NEONATOLOGIA Flashcards

1
Q

Fizjologia okresu noworodkowego

A

– okres noworodkowy obejmuje pierwsze 28 dni życia człowieka
– prawidłowo ciąża trwa 37-42 tygodni (dzieci urodzone przed ukończeniem 37. tc to wcześniaki, a
po ukończeniu 42. tc to noworodki przenoszone)
– wiek płodowy dziecka można ocenić za pomocą badań USG wykonywanych podczas ciąży, według
daty ostatniej miesiączki (reguła Naegellego), czasu wystąpienia pierwszych ruchów płodu, a po
urodzeniu za pomocą skal dojrzałości noworodka (np skala Ballard)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Fizjologia okresu noworodkowego SGA

A

(small for gestational age) = noworodek z masą urodzeniową < 3. centyla dla wieku płodowego (hipotrofia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Fizjologia okresu noworodkowego AGA

A

(appropriate for gestational age) = masa urodzeniowa na poziomie 4-90. centyla dla wieku płodowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Fizjologia okresu noworodkowego LGA

A

(large for gestational age) = masa urodzeniowa > 90. centyla dla wieku płodowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Fizjologia okresu noworodkowego urodzeniowa masa ciała

A
  • mała (LBW) < 2500g
  • bardzo mała (VLBW) < 1500g
  • ekstremalnie mała (ELBW) < 1000g
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofii

A

przyczyną hipotrofii jest opóźnione wzrastanie wewnątrzmaciczne (IUGR), do którego może dojść na
różnych etapach trwania ciąży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofia symetryczna

A

(zmniejszony obwód głowy, długość i masa ciała, czynnik sprawczy
zadziałał na wczesnych etapach ciąży – np zaburzenia genetyczne, zakażeni wrodzone)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofia asymetryczna

A

(obwód głowy i długość ciała są odpowiednie dla wieku płodowego, lecz
masa ciała jest zmniejszona, czynnik sprawczy zadziałał w końcowym okresie ciąży – np
niewydolność łożyska)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Fizjologia okresu noworodkowego skala apgar

A

stan noworodka w 1. i 5. minucie po urodzeniu ocenia się za pomocą skali Apgar (0-10 pkt)
kolor skóry: 0-blady, 1-siny tułów różowy, kończyny sine, 2-różowy
czynność serca: 0-brak, 1-< 100/min, 2-> 100/min
oddech: 0-brak, 1-słaby, nieregularny, 2-głośny krzyk
reakcja na bodźce: 0-brak, 1-grymas, 2-kaszel, kichanie
napięcie mięśni: 0-brak, 1-obniżone, 2-aktywne ruchy
– oprócz tego, po urodzeniu dziecka, należy ocenić jego stan ogólny, płeć, dojrzałość
wewnątrzmaciczną, wydolność oddechową, krążeniowa, stan jamy brzusznej, ruchomość kończyn,
zachowanie i obecność ewentualnych wad rozwojowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Fizjologia okresu noworodkowego postępowanie po urodzeniu

A

bezpośrednio po urodzeniu należy zakroplić oczy noworodka azotanem srebra (zabieg Credego), by
zapobiegać chlamydiowemu i rzeżączkowemu zapaleniu spojówek
noworodkowi należy podać 0,5 mg dożylnie lub 2 mg doustnie witaminy K, aby zapobiegać krwawieniom
(inne dawki dla wcześniaków)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Fizjologia okresu noworodkowego mocz i stolec

A

noworodek powinien oddać pierwszy mocz do 24h

noworodek powinien oddać pierwszy stolec (smółkę) do 48h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Fizjologia okresu noworodkowego badania przesiewowe noworodków

A

1) niedoczynność tarczycy
2) fenyloketonuria
3) mukowiscydoza
4) 20 wybranych wad genetycznych (wrodzone błędy metabolizmu)
5) badanie słuchu
– krew na badania przesiewowe pobiera się na bibułkę w 48-72h życia dziecka
– u wcześniaków i chorych noworodków badania przesiewowe należy powtórzyć po 2-3 tyg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hiperglikemia

A

– poziom glukozy w surowicy >180 mg/dl (> 10 mmol/l)
– częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do masy urodzeniowej dziecka
– częściej występuje u wcześniaków, dzieci z małą masą urodzeniową i chorych noworodków
– najczęściej przebiega bezobjawowo
– rzadziej: objawy dwodnienia, utrata mc, utrata łaknienia, gorączka, kwasica ketonowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hiperglikemia czynniki ryzyka:

A

– dożylna infuzja glukozy, stres, leki, posocznica, niedotlenienie, wylew
śródczaszkowy, genetycznie uwarunkowana cukrzyca noworodków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hiperglikemia powikłania:

