n. facialis en AZS Flashcards
Uitval n. facialis
- Centraal: uitval alleen in onderste gelaatshelft, want bovenkant wort dubbelzijdig geïnnerveerd
- Perifeer: uitval zowel bovenste als onderste deel gelaatshelft.
Functies n. facialis
Motorisch: mimische spieren aan 1 kant en stapediusreflex. Zenuw splitst in ganglion geniculi
Sensibel: smaak voorste 2/3 tong (achterste door n. glossopharyngeus) en innervatie gehoorgang, trommelvlies en gehoorschelp.
Parasympatische innervatie: gl. Lacrimalis, sublingualis en submandibularis
Anatomie n. facialis
3 anatomische delen: labyrintair, tympanaal en mastoïdaal.
Gaat vanuit nucleus facialis (in pons) door inwendige gehoorgang, daar geeft het de tak n. petrosus major af naar traanklier. Loopt dan naar beneden via ganglion geniculi naar middenoor en geeft daar takken n. stapedius (m. stapedius innervatie) en chorda tympani (smaak en innervatie gl. Sublingualis en submandibularis) af.
Dan via foramen stylomastoideum en geeft n. auricularis posterior af (sensibiliteit oorschelp). Spreidt dan uit in gl. Parotis en geeft volgende rami af: temporalis, zygomaticum, buccalis, marginalis mandibulae en cervicalis.
Uitval n. facialis leidt tot
Uitval aangezichtsspieren ipsilateraal, smaakverlies, verminderde traansecretie, hyperacusis (overgevoeligheid harde geluiden door stapediusreflex), verminderde speekselsecretie en verminderde sluiting van oog, cornea kan dan uitdrogen.
Vanaf graad 4 kan je ogen niet meer volledig sluiten. Graad 6 is volledige paralyse
Paralyse en parese van n. facialis
- Paralyse: gehele n. facialis is uitgevallen
- Parese: partiële paralyse, gedeelte van functie is dan uitgevallen.
Oorzaken facialis parese
Bij zowel volwassenen als kinderen vaak idiopathisch, Bellse parese. Of door trauma (centraal: schedelbasisfractuur of perifeer: verwondingen door kaakfractuur, schieten of steken of stomp), herpes zoster oticus, congenitaal probleem, tumor, infectie en diverse andere oorzaken. Of bij chirurgie per ongeluk n. facialis beschadigen
Infectie voor facialis parese
Bacteriële infecties door bijv. cholesteatoom. Viraal door HSV of varicella zoster virus (kan leiden tot Ramsay-Hunt syndroom, daarbij reactivatie van virus in ganglion geniculi)
Tumor en facialis parese
Kan in parotisregio ontstaan als daar met facialisuitval is het vaak maligne. Kan ook komen door huidtumor of brughoektumor. Daar zit tumor in hoek van de pons, cerebellum en os petrosum. Presentatie is met oorsuizen aan 1 kant, duizeligheid en perceptief gehoorverlies. Eventueel uitval n. facialis
Congenitale facialis dysfunctie
Kan door trauma bij geboorte of ontwikkelingsstoornis. Kan uni-/bilateraal en paralyse of parese. Kan ook voorkomen bij morbius syndroom (bilaterale ontwikkelingsstoornis), Melkersson-Rosenthal syndroom (aandoening CZS, reversibel en behandelen met corticosteroïden) en bij Velo-cardio-faciaal syndroom (VCF, partiële facialisuitval)
Bellse paralyse
Door facialisparese of paralyse door onbekende reden, idiopathisch. Centrale paralyse kan niet worden hersteld door medisch ingrijpen
Testen om facialis probleem te lokaliseren
Schirmertest: traanproductiemeten
Stapediusreflex: hard geluid aangeboden aan oor, normaal zou m. stapedius aantrekken en zorgen voor demping van geluid. Of vragen om gezichtsuitdrukkingen te laten zien (lippen tuiten of opensperren van ogen) en smaaktest.
CT voor benige structuren en MRI voor verloop n. VII bij verdenking bijv. brughoektumor
Therapie
Bij bijv. Bellse parese expectatief.
Regelmatig worden steroïden toch voorgeschreven, bij bacteriële infectie kan antibiotica worden gegeven, bij herpesinfectie antivirale middelen. Chirurgie om natuurlijk herstel n. facialis te bevorderen, zo kan decompressie of reconstructie worden gedaan. Passieve reconstructie is gericht op symptomen, actieve reconstructie proberen om n. facialis zo goed mogelijk te herstellen.
Autonome zenuwstelsel
Viscerale of onwillekeurige zenuwstelsel. Controleert onwillekeurige functies als innervatie gladde spieren, hartspier en klieren voor homeostase.
Aanvoer via afferente vezels (viscerosensibel of viscerale afferente vezels). Centrale controle via CZS, hypothalamus bijv.)uitvoer via efferente vezels (visceromotorisch of viscerale efferente vezels). Efferente innervatie doelorgaan is niet rechtstreeks. Want eerst overschakeling op neuronen in autonome ganglia. Dus onderscheid tussen preganglionair/presynaptisch en postganglionair/postsynaptisch.
AZS bestaat uit sympathisch, parasympatisch en enterisch.
Functies AZS
Parasympatisch zorgt voor rest en digest, dus afname hartfrequentie, toename darmperistaltiek en toegenomen doorbloeding ingewanden.
Sympathisch voor flight, fright or fight, toename hartfrequentie en bloedvatenverwijden, verwijding bronchiën en pupil.
Anatomie sympathisch stelsel
Sympathische preganglionaire neuronen liggen in laterale hoorn van Th2-L2 van ruggenmerg.
Axonen kunnen overschakelen op verschillende plaatsen:
- in paravertebrale ganglia van truncus sympathicus (grensstreng). Op zelfde niveau als preganglionaire neuron
- In grensstreng, hoger of lager dan preganglionaire neuron
- in prevertebrale ganglia
- Direct op bijniermerg
In hoofdhals gebied is schakeling in ganglion cervicalis superior van grensstreng. Postganglionair volgen de zenuwen takken van a carotis en hersenzenuwen naar doelorganen
