Motormechanica - syllabus, slides en tekeningen CMD

Question 1

big-end

Answer 1

niet zuigerpen maar andere einde van drijfstang

(pag. 7)

Question 2

geheugensteun technische controle vóór motorrit

Answer 2

B : banden
R : remmen
A : accu
V : vering & verlichting
O : olie
K : ketting & koelvloeistof
S : spiegels

(‘KV’ zijn er twee)

Question 3

Ketting mag niet te strak of te los hangen.
Hoeveel speling is ideaal?

Answer 3

3 cm

Question 4

betekenis van codes op band

Answer 4

180 : breedte band (mm)
55 : hoogte band tov breedte (%)
Z : snelheidsindex
R : bouw band
17 : velgdiameter
73 : draagvermogen index
0917 : DOT (Department Of Transport) productiedatum, hier 9e week van 2017
.
hier niet aangegeven:
.
* Li : laadindex (van 0-99), steeds overeenkomstig maximumgewicht
* snelheidsindex :
J 100
K 110
L 120
M 130
N 140
P 150
Q 160
R 170
S 180
T 190
U 200
H 210
V 240
W 270
Y 300
ZR 240+

Question 5

maximale speling kinband helm

Answer 5

Tussen de kinband en de kin mag maximaal
twee vingers speling zitten.

Question 6

banden en helm best vervangen na hoeveel tijd?

Answer 6

5 jaar

Question 7

gebruikelijke aandrijving boven- en onderliggende nokkenassen

Answer 7

Het aandrijven van bovenliggende nokkenassen gebeurt meestal door een ketting, maar op sommige auto-motoren kan dit dmv een getande riem.

Onderliggende nokkenassen worden meestal door tandwielen direct aangedreven.

Question 8

elementen die cilinderinhoud bepalen + opsomming en verklaring drie soorten motoren naargelang ‘slag’

Answer 8

De cilinderinhoud wordt bepaald door de slag (= de op- en neergaande beweging) van de zuiger en de boring van de cilinder. De verhouding tussen boring en slag loopt sterk uiteen.

Bij een langeslagmotor is de slag groter dan de boring. Een ‘vierkante’ motor heeft een gelijke slag en boring en bij een korteslagmotor is de boring groter dan de slag.

Question 9

voor- en nadelen langeslagmotor tov korteslagmotor

Answer 9

Korte- en langeslagmotoren hebben ieder hun eigen voor- en nadelen.

Bij een langeslagmotor is de zuigersnelheid bij hoge toerentallen vrij groot. Dit zorgt voor een grotere slijtage, maar het voordeel van de langeslagmotor is de doorgaans hoge trekkracht bij lage toerentallen.

Bij de korteslagmotor is de zuigersnelheid lager, waardoor hoge toerentallen geen extreem hoge slijtage tot gevolg hebben. Nadeel is meestal wat geringere trekkracht bij lage toerentallen.

Question 10

voor- en nadelen eencilinder

Answer 10

De eenvoudigste krachtbron is de eencilinder.

Voordelen van de eencilinder zijn de relatief eenvoudige constructie (minder onderdelen) en het geringe gewicht. Dat maakt de ‘eenpitter’ tot de ideale krachtbron voor (semi) off-roadmachines.

Trillingen vormen een duidelijk nadeel van de zware eencilinderviertakt, al komen ze in principe bij ieder motortype voor. Die trillingen ontstaan doordat de op en neer bewegende zuiger in het bovenste en onderste dode punt telkens tot stilstand wordt gebracht. De massa van één grote zuiger is groter dan die van meerdere, niet tegelijkertijd tot staan gebrachte kleine zuigers. Daardoor zijn trillingen duidelijker voelbaar.

Bij sommige machines worden de trillingen voor een deel gecompenseerd door een balansas.

Question 11

3 soorten tweecilinders

Answer 11

Er zijn verschillende soorten tweecilinders (‘twins’).

Bij de staande twin zijn de twee cilinders naast elkaar geplaatst. De zuigers bewegen niet gelijktijdig op en neer.

Bij de paralleltwin staan de cilinders ook naast elkaar, maar ze bewegen wel gelijktijdig op en neer. De arbeidsslag van de ene zuiger gaat daarbij gepaard met de inlaatslag
van de andere. Balansassen compenseren de trillingen.

Daarnaast zijn er de V-Twins, waarbij de cilinders onder een bepaalde hoek van mekaar staan opgesteld.
De V-Twin met verschillende hoeken.

Motoren waarbij de cilinders in V-vorm staan tellen normaal 2 of 4 cilinders. Bij de V- twin staan beide cilinders opgesteld onder een hoek die varieert van 45° tot 120° ten opzichte van elkaar staan en waarbij beide drijfstangen een gezamenlijke kruktap hebben, bijvoorbeeld Ducati en Moto Guzzi.

Harley-Davidson heeft hier een bijzondere uitvoering van doordat de ene drijfstang als een vork over de andere valt, waardoor de beide cilinders recht achter elkaar staan.

Question 12

voordeel V-4 tov viercilinder in lijn

Answer 12

smalle bouw => minder inbouwruimte nodig, reden:

• gezamenlijke kruktap
• cilinderkoppen kunnen van bovenaf gezien gedeeltelijk ‘overlappen’

Question 13

voordelen driecilinder in lijn

Answer 13

Het meest gebruikelijke is de driecilinder lijnmotor.

BMW en Triumph bouwen trillinsvrij lopende driecilinders die de voordelen van dit motortype, een smalle bouw en een prachtig motorgeluid, uitstekend tot hun recht laten komen.

Question 14

voordelen viercilinder in lijn

Answer 14

Viercilinders

• leveren veel vermogen in verhouding tot de cilinderinhoud
• en zijn vrij gemakkelijk te balanceren. Trillingen ontbreken over het algemeen.

Hoogfrequente trillingen zijn echter geen uitzondering. Bij de meeste machines zijn ze vooral voelbaar in de handvaten en soms in de voetsteunen.

Viercilinder lijmotoren zijn het meest populair.

Question 15

zescilinders: voorkomen, voor- en nadelen

Answer 15

Zescilinders zijn tegenwoordig bijna alleen nog te vinden bij de Honda GL Goldwing (Flat Six).

Het blok is soepel, geruisloos, krachtig en trillingsvrij.

Door het hoge gewicht van het blok wordt het extra vermogen echter grotendeels teniet gedaan.

BMW, Honda, Kawasaki, Suzuki en Benelli hebben ook 6-Cilinder in lijn motoren gebouwd.
(Andere optie: 2x drie cilinders tegenover elkaar, op afbeelding cursus blijkbaar op 180° dus zoals boxermotor)

Question 16

mengverhouding benzine / lucht

• ideaal
• onevenwicht
• meten

Answer 16

Een ideaal mengsel bevat 14,7 gewichtsdelen lucht vermengd met 1 gewichtsdeel benzine.

Indien er te weinig lucht in het mengsel aanwezig is spreekt men van een te RIJK mengsel.. .bijvoorbeeld 12 Lucht/ 1Benzine.

Indien er te veel lucht in het mengsel aanwezig is spreekt men van een te ARM mengsel… bijvoorbeeld 20 Lucht / 1Benzine.

Moderne motoren met brandstofinjectie meten de verbrande uitlaatgassen bij het verlaten van de motor in de uitlaat en voor de katalysator en regelen de juiste hoeveelheid lucht /Benzine mengsel.

De sensoren die de verbrande gassen meten noemt men een lambdasonde. Een “lambda” waarde geeft de waarde 1 terug als het mengsel OK is, een waarde kleiner dan 1 als het mengsel te rijk is => dan wordt er minder brandstof en of meer lucht aan het mengsel toegelaten en een waarde groter dan 1 als het mengsel te arm is => dan wordt meer brandstof en of minder lucht aan het mengsel toegevoegd.

Question 17

Brandstof en compressieverhouding

verklaring + notatie compressieverhouding

Answer 17

De compressieverhouding duidt aan in welke verhouding het mengsel (van benzine en lucht) wordt samengeperst wanneer de zuiger van het ODP naar het BDP beweegt.

Eenvoudiger gezegd: het grootst mogelijke volume boven de zuiger / het kleinst mogelijke volume boven de zuiger.

Voorbeeld: een compressieverhouding van 9:1 betekent dat de hoeveelheid mengsel die zich in de cilinder bevindt als de zuiger in het ODP staat, samengeperst wordt ineen ruimte die 9 maal zo klein is.

Question 18

Brandstof en compressieverhouding

voor- en nadelen hoge compressieverhouding

Answer 18

De compressieverhouding kan gebruikt worden voor het voorspellen van de prestaties van een verbrandingsmotor. Hoe hoger de compressie des te meer energie kan de motor voor de omzetting naar beweging aan het brandstof/lucht mengsel onttrekken. De compressieverhouding is de bepalende factor voor het rendement.

Motoren met een hoge compressieverhouding zijn echter gevoeliger voor ‘pingelen’ (vroegtijdige ontsteking, zelfontbranding van de brandstof).

Hoe groter de compressieverhouding, hoe groter het rendement van de verbranding. Er zijn echter grenzen aan de compressieverhouding. Hoe groter deze immers is, hoe hoger ook de compressie-eindtemperatuur zal liggen en hoe meer weerstand de brandstof moet kunnen bieden aan zelfontbranding (detonatie of pingelen).

Question 19

3 manieren ‘pingelen’ tegengaan

Answer 19

Detonatie kan worden vermeden door

• de compressieverhouding
• de vorm van de verbrandingskamer
• het octaangehalte van de benzine

Question 20

octaangehalte

Answer 20

Eurosuper (95) heeft een lager octaangehalte dan superplus (98 of 99) of loodhoudende super.

Het lood in loodhoudende super verhoogt niet alleen het octaangetal, maar dient ook voor de smering van klepzetels.

Vanwege het pingelgevaar is de compressieverhouding van benzinemotoren meestal niet hoger dan 10:1, alhoewel er opgevoerde motoren zijn gebouwd met een hogere compressieverhouding, die alleen goed lopen op benzine met een hoog octaangetal.

Question 21

verklaar ‘ademhaling’

Answer 21

Het rendement van een verbrandingsmotor is afhankelijk van de vulling van de cilinder.

Hoe meer brandbaar mengsel er in de verbrandingsruimte kan worden gebracht, des te groter is het vermogen dat de motor levert.

De toevoer van vers mengsel en de afvoer van de verbrande gassen wordt vaak aangeduid als ‘ademhaling’.

Question 22

wanneer benzinepomp nodig?

Answer 22

De benzinetank is normaal tussen stuur en zadel gemonteerd. Dat maakt een benzinepomp overbodig.

De benzinepomp is wel noodzakelijk wanneer de brandstof wordt opgeslagen onder het zadel.

Motoren met benzine-injectie hebben geen benzinekraan, en de electrische benzinepomp wordt meestal gestuurd door de ECU (motormanagement).

Question 23

wanneer benzinekraan nodig?

Answer 23

Bij motorfietsen met een valtank is een benzinekraan verplicht.

Is er een defect aan de carburator of aan de leidingen, dan zou de benzine op de weg kunnen stromen. Om die reden is het aangeraden om bij het parkeren de benzinekraan te sluiten.

Motoren met benzine-injectie hebben geen benzinekraan, en de electrische benzinepomp wordt meestal gestuurd door de ECU (motormanagement).

Question 24

onderdrukkraan

Answer 24

Vaak wordt er een onderdrukkraan gemonteerd.

Een dergelijke kraan heeft drie standen: ‘on’, ‘res’ en ‘pri’.

In de positie on en res wordt door de onderdruk van de carburator de kraan automatisch geopend en bij stilstand van de motor weer gesloten.

De positie pri wordt enkel gebruikt om een droge carburator te vullen.

Question 25

functies luchtfilter

Answer 25

Er is 12.000 liter lucht nodig voor verbranding van 1l benzine.

Het doel van de luchtfilter is dan ook om de luchtverontreiniging tegen te houden, zodat stof, zand of gruis niet doordringen tot in de verbrandingskamer.

Een tweede doel is het dempen van het aanzuigruis dat ontstaat door het aanzuigen van lucht door de neerwaarts gaande zuiger.

Question 26

functie carburator

Answer 26

De carburator moet aan
de motor een lucht-benzinemengsel leveren

• van juiste samenstelling
• in de juiste hoeveelheid

Question 27

onderdelen carburator

Answer 27

Een carburator bestaat uit een

• vlotterkamer
• doseur
• stijgbuis
• sproeier
• zuigbuis
• venturi (verstuiver)
• smoorklep

Question 28

doel en werking venturi

Answer 28

doel
benzine aanzuigen

werking
verbreding na versmalling geeft onderdruk waardoor benzine uit de stijgbuis komt

Question 29

carburator

doel en werking vlotterkamer

Answer 29

doel
zorgen voor een constant benzineniveau in de stijgbuis

werking
vlotter opent en sluit de toevoer afhankelijk van het benzinepeil in de vlotterkamer

Question 30

carburator

doel en werking doseur

Answer 30

doel
de mengverhouding lucht / benzine (gewichtdelen 14,7 / 1) bepalen

werking
vernauwde doorgang tussen vlotterkamer en stijgbuis

Question 31

carburator

doel en werking gasklep

Answer 31

doel
hoeveelheid mengsel doseren

werking
vlinderklep na (onder) de venturi

Question 32

aandachtspunt tekenen carburator

Answer 32

benzinepeil in vlotterkamer gelijk aan dat in de stijgbuis / sproeier

Question 33

carburator

Hoe gebeurt benzinetoevoer naar vlotterkamer?