A
– krwawienia dokomorowe
– odwodnienie
– posocznica bakteryjna i grzybicza
– zaburzenia elektrolitowe (hiponatremia)
– zwiększenie wentylacji minutowej:
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hiperglikemia postępowanie

A

zmniejszenie podaży glukozy, przy dużej (>250) hiperglikemii rozważ podanie insuliny, ale
wiąże się to z dużym ryzykiem hipoglikemii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hipoglikemia

A

– poziom glukozy w surowicy < 50 mg/dl (<2,8 mmol/l)
– najczęstsze zaburzenie metaboliczne okresu noworodkowego
– w 1-2 dż noworodki mogą nie demonstrować żadnych objawów
– dlatego należy monitorować dzieci z grup ryzyka, wcześnie włączać karmienie i monitorować
poziom glukozy we krwi (w razie potrzeby zwiększa się częstość karmień lub podaje się glukozę
dożylnie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hipoglikemia czynniki ryzyka

A

SGA, LGA, wcześniactwo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hipoglikemia objawy

A

objawy są niecharakterystyczne (niechęć do jedzenia, patologiczny płacz, hipotermia, sinica,
potliwość, bezdechy, hipotonia, osłabienie, drażliwość, drżenia, drgawki, oczopląs, senność,
śpiączka, a nawet niewydolność krążenia i zatrzymanie akcji serca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Noworodek matki cukrzycowej

A

– glukoza przechodzi przez łożysko

– hiperglikemia matki => przerost komórek beta trzustki płodu i nadprodukcję przez nią insuliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Noworodek matki cukrzycowej objawy:

A

– makrosomia płodu (przez działanie IGF)
– zaburzenia proporcji ciała (mała głowa, duży tułów, nadmiernie rozwinięty pas barkowy)
– zaburzenia oddechowe
– hipoglikemia
– policytemia
– kardiomiopatia
– wady wrodzone (16x częściej) => OUN, kości, nerek, serca, pp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Noworodek matki cukrzycowej postępowanie:

A

– wczesne karmienie, wkłucie dożylne i wyrównywanie hipoglikemii i zaburzeń jonowych
– monitorowanie podstawowych funkcji życiowych
– w razie potrzeby tlenoterapia i wspomaganie oddechu
– leczenie objawowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka fizjologiczna

A

– spowodowana rozpadem erytrocytów zawierających hemoglobinę płodową HbF, niedojrzałością
mechanizmów sprzęgania bilirubiny i niedojrzałą czynnością pp
– pojawia się w 2-3 dż
– dominuje bilirubina wolna
– tempo narastania bilirubiny < 10 umol/l/h
– maksymalne stężenie bilirubiny nie przekracza 305 umol/l
– ustępuje w 5-7 dż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczkę fizjologiczną mogą nasilać:

A

wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, płeć męska, karmienie
piersią, mała podaż kalorii, duża utrata mc po urodzeniu, leki, niedotlenienie, krwiak podokostnowy,
policytemia, opóźnione oddanie smółki, cukrzyca u matki, predyspozycja rodzinna
w przypadku żółtaczek związanych z karmieniem piersią nie należy przerywać karmienia (!)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna

A

żółtaczka niespełniająca kryteriów żółtaczki fizjologicznej
=> wrodzone anemie hemolityczne
=> konflikt serologiczny
=> TORCH
=> niedoczynność tarczycy
=> żółtaczki cholestatyczne (np AZWDŻ)
=> wrodzone choroby metaboliczne (np galaktozemia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna powikłania

A

– kernicterus (żółtaczka jąder podkorowych spowodowana ↑↑↑ bilirubiny wolnej)
– marskość żółciowa wątroby (spowodowana przedłużającą się cholestazą)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna postępowanie

A

– zmniejszanie stężenia bilirubiny wolnej => fototerapia, transfuzja wymienna
– zmniejszanie stężenia bilirubiny sprzężonej => cholestyramina, kw.ursodezoksycholowy
– leczenie przyczynowe (antybiotykoterapia, leczenie przeciwwirusowe, dieta eliminacyjna)
– leczenie wspomagające (zwalczanie świądu, dieta z MCT, suplementacja ADEK)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Choroba hemolityczna noworodka

A

– jej przyczyną jest obecność u matki Ig przeciwko krwinkom płodu
– może dotyczyć każdej linii komórek krwi => najczęściej erytrocytów
– objawy konfliktu w zakresie Rh (najczęstszy) nie występują w pierwszej, ale w kolejnych ciążach i
przy braku leczenia z każdą kolejną ciążą jest on bardziej nasilony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Choroba hemolityczna noworodka postaci choroby hemolitycznej:

