Midden-oosten Flashcards
1
Q
Islam (4)
A
-letterlijke betekenis: onderwerping of overgave (aan Allah)
-aanhangers: Moslims (gehoorzaam aan god)
-sinds de 7de eeuw na christus (600-700)
-belangrijkste persoon: Profeet Mohammed:
+ visioen (via engel contact met Allah)
+boodschap later opgeschreven in koran
+veel elementen uit Joodse en Christelijke religie
2
Q
Drie heilige plaatsen
A
- Mekka: heiligdom Ka’aba (steen)
- Medina: toevluchtsoord voor Mohammed
- Jeruzalem: plek waar de profeet naar de hemel is opgestegen
3
Q
Jihad
A
Verspreiding en bescherming van geloof (de heilige oorlog)
4
Q
Oemma
A
Geloofsgemeenschap
5
Q
Koran (6)
A
- is voordracht
- spreekt vol respect over de andere heilige boeken
- in het Arabisch
- hoofdstukken (Soera’s)
- niet chronologisch
- op volgorde van lengte
6
Q
Hadith
A
Dat wat verteld wordt
7
Q
De meest heilige teksten naast de Koran: (2)
A
- hadith
- de overleveringen van Mohammed en zijn volgelingen
8
Q
Sharia
A
Islamitische wetgeving= hadith + koran
9
Q
-de vijf zuilen van de Islam:
A
- shahada: geloofsbelijdenis, een uitspraak waarbij je benadrukt dat je een geloof gelooft
- salat: 5 maal bidden per dag
- zakat: geven van aalmoes
- ramadan (sawm): maand lang overdag vasten
- hadj: de bedevaart van Mekka
10
Q
Gebruiken binnen de islam
A
- halal= toegestaan binnen islam
- Haram= niet toegestaan binnen islam
- geen alcoholgebruik
11
Q
Stromingen
A
- soenieten
- sjiiten
- verschillen niet zozeer op het gebied van geloofsfeer en religieuze verplichtingen maar wel op gebied van niet-verplichte feesten, tradities en praktijken, verschillende versies van de Hadid worden gehanteerd
12
Q
Arabieren bouwen een imperium op: Drie periodes
A
- 622-632: veroveringen onder Mohammed (het Arabisch schiereiland)
- 632-661: veroveringen onder de Rashidun, de Levant, Egypte, Mesopotamië en Perzië .
- 661-750: veroveringen onder de Umayyaden, Sindh, Noord-Afrika en Iberisch schiereiland
13
Q
De Rashidun
A
De eerste 4 opvolgers na Mohammed (631-661)
- 1e Abu Bakr
- 2e Umar
- 3e Uthman
- 4e Ali
14
Q
622
A
Hijrah (islamitische jaar 0), de vlucht van Mohammed van Mekka naar Medina
15
Q
711
A
Tarik valt het Iberisch schiereiland binnen (steekt over bijnGibralTAR)
16
Q
732
A
Slag bij Poitiers (Zuid-Frankrijk: moslims worden daar gestopt door Karel Martel)
17
Q
Oorzaak van snelle veroveringen
A
- godsdienstig enthousiasme
- strijdlustige aard van Arabische bedoeïenen
- overbevolking in Arabië
- oorlog tussen Perzen en Byzantijnen
- verdraagzaamheidhouding van de Islam
18
Q
750
A
Abbasiden verslaan Ummayaden -> Ummayaden vluchten naar Spanje, Cordoba (splitsing -> 2 kalifaten)
19
Q
868
A
Fatimiden stichten kalifaat Egypte, Cairo
20
Q
914-1492
A
Reconquista (de herovering)
21
Q
1096-1272
A
Kruistochten (om Israel te heroveren)
22
Q
Kalifaat
A
Een staat geregeerd door een kalief
23
Q
Kalief
A
Hoofd van een kalifaat, erfgenaam van Mohammed, symbool voor de eenheid van de Oemma
24
Q
1258
A
Mongolen plunderen Bagdad
25
Dar al islam
'Het Huis van de vrede' het gebied waarover de Islam heerst dus waar de Sharia wetgeving.