Answer 33

De toevoer van benzine van de benzinetank naar de vlotterkamer gebeurt door ofwel:

• zwaartekracht (valtank)
• benzinepomp

Question 34

carburator

Waarom benzine in kleine druppeltjes uit sproeier?

Answer 34

Door het verstuiven van de benzine in heel kleine druppeltjes, kan de benzine al voldoende warmte opnemen om al grotendeels te verdampen.

Dat is belangrijk want alleen verdampte benzine verbrandt. In vloeibare vorm verbrandt benzine niet.

Question 35

werkingsprincipe carburator

Answer 35

Het werkingsprincipe van de carburator is vrij eenvoudig:

Wanneer de motor loopt, wordt via de carburator lucht aangezogen. Die luchtstroom veroorzaakt een zekere onderdruk in de doorlaat van de carburator.

In de carburator is er een vernauwing: de venturi. Bij het stuwen of zuigen van lucht door een buis die voorzien is van een vernauwing, zien we dat op de plaats van de vernauwing, de luchtsnelheid groter is. De luchtversnelling gaat gepaard met een drukvermindering.

Door de onderdruk wordt brandstof aangezogen uit de sproeier, een soort ventieltje met een zeer kleine doorlaatopening.

Die brandstof is afkomstig uit de vlotterkamer. Bij een snelle doorstroming van lucht (hoger toerental) wordt meer brandstof aangezogen dan bij een relatief lage doorstroomsnelheid.

Het niveau van de brandstof in de vlotterkamer is even hoog als het niveau in de sproeier. De vlotter in de vlotterkamer drijft op de benzine. Als door de onderdruk benzine in het inlaatkanaal (= de zuigbuis) wordt gezogen, daalt het niveau in de vlotterkamer. De vlotter zakt dan een stukje en de vlotternaald opent tegelijk de benzinetoevoer vanuit de tank. Zodra het brandstofpeil weer normaal is, wordt de toevoer weer even afgesloten door de vlotternaald.

De toevoer van benzine van de benzinetank naar de
vlotterkamer gebeurt ofwel door zwaartekracht (valtank) ofwel door de benzinepomp.

Question 36

carburator

twee mogelijke manieren om doorlaatopening doseur aan te passen

Answer 36

Om de hoeveelheid brandstof nauwkeurig te kunnen regelen, kan de doorlaatopening van de doseur van de sproeier traploos groter of kleiner gemaakt worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een conische naald die op twee manieren kan worden bewogen:

1) Door een cilindervormige schuif die via de gashendel wordt bediend: er is dan sprake van een schuifcarburator.
De schuifcarburateur is herkenbaar aan de afwijkende constructie boven de doorlaat. De cylindervorminge schuif wordt door het gashendel bediend dmv gaskabel.

2) Door een zuiger die reageert op het vacuüm in de doorlaat: men spreekt over een constant-vacuüm carburator (= ‘CV carburator’).
De luchtdoorlaat wordt dan geregeld d.m.v. een smoorklep die op een as in de doorlaatopening is gemonteerd. De klep kan worden verdraaid via het gashendel en regelt dan de luchtdoorlaat. Hoe verder je het gas opendraait, hoe groter de luchtsnelheid en hoe groter de onderdruk.
–> m.a.w:
* De doorlaatopening van de doseur van de sproeier wordt door een zuiger bewogen.
* De zuiger beweegt op en neer dmv vacuüm.
* Het gashendel beweegt een gasklep die de luchtdoorlaat regelt.
* Hoe meer de gasklep opent, hoe meer onderdruk en hoe meer de zuiger wordt omhooggezogen.
*De sproeiernaald komt mee omhoog met de zuiger.
Een eenvoudige video over de werking van de CV carburator :
https://www.youtube.com/watch?v=wyspAHrMbb8

Question 37

werking viercilinder

verspreiding vier slagen

Answer 37

Bij een viercilinder motor is in elke cilinder steeds een ander deel van het vierslagproces aan de gang.

Question 38

Waarom kan een 4-Takt motor niet met poorten werken en een 2-Takt motor wel?

Answer 38

De 4 verschillende slagen hebben allen en aparte functie waarbij de ene keer de toegang tot de cylinder open en dan gesloten moet zijn.. Bij een 2-Takt heeft elke slag dezelfde functie (neer = arbeid + uitlaat en spoelen), opwaarts = comprimeren en inlaat via carter)

Question 39

Waar en waarom wordt mengsmering toegepast?

Answer 39

Bij een 2-Takt motor
De carter ruimte dient als aanzuigruimte voor de mengsmering en hierin kan geen druksmering (olie in carter) worden toegepast zoals bij een 4-Takt

Question 40

Waarom is de klassieke 2-Takt motor bij auto’s verdwenen?

Answer 40

Grote 2-takt motoren zijn niet economisch en milieuvervuilend doordat er onverbrande gassen in de atmosfeer terrecht komen en verbrande olie

Question 41

Hoe meet je de inhoud van een cilinder?

Answer 41

R2 x pi (3,1416) x h

Question 42

Hoe meet je het volume in een cilinder ?
(praktisch)

Answer 42

1) Zuiger in BDP
(door ofwel te checken op de krukas timing indicator, ofwel voelen met staafje in opening van bougie tot zuiger bovenaan staat)

2) Bovenop cilinder/bougieopening een doorzichtige maatbuis te vullen met benzine en zuiger naar ODP brengen.. Verschil in vloeistof in buis meten = volume in cilinder

Question 43

soorten veren op zuiger

Answer 43

• compressieveren
• olieschraapveer

Question 44

werking brandstofinjectie

Answer 44

Benzine wordt ingespoten
* in de aanzuigkanalen (indirecte injectie)
* ofwel rechtstreeks in de verbrandingskamer (directe injectie)

Een elektrisch bediende benzinepomp brengt de benzine onder druk naar de injectors (verdeelpunten)
* één sproeier ofwel eenpuntsinjectie
* meerdere sproeiers (multipoint injectie)

Inspuiting kan permanent of intermitterende injectiesysteem zijn.
Kan mechanisch of computergestuurd worden.

Directe injectie in de verbrandingskamer wordt minder gebruikt omdat er een hoge(re) druk (meer druk dan de samengeperste lucht) in de verbrandingskamer moet worden gespoten.

Wordt meestal aan de inlaatklep ingespoten om snelle vermenging en koeling van de klep te verzorgen.

Luchtinlaat kanalen zorgen voor een wervelend effect om de vermening van lucht/vernevelde benzine zo optimaal te vermengen.

Injectie zorgt voor een gering mogelijk verbruik en schonere uitlaatgassen

Question 45

voordelen brandstofinjectie tov carburator

Answer 45

Benzine inspuitsysteem heeft dezelfde taken als een carburator, maar

• werkt nauwkeuriger bij het samenstellen van de juiste mengverhouding
• is vlugger in het aanpassen van deze verhouding aan de wisselende bedrijfsomstandigheden
• kan met meer elementen rekening houden om de juiste verhouding te bepalen

=> resultaat:

• zuiniger (minder verbruik)
• schonere samenstelling van de uitlaatgassen
• hoger motorvermogen
• beter rendement

Question 46

functie ECU

Answer 46

Electronic Control Unit

• regelt juiste hoeveelheid brandstof te injecteren via de verstuivers (injectors) om een zo optimal verbranding en motorrendement te bekomen
  Gebruikt parameters zoals motortemp, toerental, hoeveelheid lucht, gevraagd vermogen, luchtdichtheid, etc…
• Via lambdasonde meet de ECU de verbrandingsgassen in de uitlaat en stuurt de hoeveelheid lucht/benzine aan.
• Injectoren zijn electromagneetkleppen die door ECU geactiveerd worden en alzo de hoeveelheid benzine inspuiten (welk moment en tijdsduur)
• regelt het ontstekingstijdstip
• regelt het juiste programma voor de juiste brandstoftoevoer (koude start, warm draaien afhankelijk van de temp van de motor, stand gaskleppen, toerental, luchtdichtheid.

Lambda =1 => mengsel OK
Lambda <1 => te rijk mengsel => minder brandstof toevoegen
Lambda >1 => te arm mengsel => meer brandstof toevoegen

Question 47

accu

Waarom stroomvoorziening nodig?

Answer 47

• S : starten
• A : accessoires
• V : verlichting
• O : ontsteking
• I : injectie

Question 48

verklaring CAN-bus

Answer 48

De CAN-bus (Controller Area Network) is een serieel bussysteem, waarbij alle aangesloten stations gelijkberechtigd zijn, d.w.z. elke regeleenheid kan zowel zenden als ook ontvangen.

Eenvoudig uitgedrukt kunnen de aangesloten
regeleenheden via de kabels met elkaar “communiceren” en onder elkaar informatie uitwisselen.

Bus-technologie (alle stuurappatuur, sensoren en verbruikers via een zelfde netwerk met mekaar verbonden) & SWS (Single wiring system)

voordelen (staan ook op Journey-route):
* reduceert hoeveelheid kabel
* gewichtsbesparing
* vereenvoudigt diagnoses eenvoudiger, digitaal uitleesbaar en uitgebreid
* smeltzekeringen overbodig want component wordt uitgeschakeld bij fout

Question 49

accu

eenvoudige opsomming soorten

Answer 49

• conventional (Classic)
• maintenance free (AGM = Absorbed Glass Mat))
• sealed lead acid (SLA)
• GEL
• Lithium ION
• …

(Onderhoud en onderhoudsvrije accu’s)

Question 50

accu

relatie startvermogen vs temperatuur

Answer 50

Startvermogen daalt naarmate de omgevingstemperatuur daalt.

• 21graden = 100%
• 0 graden =60%)

Question 51

accu

bouw en werking

Answer 51

Een cel bevat positieve en negatieve platen die gescheiden zijn door een niet-geleidend materiaal. Al deze platen zijn ondergedompeld in een vloeistof, ELECTROLYT genaamd => verdund zwavelzuur
Positieve en negatieve platen eindigen beiden in een pool.. De spanning tss deze polen is 2V … dus 6 cellen in serie = 12v

Een Accu moet opgeladen worden -> door alternator
Het laden van een accu door de alternator is een chemisch process in de cellen van de accu
Bij het ontladen van een accu gebeurt het tegenovergestelde en wordt het chemisch process omgezet in energie (stroom)

Question 52

accu

notatie capaciteit

Answer 52

De capaciteit van een Accu wordt uitgedrukt in Ah (Ampere per uur)

bv. bij 60Ah kan een accu 6A leveren gedurende 10 uur.

Question 53

accu
spanning, weerstand, stroomsterkte

formule, relatie, componenten, eenheden en notaties

Answer 53

volt / ohm = ampère

(potentiële spanning van de bron wordt verkleind door weerstand en resulteert in uiteindelijke stroomsterkte)

De eenheid van … is … en wordt genoteerd als…

• spanning –> volt (U)
• weerstand –> ohm (R)
• stroomsterkte –> ampère (I)

=>

• Volt is de waarde voor de elektrische spanning genoemd naar de Italiaanse natuurkundige Alessandro Volta. Het is dus eigenlijk de spanningsbron en wordt gevormd in de: batterij, accu, dynamo, generator.
• Ohm is een aanduiding voor de elektrische weerstand.
• Ampère wordt gebruikt om de grootte van een elektrische stroom aan te geven. Uitgedrukt in A.

“Wanneer een elektrische spanning van 1 volt aangelegd wordt over een geleidend voorwerp (een draad) dat een weerstand heeft van 1 ohm, is het resultaat een stroom van 1 ampère.”

Question 54

accu

vloeirichting van de stroom

Answer 54

Op schema’s steeds van +pool naar -pool.

Natuurkundig gezien had het echter beter andersom beslist kunnen worden aangezien elektronen een negatieve lading hebben. De stroom vloeit van de pool met de meeste elektronen naar de pool met de minste elektronen. Wat wij de +pool noemen, had dus beter de -pool geheten.