A

1) obrzęk uogólniony płodu (spowodowany niewydolnością serca płodu wskutek anemii)
2) żółtaczka hemolityczna (ryzyko kernicterus!)
3) późna niedokrwistość noworodków (zwykle przewlekła, utrzymuje się wiele miesięcy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Choroba hemolityczna noworodka hepatosplenomegalia

A

stałym objawem zrealizowanego konfliktu serologicznego jest hepatosplenomegalia (jej przyczyną jest
pozaszpikowa hematopoeza u płodu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Choroba hemolityczna noworodka potwierdzenie

A

– oznaczenie grupy krwi dziecka
– wykonanie bezpośredniego testu aglutynacji
– wykazanie obecności w surowicy matki przeciwciał przeciwko krwinkom dziecka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Choroba hemolityczna noworodka postępowanie

A

– seryjne przetoczenia KKCz (grupa 0Rh(-))
– fototerapia
– transfuzja wymienna (usuwa bilirubinę oraz przeciwciała matki)
– IVIG (zmniejszają nasilenie hemolizy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Choroba hemolityczna noworodka profilaktyka

A

podanie immunoglobuliny anty-D u kobiet Rh(-)
– 72h po urodzeniu dziecka Rh(+)
– w każdym przypadku poronienia
– w przypadku wykonywania amniocentezy lub biopsji kosmówki
– gdy istnieje obawa o stan zdrowia płodu (w 28-34 tc)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Zespół zaburzeń oddychania

A
zespół objawów występujących u noworodka
1) sinica
2) przyspieszenie oddechu lub bezdech
3) zaciąganie mostka i przestrzeni międzyżebrowych
4) postękiwanie
– występuje u 3-5% noworodków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Zespół zaburzeń oddychania przyczyny:

A

choroby układu oddechowego, choroby układu krążenia, zaburzenia termoregulacji,
sepsa, zaburzenia metaboliczne, choroby układu nerwowego, choroby kości i mm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Zespół zaburzeń oddychania rozpoznawanie:

A

wywiad, badanie, gazometria, RTG płuc i inne badania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Zespół zaburzeń oddychania postępowanie:

A
  • wspomaganie układu oddechowego => tlenoterapia, CPAP, wentylacja mechaniczna
  • leczenie przyczynowe
  • leczenie wspomagające (woda, elektrolity, żywienie) => ↑ zapotrzebowanie energetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Zespół zaburzeń oddychania przejściowe tachypnoe noworodków

A

– łagodna, samoograniczająca się niewydolność oddechowa
– spowodowana jest opóźnieniem resorpcji płynu owodniowego z płuc
– najczęściej występuje u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie
– głównym i często jedynym objawem jest tachypnoe (60-120/min)
– w badaniu fizykalnym nad płucami szmer pęcherzykowy, rzadko rzężenia lub furczenia
– wyniki podstawowych badań są prawidłowe (możliwa nieznaczna hipoksja bez hiperkapni)
– RTG: nadmierna powietrzność płuc, wzmożony rysunek naczyniowy, spłaszczenie kopuł przepony,
płyn w szczelinie międzypłatowej
– postępowanie: obserwacja dziecka, w razie potrzeby tlenoterapia bierna, rzadko wenylacja mech.
– objawy ustępują w 48-72h bez trwałych następstw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Zespół zaburzeń oddychania zespół aspiracji smółki (MAS)

A

– obecność smółki w wodach płodowych występuje w 10% porodów (częściej w ciążach
przenoszonych), ale tylko 2-5% z nich skutkuje zespołem aspiracji smółki
– najczęstszą przyczyną przedwczesnego oddania smółki jest niedotlenienie wewnątrzmaciczne
– MAS wystepuje prawie wyłącznie u dzieci urodzonych o czasie
– obecność smółki w drogach oddechowych dziecka powoduje powstawanie ognisk niedodmy,
chemiczne zapalenie płuc, a także wtórne ogniska rozedmy, a nawet odmę (20-50% dzieci!)
– wtórne do niedotlenienia zmiany w naczyniach płuc => przetrwałe krążenie płodowe
– objawy niewydolności oddechowej występują od urodzenia i szybko się nasilają
– osłuchowo nad polami płucnymi rzężenia i furczenia– w badaniach dodatkowych: hipoksja, kwasica
– RTG: obraz “burzy śnieżnej”, odma
– często obecne objawy zakażenia => pobierz krew i plwocinę na posiew
– postępowanie: odessanie smółki z układu oddechowego (najpierw usta, potem nos!!!),
wspomaganie oddychania (nie wolno zacząć wentylacji mechanicznej przed odessaniem smółki!), w
przypadku przetrwałego krążenia płodowego => NO wziewnie
– koniecza profilaktyka antybiotykowa (penicylina + aminoglikozyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Zespół zaburzeń oddychania ZZO na tle niedoboru surfaktantu (RDS)

