Otępienia 1 Teoria Flashcards
1
Q
Alzheimer - patogeneza
A
- Uszkodzenie neuronów, głownie cholinergicznych, prowadzących aksony w kierunku kory czołowej oraz hipokampa
- Są one uważane za najistotniejsze w procesie pamięci i myślenia twórczego
- Uszkodzenie występuje pod wpływem amyloidu β
2
Q
Alzheimer cele leków
A
- Stymulacja aktywności neuronów cholinergicznych przez zahamowanie cholinesterazy
- Zwolnienie postępów choroby (statystycznie zmienne)
- Efektywność: nwlk zmiana, często niezauważalna przez osoby opiekujące sie pacjentem -> nie są w stanie odwrócić procesu chorobowego
3
Q
Florbetapir
A
- Lek wiążący się z amyloidem β
2. Używany w badaniu PET do diagnozy choroby Alzheimera
4
Q
Flutematamol
A
- Lek wiążący się z amyloidem β
2. Używany w badaniu PET do diagnozy choroby Alzheimera
5
Q
Takryna
A
- Pierwszy lek na Alzheimera
- Krótki czas działania -> wymaga podania kilka razy dziennie
- Czasem hepatotoksyczna -> została zastąpiona przez nowsze leki
6
Q
Donepezyl
A
- Odwracalny inhibitor cholinesterazy mózgowej
2. Moze byc stosowany raz dziennie
7
Q
Rywastygmina działanie
A
- Pseudonieodwracalny inhibitor cholinesterazy
- Tworzy kowalencyjne wiązanie zarówno z cholinesteraza jak i butyrylocholinesteraza
- Hamuje ChE do czasu rozkładu tego wiązania
8
Q
Rywastygmina częstość podawania
A
- 2x na dobę mimo ze t1/2 w osoczu jest krótki
9
Q
Galantamina
A
- Inhibitor cholinesterazy
2. Dodatkowo agonista cholinergicznych receptorow N
10
Q
Działania niepożądane inhibitorow cholinesterazy stosowanych w Alzeimerze
A
- Z przewodu pokarmowego (nudności i wymioty, biegunka)
2. Bradykardia
11
Q
Memantyna działanie
A
- Nowy lek w chorobie Alzheimera
- Odmienny mechanizm
- Niekompetytywny antagonista NMDA zależny od potencjału
- Zahamowanie NMDA-> ochrona przed patologicznym pobudzeniem (toksycznością z nadmiernego pobudzenia)
12
Q
Memantyna działania niepożądane
A
- Senność
- Bóle głowy
- ↑ BP
13
Q
Piracetam działanie
A
- Pochodna GABA
- Należy do racetamów-> związków zawierających pierścień pirolidinowy
- Jest lekiem nootropowym -> poprawiający funkcje poznawcze, a w szczególności pamięć, kreatywność lub motywację u zdrowych ludzi
- Liczne efekty farmakologiczne -> ale nie znany mechanizm działania
14
Q
Piracetam efekty farmakologiczne
A
- Moduluje transmisje w CNS (positive allosteric modulator of AMPA receptors and appear to modulate cholinergic systems)
- Aktywuje metabolizm energetyczny w CNS przez ↑ aktywności CA
- Normalizuje zaburzona przepuszczalność błony komórkowej
- Wpływa na czynność neuronów i naczyń krwionośnych w mózgu
- Poprawia właściwości reologiczne krwi -> ale nie działa bezpośrednio na naczynia
- Sugeruje się, że wzmacnia mechanizmy neuroprotekcyjne
15
Q
Piracetam zastosowanie
A
- Leczenie otępienia -> ale nadal brak przekonujących danych na temat skuteczności
- > ale metaanaliza potwierdza większa skuteczność w stosunku do placebo
16
Q
Winpocetyna działanie
A
- Półsyntetyczna pochodna winkaminy-> alkaloidu z liści barwinka mniejszego (Vinca minor)
- Wykazuje działanie wazodylatacyjne na naczynia mozgu, neuroprotekcyjne i nootropowe
- Mechanizm: złożony, wpływa na czynniki neuroprotekcyjne, stymuluje metabolizm neuronów i poprawia krążenia
- Wykazano, że może poprawiać funkcje poznawcze również u zdrowych osób (poprawa pamięci krótkotrwałej)
17
Q
Winpocetyna działanie wazodylatacyjne
A
- Poprawia mikrokrążenie i przepływ mózgowy
- Nie powoduje zjawiska podkradania
- Niewlk wpływ na krążenie obwodowe i nie wywołuje hipotonii
- Poprawa krążenia mózgowego w chorobie Alzheimera może zahamować amyloidogenezę (wg niektórych badań)
18
Q
Winpocetyna działanie neuroprotekcyjne
A
- Zarówno u otępionych i zdrowych
- Blokuje kanały sodowe
- Chroni przed uszkodzeniem przez nadmierne pobudzenie (glutaminergiczne neurony)
19
Q
Winpocetyna działanie nootropowe