- binnen de dar al islam kunnen moslims sterven naar zuiverheid. Tawhid of Shjirk
- binnen de dar al islam is ruimte voor andere religies maar ze moeten wel speciale belasting betalen binnen het kalifaat waar ze wonen (jizza) Dhimmi (mensen van het boek) joden en christenen)
26
Dar al Harb
'Het Huis van oorlog' het gebied dat nog niet onder Sharia valt
27
Tawhid
Iemand die de islam goed opvolgt, zuiver
28
Shjirk
Iemand die de islam niet goed opvolgt, niet zuiver
29
11de en 13de eeuw
Seljuken vallen Perzië binnen
30
Later 13de eeuw
Opvolgers Seljuken -> Ottomanen
31
1453
Val van constantinopel, veroveringen van de Balkan
32
De ondergang van het Turkse imperium gedurende de 17de en 18de eeuw
- geen oorlogen-> geen oorlogsbuit
- daarom geldleningen West-Europa -> voorrechten aan west Europese staten
- pogingen tot modernisering -> opkomst Arabisch nationalisme
33
Gevolgen industrialisatie 19de eeuw zorgden voor belangstelling West-Europa voor Midden-Oosten
-grondstoffen: katoen, ijzererts, olie
-afzetgebied voor Europese producten
-verbindingsweg naar Azië via zee (1869 suezkanaal bij egypte)
-West-Europese kooplieden vestigen zich -> extraterritoriale rechten
-Frankrijk en Groot-Brittannië bezetten grote delen van het Ottomaanse rijk: Frankrijk; Marokko, Algerije en Tunesië
GB: Egypte en Sudan , verovert vanwege veiligstelling Suezkanaal
34
Reacties op West-Europese overheersing
- fundementalisten: De Koran en Sharia zijn verkeerd geïnterpreteerd, de invloed van Europa terugdringen betekent terugweg naar zuivere Islam.
- reformisten: De Koran en Sharia zijn verkeerd geïnterpreteerd, maar ideeën uit Europa kunnen helpen de Islamitische wereld weer sterk te maken
35
18de en 19de eeuw
West-Europees imperialisme en nationalisme bij bevolkingsgroepen binnen het Ottomaanse rijk
36
Ondergang Ottomaanse rijk
- door de invloed van het westen kwam er scherpe kritiek op het beleid van de sultan.
- de sultan Abdulhamid 2 besloot meer nadruk te leggen op zijn functie als kalief
- 1908: groep officieren neemt de macht over
37
Jonge turken
- nieuwe sultan Mehmet de 5de
| - Turkse cultuur moet met harde hand worden opgelegd, zowel Westerse als Islamitische cultuur is ondergeschikt
38
1915
Slachting onder de Armeniërs (Armeense genocide)
39
1921-1922
Grieks-Turkse oorlog
- generaal Mustafa Kemal Atatürk weet de regering af te zetten en een liberaal nationalistische regering op te zetten.
- weet veel gebied terug te veroveren na strijd in Griekenland
- gewonnen door Turken-> Turkije word republiek met president
40
1923
Verdrag van Lausanne
Daarin worden de huidige staatsgrenzen van Turkije bepaald, heel stuk teruggenomen van wat hun afgenomen was door Verdrag van Sèvres. -> verdrag van Sèvres ongedaan gemaakt
41
Volgorde vanaf wo 1
Eerste wereldoorlog -> Sevrès -> Grieks-Turkse oorlog -> Lausanne
42
1920
Verdrag van Sevrès
Verdrag na eerste wereldoorlog: opdeling van het Ottomaanse rijk wordt bepaald: -Brits mandaatgebied (irak)
-Frans mandaatgebied (Syrië)
-britse en franse verantwoordelijkheid: gebieden klaarmaken voor onafhankelijkheid
43
De regering van Atatürk wilde van Turkije een moderne staat maken (6)
- het kalifaat werd opgeheven -> scheiding tussen godsdienst en (moskee)staat. Atatürk wordt president
- openbaar (westers) onderwijs door docenten i.p.v. Islamitisch onderwijs door geestelijken
- vrouwen kregen dezelfde rechten als mannen, polygamie werd verboden (man heeft meerdere vrouwen) sluier niet verboden maar afgeraden.
- Islamitische kledij als Fez en Tulband werd verboden, aanmoediging om westers te kleden.
