Opioidy Teoria Flashcards
Historyczne leki przeciwbólowe
- Pochodne opium, wyciągu z maku lekarskiego (Papaver somniferum)
- Znane juz w III w. p.n.e.
- Opium zawiera ok 40 rożnych alkaloidow -> najważniejsze 2 rodzaje:
1) pochodne fenantrenu- Morfina
- Kodeina
2) pochodne izochinoliny - Papaweryna
Układ endogennych opioidow
- β-endorfina (31aa)-> z POMC (prooopiomelanokortyny)
- Dynorfina (13aa)-> stosunkowe selektywne wobec receptorow kappa
- Met-enkefalina i leu-enkefalina (pentapeptydy)-> kończą sie odpowiednio metioniną i leucyną
Receptory opioidowe
- Receptory opioidowe pod względem działania analgetycznego
μ (mi) > κ (kappa) > δ (delta) - Sa tez receptory nocyceptyny/orfaniny FQ (N/OFQ)-> nie reagują z opioidami ale homologia w sekwencji
- Tez receptor typu σ (sigma) -> halucynogenne działanie niektórych substancji
- Siedem fragmentów przezblonowych,
Pobudzenie receptorów opioidowych
- Związane z białkiem Gi
- Podjednostka Gαi hamuje CA, a Gβγ hamuje:
- > wejście jonów wapnia do komórki -> zahamowanie egzocytozy i
- > aktywację wypływu K+ na zewnątrz komórki -> hiperpolaryzacja - W efekcie ↓ wydzielania neuroprzekaźników w zakończeniach presynaptycznych neuronów aferentnych czuciowych w rogach tylnych rdzenia kręgowego
Różnica między agonistą mieszanym i częściowym
- Częściowy -> aktywuje receptory opioidowe, ale z mniejszą siłą
- Mieszani -> są agonistami niektórych typów receptorów, a innych antagonistami
Na jakie układy działają opioidy?
- CNS i ObUN
- Sercowo-naczyniowy
- Pokarmowy
- Moczowo-płciowy
- Hormonalny
- Immunologiczny
- Skore
Efekty działania opioidow na układ nerwowy
- Przeciwbólowy
- Euforyzujacy (u części dysforia-> ↓ nastroju, wyolbrzymianie bodźców-> najprawdopodobnie uwarunkowana genetycznie)
- Przeciwkaszlowy
- Zwężenie źrenicy -> charakterystyczne przy zatruciach, szpilkowate źrenice
- Depresja ośrodka oddechowego (powikłanie przy zatruciu)
- Efekt uspokajający i nasenny
Efekty działania opioidow na układ sercowo-naczyniowy
- Rozszerzenie naczyń, w tym wieńcowych (bo ↑ uwalniania histaminy)
- ↓ BP
- ↓ zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen (korzystne w zawale)
Efekty działania opioidow na układ pokarmowy
- Nudności i wymioty (podrażnienie dna komory IV)
- Zaparcia (↑ napięcia mięśniówki gładkiej jelit)
- ↑ napięcia zwieracza banki wątrobowo-trzustkowej
- ↑ ciśnienia żółci w pęcherzyku żółciowym
Efekty działania opioidow na układ moczowo-płciowy
- Retencja moczu -> ↑ napięcia zwieraczy
2. Przedłużenie porodu
Efekty działania opioidow na układ hormonalny i immunologiczny
- ↓ wydzielania LH -> ↓ owulacji, ↓ płodności
- Stymulacja wydzielania ADH i PRL
- ↓ funkcji komórek NK
Efekty skórne opioidow
-> związane ze ↑ uwalniania histaminy z mastocytow
- Zaczerwienienie skory
- Świąd
- Wysypka
Opioidy -> kiedy stosować ostrożnie
- Choroby wątroby -> wszystkie sa metabolizowane w wątrobie
- Zaburzenia czynności nerek -> moze towarzyszyć ↑ stężenia w osoczu
- Zaburzenia oddechowe (np. rozedma, kifoskolioza, sercem płucnym)
- Ciężka otyłość
- Urazy głowy i czaszki-> mogą powodować ↑ciśnienia śródczaszkowego przez nasilenie depresji oddechowej (należy wtedy wentylować mechanicznie)
- Astma -> mogą wyzwolić atak
- Pacjenci ze zmniejszona obj krwi-> wrażliwi na działanie naczyniorozkurczowe
Morfina działanie
- Naturalny alkaloid opium
2. Czysty pełny agonista opioidowy
Morfina farmakokinetyka
- Ulega glukuronidacji-> powstaje czynny metabolit (6-glukuronian morfiny) -> o silniejszym i dłuższym działaniu
Morfina drogi podania
- Doustna (wymaga stosowania co 4h)
- Parenteralna
3, Plastry naskórne o przedłużonym uwalnianiu (wystarczają na 12h)
Morfina zastosowanie
- > lek z wyboru do kontroli bólu w:
1. Poważnych urazach
2. Zawale mięśnia sercowego
3. Chorobie nowotworowej
Heroina
- Diacetylomorfina
- Niepolarna -> szybciej przechodzi przez BBB
- W niektórych krajach dopuszczona do użytku