Question 55

accu
twee types schakelingen
+ gevolg voor spanning en stroomsterkte in de stroomkring
+ vb. met schakeling batterijen (vraag)

Answer 55

serieschakeling
* spanning is verdeeld
* stroomsterkte blijft gelijk

parallelschakeling
* spanning blijft gelijk
* stroomsterkte is verdeeld
=>
Dus als je 2x 12V batterijen in serie met mekaar in verbinding stelt, dan is de totale U = ? volt
En als je 2x 12V batterijen parallel met mekaar verbindt dan is de totale spanning U= ? volt

Question 56

ontsteking

doel van de ontsteking
(incl. tekening)

Answer 56

• opwekken van een zeer hoge spanning om een sterke vonk te kunnen leveren aan de bougie
• het verdelen van de spanningsimpulsen over de cilinders
• de spanningsimpulsen leveren op het moment dat de daaruit voorkomende vonk het meeste effect sorteert

Question 57

ademhaling

tekening

Answer 57

Question 58

ontsteking

werking klassieke ontsteking
(incl. tekening)

Answer 58

1. 12v stroom vloeit van de + pool van de batterij over de ontstekingsschakelaar naar de bobine
2. De stroom vloeit over een primaire kring (primaire wikkeling gewonden om een ijzeren kern, vormt een electromagneet) naar de contactpunten.
3. Contactpunten zijn gesloten -> de stroom kan terug via de massa van de motor naar de – pool van de batterij vloeien
4. Gaan de contactpunten open houdt de stroom op en verdwijnt het magnetisch veld rond de primaire kring
5. -> wijziging in magnetisch veld veroorzaakt een inductiestroom !
6. In bobine is er een secudaire wikkeling – heeft 100x meer wikkelingen
   dan de primaire en heeft als effect een inductiespanning van duizenden
   volts
7. Deze hoogspanningstroom wordt via de stroom verdeler naar de
   bougie in de juiste cylinder gebracht en een vonk springt over de elektroden van de bougie.
8. Een primaire wikkeling wekt een inductiestroom op van +/- 200Volt…
   De secundaire wikkelingen kunnen een inductiestroom van 20000 volt genereren

Question 59

ontsteking
doel van de condensator
(incl. tekening)

Answer 59

1. Fungeert als buffer.
2. Zorgt voor het snel wegvallen van het magnetisch veld in de primaire wikkeling
3. Voorkomt vonkvorming aan de contactpunten indien aanwezig

Question 60

ontsteking
doel van de onderbreker

Answer 60

zorgt voor het onderbreken van de accustroom en genereert hierdoor een inductiespanning in de primaire kring

Question 61

ontsteking
werking van de onderbreker
(incl. tekening)

Answer 61

1. Wordt geopend door een of meerdere nokken op de krukas, afhankelijk van het aantal cylinders
2. De nokverhoging duwt tegen het sleepblokje om de contactpunten te openen (contacthamer)
3. De onderbreker is aangebracht op een plaat aan het carter rondom het uiteinde van de krukas.
4. Bij een elektronische onsteking worden de contactpunten vervangen door een impulsgenerator, die aangestuurd worden door een rotor met magneet op de krukas..
5. Deze magneet passeert een impulsschakelaar die fungeert als contactpunt en alzo de primaire kring onderbreekt.

___________________________

https://nl.wikipedia.org/wiki/Stroomverdeler

De verdeler leidt de hoge vonkspanning naar de bougies in de juiste volgorde. De verdeler bestaat uit een metalen behuizing met twee voor de verdeling relevante onderdelen: de rotor en de verdelerkap.

De rotor is een ronddraaiende kunststof arm die doorgaans via de nokkenas wordt aangedreven en daarmee synchroon draait. Midden boven op de rotor bevindt zich een messing plaatje dat elektrisch is verbonden met een contact aan het uiteinde van de arm. In sommige typen verdelers is in dit messing plaatje nog een weerstand opgenomen om radiostoring te voorkomen.

De eveneens van een isolerende kunststof vervaardigde verdelerkap heeft aan de buitenzijde één centrale aansluiting die de hoogspanning van de bobine ontvangt en (uitgaande van een viercilinder motor, zoals de kap die hiernaast is afgebeeld) vier aansluitingen voor de bougiekabels.

Aan de binnenzijde van de verdelerkap is de centrale aansluiting verbonden met een verende koolstift. Deze stift wordt door de veer tegen het centrale plaatje van de rotor gedrukt en geleidt zo de hoogspanning van de bobine naar de draaiende rotor. Aan de omtrek van de binnenzijde van de verdelerkap bevindt zich voor iedere bougie een messing contact dat door de rotor steeds wordt gepasseerd. Op dat moment van passeren (niet raken!) wordt de vonkspanning doorgegeven aan de kabel van de juiste bougie.

Omdat de rotor (uitgaande van een viertaktmotor) door de nokkenas wordt aangedreven, is het toerental daarvan de helft van dat van de krukas, zodat alleen een vonk wordt opgewekt op het moment dat een zuiger zich aan het einde van de compressieslag bevindt en niet tijdens de uitlaatslag.

Question 62

ontsteking
principe, doel en timing voorontsteking

Answer 62

• Een mengsel dat door een vonk ontstoken wordt heeft enige tijd nodig om maximaal te expanderen…
• Daarom moet het mengsel iets vroeger dan BDP ontstoken worden… dit noemt men de voorontstekeing.
• Het ontstekingstijdstip wordt vervroegd naarmate de motor sneller draait.

Question 63

ontsteking
mechanische werking voorontsteking
(incl. tekening)

Answer 63

De plaat met de contactpunten wordt verdraaid zodat het ontstekingstijdstip vroeger komt.

Dit kan via

• vacuumvervroeging
  mechanisch
• centrifugaalvervroeging
  via gewichtjes die uitzetten naarmate de rotatie sneller wordt

Question 64

ontsteking
Engelse en Nederlandse term CDI

Answer 64

• Capacitor Discharge Ignition (CDI)
• condensator-ontlaadonststeking

Question 65

ontsteking
theoretisch principe CDI-ontsteking

Answer 65

De primaire wikkeling van de bobine wordt gevoed door middel van een 300 a 400 Volt spanning afkomstig van een condensator.

Question 66

ontsteking
Engelse benaming voor ‘condensator’

Answer 66

capacitor

Question 67

ontsteking
praktische werking CDI-ontsteking
(incl. tekening + link YouTube)

Answer 67

1. De condensator (capacitor) kan op drie manieren worden opgeladen:
   * dmv een spoel (Excitor Coil), dmv magneten in het vliegwiel
   * door een alternator (AC CDI)
   * via de batterij en transformator in de CDI module (DC CDI)
   -
2. Via een pulse generator (of trigger coil) wordt een schakelaar geactiveerd
   –> Silicon Controller Rectifier (SCR) of Thyristor
   waardoor de opgeslagen stroom in de condensator ontlaadt naar de primaire wikkeling van de bobine.
   -
3. ## Daar wordt in de secundaire wikkeling een sterkte stroom opgewekt richting bougie die het mengsel tot ontbranding brengt.https://youtu.be/0yK3Opq_i0M?si=EUEROF0MGrOZToJK

Question 68

ontsteking
kenmerken volledig elektronische ontsteking

Answer 68

• 2-vonken bobines ipv verdeler/rotor
• verschillende sensoren om het ontstekingstijdstip te bepalen

Question 69

ontsteking
volledig elektronische ontsteking
vergelijking meervonken bobines vs stroomverdelers

Answer 69

Bij meervonken bobines
* typisch gebruik bij even aantal meervoudige cylinder motoren (bv. 2, 4 cylinders)
* krijgen beide bougies van cilinder 1 en 4 tegelijk een vonk en de bougies van cilinders 2 en 3 daarna tegelijk een vonk
* Cilinder 1 voert dan bv. de arbeidsslag uit terwijl cilinder 4 de uitlaatslag uitvoert.
* Volgende cyclus krijgen opnieuw bougies van cilinders 1 en 4 een vonk, maar nu is het cilinder 4 die aan de arbeidsslag en cilinder 1 aan de uitlaatslag zijn begonnen.
* Het tijdstip dat de ontsteking dient plaats te hebben wordt adhv
- een impulsgever
- of krukaspositiesensor
- en enventueel nokkenaspositiesensor
doorgegeven aan de ECU, dat voor de aansturing van de bobine zorgt alsook voor het voorontstekingstijdstip

Question 70

ontsteking
volledig elektronische ontsteking
onstekingsvolgorde (incl. tekening)

Answer 70

In de eerste omwenteling zal bougie/cylinder 1 arbeidsslag uitvoeren en volgt er een ontbranding in de cylinder, terwijl er ook een vonk naar cylinder 4 gaat, maar die heeft pas de arbeidsslag in de 2e omwenteling van de krukas enz..

Question 71

bougie
synoniem

Answer 71

ontstekingskaars

Question 72

bougie
doel

Answer 72

vonk overbrengen tussen de electroden in de verbrandingskamer om het mengsel tot ontbranding te brengen

Question 73

bougie
soorten (+ tekening)

Answer 73

• warme bougie
  bougie werkt op lagere temperaturen en de isolator van de bougie draagt nauwelijks warmte af (naar het metaal van de cilinderkop)
  -
• koude bougie
  bougie werkt op hogere temperaturen en de warmte wordt sneller afgevoerd (naar het metaal van de cilinderkop)

Question 74

bougie
onderdelen (+ tekening)

Answer 74

1. centrale elektrode
2. massaelectrode
3. elektroden afstand
4. isolatorneus
5. schroefdraad
6. isolator
7. ringen (voorkomen kruipen van vonken)
8. metalen omhulsel
9. koperen kern

Question 75

bougie met geïntegreerde bobine
voorkomen + synoniem + opbouw

Answer 75

• Tegenwoordig heeft elke bougie zijn bobijn geïntegreerd in de bougiedop, dit wordt weleens Coil on Plug (COP) genoemd.
• De bobine zit vervat in de bougiekop en de werking geldt als een oudere bobine; deze bobine heeft ook een primaire en secundaire spoel.

Question 76

bougie met geïntegreerde bobine
herkennen defect

Answer 76

• Een falende bobine kan vaak worden herkend aan het feit dat de motor onregelmatig draait.
• bv. motormanagement lampje gaat branden (al kan het branden van dit lampje ook nog andere talloze oorzaken hebben).

Question 77

bougie met geïntegreerde bobine
voor- en nadelen

Answer 77

• Voordeel van dit systeem is dat de stroom van de ECU via laagspanning naar de bougie kan overgebracht worden (=> veiliger om aan te werken?).
  De hoogspanning wordt in de bougiekop/bobine tot stand gebracht, waardoor er een betere vonk dmv de kortere afstand naar de bougie elektroden kan opgewekt worden.
• Nadeel van dit systeem is dat de bougiekop/bobine in de cilinderkop schacht vertoeft, wat enorme hitte kan veroorzaken en waardoor het systeem wellicht gevoeliger is aan falen.

Question 78

volledig elektronische ontstekingen
algemeen nadeel (extra vereiste)

Answer 78

Het is duidelijk dat met de komst van electronische ontstekingen de accu in optimale conditie moet vertoeven om de electronica aan de praat te krijgen.
Met een lege accu komt er geen vonk tot stand en start de motor niet, in tegenstelling tot de traditionele ontstekingen waar de stroom wordt opgewekt door middel van mechanische delen.

Question 79

smering bij viertaktmotoren
doel en werkingsprincipe (+ tekening)

Answer 79

De smering moet voorkomen dat bewegende delen over elkaar glijden, warm worden en daardoor slijten.

Tussen de raakvlakken komt een dunne film olie die tegelijk ook een goede afdichting vormt (tussen zuiger, zuigerveren en cilinderwand).

De olie die terug naar het oliecarter stroomt, neemt een gedeelte van de warmte van de gesmeerde onderdelen mee. Daardoor zal ze afkoelen door de rijwind.

Sommige motoren zijn voorzien van een oliekoeler in de vorm van een radiator.

Question 80

smering bij viertaktmotoren
twee Engelse termen voor ‘carter’

Answer 80

• sump
• oil pan

Question 81

smering bij viertaktmotoren
opsomming twee soorten
(incl. Engelse termen en synoniemen)

Answer 81

• wet-sumpsmering = druksmering (waarbij ook spatsmering gebeurt)
• dry-sumpsmering

Question 82

smering bij viertaktmotoren
werking wet-sumpsmering (+ tekening)

Answer 82

• Het carter is tot een bepaalde hoogte met olie gevuld.
• Een oliepomp
• in het carter geplaatst
• en door de krukas aangedreven,
  perst de olie door de leiding naar de lagers van de krukas en de drijfstangen.
• De olie wordt door de lagers weggeslingerd en vormt in het carter een nevel die de zuigers smeert (spatsmering).
• Bij de neerwaartse beweging van de zuiger schraapt een ring (olieschraapveer) het grootste deel van de olie van de cilinderwand af. Slechts een zeer klein deel verbrandt in de cilinder en wordt dus verbruikt.
• Een andere olieleiding zorgt voor de smering en koeling van de nokkenas. Het heetste deel van de motor, de cilinderkop, wordt afgekoeld door er veel olie naar toe te pompen.
• De oliecirculatie in de motor. Een oliepomp zuigt via een zeef olie uit het carter en perst het via een filter naar de oliegalerij. Van hieraf lopen kanalen naar de hoofd- en nokkenaslagers en de tuimelaars

Question 83

smering bij viertaktmotoren
werking dry-sumpsmering (+ tekening)

Answer 83

De smeerolie wordt niet in het carter meegevoerd maar wel in
* een aparte tank
* de framebuizen
* een aparte ruimte voor de olie in het motorblok (Yamaha) –> oplossing om de motor lager in het frame in te bouwen en toch nog voldoende grondspeling te voorzien
-
Een eerste oliepomp zuigt de olie van het carter naar de olietank.
Een tweede oliepomp perst de olie in de smeerkringloop.

Question 84

smering
soorten olie

Answer 84

monograde (= ‘singlegrade’) olie
1 viscositeitsgetal bvb SAE60
-
mulitgrade olie
* geschikt voor alle seizoenen, blijft dik in de zomer en dun in de winter
* SAE aanduiding met twee getallen, gescheiden door de letter W
* bv. SAE 10W40 vervangt de single grade oliën SAE 10 (winter) en SAE 40 (zomer)
* wordt tegenwoordig algemeen toegepast, althans in het motorblok

Question 85

smeerolie
afkorting en betekenis ‘SAE’

Answer 85

• Society of Automotive Engineering
• aanduiding voor de viscositeit (stroperigheid)

Question 86

smeerolie
afkorting en betekenis ‘API’

Answer 86

• American Petrolium Institute
• aanduiding voor de kwaliteit volgens de normen van de Amerikaanse constructeurs

Question 87

smeerolie
afkorting en betekenis ‘ACEA’

Answer 87

• voorheen ‘CCMC’
• Association des Constructeurs Européens d’Automobiles
• aanduiding voor de kwaliteit volgens de normen van de Europese constructeurs

Question 88

smeerolie
afkorting en betekenis ‘JASO’

Answer 88

• Japanese Automotive Standards Organisation
• aanduiding voor de kwaliteit volgens de normen van de Japanse constructeurs

Question 89

smeerolie
alle functies

Answer 89

geheugensteun ‘KoeGRAS’:

• Koeling
• Geluidsdemping
• Reiniging/ corrosiebescherming
• Afdichting (tussen zuiger en cilinderwand)
• Smering

Question 90

Wat betekent viscositeit?