A

– produkcja surfaktantu rozpoczyna się w 28 tc
– surfaktant zmniejsza napięcie powierzchniowe w pęcherzykach płucnych i zapobiega ich zapadaniu
– niedobór surfaktantu => zmniejszenie podatności płuc, zapadanie pęcherzyków, ogniska niedodmy
– dochodzi do niedotlenienia, które uszkadza naczynia płucne i powoduje przechodzenie
bogatobiałkowego płynu do pęcherzyków => powstają tzw błony szkliste
– najistotniejszym czynnikiem ryzyka jest wcześniactwo
– inne czynniki ryzyka: płeć męska, zamartwica, hipotermia, niedożywienie lub cukrzyca u matki,
konflikt serologiczny
– przedwczesne odejście wód płodowych stymuluje płód do produkcji hormonów stresu, które
przyspieszają dojrzewanie układu oddechowego i zmniejszają ryzyko RDS
– badania dodatkowe: gazometria, RTG klp (obraz “mlecznej szyby”)
– wskazane jest wykonanie USG przezciemiączkowego (krwawienia śródczaszkowe)
– leczenie przyczynowe: dotchawicze podanie surfaktantu (można profilaktycznie)
– profilaktyka: prenatalne podawanie matce GKS (przyspiesza produkcje surfaktantu) oraz
zapobieganie porodom przedwczesnym
– powikłania: odma, rozedma, krwawienia śródczaszkowe, zakażenia, dysplazja oskrzelowo-płucna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Zespół zaburzeń oddychania wrodzone zapalenie płuc

A

– objawy w pierwszych 2-3 dż
– najczęściej wywołane przez GBS, E.coli, Ureaplasma, Chlamydia
– czynniki ryzyka: przedwczesne odejście wód płodowych, przedłużający się poród, poród
instrumentalny, gorączka lub infekcja u matki przed porodem, ZUM u matki, brudne wody płodowe
– objawy: stopniowo narastająca niewydolność oddechowa, trzeszczenia nad płucami
– należy wykonać posiew krwi i plwociny
– RTG: najczęściej obustronne zagęszczenia miąższu płuc
– leczenie: antybiotykoterapia
– zapobieganie: antybiotykoterapia śródporodowa w grupach ryzyka (jedna dawka podawana
matce, a następnie ten sam antybiotyk noworodkowi do czasu uzyskania wyników badań
mikrobiologicznych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Zespół zaburzeń oddychania nabyte zapalenie płuc

A

– konsekwencja wentylacji mechanicznej lub posocznicy
– najczęściej wywołane przez pałeczki Gram-, gronkowce
– czynniki ryzyka: wentylacja mechaniczna, wcześniactwo, wady wrodzone, terapia inwazyjna

43
Q

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków

A

– zespół objawów związanych z zaburzeniami adaptacji do warunków pozamacicznych
– polega na utrzymywaniu się wysokiego oporu w krążeniu płucnym u noworodka, co powoduje
przeciek prawo-lewy przez nie ulegające zamknięciu otwór owalny i przewód tętniczy
– głównym objawem jest ciężka hipoksja (sinica) i zaburzenia oddychania
– objawy pojawiają się pod koniec 1dż
– różnicowanie głównie z wrodzonymi wadami serca
– duża śmiertelność (20%) i ryzyko późnych powikłań (w tym neurologicznych)

44
Q

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków postępowanie:

A

– tlenoterapia (tlen jest jednym z najsilniejszych leków rozszerzających naczynia tętnicze)
– wentylacja mechaniczna
– tlenek azotu w ciągłej inhalacji
– leczenie przyczynowe i objawowe
– w razie nieskuteczności ww metod => ECMO (tylko u noworodków donoszonych)

45
Q

Wcześniactwo

A

– stan patologiczny noworodka wynikający z urodzenia się < 37 tygodnia ciąży
– charakteryzuje się niepełnym przygotowaniem do życia pozamacicznego
– jest najczęstszą przyczyną śmierci i ciężkich powikłań w okresie noworodkowym
– obecnie dobre wyniki leczenia uzyskuje się u dzieci > 28tc (1000g), u mniejszych noworodków
częstość ciężkich powikłań jest nadal bardzo wysoka
– częstość porodów przedwczesnych wynosi 5-10%

46
Q

Wcześniactwo przyczyny wcześniactwa

A

– infekcje wewnątrzmaciczne (Ureaplasma, Chlamydia, GBS)
– ciąże mnogie
– wady narządu rodnego
– nieprawidłowości łożyska (odklejenie, łożysko przodujące)
– przewlekłe choroby matki
– wady wrodzone płodu

47
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa zespoły przecieków powietrza

A

– rozedma
– odma opłucnowa
– odma osierdziowa i śródpiersiowa

48
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa przetrwały przewód tętniczy (PDA)