A
- Hamuje prąd Na i Ca -> pobudza to tworzenie nowych połączeń neuronalnych
- Hamuje apoptozę neuronów
- Wykazuje pozytywny wpływ na funkcje poznawcze (spowalnia zaburzenia uwagi, koncentracji i przetwarzania informacji), zwłaszcza przez wpływ na neurony miejsca sinawego i ↑ przekaznictwa NA
- Poprawia też funkcje poznawcze upośledzone w wyniku niedotlenienia mózgu lub podania Skopolaminy (Hioscyny)
20
Q
Wyciąg z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba)
A
- Standaryzowany na ilość glikozydów flawonowych i laktonów terpenowych
- Przeciwdziała objawom osłabienia pamięci i sprawności umysłowej związanym z wiekiem
21
Q
Wyciąg z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) działania niepożądane
A
- > rzadkie:
1. Zaburzenia zoladkowo-jelitowe
2. Nadwrażliwość na składniki leku
3. Przedłużenie i nasilenie krwawienia -> zwłaszcza gdy stosowany z lekami przeciwzakrzepowymi i przeciwpłytkowymi
22
Q
Środki kontrastowe w chorobie Parkinsona
A
- > Joflupan
1. Połączony z radioaktywnym 123I (jodem)
2. Wykazuje powinowactwo do presynaptycznych transporterów dopaminy w prazkowiu
3. Umożliwia wykrycie wczesnego uszkodzenia neuronów dopaminergicznych
23
Q
Objawy choroby Parkinsona
A
- Hipokinezja -> trudności z czynnościami motorycznymi zależnymi od woli
- Maskowaty wygląd twarzy
- Skąpa mimika
- Drżenie spoczynkowe
- Sztywność mięśniowa
-> układ dopaminergiczny w istocie czarnej pozostaje w równowadze z układem cholinergicznym z prazkowia -> zniszczenie dopaminergicznego-> ↑ sygnalizacji cholinergicznej
24
Q
Lewodopa działanie
A
- Przenika przez BBB do CNS, gdzie jest rozkładany przez dekarboksylazę aminokwasów aromatycznych do dopaminy
25
L-DOPA (Lewodopa) farmakokinetyka
1. Przenika przez BBB przez transporter dla aminokwasow obojętnych -> posiłki bogatobialkowe mogą zmniejszyć wchłaniane L-DOPY
2. Metabolizowany przez dekarboksylazę aminokwasow aromatycznych do dopaminy
3. Najskuteczniejszy lek w chorobie Parkinsona
- > czasem daje spektakularna poprawę
26
Problemy z L-DOPA
1. Po kilku latach jego skuteczność wyraźnie spada
2. L-DOPA ulega metabolizmowi do dopaminy tez na obwodzie -> obwodowe działania niepożądane
3. Działania niepożądane w CNS
27
L-DOPA spadek skuteczności mechanizm
1. Najprawdopodobniej przez to ze jest podawany w sposób przerywany (kilka dawek na dobę) -> źle naśladuje fizjologiczny rytm produkcji dopaminy
2. Zachodzi downregulation postsynaptycznych receptorow dopaminergicznych oraz zmniejszenie intensywności sygnalizacji wewnątrzkomórkowej
28
L-DOPA obwodowe działania niepożądane
1. Hipotonia ortostatyczna (przez rozszerzenie naczyń)
2. Nudności
-> ZAPOBIEGANIE: Karbidopa (inhibitor dekarboksylazy, nie przechodzi przez BBB)
29
L-DOPA ośrodkowe działania niepożądane
1. Ataki psychozy
2. Zjawisko on-off
3. Pojawienie się dyskinez (niemożliwych do opanowania rytmicznych ruchów głowy i tułowia)
30
Ataki psychozy po L-DOPA mechanizm
1. Pobudzenie szlaków dopaminergicznych kontrolujacych zachowanie
31
Zjawisko on-off po L-DOPA mechanizm
1. Naprzemienne występowanie u pacjenta okresów bdb kontroli i powrotów objawów (zwłaszcza akinezy)
2. Spowodowane zmianami wrażliwości neuronów na L-DOPE w dłuższym przedziale czasowym
3. On -> często dochodzi do przeregulowania -> pojawienie się dyskinez
32
L-DOPA uwagi kliniczne
1. Ważny jest wybór właściwego momentu na rozpoczęcie terapii L-DOPA
2. Konieczne jest podanie gdy inne środki nie sa w stanie zahamować postępu choroby
3. Niektórzy mówią ze najlepiej jak najpóźniej, podając inne leki najpierw
33
Agoniści receptorów dopaminowych w chorobie Parkinsona
1. Brak interferencji z systemem wchłaniania i metabolizmu L-DOPY
2. Mogą być podawane w późnych stadiach choroby
34
Agoniści receptorów dopaminowych w chorobie Parkinsona działania niepożądane
1. Sedacja
