Nederland 1515-1648

Question 1

Habsburg bestaande uit:

Answer 1

• 17 Nederlandse gewesten
• Duitse rijk + Oostenrijk
• Spanje + koloniën
• Bourgondië
• en meer

Question 2

Een bede

Answer 2

Heer vraagt om belasting van de gewesten zodat hij hen verdedigt wanneer nodig.
Staten generaal kan dit goed of afkeuren

Question 3

Karel V wil centraliseren:

Answer 3

• 1 bestuur met professionele ambtenaren
• 1 geloof: het Rooms-katholieke geloof

Weerstand bij: steden en lage adel

Question 4

De Reformatie

Answer 4

Kritiek op Rooms katholieke kerk

• Desiderus Erasmus kijkt of de Vulgaat wel klopt: is niet zo. Hij bekritiseert de rijkdom van de kerk
• Maarten Luther stichtte een eigen kerk: Lutherse kerk, 95 stellingen tegen katholieke kerk 1517 op de deur van de kerk van Wittenberg

Question 5

Lutherse kerk

Answer 5

• niet de paus maar vorst is leider
• de bijbel richtinggevend
• sola Fides alleen door geloof kom je in de hemel
• afschaffing pausschap, celibaat, veel sacramenten, heiligenverering en kloosterorden.
• regels rooms katholieke kerk waren onterecht

Question 6

Vrede van Ausburg

Answer 6

1550
Cuius regio, eius regio
Karel V ondertekende

Question 7

Johannes Calvijn

Answer 7

Calvinisme
Iedere gemeente zichzelf die een raad van gekozen ouderlingen bestuurde de kerk
Tegen de vorst in verzet als het tegen Gods gebed is

Question 8

Landvoogd

Answer 8

Iemand die op het land let voor de heer

Question 9

Drie Collaterale raden:

Answer 9

-Raad van State
-Raad van Financiën
-De Geheime Raad
1531
Adviseerden Karel en zorgden voor uitvoering van zijn beleid

Question 10

Smeekschrift aan Margaretha van Parma

Answer 10

In 1566 door het Verbond der Edelen.

Verzochten de kettervervolgingen te stoppen en de SG te betrekken bij het bestuur

Question 11

Stadhouders die Margaretha van Parma hielpen

Answer 11

Egmont, Horne, Willem van Oranje

Question 12

De beeldenstorm

Answer 12

1566
Protestanten maakten de katholieke kerk geschikt voor protestantse kerkdiensten -> geen versieringen
Begon in Vlaanderen

Question 13

De hertog van Alva

Answer 13

1567-1573
Hij moest orde terug brengen in het land na beeldenstorm
Veel lage edelen vluchtten, ook naar zee dit werden (water)geuzen

Question 14

Filips 2 nam 2 maatregelen na de beeldenstorm:

Answer 14

• invoer van De Tienden

- invoer Raad van Beroerten (Bloedraad)

Question 15

Raad van Beroerten

Answer 15

Ook wel Bloedraad

Vervolgt beeldenstormers en Smeekschriftondertekenaars

Question 16

Karel V twee nieuwe plakkaten in 1550

Answer 16

Iemand die ook maar iets met ketterij te maken had kreeg de doodstraf

Question 17

Slag bij Heiligerlee

Answer 17

• Willem van oranje trekt met huurlegers de nederlanden binnen en verslaat het Spaanse leger in Heiligerlee, watergeuzen vielen vanuit het Westen aan.
• begin tachtigjarige oorlog

Question 18

Tachtigjarige oorlog

Answer 18

1568-1648

Question 19

Inname den Briel

Answer 19

1 april 1572

Door de watergeuzen, vestigden een protestants stadsbestuur

Question 20

De eerste statenvergadering in Dordrecht

Answer 20

Hier werd besloten:

• gezamenlijke financiële lasten voor de verdediging op zich te nemen
• Willem van oranje te erkennen als stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht

Question 21

1573: veldtocht van Alva

Answer 21

• Don Frederik neemt op bloederige wijze steden over
• Zutphen-Naarden-Alkmaar
• Leids ontzet