A

– występuje u 10-20% wcześniaków z RDS
– przyczyny (oprócz wcześniactwa): hipoksemia, nadmiar płynów
– dochodzi do przecieku lewo-prawego na poziomie dużych naczyń tętniczych, co powoduje spadek
przepływu systemowego i wzrost przepływu płucnego
– objawy: szmer (zwykle tylko skurczowy), tachykardia, duża amplituda CTK, trzeszczenia nad
płucami, skąpomocz
– może wystąpić spadek CTK oporny na leczenie
– w gazometrii: kwasica metaboliczna (przy nasileniu zastoju w płucach również oddechowa)
– RTG klp: zwiększenie przepływu płucnego
– echo umożliwia ocenę stopnia zaburzeń hemodynamicznych
– postępowanie: ograniczenie podaży płynów, ibuprofen, leczenie zabiegowe
– późno rozpoznany i leczony PDA prowaddzi do dysplazji oskrzelowo-płucnej

49
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)

A

– rozlane lub puntowe ogniska martwicy jelit prowadzące do perforacji i zapalenia otrzewnej
– najważniejsze czynniki ryzyka: wcześniactwo, agresywne żywienie enteralne
– pp jest niedojrzały, słaba jest jego motoryka i funkcje trawienne, treść pokarmowa zalega w jelitach,
rozwijają się w niej bakterie produkujące toksyny, które wywołują niedokrwienie i martwicę
– ważną rolę w patogenezie odgrywają też zaburzenia przepływu krwi (PDA, wylewy śródczaszkowe)

50
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)
objawy

A

wzdęcie i tkliwość brzuszka, lśnienie i zaczerwienienie jego powłok, przeświecanie przezpowłoki rozdętych pętli jelitowych, zaleganie treści w żołądku, wymioty, krew w stolcu

51
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)
w badaniach laboratoryjnych:

A

leukocytoza, trombocytopenia, hipoksemia, hiperkapnia, kwasica
– RTG brucha: gaz jelitowy rozwarstwiający ścianę jelita, objawy perforacji

52
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)
postępowanie

A

wstrzymanie żywienia doustnego (tylko pozajelitowe), sonda do żołądka, leczenie
objawowe i wspomagające, antybiotykoterapia, drenaż otrzewnowy, leczenie operacyjne

53
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)
powikłania

A

sepsa, zwężenie jelita, zrosty i niedrożność, zespół krótkiego jelita, zgon

54
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe

A

– częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do urodzeniowej masy ciała
– większość wylewów dokonuje się w pierwszych 4 dż
– pierwotne miejsce krwawienia: okolica podwyściółkowa warstwy rozrodczej
– skzepy i odczyn zapalny ze strony pajęczynówki mogą ograniczać drożność krążenia PMR i być
przyczyną wodogłowia
– duża ilość wynaczynionej krwi => wstrząs pokrwotoczny

55
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe czynniki ryzyka:

A

wcześniactwo, niedotlenienie okołoporodowe, zaburzenia oddychania, odma, uraz
mechaniczny, zaburzenia krzepnięcia, wady naczyniowe

56
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe stopnie nasilenia krwawienia (wg USG)

A
I = do warstwy rozrodczej
II = do komory bocznej (< 50% jej światła)
III = do komory bocznej (> 50% jej światła)
IV = do miąższu mózgu
57
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe postępowanie

A

leczenie zaburzeń krzepnięcia, małopłytkowości, anemii, NO i zab.metabolicznych
– w przypadku wodogłowia: wszczepienie zespolenia komorowo-otrzewnowego

58
Q

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe powikłania

A

wczesne (zgon, wstrząs, nasilenie zaburzeń oddychania, hipoglikemia, hiponatremia) i
późne (wodogłowie, zaniki tkanki mózgowej, torbielowatość mózgu, odległe powikłania neuro)

59
Q

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna

A

– występuje głównie u wcześniaków poddawanych wentylacji mechanicznej (szkodliwe działanie
dużych ciśnień i toksyczność tlenu => do rozpoznania potrzebne minimum 28 dni tlenoterapii)
– ważną rolę odgrywają też czynniki infekcyjne
– dochodzi do uszkodzenia dróg oddechowych i pęcherzyków płucnych (włóknienie przegród
międzypęcherzykowych, metaplazja płaskonabłonkowa oskrzeli)
– wskutek tego mają miejsce zaburzenia wymiany gazowej, zaburzenia transportu śluzu w oskrzelach i
ich nadreaktywność

60
Q

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna objawy

A

– objawy: zależność od respiratora, problemy z ekstubacją, stała kwasica oddechowa, duszność,
skłonność do obturacji i zakażeń dróg oddchowych, stałe utrzymywanie się trzeszczeń, słaby
przyrost masy ciała
– RTG klp: rozległe obszary niedodmy międz którymi występuje rozedma
– echo: cechy nadciśnienia płucnego