Answer 90

• maat van vloeibaarheid
• drukt de dikte, stroperigheid, van de olie uit

Question 91

Noem 2 taken van de oliepomp.

Answer 91

• zorgt voor druk in het smeersysteem
• pompt olie naar alle te smeren delen

Question 92

Welke olie heeft het breedste bereik ?

• SAE 5W40
• SAE 60
• SAE 10W40
• SAE 20W50

Answer 92

SAE 5W40

Question 93

Welke soorten olie gebruikt men in een 4-Takt?

Answer 93

Vooral multigrade olie, dewelke is afhankelijk van verschillende factoren
* Welke is de vereiste homologatie voor een bepaald type voertuig? dat is terug te vinden in het onderhoudsboekje.
* Voor de keuze van motorolie wordt vaak gekeken naar de homologatie die een bepaalde motorolie draagt. Een homologatie is de officiële goedkeuring van een motorconstructeur dat een bepaalde olie aan zijn vereisten voldoet.
* Schrijft de constructeur monograde, multigrade olie voor, half- of volsynthetische olie
* Welke temperaturen moet de olie aankunnen?
(bv. Finland <> Afrika )
* Wordt de motor sterk belast?
- ja (bv. circuit): full-synthetische olie
- nee (bv. tour, custom): half-synthetische olie (goedkoper)
-
monograde
* voor machines of onderdelen van voertuigen waarbij temperatuurverschillen minder groot zijn of minder problemen opleveren, bv:
* versnellingsbakken: vaak SAE 90
* voorvork (vering): speciale voorvorkolie SAE 15 of 20

Question 94

twee soorten bouw oliepompen (+ tekening)

Answer 94

• tandwielpomp
• sikkelpomp

Question 95

waarom koelsysteem nodig?

Answer 95

1. ontstaan van hoge temperaturen in motor
   * verbrandingsproces tot 2.000 °C
   * uitlaatgassen bij verlaten verbrandingsruimte ca. 500° C
   -
2. reeds aanwezige koeling volstaat niet
   * brandstofmengsel
   * smeerolie
   -
3. dus extra koeling nodig voor
   * cilinderkop en -wanden
   * voorkomen slijtage
   * spontane ontbranding brandstofmengsel te voorkomen (kan gebeuren vanaf 800° C)

Question 96

gedetailleerde tekening koelsysteem

Answer 96

Question 97

koelsysteem
3 soorten koeling

Answer 97

• lucht-
• water- (of ‘vloeistof-‘)
• olie-

koeling

Question 98

luchtkoeling
voorkomen

Answer 98

vooral bij oudere en/of kleinere motoren

Question 99

luchtkoeling
werkingsprincipe (+ foto)

Answer 99

cilinder en cilinderkop zijn voorzien van koelvinnen die warmte afdrijven en door rijwind verder gekoeld worden.

Question 100

luchtkoeling
voordelen

Answer 100

• goedkoop
• eenvoudig
• lichtgewicht

Question 101

luchtkoeling
nadeel

Answer 101

minder efficiënte afkoeling
* oververhitting bij extreme externe temperaturen en traag rijden
* extra groot probleem indien motor niet direct in rijwind (bv. scooters)
=> dan vaak extra ventilatie

Question 102

waterkoeling
belangrijkste componenten (+ tekening)

Answer 102

• waterpomp
• watermantel met kanalen
• thermostaat
• radiator
• ventilator met thermoschakelaar
• radiatorvuldop
• expansievat (= ‘overloopreservoir’)

Question 103

waterkoeling
bouw watermantel

Answer 103

In de cilinderwanden zijn kanalen uitgeboord waardoor het koelvloeistof dmv de waterpomp doorgestuwd wordt.

Question 104

waterkoeling
functie radiator

Answer 104

De koelvloeistof draagt de warmte van het motorblok over naar de radiator waar het door een kanalenstelsel door de rijwind gekoeld wordt.

Question 105

waterkoeling
functie waterpomp

Answer 105

Een waterpomp is nodig om het koelvloeistof sneller door het circuit te laten stromen (normaal stijgt warm water uit zichzelf en vloeit het via de bovenste slang naar de radiator, maar dit stroomt niet snel genoeg).

Question 106

waterkoeling
werking en functie ventilator

Answer 106

Een ventilator achter de radiator zorgt voor extra aanzuigkracht van de rijwind alsook doorstroming van wind als er niet gereden wordt. (thermocontact > 100 graden ).

Question 107

waterkoeling
bouw, werking en functie thermostaat

Answer 107

• Een thermostaat is een soort kraantje dat in gesloten positie zorgt dat de koelvloeistof niet meteen door de motor vloeit, maar dat de motor eerst op bedrijfstemperatuur komt (90 graden).
• Eenmaal op bedrijfstemperatuur gaat de thermostat open en laat koelvloeistof door….
• Een te lage motor temperatuur zorgt namelijk voor energieverlies en werkt condensatie in de hand als de motor niet op temperatuur komt.

Question 108

waterkoeling
werking en functie radiatorvuldop

Answer 108

De radiatorvuldop heeft een kleppensysteem/veer dat zorgt voor een overdruk in het koelsysteem zodat het water niet op 100 maar pas op 110 graden gaat koken.

Question 109

waterkoeling
functie expansievat

Answer 109

Het expansievat dient om het “overkokende” water op te vangen die door de radiatorvuldop wordt doorgelaten bij een temp van > 115 graden.

Question 110

oliekoeling
werking (+ tekening en foto)

Answer 110

smeerolie wordt onder druk gestuwd naar
* cilinderkop => koelen van nokkenassen en kleppen
* radiator (‘oliekoeler’) => afkoeling door rijwind
.
cilinders blijven doorgaans luchtgekoeld

Question 111

oliekoeling
nadeel

Answer 111

motor kan nog steeds oververhit geraken bij extreme temperature en geen rijwind

Question 112

oliekoeling
voordelen

Answer 112

gekoelde olie
* verlengt de levensduur van de motor en andere onderdelen, vooral bij motoren dewelke veel hitte / prestaties genereren (bv. circuit)
* houdt de natte platenkoppeling koel => minder slijtage

Question 113

transmissie
doel

Answer 113

kracht van motor overbrengen naar achterwiel

Question 114

transmissie
eenvoudige opsomming onderdelen (+ tekening)

Answer 114

1. primaire aandrijving/transmissie
2. koppeling
3. vernellingsbak
4. secundarie aandrijving/transmissie

Question 115

transmissie
functie en werking primaire aandrijving

Answer 115

• verbinding van krukas naar koppeling
• dmv ketting, tandwiel of getande riem

Question 116

transmissie
functie koppeling

Answer 116

• koppelen en ontkoppelen van de krukas met de ingaande as van de versnellingsbak
• zorgt voor soepel vertrek vanuit stilstand

Question 117

transmissie
functie en werking versnellingsbak

Answer 117

• keuze bieden tussen verschillende overbrengingsverhoudingen
• schakelvorken schakelen de verschillende versnellingen IN/UIT

Question 118

transmissie
functie en werking secundarie aandrijving

Answer 118

• verbinding tussen uitgaande as van versnellingsbak en het achterwiel
• dmv ketting, cardan of getande riem

Question 119

koppeling
onderdelen (+ tekening + link YouTube)

Answer 119

• koppelingshuis
• butenste deel = koppelingskorf, verbonden met de koppelingsplaten (= frictieplaten)
• binnenste deel = koppelingsnaaf, verbonden met tussenplaten
• drukplaat
• koppelingsveren

https://www.youtube.com/watch?v=JhTf7cBeGcs&pp=ygUpaG9lIHdlcmt0IGRlIGtvcHBlbGluZyB2YW4gZWVuIG1vdG9yZmlldHM%3D

Question 120

koppeling
werking (+ link YouTube)

Answer 120

• Motor draait aan bepaald toerental (bvb 1500 rpm) en achterwiel staat stil
  —>kracht moet geleidelijk aan van motor naar achterwiel overgezet worden
• Koppeling dient om het onderbreken van kracht van de motor (primaire transmissie) met de versnellingsbak en het achterwiel (secundaire transmissie) alsook om van versnelling te kunnen veranderen
• Bij het intrekken van het koppelingshendel worden de koppelingsplaten van mekaar getrokken en wordt de verbinding tss motor en versnellingsbak verbroken (ontkoppelen) – beide sets van platen draaien onafhankelijk van mekaar
• Bij het loslaten van het koppelingshendel worden de koppelingsplaten door middel van koppelingsveren terug tegen mekaar aangedrukt en komt de verbinding tss motor en versnellingsbak tot stand (koppelen)
• Buitendeel van het koppelhuis (koppelingskorf) wordt aangedreven door de primaire aandrijving (motor/krukas) en het binnenste deel van het koppelingshuis (koppelingsnaaf) staat vast op de primaire as van de versnellingsbak.

https://www.youtube.com/watch?v=JhTf7cBeGcs&pp=ygUpaG9lIHdlcmt0IGRlIGtvcHBlbGluZyB2YW4gZWVuIG1vdG9yZmlldHM%3D

Question 121

koppeling
Gevolg indien geen speling op koppelingshendel?

Answer 121

de koppelingsplaten worden dan niet 100% tegen mekaar gedrukt
=> ‘slippen’ gedeeltelijk
=> snellere slijtage van de koppeling

Question 122

koppeling
eenvoudige opsomming vier soorten

Answer 122

• meervoudige droge platenkoppeling
• meervoudige natte platenkoppeling
• enkelvoudige platenkoppeling
• dubbele koppeling (Dual Clutch Transmission = DCT)

Question 123

meervoudige platenkoppeling
* bouw en werking
* twee soorten

Answer 123

meervoudige platenkoppeling
* meest gebruikte koppeling
* twee sets van bvb 6 ringvormige platen
* een set haakt in op de koppelingskorf (van het
koppelingshuis) dat in verbinding staat met de krukas
(motor/ primaire aandrijving)
* andere set haakt in op de kopplingsnaaf dat verbonden staat
met de ingaande as van de versnellingsbak
* Beide sets zijn gemonteerd volgens sandwish methode
(eerst een frictieplaat, dan een tussenplaat, frictieplaat,
tussenplaat, enz)
* frictiemateriaal van frictieplaten bestaat uit ofwel

• remvoeringsmateriaal (meervoudige droge platenkoppeling)
• kurk (meervoudige natte platenkoppeling)

Question 124

enkelvoudige platenkoppeling
voorkomen, bouw en werking (+ tekening)

Answer 124

• BMW, Moto-Guzzi
• krukas en transmissie in 1 rijrichting + cardanas
• koppelingsplaat aan beide zijden bekleed met remvoeringsmateriaal
• koppelingsplaat tussen vliegwiel en drukplaat
• vliegwiel is in verbinding met motor, koppelingsplaat in
  verbinding met versnellingsbak
• bij intrekken van het koppelingshendel wordt een
  diafragmaveer op de drukgroep ingeduwd die op zijn beurt de druk op de koppelingsplaat afneemt en de verbinding met het vliegwiel verbroken waardoor motor en drukplaat afzonderlijk van mekaar draaien

Question 125

dubbele koppeling (Dual Clutch Transmission = DCT)
voorkomen, bouw en werking (+ tekening)

Answer 125

• bv. Honda VFR, Africa Twin
• een geautomatiseerd koppelings- en versnellingssysteem waarbij zowel manueel als automatisch rijden mogelijk is
• sneller schakelen zonder onderbreking van de aandrijving
• biedt comfort, sportiviteit en veiligheid
• versnellingsbak met 2 transmissies, als de 1e transmissie actief
  is wordt de 2e transmissie in de volgende versnelling ‘klaar’
  gezet.
• schakelen gebeurt door de ene koppeling (van eerste
  transmissie) te ontkoppelen en de andere koppeling (van tweede transmissie) te koppelen, terwijl het gas open kan blijven.
• een versnellingspedaal , geen koppelingshendel
  .
  automatisch schakelen of manueel adh flippers op het stuur –> hoe?
• 1e koppeling toegepast op de 1e, 3e en 5e versnelling
• 2e koppeling op de 2e, 4e en 6e versnelling

Question 126

versnellingsbak
gebruikelijke inbouwplaatsen

Answer 126

Bij de meeste 4-takt motoren is de versnellingsbak opgenomen in het carter en wordt gesmeerd door de motorolie
.
Sommigen hebben een aparte versnellingsbak met aparte smering (bv. 2-takt motor)

Question 127

versnellingsbak
doel

Answer 127

• Een versnellingsbak brengt het vermogen van de verbrandingsmotor op een efficiënte manier naar de wielen.
• Een verbrandingsmotor levert zijn maximale vermogen en koppel slechts in een beperkt toerentalgebied. Een versnellingsbak zet het optimale toerental van de motor om naar een ander doorgaans lager toerental van de secundaire transmissie (kettingtandwielen / cardanas)
• Verhoudingen worden overgebracht dmv tandwielparen met verschillende diameters.

