Leki Przeciwdepresyjne Teoria Flashcards
Zaburzenia nastroju -> rodzaje
- Depresja -> obniżenie nastroju (choroba jednobiegunowa)
- Objawy maniakalne-> podwyższenie nastroju
- Dwubiegunowe zaburzenia afektu -> naprzemienne występowanie okresów manii i depresyjnych
Depresja i choroba dwubiegunowa -> epidemiologia
- Zaburzenia depresyjne (jednorazowe lub nawracające) -> spotykane w ciągu życia w kilkunastu procent ludzi
- Choroba afektywna dwubiegunowa -> u 1% populacji
- Największy problem -> samobójstwa (kilkanaście procent osób z zaburzeniem afektu, którzy nie otrzymali skutecznej pomocy lekarskiej)
Leki stosowane w terapii depresji i manii
- Depresja -> leki przeciwdepresyjne
- Mania -> leki stabilizujące nastrój
- > obniżające nadmierny nastrój ale tez podwyższające obniżony
Depresja i mania -> patogeneza
- Zaburzenia w sygnalizacji w szlakach:
1) noradrenergicznych wychodzących z miejsca sinawego
2) serotoninergicznych wychodzących z jąder szwu - NIEDOBÓR NA i 5-HT -> ale charakter zaburzeń złożony
- 5-HT i NA są uwalniane oprócz klasycznych synaps-> w żylakowatościach neuronów
- > licznych, gromadnie zlokalizowanych rozszerzeniach wzdłuż aksonow, zawierających pęcherzyki z neuroprzekaźnikiem
- > równocześnie uwalniają duża ilość neuroprzekaźnika -> aktywuje okoliczne centra nerwowe
Trojcykliczne antydepresanty budowa
- Zawierają 3 pierścienie węglowe, dwa aromatyczne i jeden cykloheptanowy
- Pochodne 4-pierścieniowe nie znalazły zastosowania
Trojcykliczne antydepresanty działanie
- Hamują wychwyt zarówno NA (zwłaszcza aminy 2-rzędowe) jak i 5-HT (zwłaszcza aminy 3-rzędowe)
- Brak wpływu na wychwyt dopaminy
- Bd skuteczne w:
1) leczeniu depresji
2) leczeniu bólu rożnego pochodzenia np. migreny
Podział Trójcyklicznych antydepresantów ze względu na działanie na receptory
- Aminy drugorzędowe-> głownie hamują wychwyt NA
1) Nortryptylina
2) Dezypramina - Aminy trzeciorzędowe-> hamują głownie wychwyt 5-HT
1) Amitryptylina
2) Klomipramina
3) Imipramina
Dzialania niepożądane trojcyklicznych antydepresantów
-> liczne i poważne -> wypierane przez nowsze, bezpieczniejsze leki
- Układ przewodzący serca
- Antagonizm M (suchość w jamie ustnej, zaburzenia akomodacji, zaparcia, tachykardia, retencja moczu)
- Antagonizm H1
1) sedacja
2) ↑ masy ciała - Antagonizm α1-adrenergicznych
1) hipotonia ortostatyczna
2) tachykardia - Przedawkowanie -> mania
Wpływ trojcyklicznych antydepresantów na układ przewodzący serca
- Wpływają na kanały Na -> opóźniają przewodnictwo
- Mogą wywołać bloki przedsionkowo-komorowe oraz odnóg pęczka Hisa
- Pacjenci tego świadomi mogą próbować popełnić za pomocą tych leków samobójstwo
- Leczenie arytmii-> podanie dożylne wodorotlenku sodu -> przez ↑ pH -> ↑ stosunku niezjonizowanych cząstek leku do zjonizowanych
- > niezjonizowane nie wiążą sie z kanałami Na
Trojcykliczne antydepresanty -> czas działania
- Efekty widoczne po kilku tygodniach od stosowania
- > mimo ze zahamowanie wychwytu i ↑ przekaźników bd szybko - Tłumaczy sie to tym ze dla działania terapeutycznego konieczny jest:
1) ↑ przekaźników