61
Q

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna zapobieganie

A

prenatalne stosowanie GKS, skracanie wentylacji mechanicznej, leczenie zakażeń,
wczesne rozpoznawanie i leczenie PDA, ograniczenie podaży płynów, GKS

62
Q

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna leczenie

A

tlenoterapia, dieta bogatokaloryczna i bogatobiałkowa, leki rozszerzające oskrzela,
rehabilitacja oddechowa, diuretyki, profilaktyka i leczenie zakażeń

63
Q

Późne powikłania wcześniactwa retinopatia wcześniaków

A

– nieprawidłowy rozrost naczyń siatkówki
– czynniki ryzyka: wcześniactwo, nadmierna podaż tlenu, stany niedokrwienia/niedotlenienia
– pierwsze zmiany na dnie oka widoczne w 4 tyg życia (największe nasilenie w 9 tż)
– zapobieganie: ograniczenie podaży tlenu (SatO2 = 85-95%)
– leczenie: fotokoagulacja siatkówki
– nieleczona retinopatia może doprowadzić do odwarstwienia siatkówki i trwałej ślepoty

64
Q

Wrodzone zakażenia cytomegalia

A

– najczęstsze zakażenie wrodzone
– do zakażenia płodu dochodzi w przypadku zakażenia pierwotnego u matki
– zakażenie na wczesnym etapie ciąży => IUGR, małogłowie, zwapnienia okołokomorowe
– zakażenie późne => objawy uogólnionej infekcji
– w 90% przypadków przebieg bezobjawowy (wówczas rzadko występują odległe powikłania)
– w przypadkach objawowych odległe powikłania są częste

65
Q

Wrodzone zakażenia cytomegalia objawy

A

zaburzenia ze strony OUN, hepatosplenomegalia, żółtaczka, cholestaza, wybroczyny,
zapalenie płuc, zapalenie siatkówki i naczyniówki oka, niedosłuch, głuchota

66
Q

Wrodzone zakażenia cytomegalia wykrywanie

A

badania serologiczne, wykrywanie antygenów wirusa

67
Q

Wrodzone zakażenia cytomegalia leczenie

A

gancyklowir, immunoglobuliny (Cytotect)

68
Q

Wrodzone zakażenia cytomegalia profilaktyka

A

– profilaktyka: stosowanie zasad higieny przez ciężarne, podawanie immunoglobuliny
hiperimmunizowanej ciężarnym z zakażeniem pierwotnym
– karmienie piersią nie jest przeciwskazane w CMV, aczkolwiek chora matka może zarazić dziecko

69
Q

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza

A

– pierwotne zarażenie matki 6 miesięcy przed ciążą chroni przed zarażeniem dziecka
– ryzyko transmisji pierwotniaka na płód rośnie wraz z czasem trwania ciąży
– im wcześniej nastąpi do zarażenia płodu, tym gorsze tego następstwa

70
Q

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza im wcześniej nastąpi do zarażenia płodu, tym gorsze tego następstwa
– triada Sabina-Pinkertona

A

a (wodogłowie, zwapnienia śródczaszkowe, zapalenie siatkówki i
naczyniówki oka), drgawki, objawy uogólnionego zakażenia

71
Q

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza odległe następstwa

A

: upośledzenie wzroku, niedosłuch, zaburzenia ze strony OUN

– rozpoznawanie: badania serologiczne

72
Q

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza leczenie

A

– leczenie: pirymetamina + sulfadiazyna (rok u objawowych, pół roku u bezobjawowych),
spiramycyna, Fansidar (pirymetamina + sulfadoksyna)
– w przypadku stosowania pirymetaminy należy suplementować kwas folinowy

73
Q

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza profilaktyka

A

stosowanie zasad higieny, unikanie kociej kupy i surowego mięsa

74
Q

Wrodzone zakażenia różyczka

A

– zakażenie płodu jest najczęstsze w pierwszym trymestrze
– wtedy też istnieje największe ryzyko rozwoju u niego wad wrodzonych
– triada Gregga (wady oczu, głuchota, wady serca)
– z wad serca najczęściej występuje PDA
– przebycie różyczki wrodzonej zwiększa u dziecka ryzyko cukrzycy i chorób tarczycy
– rozpoznawanie: badania serologiczne
– brak specyficznego leczenia (podaje się poliwalentną immunoglobulinę ciężarnym w przypadku
kontaktu z wirusem różyczki)
– zakażność dziecka z różyczką wrodzoną trwa rok
– profilaktyka: szczepienia (kobiety najpóźniej 3 miesiące przed ciążą)

