazmy
interferon alfa (HBV, HCV)
43
leki hamujące usuwanie płaszcza wirusa
amantadyna, rymantadyna (wirus grypy)
44
leki hamujące syntezę kw.nukleinowego wirusa
```
NRTI (HIV)
NNRTI (HIV)
acyklowir (HSV)
foskarnet (CMV)
entekawir (HBV)
```
45
Hamowanie potranslacyjnej obróbki białek wirusa
inhibitory proteazy (HIV, HCV)
46
hamowanie uwalniania wirusa z komórko
zanamiwir, oseltamiwir (wir.grypy)