- de infrastructuur werd verbeterd: wegen, bruggen, spoorlijnen, havens etc.
- nieuwe industrieën: fabrieken "minaretten van Atatürk" de schoorstenen
44
Minaretten van Atatürk
De schoorstenen van de nieuwe fabrieken -> industrialisatie
45
Tegenstanders Atatürk
Vooral op het platteland:
- grootgrondbezitters: landhervormingen kunnen niet doorgaan
- islamitische geestelijken
46
2de belofte: Frankrijk en GB verdelen gebied
Sykes-Picot verdrag 1916
Geheim verdrag gesloten tussen Frankrijk en GB, verdeling van invloedssferen in het Midden-Oosten als het Ottomaanse rijk eerste wereldoorlog zou verliezen. Wordt geen rekening gehouden met de Arabieren.
47
1915-1916 (1)
Beleg van Kut
| Zware tegenstand, veldslag: Britten trekken Kut in en worden omsingeld door Ottomanen.
48
Mesopotamië campagne
Britten langs de Tigris richting Anatolië
| Vertraging -> Britten bereiken Anatolië niet voor het eind van de oorlog door beleg van Kut
49
Sinai Palestina campagne
Britten nemen vanuit Egypte de overmaat via Senaiwoestijn en Palestina en verslaan ze de Ottomanen en nemen het rijk weer in.
50
1888-1935
T.E. Lawrence, Lawrence of Arabia. Hitst Arabieren op tegen Turkse heersers.
51
1915-1916 (2)
The Hussein-Mc Mahon Correspondence
Sayyid Hussein bin Ali, Sharif van Mekka
Sir Henry McMahon, British high commisioner in Egypte
Mcmahon doet 4 beloftes
52
1e belofte
McMahon belooft Midden-Oosten aan Hussein (GB)
53
3e belofte
Balfour verklaring 1917 (GB)
- er moet een national home for jewish people komen (belofte is niet gehouden)
- Israel in Palestina
- mnr. Rothschild; zeer belangrijke jood waar McMahon mee schreef
54
4e belofte
(Niet van GB maar van VS)
Veertien punten van Wilson:
-verbod op geheime diplomatie (1)
-vrijheid van scheepvaart (2) (suezkanaal -> toegang tot oosten)
-zelfbeschikkingsrecht voor de volkeren binnen het Ottomaanse rijk (12) (het recht om je eigen staat te besturen zonder invloed van buitenaf)
-oprichting van een volkenbond (14)
55
Uiteindelijke uitkomst na de eerste wereldoorlog
- irak, Jordanië, Palestina onder invloed van GB
| - Libanon, Syrië onder invloed van Frankrijk. Mandaatgebieden tot de 2de wereldoorlog
56
Mandaat
Een recht, in dit geval het recht om zelf te regeren.
57
Het midden-oosten voor de eerste wereldoorlog
```
Ottomaanse gebieden:
-Anatolië
-Mesopotamië
-Levant
-Hejaz (westkust van het Arabische schiereiland)
Britse gebieden:
-egypte: protectoraat sinds 1914
-Koeweit: protectoraat sinds 1899
```
58
Protectoraat
Een staat waarover een sterkere staat beschikking heeft, formeel zijn het aparte staten maar de sterkere staat maakt in het protectoraat dienst uit.
59
Britse campagnes tijdens eerste wereldoorlog
- Mesopotamië campagne
- Sinaï Palestina campagne
- > Britten willen graag hulp van de Arabieren tegen de Ottomanen
60
1916
De grote Arabische opstand
Sjarief Hoessein ibn Ali -> koning van Hejaz
-grote onafhankelijke Arabische staat komt er niet
61
Zoons van Sjarief Hoessein ibn Ali
Faisal ibn Hoessein en Abdoellah ibn Hoessein (vochten mee in de opstand)
62
1926 en 1932
ibn Saud koning van de Nejd en Hejaz
| 1932 koning van Saudi Arabië
63
Faisal en Abdoellah ibn Hoessein
- Faisal roept zichzelf uit in 1920 tot koning van Syrië -> Frankrijk jaagt hem weg
- Faisal wordt koning van Irak in 1921
- Abdoellah wordt Emir van Transjordanië in 1921 (hoge adelraad)