75
Q

Wrodzone zakażenia inne

A
– opryszczka
– parwowiroza => uogólniony obrzęk płodu
– HIV
– ospa
– WZW B i C => duże ryzyko rozwoju zakażenia przewlekłego
76
Q

Posocznica noworodkowa

A

– częstość występowania zależy odwrotnie proporcjonalnie od dojrzałości noworodka
– śmiertelność 15-30%
– w Polsce najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest flora Gram(-)
– w krajach rozwiniętych: GBS
– przyjmuje się podział na posocznicę wrodzoną (do 3dż) i nabytą

77
Q

Posocznica noworodkowa objawy zapalenia owodni u ciężarnej

A
– odpłynięcie wód płodowych > 18 godzin przed porodem
– gorączka w czasie porodu
– leukocytoza > 18 000 / mm3
– tkliwość macicy
– tachykardia płodu > 180/min
– cuchnące, brudne wody płodowe
78
Q

Posocznica noworodkowa inne czynniki sprzyjające posocznicy:

A

choroby matki, nieprawidłowości przebiegu porodu, niedotlenienie,
zespół aspiracji smółki, zapalenie pępka, wady wrodzone stanowiące wrota infekcji, inwazyjne procedury
lecznicze i diagnostyczne, narażenie na patogeny ze środowiska

79
Q

Posocznica noworodkowa objawy:

A

– apatia, zmniejszenie łaknienia, zaburzenia oddychania, zmniejszenie diurezy
– faza ciepła => rozszerzenie naczyń
– faza zimna => obkurczenie naczyń, zmniejszenie rzutu serca
– blada skóra, wybroczyny
– zaburzenia perfuzji obwodowej (wydłużony nawrót kapilarny)
– utrata przytomności
– niewydolność narządów

80
Q

Posocznica noworodkowa badania dodatkowe

A

– leukocytoza z przesunięciem obrazu w lewo
– wzrost poziomu CRP i prokalcytoniny
– nieprawidłowości glikemii, parametrów wątrobowych, układu krzepnięcia
– RTG klp: obraz mlecznej szyby
– USG: nieprawidłowości przepływu w tt mózgowych

81
Q

Posocznica noworodkowa postępowanie

A

– zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych
– stabilizacja hemodynamiczna (płyny, katecholaminy)
– eliminacja czynników działających inotropowo ujemnie (zaburzenia wodno-elektrolitowe, kwasowozasadowe, zaburzenia glikemii, anemia)
– wspomaganie oddychania
– antybiotykoterapia (skojarzona) 10-14 dni

82
Q

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

A

– u noworodków ma najczęściej etiologię bakteryjną
– czynniki ryzyka takie same, jak w przypadku posocznicy
– najczęstsze czynniki etiologiczne: GBS, E.coli, Listeria
– najczęściej przyczyną jest roziew bakterii drogą krwi
– u noworodków objawy są nieswoiste => podobne jak w posocznicy
– zaawansowane objawy neurologiczne: uwypuklone, tętniące ciemię, rozstąpienie szwów
czaszkowych, objaw “zachodzącego słońca”, oczopląs, opistothonus, krzyk mózgowy, śpiączka– klasyczne objawy oponowe (np Kerniga, Brudzińskiego) nie mają zastosowania
– jedyne badanie potwierdzające: punkcja lędźwiowa
– leczenie: antybiotykoterapia (14-21 dni), leczenie obrzęku mózgu, przeciwdrgawkowe
– powikłania: ropień mózgu, udar, wodogłowie, niedosłuch, opóźnienie rozwoju, padaczka

83
Q

Zapalenie kości i stawów

A

– rzadka choroba, najczęściej u noworodków hospitalizowanych na OIT
– drogi zakażenia: krwiopochodna, przez ciągłość (np nakłucie pięty celem pobrania krwi do badań)
– czynniki ryzyka: bakteriemia u matki, sepsa u dziecka, procedury inwazyjne, całkowite żywienie
pozajelitowe, wcześniactwo, uraz porodowy

84
Q

Zapalenie kości i stawów objawy

A

: niepokój, ograniczenie ruchomości czynnej, ból przy ruchach biernych, rzadziej
zaczerwienienie, obrzęk i ucieplenie stawu
– najczęściej zajęta kość udowa lub ramienna
– często zapalenie dotyczy kilku kości i sąsiednich stawów
– zajęty może być każdy staw

85
Q

Zapalenie kości i stawów badania dodatkowe

A

wskaźniki stanu zapalnego, w RTG poszerzenie szpary stawowej i
obrzęk tkanek miękkich, zmiany w USG stawów, (+) posiew płynu stawowego

86
Q

Zapalenie kości i stawów postępowanie

A

– najczęstszy czynnik etiologiczny: S.aureus

– postępowanie: co najmniej 4-tygodniowa antybiotykoterapia, niekiedy konieczny drenaż ropy