2) down regulacja receptorow presynaptycznych α2 i 5-HT1D (po kilku tyg) -> pobudzenie tych receptorow odpowiada za hamowanie uwalniania transmiterow z zylakowatosci presynaptycznych
SSRI zastosowanie
- Nowsza klasa leków
- NAJCZĘŚCIEJ stosowane leki w:
1) depresji
2) jadłowstręcie
3) bulimii
4) atakach paniki
SSRI skuteczność
- Porównywalna skuteczność do trojcyklicznych antydepresantów ale mniej skutków ubocznych
Działania niepożądane SSRI
- > nie sa kardiotoksyczne
- > nie łącza sie z receptorami M, adrenergicznymi, H ani D
1. Zaburzenia funkcji seksualnych
2. Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego
3. Zaburzenia wydzielania ADH
4. Zaburzenia regulacji glikemii
5. Przy połączeniu z inhibitorami MAO -> zespół SEROTONINOWY
Zespół serotoninowy
- Przy połączeniu z inhibitorami MAO
- Groźny dla zycia
- Spowodowany ↑ stężenia serotoniny
- Objawy: hipertermia, skurcze mięśniowe, zaburzenia krążenia, zaburzenia świadomości
NRI działanie
= selective NA reuptake inhibitors
- W podręczniku SNRI (a to są Serotonine and NA reuptake inhibitors)
- Blokują NET - NorEpinephrine Transporter -> powodują ↑ stężenia NA
- W niewielkim stopniu wpływają na wychwyt zwrotny serotoniny, nie wpływają na wychwyt dopaminy
NRI antydepresanty zastosowanie
- Intensywne leczenie depresji
2. Ciężkie postacie depresji
NRI działania niepożądane
- > nadmierne pobudzenie adrenergiczne
1. Tachykardia
2. Zaburzenia ciśnienia tętniczego
3. Bóle i zawroty głowy
4. Trudności w oddawaniu moczu
SSNRI działanie
- > źle w podręczniku -> ich skrót to SNRI
1. W niższej dawce hamują wychwyt 5-HT, w wyższej tez NA
2. W wyższej dawce działają podobnie do trojcyklicznych antydepresantów
3. Nie łącza sie z receptorami innych amin -> nie powodują tylu objawow ubocznych
SSNRI zastosowanie
- Leczenie depresji znacznego stopnia, gdy brak poprawy po SSRI
- Leczenie bólu neuropatycznego
Działania niepożądane SSNRI
- > raczej niezbyt groźne
1. Bóle głowy
2. Nudności
3. Nocne poty
-> Należy pamiętać o ryzyku samobójstwa w początkowym okresie leczenia, gdy nie ma jeszcze efektów
Podwójnie serotoninergiczne leki antydepresyjne działanie
- Silni antagonisci 5-HT2
2. W mniejszym stopniu hamują wychwyt serotoniny
Pobudzenie 5-HT2 -> za co odpowiada
- Niepokój
- Bezsenność
- Pobudzenie psychoruchowe
- Zaburzenia seksualne
Podwójnie serotoninergiczne leki antydepresyjne zastosowanie
- Depresja połączona z lękiem
Podwójnie serotoninergiczne leki antydepresyjne działania niepożądane
- Senność
- Bóle głowy
- Nudności
- Nefazodon-> rzadko hepatotoksyczność, wycofany w niektórych krajach
Mirtazapina działanie
- Antagonista presynaptycznych α2-adrenergicznych receptorów -> powoduje ↑ wyrzutu NA
- Blokuje receptory 5-HT 2 i 3 (w zależności od enancjomeru)
- Zwiększa oddziaływanie 5-HT z 5-HT1 bo nie moze sie łączyć z 5-HT 2 ani 3
Mirtazapina enancjomery
A) Enancjomer S(+)
- Antagonista presynaptycznych α2-adrenergicznych receptorów
- Antagonista 5-HT2
B) Enancjomer R(-)
1. Antagonista 5-HT3
Mirtazapina zastosowanie
- Ciężka depresja
Mirtazapina działania niepożądane
-> związane z resztkowym zahamowaniem H1
- Sedacja
- ↑ apetytu i masy ciała
Bupropion działanie
