Oncologie Flashcards
Waarom is oncologie belangrijk
- 1 op 3 mensen krijgt in zijn leven kanker
- 6.7% van alle gezondheidszorguitgaven
Waarom komt huidkanker het meeste voor
huid is je grootste orgaan dus ook grotere kans om het op te lopen
Wat is kanker?
Het is een ongeremde groei van een cel met DNA schade, hierbij wordt de omgeving gemanipuleerd die hem helpt te groeien.
Oorzaken van kanker / DNA mutaties
- Straling
- virussen (HPV, HIV, Hep B), bacterien (H Pylori)
- carcinogene stoffen (PFAS, asbest, rook)
- erfelijk
Verschillende staten voor kanker
- normal
- hyperplasie
- Dysplasie
- kanker
Hallmarks van kanker
- eindeloos delen, telomeren worden herstelt met elke deling
- ander weefsel infecteren, metastases
- kan zelf groeistoffen aanmaken die normaal uit het weefsel moet komen
- groeiremmers kunnen onderdrukt worden
- angiogenese aanzetten, het aanmaken van bloedvaten naar de kanker toe
- kan cel dood omzeilen of tegen gaan
Type tumoren
- Carinoom: epitheelcellen
- Sarcoom: steun en bindweefsel
- Leukemie
- Lymfoom en myeloom
- Centrale zenuwstelsel tumoren
- Kiemceltumoren
- Neuro-endocriene tumoren
- Melanoom
Diagnostisch proces
- Lichamelijk onderzoek
- Radiologisch onderzoek / beeldvorming
- Bloedonderzoek
TNM classificatie
Tumor (0-4): grootte/uitbreiding tumor
N (0-3): regionale lymfeklieren
M (0-1): metastases
Doel:
- prognose bepalen
- Behandeling beslissen
- evaluatie behandelingseffect voor bepaalde gradering
- Therapieontwikkeling en onderzoek kun je daardoor goed verbeteren per stagering
Stagering
Stage 0 Tis
Stage 1 T1N0
Stage 2 T2N0, T3N0, T0N1, T1N1, T2,N1
Stage 3 T3N1, T0N2, T1N2, T2N2,
Stage 4
Pathologische gradering
Hoeveel lijkt de kankercel nog op het oorspronkelijke weefsel
Gx kan niet gegradeerd worden
G1 Well diffentiated
G2 moderatly well-diffentiated
G3 Poorly diffentiated
G4 Undifferentiated
Heterogeniteit
Vaak is een tumor niet homogeen
Veel verschillende klonen de meest agressieve klonen overleven, het kan dus zijn met een biopt nemen dat je een lagere stagering tumor cel vindt maar even verderop ligt een veel agressievere variant.
subklonen met varierende agressiviteit
Door therapie gaan de slechte tumoren dood maar dat kan de ruimte geven voor de agressieve tumoren om juist veel meer te gaan groeien, dit kan ervoor zorgen dat je ineens een veel lastiger behandelbare kanker krijgt.
Eigenlijk vormen de minder agressieve tumoren een bottleneck voor de agressieve tumoren maar met behandeling verwijder je deze bottleneck
Tumor vaten
deze zien er veel minder mooi uit en zijn vaak lek hierdoor kunnen voedingsstoffen en zuurstof makkelijk bij de tumor komen maar er komt ook veel vocht vrij. Hierdoor neemt de interstitiële druk hoger, hierdoor worden de vaten dicht gedrukt en krijg je lage perfusie lokaal in de tumor en krijg je hypoxie.
Hypoxie is geen goede prognose want dan kan de chemo therapie niet meer bij de tumor aankomend en als het hypoxisch is werkt radiotherapie ook niet want die heeft zuurstof nodig om te werken.
nut van screenen
doel:
- vroege opsporing voordat de tumor symptomatsich wordt
- Tumor is nog kleiner, met betere behandel mogelijkheden
-
screening selecteert minder agressieve tumoren