87
Q

Zapalenie kości i stawów powikłania

A

destrukcja chrząstki wzrostowej i kalectwo

88
Q

ZUM

A

– rzadkie u noworodków, częstsze u wcześniaków
– zakażenie drogą krwiopochodną lub wstępującą
– najczęstszy czynnik etiologiczny: E.coli

89
Q

ZUM czynniki ryzyka

A

płeć męska, wady układu moczowego, cewnikowanie, przedłużona hospitalizacja

90
Q

ZUM objawy

A

gorączka, rozdrażnienie, spadek łaknienia, tachykardia, senność, wzdęcie brzuszka,
wymioty, biegunka, brak przyrostu mc, przedłużająca się żółtaczka, objawy sepsy, rzadko objawy
dyzuryczne (płacz przy siusianiu), nieprzyjemny zapach moczu

91
Q

ZUM rozpoznawanie

A

posiew moczu (najlepiej mocz pobrać cewnikiem)

92
Q

ZUM postępowanie

A

antybiotykoterapia dożylna 10-14 dni

– kontrolny posiew moczu po 48h

93
Q

ZUM powikłania

A

zapalne uszkodzenie nerek, urosepsa
– w przypadku nawrotowych infekcji lub obecności OPM II+ stopnia => przewlekła profilaktyka
antybiotykowa (trimetoprym)

94
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

czynniki ryzyka

A

– ze strony matki => przewlekłe choroby, wady miednicy, drobna budowa ciała
– ze strony dziecka => makrosomia, wady wrodzone, zakażenia, wcześniactwo, MAS
– związane z przebiegiem porodu => wypadnięcie pępowiny, łożysko przodujące, przedwczesne
odklejenie łożyska, nieprawidłowe położenie dziecka, brak postępu porodu, poród bez fachowej
pomocy (np w domu, na ulicy)

95
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

następstwa

A

jego następstwem jest encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna
– mózg jest organem najbardziej wrażliwym na niedotlenienie
– klasyfikacja objawów wg Sarnatów
– w ciężkim niedotlenieniu może dojść też do niedotlenienia innych narządów

niedotlenienie okołoporodowe może prowadzić do trwałego upośledzenia rozwoju dziecka

96
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

skala Apgar

A

skala Apgar
– < 7pkt = zamartwica
– < 3 pkt = ciężka zamartwica
– najważniejsze znaczenie rokownicze ma zmiana oceny w 1. i 5. minucie

97
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

parametr niedokrwienia

A

najważniejszym parametrem odzwierciedlającym stopień niedokrwienia jest pH krwi dziecka

98
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

leukomalacja okołokomorowa

A

niedotlenienie mózgu u wcześniaków jest przyczyną leukomalacji okołokomorowej
=> torbiele w istocie białej zlokalizowane wokół komór mózgu

99
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

profilaktyka:

A

– rozpoznawanie czynników ryzyka
– uważne monitorowanie stanu dziecka podczas porodu
– właściwa resuscytacja noworodka po urodzeniu

100
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

umiarkowana hipotermia

A

coraz więcej badań dowodzi skuteczności stosowania umiarkowanej hipotermii w leczeniu encefalopatii
niedotlenieniowo-niedokrwiennej (zmniejsza częstość powikłań neurologicznych)
=> stosuje się hipotermię głowy lub całego ciała przez 72h

101
Q

Niedotlenienie okołoporodowe

korzystne rokowanie

A

korzystny rokowniczo jest powrót odruchu ssania i połykania

102
Q

Resuscytacja noworodka

A

1) osusz i okryj dziecko
2) oceń oddech
3) brak oddychania / gasping => udrożnij drogi oddechowe i wykonaj 5 oddechów
4) oceń ponownie oddech, poszukuj ruchów klatki piersiowej
5) jeśli klatka piersiowa nie unosi się => sprawdź ułożenie głowy, rozważ udrożnienie dróg
oddechowych przez 2 osoby lub inne metody zapewnienia ich drożności
6) jeśli klatka wciąż nie unosi się => oceń akcję serca
7) czynność serca niebadalna / wolna (< 60/min) => rozpocznij uciskanie klatki piersiowej
3 uciśnięcia na 1 oddech
oceniaj akcję serca co 30 sekund
jeśli wciąż jest niebadalna lub wolna => rozważ dostęp dożylny i leki (adrenalina)
po 10 minutach nieskutecznej resuscytacji możesz rozważyć jej zaprzestanie

103
Q

Resuscytacja noworodka zadowalająca saturacja:

A
– 2 minuta życia = 60%
– 3 minuta życia = 70%
– 4 minuta życia = 80%
– 5 minuta życia = 85%
– 10 minuta życia = 90%