Question 128

versnellingsbak
componenten (+ tekening)

Answer 128

• Ingaande as (staat in verbinding met de koppeling (koppelingsnaaf)
• Uitgaande as (staat in verbinding met het tandwiel (ketting) of cardanas naar het
  achterwiel
• Hak-teen schakeling (schakelhendel dat toelaat om slechts 1 versnelling per keer in te schakelen)
• Schakelvorken (schakelen een versnellingenpaar IN of UIT)
• Schakeltrommel (As met sporen in die zorgen dat de schakelvorken links of rechts bewegen om een versnelling in of uit te schakelen)

Question 129

versnellingsbak
werking (+ tekening + 2x YouTube)

Answer 129

• Op de ingaande en uitgaande as zijn steeds de tandwielen in paren verbonden met verschillende overbrengingsverhoudingen
  .
• Als beide tandwielen van 1 paar ‘ingeschakeld” zijn beiden verbonden met de in en uitgaande as en wordt de kracht van de motor over beide assen gebracht
  .
• Andere tandwielparen draaien constant mee maar slechts 1 van de 2 is “geschakeld” / verbonden met de in- of uitgaande as
  .
• Sommige tandwielen kunnen niet over de as “schuiven” en blijven vast op de as zitten.. Het tegenovergestelde tandwiel zal vrij over de andere as draaien tot dit ‘ingeschakeld” wordt door een schakelvork
  .
• Andere tandwielen zijn door middel van spiebanen verbonden met de as en kunnen vershuiven op de as om andere versnellingen in of uit te schakelen.. Het andere tandwiel van dit paar staat ook los op de andere as

• https://www.youtube.com/watch?v=g8xnIFf4id4
• https://www.youtube.com/watch?v=vq11CusULlk

Question 130

secundaire transmissie
functie O-ringen op moderne ketting

Answer 130

O-ringen vormen barrière
.
=> houdt
* vuil buiten
* smering (vet) binnen
.
=> langere
* smering
* levensduur

Question 131

secundaire transmissie
levensduur ketting

Answer 131

• met O-ringen
  tot 30000km
  .
• oudere kettingen
  tot 6000 km

Question 132

secundaire transmissie
opletten keuze onderhoudsproducten ketting

Answer 132

Opgelet voor reinigingsproducten (ketting cleaner) die de rubbertjes
aantasten.

Question 133

secundaire transmissie
Wanneer ketting best smeren?

Answer 133

Smeren van de ketting gebeurt na de rit, reden:

• ketting warm => kettingspray dringt gemakkelijker door de schakels heen
• meer tijd om kettingspray te laten inwerken

Question 134

secundaire transmissie
eenvoudige opsomming vier soorten aandrijving

Answer 134

• ketting
• riem
• cardan
• CVT (constant variable transmission)

Question 135

secundaire transmissie
aantal benodigde tandwielen cardan

Answer 135

• Bij motoren in lengterichting (bv. BMW) liggen krukas en cardan op een zelfde lijn, rechtstreeks aangedreven door de versnellingsbak, en is er maar 1 conische tandwielenset nodig aan het achterwiel.
  .
• Bij motoren waar motor en krukas dwars in het frame gemonteerd zijn is een extra set conische tandwielen nodig: 1 aan de uitgaande as van de versnellingsbak en 1 aan het achterwiel)

Question 136

secundaire transmissie
oplossing bewegingen cardanas

Answer 136

Kruiskoppeling en schuifstuk is noodzakelijk omdat bij het in- en uitveren, de positie van het achterwiel verandert en er tevens een lengteverschil van de cardanas ontstaat.

Question 137

secundaire transmissie
werkingsprincipe CVT (+ tekening)

Answer 137

CVT = constant variable transmission
.
* V-riem aandrijving
* Aandrijving bij meeste scooters
* Rolt tussen 2 in diameter veranderlijke schijven
* Voorste schijf vergroot in diameter naarmate omwentelingen van de krukas verhogen en trekt via de v-riem de achterste schijf open waardoor de diameter van de riem achteraan verkleint
* Zo heeft men alsdusdanig enorm veel versnellingsverhoudingen tussen voorste en achterste schijf zonder dat er hoeft geschakeld te worden.

https://youtu.be/9cKbzUgFdS0

Question 138

wielophanging
balhoofdhoek: synoniemen

Answer 138

Balhoofdhoek = Caster = Rake

Question 139

wielophanging
beschrijving balhoofdhoek (+ tekening)

Answer 139

• Balhoofdhoek is de hoek van de motorfietskop van het frame.
  .
• De voorvork draait in het balhoofd op (kogel)lagers. Doordat de voorvork niet loodrecht maar schuin geplaatst
  is, veroorzaakt dat naloop van het voorwiel.
  .
• De balhoofdhoek is de hoek die de balhoofdas maakt met de horizontale lijn (of loodrechte lijn, is dan alternatieve meetmethode)

Question 140

wielophanging
balhoofdhoek voor verschillende types motorfietsen

Answer 140

• choppers hebben een grote hoek
• sportmotoren hebben een kleinere hoek

Question 141

wielophanging
gevolgen grotere balhoofdhoek

Answer 141

• langere wielbasis
• grotere naloop (trail)
• verhoogt de rechtuitstabiliteit

Question 142

wielophanging
synoniem voor naloop

Answer 142

trail

Question 143

wielophanging
beschrijving naloop (+ tekening)

Answer 143

• Daar waar het verlengde van het balhoofd, de balhoofdlijn, het wegdek raakt voor het punt waar het voorwiel de grond raakt. Of dit is de afstand tussen het snijpunt van de balhoofdas met het wegdek en het punt dat ontstaat wanneer vanuit de wielas een loodlijn naar het wegdek wordt getrokken.

Question 144

wielophanging
algemene invloed naloop

Answer 144

bepalend voor de koersvastheid van het wiel, zowel bij rechtdoorrijden als bij het schuinliggen in bochten
.
=> grote invloed op de stuureigenschappen

Question 145

wielophanging
concrete invloed kleine naloop + vb. twee types motorfietsen

Answer 145

hoe kleiner de naloop, hoe
* kleiner de rechtuitstabiliteit
* groter de wendbaarheid
.
bv.
* customs: grote naloop
* off-road machines: kleine naloop

Question 146

wielophanging
tekening met aanduiding A-F

Answer 146

A: Balhoofdhoek
B: Balhoofdhoek (andere meetmethode)
C: Naloop
D: Wielbasis
E: Grondspeling
F: Veerweg

Question 147

wielophanging
verklaring (on)afgeveerde massa (+ tekening)

Answer 147

afgeveerde massa is alles wat met de motorfiets mee veert:
* chassis
* motor
* tank
* stuur
* bestuurder + passagier + bagage

onafgeveerde massa is alles wat NIET met de motorfiets mee veert
* wielen
* achterbrug
* verend gedeelte van voorvork
* remschijf en -klauw
Deze delen zullen mee stuiteren op hobbels en maken dezelfde bewegingen als de wielen.

Question 148

wielophanging
relatie onafgeveerde massa vs rijeigenschappen

Answer 148

Onafgeveerde massa moet zo licht mogelijk gehouden worden omdat de wielen met grotere massatraagheid meer moeite hebben op het wegdek oppervlak te volgen dan met een lager onafgeveerde massa…

=>
Hoe lager het onafgeveerde gewicht, hoe beter de rijeigenschappen.

Question 149

voorwielophanging
twee types telescopische voorvorken (+ foto’s)

Answer 149

• conventionele
• upside down (UPSD)

Question 150

voorwielophanging
bouw en werking telescopische voorvorken

Answer 150

• De telescopische voorvork heeft twee vorkpoten, die met twee zogenaamde kroonplaten met elkaar en met de balhoofdas zijn verbonden.
  .
• Lange schroefveren zorgen voor de vering
  .
• Demping gebeurt dmv van een zuiger-cylinder systeem waarbij olie door (regelbare) ventielen van de ene cylinder naar de andere geperst wordt
• Demping (en olie) zorgen ervoor dat de veer zo spoedig mogelijk tot rust komt en dat het contact van de band met het wegdek zo permanent mogelijk blijft.

Question 151

voorwielophanging
bouw en nut progressieve veren (+ tekening)

Answer 151

• De uiteinden van de lange schroefveren zijn korter bij mekaar wat zorgt voor een stijvere vering naarmate deze verder ingedrukt worden
• De Vering is progressief, i.e. wordt straffer naarmate de vork sterker belast wordt om te voorkomen dat de vering doorslaat.

Question 152

voorwielophanging
bouw en doel upside down voorvork (+ foto)

Answer 152

• Hierbij is het dunne gedeelte op de wielas bevestigd, terwijl de dikke buizen in de kroonplaat bevestigd zijn
• heeft een grotere stijfheid (dikkere vorkpoten bevestigd in de kroonplaten)
• onafgeveerd gewicht is lichter, dus betere rijeigenschappen dan conventionele telescopische voorvork

Question 153

voorwielophanging
eenvoudige opsomming soorten

Answer 153

• telescopische voorvork
• conventioneel
• UPSD (upside down)
  .
• schommelarmvork
  .
• enkelzijdige ophanging met fuseebesturing
  .
• telelever

Question 154

voorwielophanging
schommelarmvork - bouw en voorkomen (+ foto)

Answer 154

• Het voorwiel is aan de vork bevestigd via 2 scharnierende afgeveerde stangen.
• Vooral gebruikt bij zijspannen.

Question 155

voorwielophanging
schommelarmvork - voordelen (+ foto)

Answer 155

• grotere torsiestijfheid
• reageert snel op oneffenheden -> meer comfort
• verhindert het induiken tijdens remmen

–> ook op Journey (slaapkamer PW)

Question 156

voorwielophanging
enkelzijdige ophanging met fuseebesturing - voordelen en vb. voorkomen (+ tekening)

Answer 156

• stuurkarakter wordt niet beïnvloed door de verticale veerbewegingen en blijft neutraal
• laag zwaartepunt
• bv. Yamaha GTS1000

Question 157

voorwielophanging
telelever - bouw en werking (+ tekening)

Answer 157

• combinatie van telescopische voorvork met triangel vanop het blok
• vering en schokdemping gebeurt door 1 centrale unit

Question 158

achterwielophanging
verbinding wiel en frame : naam + beschrijving

Answer 158

‘getrokken schommelarm”
* via lagers aan het frame bevestigd en trekt het wiel achter zich aan
* 1 been of 2
* veranderlijke kettingspanning (ketting speling)
* veranderlijke cardanas afstand (kruiskoppeling + schuifstuk)

Question 159

achterwielophanging
veerelement

Answer 159

zorgt voor de vering alsook de demping, beiden regelbaar:
.
* veer (veervoorspanning) dmv stelring waardoor de veer korter of langer wordt
* demping dmv meer of minder doorstroming van de olie

Question 160

achterwielophanging
schokdemper

Answer 160

• Demping gebeurt, en kan geregeld worden, door een hoeveelheid olie van de ene naar andere kamer te laten doorstromen via een tweezijdig werkend ventiel. Zo kan apart de ingaande als uitgaande demping geregeld worden.
• Sommige veerelementen hebben een aparte oliekamer, welke ervoor zorgt dat de olie niet te heet wordt bij zware belasting.
• Een gasdrukdemper wordt voorzien van een van olie gescheiden gaskussen wat voor extra progressiviteit van het veren en dempen zorgt.

Question 161

achterwielophanging
eenvoudige opsomming soorten achterveringen

Answer 161

• monovering, hefboomsystemen
• stereovering
• vering met driehoeksconstructie

Question 162

achterwielophanging
monovering - beschrijving en voordelen tov stereovering (+ tekening)

Answer 162

• Hefboomsysteem met 1 centraal geplaatste veerelement dat een schaarbeweging maakt (pro-link) of tuimeleffect (uni-trak)
  .
• Biedt meer wieluitslag en progressievere vering dan stereovering

Question 163

achterwielophanging
stereovering - beschrijving

Answer 163

• conventionele vering met 2 veerelementen aan weerszijde van het achterwiel
  .
• bevestigd tussen de achterbrug ter hoogte van de achteras en schuin naar voren bevestigd op het frame

Question 164

achterwielophanging
vering met driehoeksconstructie - beschrijving (+ tekening)

Answer 164

achtervork is een soort van 3-hoek met een bijna horizontaal in het frame geplaatst veerelement

Question 165

achterwielophanging
eenvoudige opsomming twee soorten achterbruggen voor cardan

Answer 165

• monolever
• paralever

Question 166

achterwielophanging
beschrijving monolever-achterbrug (+ tekening)

Answer 166

Monolever is een achterbrug (achterwielophanging)
.
* met monovering
* enkelvoudig uitgevoerd
* met geïntegreerde cardanaandrijving
* scharnierend bevestigd in de versnellingsbak of frame

Question 167

achterwielophanging
beschrijving paralever-achterbrug (+ tekening)

Answer 167

Paralever is als achterbrug (achterwielophanging) een doorontwikkeling van monolever.
.
* misschien uitsluitend of toch zeker vooral bij BMW
* met monovering
* vermindert bij geintegreerde cardanaandrijvingen de storende cardanreactie (omhoog komen van de motorfiets bij versnellen en zakken bij vertragen)
.
* dmv de reactiestang (onderaan of bovenaan de cardanaandrijving)
.
* ziet er dus uit als een semi- parallellogram-constructie van de achtervork

Question 168

remsysteem
basisprincipe remmen + beschrijving toepassing bij motorfiets

Answer 168

• omzetten van bewegingsenergie in warmte dmv wrijving
  .
• We drukken een stilstaand onderdeel (remblokje) tegen een draaiend deel (remschijf), hierdoor onstaat wrijving die warmte opwekt.