2. Halucynacje (efekt propsychotyczny)
3. Alkaloidy sporyszu dodatkowo (dlatego rzadko stosowane): niedocisnienie, nudności, obrzęki
35
Bromokryptyna działanie
1. Agonista receptorów D2 i antagonista receptorów D1
36
Pergolid działanie
1. Agonista receptorów D1 i D2
37
Apomorfina
1. Agonista D
2. Stosowana i.v. -> w celu szybkiego zniesienia objawow hipokinezy -> czasem towarzysza zaawansowanej chorobie Parkinsona
38
Inhibitory MAO-B w Parkinsonie
1. Zapobiegają rozkładowi Dopaminy
2. Mogą byc podawane samodzielnie w początkowej fazie choroby
3. Potem jako dodatek do L-DOPY
39
Inhibitory MAO-B w Parkinsonie działania niepożądane
1. Selegilina jest metabolizowana do amfetaminy -> moze wywołać bezsenność
- > dlatego chętniej stosowana jest Rasagilina-> nie jest metabolizowana do amfy
40
Inhibitory COMT w Parkinsonie
1. COMT -> uczestniczy w rozkładzie L-DOPY
2. Tolkapon -> przechodzi przez BBB-> działa w CNS i na obwodzie
3. Entakapon -> nie przekracza BBB -> działa tylko na obwodzie
41
Entakapon
1. Inhibitor COMT działający tylko na obwodzie (nie przekracza BBB)
2. Bardzo popularny
3. Zwiększa dostępność L-DOPY w innym mechanizmie niz Karbidopa -> moze byc razem z nią stosowany
42
Inhibitory COMT w Parkinsonie działania niepożądane
1. Nudności
2. Biegunka
3. Tolkapon -> rzadkie przypadki hepatotoksyczności -> niechętnie stosowany
43
Cholinolityki w Parkinsonie działanie
1. Struktura amin trzeciorzędowych -> przenikają przez BBB
2. Hamują receptory M
3. Znoszą przede wszystkim drżenie mięśniowe
4. W mniejszym stopniu zmniejszają sztywność mięśniowa i hipokinezę
44
Cholinolityki w Parkinsonie zastosowanie
1. Zwykle nie nadają się do samodzielnej terapii Parkinsona -> używane jako leki wspomagające
2. Mogą byc stosowane w Parkinsonizmie polekowym wywołanym przez neuroleptyki
45
Amantadyna działanie
1. Lek przeciwwirusowy (do grypy)
2. Inny mechanizm w Parkinsonie:
1) nasila uwalnianie dopaminy i hamuje jej wychwyt presynaptyczny
2) blokuje wydzielanie ACh za pośrednictwem NMDA
46
Amantadyna uwagi kliniczne
1. Db tolerowana, ale mniej skuteczna niz L-DOPA
47
Amantadyna działania niepożądane
1. Zaburzenia snu
2. Pobudzenie psychoruchowe
3. Zatrzymanie moczu
4. Sinicą murmurkowata skory
5. Wydłużenie odstępu QT
48
Karbidopa
1. Nie przechodzi przez BBB i zapobiega działaniom niepożądanym Lewodopy na obwodzie
49
IPXO66 = Rytary
1. Mieszanina Karbidopa i Lewodopa
2. O przedłużonym czasie działania -> moze byc podawany 3x dziennie zamiast 5x
3. Ma zapewnić mniejsze fluktuacje L-DOPY we krwi i zmniejszyć dyskinezje
50
Fipamezol
1. Antagonista α2-adrenergiczny
| 2. Zmniejsza dyskinezy w terapii L-DOPA
51
Walbenazyna
1. Wybiórczy inhibitor VMAT2 (vesicular monoamine transporter type 2, presynaptycznego transportera typu 2 monoamin do pęcherzyków)
2. Jest to wybiórczy transporter dla dopaminy, bez wpływu na NA, 5-HT i histaminę
3. Wywołuje odwracalne zmniejszenie uwalniania Dopaminy -> jej ↓ w szczelinie synaptycznej
4. Zmniejsza dyskinezy późne -> związane prawdopodobnie z nadwrażliwością na dopamine -> lek redukuje nadwrażliwość
52
Preladenant
1. Antagonista receptorow adenozynowych A2A
2. Zwiększa stymulację szlakiem dopaminergicznym
3. Moze wspomagać leczenie L-DOPA -> umożliwiając zmniejszenie stosowanej dawki leku
53
Pimawanseryna w Parkinsonie działanie
1. Silny odwrotny agonista receptorow 5-HT2A,
| 2. W mniejszym stopniu wiąże sie tez z 5-HT2C
54
Pimawanseryna w Parkinsonie zastosowanie
1. Leczenie objawow psychozy spowodowanych L-DOPA
| - > halucynacji i iluzji
55
Terapia genowa w Parkinsomizmie
1. W wczesnej fazie badań klinicznych
2. Dostarczenie genów produkujących:
1) Neurturyne -> ochrona neuronów produkujących dopamine
2) dekarboksylaze kwasu glutaminowego -> zmniejszenie nieprawidłowej aktywności w mózgu
3) hydroksylazę tyrozyny -> zwiększenie produkcji L-DOPY