Question 22

Leids ontzet

Answer 22

Bij Alkmaar waren de dijken doorgestoken en zetten geuzen de sluizen open. Soldaten trokken zich terug naar Leiden. Daar ontstond grote hongersnood, de Spaanse soldaten vluchtten

Question 23

Spaanse furie

Answer 23

Verwoesting van Antwerpen

Question 24

De pacificatie van Gent

Answer 24

• Spaanse troepen moesten de Nederlanden verlaten
• geen religieuze vervolgingen meer
• religieuze situatie moest gehandhaafd worden

Question 25

Parma nieuwe landvoogd

Answer 25

1578-1592

Question 26

Unie van Atrecht

Answer 26

Drie Waalse gewesten die vrede sloot met Filips 2 | Katholieke gewesten

Question 27

1579

Answer 27

De pacificatie viel uiteen door hertog van Parma

Question 28

Alteratie van Amsterdam

Answer 28

Amsterdam bleef katholiek en trouw aan Filips II. Amsterdam raakt steeds meer geïsoleerd. 26 mei 1578 trok de schutterij naar het stadhuis en een gewapend deel van de bevolking bezette de dam. Het stadsbestuur werd gearresteerd en met katholieke geestelijken de stad uitgezet

Question 29

Unie van Utrecht

Answer 29

Protestantse gewesten in het Noorden (+enkele Vlaamse steden)

Question 30

De republiek ontstaat in 4 fasen:

Answer 30

1. Unie van Utrecht wordt gesloten 2. Filips II verklaart Willem van Oranje vogelvrij in 1580 3. In het plakkaat van verlatinghe/acte van verlatinghe wordt Filips afgezet in 1581 4. De republiek der verenigde Nederlanden ontstaat in 1588

Question 31

Deductie van Vrancken

Answer 31

1580 - hoogste macht ligt altijd bij het gewest - soevereiniteit van gewest, in opdracht van Holland

Question 32

Plakkaat van Verlatinghe

Answer 32

Unie van Utrecht verlaat Filips en het Habsburgse rijk | De gewesten verklaren dat ze het recht hadden om het rijk te verlaten

Question 33

Hertog van Anjou en Graaf van Leicester

Answer 33

Nieuwe heren van de Nederlanden 1581 maar mislukte omdat ze net als Filips wilden centraliseren

Question 34

Val van Antwerpen

Answer 34

Verovering van Parma

Question 35

De Spaanse armada

Answer 35

Ging ten onder na gevochten te hebben met Engeland in 1588

Question 36

Raadspensionaris

Answer 36

Secretaris van het gewest, bereid GS voor en is vaak voorzitter van de delegatie bij de SG

Question 37

De stadhouder

Answer 37

Altijd een oranje, legerleider van het gewest. Aanvankelijk zijn er twee: Een Friese en een Hollandse Oranje Oorlog: dan wordt hij kapitein generaal

Question 38

Staten generaal ging over:

Answer 38

- buitenlandse politiek: oorlog en koloniën | - generaliteitsgebieden in de republiek

Question 39

Maurits van Oranje

Answer 39

Na zijn vader stadhouder met als raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt. Die gingen later niet zo goed samen Maurits moest van Johan naar Duinkerken vanwege piraterij maar toen vond de slag van Nieuwpoort plaats (1600) Maurits wilde oorlog Johan niet

Question 40

Het twaalfjarige bestand

Answer 40

Tijdelijke wapenstilstand met Spanje door Oldenbarnevelt

Question 41

Gomaristen

Answer 41

Streng calvinistisch, willen 1 staatsreligie, strikte predestinatieleer. Eisen hun Nationale Synode

Question 42

Arminianen

Answer 42

Remonstranten, vinden dat men wel invloed op zijn lot heeft.

Question 43

Nationale synode

Answer 43

1618 in Dordrecht | De arminiaanse visie werd verboden

Question 44

Verdrag van Munster/ Westfalen

Answer 44

1648 Vrede met Spanje -gunstig voor handel en oorlogskosten Gevolgen -de republiek werd internationaal als onafhankelijke staat erkend -erkende de grens met Zuidelijke Nederlanden -Spanje verdedigde zuidgrens zuidelijke Nederlanden