Question 169

remsysteem
relatie tussen gewicht motorfiets en vrijgekomen warmte

Answer 169

Hoe zwaarder de motorfiets hoe meer warmte kwijt moet bij dezelfde snelheid en remweg.

Question 170

remsysteem
relatie tussen snelheid motorfiets en vrijgekomen warmte

Answer 170

Snelheid telt kwadratisch:
bij dubbel zo snel rijden wekt het remmen 4x meer warmte op

Question 171

remsysteem
eenvoudige opsomming regelmatig uit te voeren controles

Answer 171

• remvloeistof
• remdruk
• remleidingen
• remblokjes
• remschijven

Question 172

remsysteem
regelmatig uit te voeren controles - remvloeistof

Answer 172

niveau
* Is er voldoende remvloeistof in het reservoir?
* motor rechtop, niveau moet boven minimum

.
kleur
* moet helder, mag niet donker
* remvloeistof trekt namelijk condens aan (waterdruppels in olie) en verkleurt donkerkleurig naarmate ouderdom
* vervangen om de x-1000 km of om de 2 jaar

Question 173

remsysteem
regelmatig uit te voeren controles - remdruk

Answer 173

• voldoende remdruk op remhendel en rempedaal?

• sponzig aanvoelen => remvloeistof bevat lucht

Question 174

remsysteem
regelmatig uit te voeren controles - remleidingen

Answer 174

lekkages?

Question 175

remsysteem
regelmatig uit te voeren controles - remblokjes

Answer 175

• voldoende remvoering?
• min. 1,5 mm (groeven als slijtage-indicator)

Question 176

remsysteem
regelmatig uit te voeren controles - remschijven

Answer 176

• niet ingesleten? (verdund of groeven in)
• minimale dikte nodig om niet te vervormen door hitte

Question 177

remsysteem
verklaring DOT-code op remvloeistof

Answer 177

Remvloeistof is hygroscopisch (behalve DOT 5), neemt water op uit de lucht, hierdoor kan er roest onstaan in het hydraulisch systeem, dus moet regelmatig vervangen worden.

• DOT 3 remvloeistof absorbeert minder vocht uit de lucht, waardoor deze minder frequent ververst hoeft te worden.
  .
• DOT 4 remvloeistof bezit hogere droge en natte kookpunten, en is dus beter bestand tegen hogere temperaturen.
  .
• DOT 5 is een remvloeistof op siliconenbasis. Het heeft een brede temperatuurrange van -40°C tot over +260°C en geeft een optimale werking van het remsysteem bij lage temperaturen.DOT 5 is een remvloeistof op siliconenbasis die daardoor geen vocht opneemt en bijgevolg minder snel veroudert.

Question 178

remsysteem
eenvoudige opsomming twee soorten remuitvoeringen

Answer 178

• trommelrem
• schijfrem

Question 179

remsysteem
trommelrem - werking

Answer 179

Als het remhendel of de rempedaal wordt ingedrukt, worden beide remschoenen uit elkaar en tegen de binnenwand van de trommel gedrukt dmv

één nok
* simplex-principe
* meestal bij achterrem

of

twee nokken
* duplex-principe = 2-leading-shoe
* meestal bij voorrem
.
* De warmte wordt afgevoerd dmv koelribben aan de buitenkant van de wielas.
.
* Bij het lossen van het remhendel trekken krachtige veren de remschoenen opnieuw naar mekaar toe en wordt er geen contact met de trommel meer gemaakt.
.
* Men spreekt over zelfbekrachtigende trommelremmen omdat de remschoen door het draaiend wiel als het ware tegen de remtrommel getrokken wordt.

Question 180

remsysteem
teken het remsysteem van een hydraulische schijfrem

Answer 180

Question 181

remsysteem
eenvoudige opsomming onderdelen remsysteem hydraulische schijfrem

Answer 181

12 onderdelen:
.
* remhendel
* zuiger
* remvloeistofreservoir
* remvloeistof
* hoofdremcilinder
* remleiding
* remklauw
* zuiger(s)
* keerring
* remblokje
* remvoering
* remschijf

Question 182

remsysteem
teken het remsysteem van een hydraulische trommelrem

Answer 182

Question 183

remsysteem
eenvoudige opsomming onderdelen remsysteem hydraulische trommelrem

Answer 183

10 onderelen:
.
* rempedaal
* zuiger
* remvloeistofreservoir
* remvloeistof
* hoofdremcilinder
* remleiding
* zuigers
* remschoen
* remvoering
* remtrommel

Question 184

remsysteem
schijfrem - werking

Answer 184

• remblokjes worden in een remklauw gemonteerd aan weerszijden van de remschijf
• de remschijf is aan het wiel bevestigd en de remklauw aan de voorvork
• Via het remhendel wordt aan het remhendel een (MASTER) pomp in beweging gebracht die in de remklauw (SLAVE) 1 of meerdere zuigers doet uitzetten tegen het remblokje
• Deze remblokjes worden door zuigers tegen de remschijf gedrukt om alzo de rembeweging uit te voeren
• Door wrijving onstaat warmte, door warmte zet de schijf uit waardoor de wrijving en remkracht nog groter wordt
• Als het remhendel losgelaten wordt drukken de remblokjes niet meer tegen de remschijf en worden enerzijds door een keerring deels van de remschijf terug getrokken, anderzijds, als de remschijf afkoelt krimpt deze waardoor het contact met de remblokjes nog verder verbroken wordt.

Question 185

remsysteem
soorten uitvoeringen remschijf

Answer 185

volle schijfremmen
op lichtere motorfietsen die niet vaak of hard moeten remmen
.
geventileerde schijfremmen
* 2 dunne schijven die met tussenruimte aan mekaar bevestigd zijn
of
* geperforeerde remschijven waardoor gaatjes zijn gemaakt om beter af te koelen en beter water af te drijven bij natte weersomstandigheden

Question 186

remsysteem
twee upgrades om remkracht te verhogen

Answer 186

• stalen remleidingen kunnen door opbouwende druk tijdens het remmen niet uitzetten (=> betere remkracht én -dosering)
• remklauwen met meerdere zuigers

Question 187

remsysteem
werking integraal remsysteem

Answer 187

• voor- en achterrem zijn aan elkaar gekoppeld
  .
  vb:
  .
• Door het bedienen van het rempedaal worden één schijf op het voorwiel (of slechts 2 of 3 van de vier zuigers op de linker- of rechterschijf) en één op de achterrem geactiveerd.
• Als extra remkracht nodig is, wordt met behulp van de remhendel de tweede schijf op het voorwiel te hulp geroepen.
  .
  andere combinaties mogelijk, bv:
  .
• MotoGuzzi: (S/D)CBS (Single/Dual Combined braking system) : indrukken rempedaal bedient 1 zuiger vooraan en
  bij DCBS (Honda) bedient de voorrem ook een zuiger in de achterremklauw
• YAMAHA : Achterrem wordt vanaf bepaalde druk van voorrem mee bediend, tenzei men eerst de achterrem neemt,
  dan werken beiden onafhankelijk (eerst indrukken achterrem sluit een kanaal afkomstig van voorrem af)

Question 188

remsysteem
Engelse term integraal remsysteem

Answer 188

combined braking system (CBS)

Question 189

remsysteem
voordelen integraal remsysteem

Answer 189

• bij paniekreacties denkt men er niet altijd aan beide remmen te gebruiken, hoewel dat resulteert in meer remkracht en dus een korte remweg
• beter doseren van voor- en achterrem, vooral bij stevig remmen
• extra stabiliteit door gebruik van beide remmen tegelijkertijd

Question 190

remsysteem
doel en werking ABS

Answer 190

• sensoren op het wiel geven aan als het wiel tijdens het rijden blokkeert en verminderen de remdruk op de remschijf (tot ca. 60x / seconde)
• in de rempomp wordt dan een klepje open gezet zodat er op dat moment niet meer geremd wordt
• voorkomt blokkeren van het wiel
• draagt bij tot de actieve veiligheid van de motorfiets

Question 191

remsysteem
betekenins afkorting ABS

Answer 191

Anti-BlokkeerSysteem

Question 192

remsysteem
ABS tijdens hellingshoek

Answer 192

Gewone ABS heeft geen nut als de motor op hellingshoek hangt

• nieuwe technologie (i.e. BMW HP4, KTM) zorgt ervoor dat het systeem van hellingshoeksensoren etc.. nu ook gebruikt wordt om het gecombineerde ABS remsysteem aan te sturen, om de remkracht aan te kunnen passen aan de hellingshoek.
• Talrijke sensoren, zoals bijvoorbeeld die van de remdruk in de remhendel,
  geven de data aan een boordcomputer door, die dit in milliseconden in opdrachten omzet. Zo berekent het systeem de van hellingshoek en bandengrip afhankelijke fysieke grens van rem- en acceleratiekrachten en laat slechts deze toe.
• Hierdoor reduceert het systeem het gevaar van een wegschuivend voorwiel bij het remmen onder hellingshoek.

Question 193

remsysteem - moderne technologieën
traction control - meetinstrumenten

Answer 193

• Het traction control systeem maakt gebruik van dezelfde meetindicatoren als dat van het ABS systeem.
  .
• Door middel van een tandenkrans of van een van inkepingen voorziene schijf in het voorwiel en het achterwiel wordt de draaisnelheid van beide wielen met elkaar vergeleken (traction control).
  .
• Het ABS systeem vergelijkt deze draaigegevens met een sensor die aangeeft dat je rijdt.

Question 194

moderne technologieën
tractiecontrole: verklaring + vergelijking vroeger en nu

Answer 194

• veiligheidssysteem
• ontworpen om tractie van aangedreven wielen te verbeteren
• voorkomt het doordraaien van de wielen zodra de bestuurder gas geeft
• grotere bestuurbaarheid van het voertuig
• vergelijkbaar met ESP maar dient niet hetzelfde doel

eerste traction-controlsystemen :
* kabelbediende gasklep
* ontsteking werd bruutweg onderbroken

nu:
* elektronische bediening gasklep (Ride-By-Wire)
* ontsteking wordt niet onderbroken, enkel de gaskleppen worden iets minder geopend
=> nog steeds tractie (aandrijving) op het achterwiel
=> onderbreking werkt niet als een rem.
.
* In combinatie met een hellingshoeksensor maakt deze verfijning ook traction control mogelijk onder een hellingshoek.
.
* Nu alle signalen via een computer lopen, zijn verdere aanvullingen eenvoudig te realiseren, bv.
.
* launch control
* wheelie control
* stoppie control
* cruise control

Question 195

moderne technologieën
tractiecontrole : synoniemen + afkortingen

Answer 195

• tractiecontrole
• Tractie Controle Systeem (TCS)
• Anti Slip Regeling (ASR)

Question 196

moderne technologieën
Ride-By-Wire - principe

Answer 196

elektronische bediening gasklep

Question 197

moderne technologieën
traction control - reden eerste systemen alleen bij rechtdoor rijden

Answer 197

• Bij de eerste traction control systemen werd de ontsteking onderbroken.
• De systemen hadden een vrij grote marge omdat er een verschil in omtrek bestaat tussen het voorwiel en achterwiel.
• Dit verandert nog meer als er onder hellingshoek wordt gereden, vandaar dat de eerste TC systemen alleen goed functioneerden wanneer er rechtuit werd gereden.

Question 198

moderne technologieën
motor mappings : dankzij + synoniem

Answer 198

Dankzij de Ride-by-Wire technologie, kunnen we via motormappings zelf een rijmodus instellen.

Question 199

moderne technologieën
motor mappings : voorbeelden + gevolg

Answer 199

Mappings die u kunt kiezen zijn bijvoorbeeld
* Street
* Rain
* Offroad
* Sport
* Circuit
.
Afhankelijk van uw keuze worden de gasreactie en de vermogensafgifte automatisch aangepast.

Question 200

moderne technologieën
wheelie control : doel + werking

Answer 200

• Met de optie wheelie control kan je gemakkelijker een stukje op uw achterwiel rijden.
• Het systeem is namelijk in staat om te berekenen wanneer een wheelie begint en eindigt.
• Het systeem zorgt er bovendien voor dat u niet te ver achterover gaat, maar helpt u weer veilig op twee wielen te landen..

Question 201

moderne technologieën
slipper koppeling : doel + werking (+ tekening)

Answer 201

• De slipkoppeling moet er voor zorgen dat het achterwiel niet blokkeert bij het hevig remmen op de motor (terugschakelen).
• Dit type koppeling is ontworpen om gedeeltelijk te ontkoppelen of te ‘glijden’ (slipping) wanneer het achterwiel probeert om de motor sneller te laten lopen dan hij op eigen kracht zou doen.

Question 202

moderne technologieën
Adaptive Cruise Control : doel

Answer 202

Sommige merken zijn reeds bezig te experimenteren met Adaptive Cruise Control, dwz dat de afstand tot de voorganger constant wordt gehouden, de motorfiets zal dus vertragen en terug versnellen indien nodig.

Question 203

moderne technologieën
Blindspot Detection : nut

Answer 203

• ook hier zijn reeds merken begonnen dit te integreren in hun prototypes
• blindspot of dodehoek zou een echte meerwaarde zijn vanwege de toch relatief grote dodehoek die we in onze spiegels hebben

Question 204

moderne technologieën
Launch control : werking

Answer 204

• an electronic aid to assist riders from a standing start
• The rider can open the throttle fully and simply releases the clutch, while engine management keeps the RPM in the ideal range for maximum acceleration.