- Wybiórczy inhibitor zwrotnego wychwytu neuronalnego katecholamin (noradrenaliny i dopaminy) -> mechanizm podobny jak amfetamina, ale słabiej
- Nie ma większego wpływu na wychwyt 5-HT
- Stosowany w
- Może wywołać napad drgawkowy
Bupropion zastosowanie
- Ciężka depresja
2. Odzwyczajanie od palenia tytoniu
Tianeptyna
- Należy do SSRE
- Odwrotny mechanizm do większości leków antydepresyjnych -> ↑wychwytu serotoniny -> jej spadek w szczelinie sympatycznej
- Mechanizm działania niejasny -> moze zwiększać tez uwalnianie 5-HT
Wortioksetyna działanie
- SSRI
- Dodatkowo częściowy agonista 5-HT1 (agonista receptora 5-HT1A, antagonista receptora 5-HT1 B i D)
- Antagonista 5-HT 3 i 7
- Działa przeciwdepresyjnie i przeciwlękowo
- U zwierząt poprawia funkcje poznawcze, uczenia się i pamięci
Wortioksetyna działania niepożądane
- Zaburzenia zoladkowo-jelitowe
- Suchość w ustach
- Zawroty głowy
- Dysfunkcja seksualna
Wilazodon
- SSRI
- Dodatkowo częściowy agonista 5-HT1A
- Nie ma znacznego powinowactwa do innych receptorów dla serotoniny, nie wpływa też na wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy
- Używany w leczeniu ciężkich depresji
Wilazodon działania niepożądane
- > w >10%
1. Nudności
2. Biegunka
3. Bóle głowy
4. Rzadko (<0.1%) zespół serotoninowy
Flibanseryna działanie
- Agonista 5-HT1A i antagonista 5-HT2A
- Niejasny mechanizm działania
- Zwiększa popęd płciowy u kobiet
Flibanseryna zastosowanie
- Oziębłość seksualna
2. Skuteczność w badaniach klinicznych-> minimalna, kilkakrotnie odrzucana rejestracja, ale w koncu zarejestrowana
Agomelatyna działanie
- Agonista MT1 i MT2
- Antagonista 5-HT2C i B
3 .Brak wpływu na wychwyt katecholamin, 5-HT i brak wpływu na receptory dla NA, D, H i inne dla 5-HT
Agomelatyna zastosowanie
- Stosowana w depresji znacznego stopnia, połączonej z lękiem
Agomelatyna działania niepożądane
- Senność
- Nadmierna potliwość
- Zaburzenia zoladkowo-jelitowe
- Bóle głowy
- Podniesienie enzymów wątrobowych
- Przybranie masy ciała
Inhibitory MAO działaniew
- Hamują rozkład amin katecholowych w CNS
- MAO rozkłada tez Tyraminę
- Starsze -> nieodwracalne-> potencjalnie niebezpieczne
- Nowsze -> odwracalne i działają wybiórczo na MAO-A, odpowiedzialna za rozkład NA i 5-HT
Tyramina
- Jest ona pośrednim sympatykomimetykiem
- Występuje w niektórych serach i winach
- Inhibitory MAO mogą powodować ↑ Tyraminy -> moze wywołać np. przełom nadciśnieniowy
Inhibitory MAO interakcje
- Nie powinny być łączone z lekami hamującymi wychwyt 5-HT ani NA
- > mogą wtedy wywołać zespół SEROTONINOWY
Inhibitory MAO działania niepożądane
- Bóle i zawroty głowy
- Zaburzenia snu
- Stany splątania
Lit i jego sole działanie
- Powodują ↓ tworzenia trifosforanu inozytolu-> ↓ ryzyka wystąpienia epizodu maniakalnego
- Podwyższają nastrój u osób z obniżonym nastrojem
- W efekcie stabilizują nastrój w okolicach wartości przeciętnych
Sole litu działania niepożądane
- Neurotoksyczność
- Arytmie
- ↑ masy ciała
- Uczucie splątania
- Wielomocz
Wyciąg z dziurawca
- Aktywny składnik: hipercyna
- Hamuje ona MAO i wychwyt serotoniny
- Słabszy efekt ale mniej nasilone objawy uboczne