Question 205

banden
Wat is het verschil tss auto en motorband ? Waarom ?

Answer 205

• Kromming van het loopvlak – overhellen in bochten en toch nog contact met wegdek houden
  In tegenstelling tot bij een autoband komt bij een motor niet voortdurend hetzelfde gedeelte van het loopvlak van de band met de weg in aanraking. Op rechte einden komt alleen het middelste deel van het profiel in contact met het wegdek, in bochten zijn het de zijkanten (het loopvlak is dus gekromd).
• Het raakvlak is daarbij kleiner dan bij autobanden.
• Op de band worden verschillende krachten uitgeoefend: in de lengterichting de versnellings- en remkracht, in de dwarsrichting de zijdelings duwende kracht (in bochten).

Question 206

banden
Wat is het verschil tss voor-en achter motorband? Waarom ?

Answer 206

Voor-en achterband hebben verschillend profiel
* voorband veeleer lijnmotief om de koersvastheid te garanderen
* achterband meer blokmotief om de tractiekrachten over te brengen

Question 207

banden
benodigde bandenspanning - factoren die mee bepalen

Answer 207

http://www.luiemotorfiets.nl/techniek/bandenspanning/

Niet iedereen gebruikt z’n motor op dezelfde manier
De getallen uit het instructieboekje, en die 2 voor en 2,5 achter, zijn richtlijnen. Iedereen gebruikt z’n motor op een andere manier, en verschillende omstandigheden vragen om verschillen in bandenspanning.

Gewicht
hoe hoger het gewicht,
hoe hoger de bandenspanning

Snelheid
hoe hoger de snelheid,
hoe hoger de bandenspanning.

Ondergrond
Voor de ondergrond waar je op rijdt klinkt het net zo logisch:
hoe harder de ondergrond, hoe hoger de bandenspanning (en dus hoe harder de band moet zijn).

Temperatuur
hoe hoger de temperatuur,
hoe hoger de bandenspanning

Question 208

banden
winterbanden: principe + aanbod

Answer 208

Het principe is gebaseerd op het de technologie die we kennen van de winterbanden voor auto’s, namelijk
* het profiel van de band wordt gelamelleerd (zie foto)
* de rubbersamenstelling is geschikter voor lagere temperaturen (< 8 graden)
.
Op dit ogenblik is er al wat aanbod in het winterbanden segment.
Het aanbod is weliswaar nog beperkt, doch dit zal zich verder ontwikkelen.

Question 209

banden
diagonaalband (+ tekening)

Answer 209

• Eén of meer koordlagen in het karkas worden kruiselings, met een hoek van 25 tot 35°, over elkaar gelegd.
  .
• Bij sommige diagonaalbanden wordt nog een aparte gordel over het karkas aangebracht, die ongeveer net zo breed is als het loopvlak.
  Deze gordel bestaat uit kunststof- of staaldraden, die net als bij het karkas elkaar onder een hoek kruisen.
  Men spreekt dan van (diagonaal)gordelbanden.

Question 210

banden
radiaalband

Answer 210

• De koordlagen van het karkas liggen niet meer onder een hoek over elkaar, maar lopen van hiel tot hiel naast elkaar.
  .
• Over deze lagen ligt een gordel met koordlagen die elkaar kruisen.

Question 211

banden
voorkomen diagonaalband vs radiaalband

Answer 211

diagonaalband
eerder geschikt voor voertuigen
* met kleine tot gemiddelde cilinderinhoud
* die met gemiddelde snelheden rijden
* en een enigszins flexibel chassis hebben.
* ook geschikt voor zware of zwaarbelaste motoren
.
radiaalband
* noodzaak voor krachtige voertuigen
* met een stijf chassis
* en voor sportieve doeleinden.
Deze band kan snelheidsindexen tot ZR hebben, voor snelheden boven de 240 km/u.

Question 212

uitlaat
doel (+ foto)

Answer 212

Bij de uitstoot van verbrande gassen ontstaat een drukgolf die in de uitlaat wordt teruggekaatst. De drukgolf zal meehelpen de verbrandingsruimte leeg te maken. Men zal daar een expansieuitlaat gebruiken, zodat de onderdruk nog vergroot wordt en de verbrandingsruimte leeggezogen kan worden.
.
dempen van het geluid van de uitgestoten verbrande gassen die met de buitenlucht botsen

Question 213

uitlaat
eenvoudige opsomming soorten naargelang type geluiddemping

Answer 213

• absorbtiedemper
• reflectiedemper
• resonantiedemper

Question 214

uitlaat
absorbtiedemper: werking + voorkomen (+ foto)

Answer 214

• teveel aan geluidstrillingen wordt door een laag geluiddempend materiaal (staal-, steen- of glaswol) geabsorbeerd
• veroorzaakt weinig tegendruk
• sportuitlaten

Question 215

uitlaat
reflectiedemper: werking (+ foto)

Answer 215

• De uitlaatgassen worden in een grote kamer geleidt en de geluidsgolven botsen hierdoor tegen mekaar en dempen alzo het geluid.
• Door verschillende kamers in de demper te maken worden verschillende geluidsfreqenties gedempt.
• Dit is de eenvoudigste manier om geluid te dempen.

Question 216

uitlaat
resonantiedemper: werking (+ foto)

Answer 216

• variant op de reflectiedemper
• niet alleen kamers maar ook holle pijpen van verschillende lengtes doorheen de kamers
• Deze holle pijpen zorgen ervoor dat er nog meer verschillende geluidsfrequenties worden gedempt.
• meest dempende knalpot maar ook zwaar omwille van constructie

Question 217

uitlaat
doel katalysator

Answer 217

• katalysator zet een groot deel van schadelijke onverbrande stoffen die vrijkomen via uitlaatkleppen (bv. roetdeeltjes, koolmonoxide, kooldioxide, koolwater) om in minder schadelijke stoffen
• Het dempen van het geluid van de uitgestoten verbrande gassen die met de buitenlucht botsen

Question 218

uitlaat
bouw en werking katalysator (+ tekening)

Answer 218

• Een katalysator is een materiaal dat een chemische reactie tussen stoffen veroorzaakt zonder daarbij zelf verloren te gaan.
  .
• Het reageren van bepaalde stoffen met andere neutraliseert het schadelijke en zet het om in minder schadelijke stoffen, bv.
• stikstofoxide wordt afgebroken als het in contact komt met rhodium
• koolmonoxide (CO) en koolwaterstof (O2) reageren als ze in contact komen met palladium of platina
  .
• Een katalysator zoals wij die aan onze motorfiets hebben hangen, is daarom een verzamelkamer vol katalysatormaterialen. Zorgvuldig samengesteld, zodat er zoveel mogelijk schadelijke stoffen worden opgeheven.
• Vaak is hiervoor extra zuurstof nodig, waardoor je op moderne motoren een secundaire luchtinlaat hebt. Hier wordt lucht bijgespoten ná de verbranding, zodat het scheikundige proces in de katalysator efficiënter is.

Question 219

Euro emissienormen
jaar en nummer laatste norm (+ schema)

Answer 219

Euro 5 vanaf 2020

Question 220

Euro emissienormen
gevolgen steeds strengere maatregelen?

Answer 220

5 te voorziene gevolgen:
.
* tweetakt met benzine-injectie (KTM/ Husqvarna)
* vele modellen zullen verdwijnen en vervangen worden door nieuwe
* meer (dure) ontwikkeling van motorblokken met nieuwe schonere technologieën, bv. shiftcam (variabele klepsystemen) system BMW
* minder variatie van motorblokken (vaker dezelfde blok in verschillende motorfietsen)
* technische keuring voor motorfietsen ??

Question 221

Waaraan kan het remsysteem falen?

Answer 221

• lucht in het remsysteem
  oorzaak: te weinig remvloeistof in het reservoir en of leiding
  oplossing: remleiding ontluchten
  .
• vervuild remsysteem
  oorzaak: oude sterk verontreinigde remvloeistof
  .
• lekkende of doorgeroeste remleidingen
  .
• oude ‘sponzige’ remleidingen
  oplossing: vernieuwen remleidingen (i.e. stalen remleidingen)
  .
• olie of vet op de remschijf/remblokjes
  oorzaak: opsporen
  oplossing:
• remblokjes en remschijf reinigen
• remblokjes vernieuwen
• oorzaak van olie of vet opsporen
  .
• te ver versleten remvoeringen
  oplossing: remvoeringen vervangen
  .
• slingerende remschijven
• oorzaak: niet meer de min. dikte door slijtage

Question 222

Welk verschil is er in ‘remmen’ met ABS en ‘remmen’ zonder ABS?
Hoe moet je remmen met een motor met ABS?
Hoe met je remmen met een motor zonder ABS?

Answer 222

met ABS kan je veel sneller de remmen krachtiger gebruiken. je kan als het ware de remmen heel snel en hard inknijpen.. abs zorgt ervoor dat (vooral) het voorwiel niet blijft doorslippen met als mogelijk gevolg dat, als de motorfiets niet 100% rechtop en het stuur rechtdoor staat, je onderuit gaat als het wiel volledig blokeert.
zonder ABS moet je meer geleidelijk aan de remkracht opbouwen. Je neemt een fractie van een seconde eerst de achterrem, waardoor het gewicht van de motorfiets al gedeeltelijk naar het voorwiel gebracht wordt. de voorrem moet je geleidelijk aan ‘aanzetten’ en de kracht opbouwen van zodra het gewicht meer en meer op het voorwiel drukt.
Zonder ABS moet je dus ervoor zorgen dat je (vooral) het voorwiel niet blokkeert, en mocht het gebeuren dat het voorwiel toch blokkeert, dan moet je inderdaad de voorrem opnieuw lossen en opnieuw nemen (pompend remmen).
Als het achterwiel blokkeert riskeer je een uitschuiver. Een wiel dat bijna geen tractie meer heeft (blokkerend achterwiel) is sneller dan een wiel met frictie (voorwiel) en dus tracht het blokkerende achterwiel het voorwiel als bij wijze ‘in te halen’… of uitbreekt, met een schuiver en valpartij als gevolg

Question 223

Wat is de taak van een thermostaat?

Answer 223

De motor snel op temperatuur brengen
Sluit de doorstroom van koelvloeistof af bij koude temperaturen (thermostaat = dicht) Laat de doorstroom van koelvloeistof door bij warme temp (open)

Question 224

Waarvoor dient een waterpomp / koelvloeistofpomp ?

Answer 224

Moet koelvloeistof rond pompen. De natuurlijke circulatie door stijging van warmte in het systeem zou onvoldoende werken

Question 225

Waarom wordt er geen water maar koelvloeistof gebruikt ?

Answer 225

Gewoon water
• bevat kalk
• bevriest
• verdampt

In koelvloeistof zit
• antivriesmiddel en diverse middelen om
• corrosieschuim en
• roestvorming te voorkomen

Question 226

Welke taken heeft smeerolie in de motor?

Answer 226

K = koeling
G = geluidsdemping
R = Reiniging
A = Afdichting
S = Smering

Question 227

Wat betekent multigrade olie?

Answer 227

Olie die geschikt is voor alle seizoenen. Blijft in de zomer dik (vb SAE 10W50) en in de winter dun

Question 228

Wat betekent viscositeit?

Answer 228

Is de maat van vloeibaarheid en zegt iets over de dikte van de olie, stroperigheid

Question 229

Noem 2 taken van de oliepomp?

Answer 229

Zorgt voor “druk” in het smeersysteem
Pompt de olie naar de smeren onderdelen

Question 230

Leg uit: dry-sump en omschrijf de werking?

Answer 230

Zie les1 – Smering soorten – 2. Dry-sump

Question 231

Een olie-dope die de eigenschap heeft te vookomen dat roet- en lakdeeltjes samenklonteren noemen we ………….?

Answer 231

Dispergent of dispergerende dope

Question 232

De drijfstang zorgt voor de verbinding tussen de ….. en de ……..?

Answer 232

Tss de zuiger en de krukas

Question 233

Het magnetisch veld in de bobijn valt weg omdat de ……………………….
worden onderbroken door een ……………………….. En zodoende de stroom ophoudt te vloeien.
Aangezien er nu een wijziging in het magnetisch veld is onstaat er een …………… spanning.

Answer 233

contactpuntjes
nok (nokkenas)
inductie

Question 234

Welke dope vookomt het verzuren van de olie?

Answer 234

antioxidant

Question 235

Met welke vloeistof is een accu gevuld?

Answer 235

Mengsel van verdund zwavelzuur en gedistilleerd water = electrolyt

Question 236

Hoe wordt de capaciteit van een accu aangegeven en geef een voorbeeld?

Answer 236

In Ah (Ampere uren). Een Accu van 60Ah laat gedurende 10u een stroom van 6A door

Question 237

Geef 2 verschillende manieren betreffende de schakeling van accu’s en vermeld het resultaat van elk?

Answer 237

• serieschakeling (van + naar -) : spanning verdubbelt
• parallel schakeling (van + naar + ) : stroomsterkte verdubbelt

Question 238

Wat is de functie van een dynamo / alternator?

Answer 238

Levert stroom aan de accu om deze op te laden
Levert stroom aan de verbruikers eenmaal motor draait

Question 239

Waarvoor dient een zekering?

Answer 239

Is een zwakke schakel in het systeem dat het doorbranden van kabels of verbruikers vookomt als de stroomsterkte (A) te hoog wordt.

Question 240

Welke kabel Koppel ik eerst los van de batterij (+ of -) en waarom?

Answer 240

De zwarte massakabel (-) omdat er nog verbruikers stroom bevatten (condensators = capacitors) die kunnen kortsluiten als je de rode + kabel per ongeluk tegen zou het chassis/massa zou laten komen.

Question 241

Wat is een alternator, wat is een condensator?

Answer 241

alternator
* stroomleverancier
* zorgt voor het opladen van de accu
* levert stroom aan de verbruikers bij draaiende motor
.
condensator
* buffer die stroom opslaat
* zorgt voor het snel wegvallen van het magnetisch veld in de primaire wikkeling
* voorkomt vonkvorming aan de contactpunten indien aanwezig

Question 242

Geef de werking van de trommelrem en verduidelijk met een schets?

Answer 242

Remhendel/pedal wordt ingedrukt.. In de remcylinder (MASTER) verplaatst zich een zuiger die druk op de remvloeistof uitoefent.

Via de remleiding drukt deze remvloeistof in de remklauw (SLAVE) tegen de zuiger die de remblokjes tegen de binnenkant van de remtrommel in het wiel duwen.

Question 243

Wat is compressieverhouding en hoe wordt deze uitgedrukt?

Answer 243

Het verschil in volume boven de zuiger als deze respectievelijk zijn laagste en hoogste stand inneemt in de cilinder (ODP <> BDP).

Question 244

Wat is de voorontsteking?

Answer 244

• Het tot ontbranding brengen van het mengsel enige tijd (graden) vooraleer de zuiger op Bovenste Dode Punt komt.
• Dit is nodig omdat er enige tijd verloopt tussen het tot ontbranding brengen van het mengsel en vooraleer deze tot zijn maximale kracht expandeert.
• Het onstekingstijdstip wordt vervroegd naarmate de motor sneller draait.
• Deze vervroeging kan op twee manieren gebeuren:
• vacuümvervroeging (mechanisch)
• **centrifugaalvervroeging* via gewichtjes die uitzetten en de onstekingsplaat vervroegen ten opzichte van de nok
  .
  Moderne motoren….(ECU regelt voorontsteking adh van sensoren zoals toerental, krukaspositie, throttle position sensor…)

Question 245

Beschrijf en teken een boxermotor?

Question 246

Wat zijn de voordelen van een boxermotor?

Answer 246

Voordelen:
Evenwicht en Laag zwaartepunt
Koeling van de cylinders
Uitgebalanceerde motor doordat de ene zuiger de zijwaartse krachten opvangt / opheft van de andere => minder trillingen of trillingsvrij.

Question 247

Geef 4 voorwaarden om een ketting en tandwielen een langer leven te geven?

Answer 247

• ketting **reinigen* met ketting reinigingsmiddel en borstel om verhard kettingsmeermiddel te verwijderen zodat nieuw ketting smeermiddel beter tussen de schakels kan
• ketting smeren
• aan de binnenkant van de ketting
• op regelmatige intervallen (500km)
• na de rit (als de ketting warm staat) ipv voor de rit zodat het smeermiddel beter in de schakels kan dringen en zich kan vasthechten
• Kettingspanning moet correct zijn volgens voorschriften van fabricant (typisch 20-30mm speling te meten aan onderkant te midden van de kettingtandwielen)
• Nakijken op vroegtijdige slijtage van de tandwielen en bij het vervangen van versleten ketting of tandwiel de volledige set (ketting + 2 tandwielen) veranderen

Question 248

Wat controleer je aan je motor voordat je vertrekt?

Answer 248

Banden (profieldiepte > 1.6mm adh de slijtageindicatoren, bandendruk, ouderdom van de band adh DOT code, algehele staat van de band (scheuren, spijkers, schroeven?)
.
Remmen (Remschoenen op de remblokjes nog minstens 1.5mm ?, druk op de remhendel/rempedaal, remvloeistof boven het min.niveau, lekkages van remleidingen?)
.
Olie en koelvloeistof op het correcte niveau
.
Vering en verlichting (stand-,dim-grootlichten, remlichten, richtingsaanwijzers)
.
Aandrijving/ketting spanning en smering, slijtage van de tandwielen
.
Spiegels goed afgesteld
.
Bij het aanzetten van de motor of er geen waarschuwingslampjes branden (oranje of rood)

Question 249

Wat zijn desmodromische kleppen?

Answer 249

• Desmo bij kleppen betekent dat de kleppen worden geopend (ingedrukt) door een kleptuimelaar, maar ook worden gesloten (terug getrokken) door een onderarm (soort vork) aan de kleptuimelaar.
• bij Desmodromische kleppen is er geen klepveer die de klep dicht drukt, maar een onderarm aan de kleptuimelaar die de klep terug dicht trekt.
  .
  Dit heeft als voordeel dat men niet afhankelijk is van de veer (die een bepaalde traagheid heeft) om de klep te sluiten (het fenomeen van zwevende kleppen), en dus het toerental veel hoger kan liggen bij een motor met desmodromische kleppen.
  .
  Zie slide 13 van de presentatie (Les 1) en https://nl.wikipedia.org/wiki/Desmodromie

Question 250

De ophanging – Hoe wordt ze gebouwd?

Answer 250

telelever (voor)
https://youtu.be/Cfrvd5FyWSs?si=eUDfpZ-UDXsfkg9g

pro-link (achter)
https://youtu.be/SgvTD27w3II?si=XZUj_i_wG_6k0p3O

Ophanging vooraan wordt gevormd dmv een voorvork dat bevestigd is driehoekige kroonplaten en
draait in het balhoofd. De voorvork is schuin geplaatst onder een bepaalde hoek (balhoofhoek)
afhankelijk van het type motorfiets.
* Hoe groter de hoek (gemeten tss de balhoofdas met een horizontale lijn onderaan het balhoofd) hoe schuiner de voorvork, hoe groter de naloop en hoe stabieler het rechtuit gedrag van de motor (bvb Chopper).
* Hoe groter de balhoofdhoek, hoe rechter de voorvork, hoe kleiner de naloop, hoe minder de rechtuitstabiliteit maar hoe beter de behendigheid van de motor( i.e. lussen, keren)
* De naloop is het punt waar het verlengde van de balhoofdlijn de grond raakt voor het punt waar het wiel de grond raakt.
* In de meeste gevallen is de voorvork uitgevoerd als conventionele telescopische voorvork , maar andere uitvoeringen zijn er zoals de UPSD vork, telelever van BMW, schommelarmvork, etc.
* De vering wordt verzorgd door veren in de vorkpoten en de demping gebeurt door olie die ervoor zorgt dat de veer zo snel mogelijk tot rust komt
.
Ophanging achteraan kan verwezenlijkt worden dmv
* Een achterbrug met ofwel dubbele veerelementen aan beide brugbenen (stereovering)
* Een achterbrug met 1 enkel veerelement als
* Hefboomsysteem
* Driehoeksconstructie
* Pro-link
* Enkele achterbrug met evt paralever (BMW)
* Het achterste veerelement omvat eveneens de veer en schokbreker die de demping verzorgt (kan via olie of gas)

Question 251

De ophanging – Hoe wordt ze afgesteld?

Answer 251

Een ophanging of vering kan met verschillende instellingen geregeld worden

veervoorspanning
 Dit is de afstelling van de veer op het achterste veerelement. Men gaat de veervoorspanning hoger zetten als er meer lading op de motorfiets is (bagage, duo persoon).
 Door deze strakker te zetten zakt de achterkant minder diep in (sag), Inzakken van de motorfiets achteraan heeft invloed op de geometrie (balhoofdhoek) en rijgedrag van de motor, dus wordt dit
gecompenseerd door de voorspanning harder te zetten bij hogere belasting.
 Verder zorgt dit ervoor dat de koplamp de tegenliggers niet verblindt door het inzakken achteraan
.
demping
 In- en uitgaande demping kunnen worden stugger of zachter ingesteld worden
 Het instellen kan manueel gebeuren (draaiknop aan achterste veerelement of stelschroeven op
voorvork elementen) of electronisch (rider modi/road/offroad modi)
 Het instellen van de demping heeft een invloed op enerzijds de baanligging alsook het comfort van de
rijder.
 Een stuggere demping zorgt voor een minder induiken van de voorvering van de motor bij hevig remmen en hogere grip van de banden met het wegdek en minder snel zal inveren in bochten
 Een zachtere demping zorgt voor meer comfort voor de rijden maar ook meer inveren in bochten (grondspeling), meer induiken bij remmen

Question 252

Hoe kan je speling / slijtage op het balhoofd zien?

Answer 252

Slijtage of speling op het balhoofd ga je merken aan volgend rijgedrag
.
* Het bij het licht loslaten van de stuurhendels gaat dit vibreren > 60km/u
* De motorfiets volgt de rijlijnen in bochten niet correct
* De motorfiets heeft de neiging om de bocht IN te vallen bij lage snelheden
* Men kan een licht geklop waarnemen als men in putten of hobbels rijdt
.
Hoe kan je slijtage verifieren?
.
1. Door naast de motorfiets te staan, stuur volledig L of R te draaien, voorrem in te houden en motorfiets in de voorste veren in te drukken, daarbij met een vinger tussen het balhoofd deel aan het chassis en de kroonplaten houden en de speling voelen.
.
2. Door op de motorfiets te zitten, voorrem in te houden en motorfiets vooruit te duwen
.
3. motorfiets op middenbok plaatsen, iemand zit op motorfiets met voorwiel los van de grond. Neem beide vorkbenen onderaan het wiel vast en beweeg naar achter/voor om speling te voelen en horen ter hoogte van het balhoofd

Question 253

Wat is CASTER? (+ tekening)

Answer 253

CASTER of RAKE
.
Dit is de balhoofdhoek.
.
De hoek tussen de voorvork en een loodrechte lijn doorheen de wielas

Question 254

Wat is TRAIL? (+ tekening)

Answer 254

TRAIL
.
Naloop.
.
De afstand tussen het snijpunt van de balhoofdas met het wegdek en het punt dat ontstaat wanneer vanuit de wielas een loodlijn naar het wegdek wordt getrokken

Question 255

Tekenen van balhoofdhoek en uitleggen? (+ tekening)

Answer 255

Zie slide “de wielophanging”

Question 256

Wat zijn de gevolgen als er iets wijzigt aan het caster?

Answer 256

Zie slide 18 les 2 voor de uitleg.
.
hoe schuiner de voorvork staat, hoe beter de motor stuurt als men rechtuit rijdt (rechtuitstabiliteit), maar hoe moeilijker het is om maneuvres of korte bochtjes te nemen (i.e. chopper / harleys)
.
hoe kleiner die hoek is, des te wendbarer de motorfiets is voor korte bochtjes, maneuvres, maar minder stabiel bij rechtuit rijden (bvb naked bikes, racers)
.
dus als men iets wijzigt aan het caster (of BALHOOFDHOEK ! belangrijk dat je balhoofdhoek linkt aan CASTER en NALOOP linked aan TRAIL om het in zulke termen te zeggen) heeft dat invloed op de NALOOP (Trail) en dus het rijgedrag van de motorfiets

Question 257

Wat zijn de gevolgen van een te lage bandenspanning?

Answer 257

De band warmt wel sneller op wat de grip bevordert, maar de band kan oververhitten en het rubber kan vervormen/losraken of in slechtste geval een klapband..
.
Het verbruik ligt hoger omdat er meer wrijvingsweerstand is tss band en wegdek
.
Vroegtijdige en verkeerde slijtage van de band
.
Banden met een te lage spanning gaan minder strak het spoor in een bocht volgen, gaan wazig aanvoelen en in extreme gevallen zou de band wel zodanig kunnen vervormen dat hij van de velg raakt in bochten.
.
Een te lage bandenspanning creert eveneens onderstuur in bochten, waarbij het voorwiel uitbreekt en zijn lijn door de bochten niet aanhoudt

Question 258

Hoe kan je zien dat een veer gebroken is en een schokdemper kapot is?

Answer 258

een veer die stuk is is werkelijk gebarsten.. de motor zal hierdoor wellicht inzakken uit eigen gewicht.
.

een schokdemper die stuk is kan je op 2 manieren checken

.a) er lekt olie uit de schokdemper
.
b) als je motor een “dansende” beweging maakt bij het nemen van een buil of put, of als je de motor indrukt en de motor niet in één of max. twee bewegingen (maar op en neer dansend) terug komt in oorspronkelijke toestand.
het gevoel van een kapotte demper bij het rijden merk je door dat ofwel de motorfiets gemakkellijk volledig door de vering gaat, ofwel dat de motor moeilijk te beheren valt in bochten (dansende bewegingen in bochten)

Question 259

Welke zijn de soorten overbrengingen?

Answer 259

• ketting en tandwiel
• cardanas
• getande riem (harley)
• V-riem (bromfietsen met CVT aandrijving)
  .
  les 2, slides 14,15,16

Question 260

Hoe regelt men de speling op de ketting?

Answer 260

• men kan het best de motor op middenbok plaatsen.
• daarna gaat men eerst de schroef van de achteras lossen (niet verwijderen) zodat het wiel naar voor of achter kan verschoven worden.
• Via spanners en stelschroeven die aan weerszijde van de achterbrug drukken en de achteras achteruit trekken gaat men de kettingspanning aanpassen.
• men kijkt na in de handleiding of de informatie die zich veelal op een sticker op de kettingbeschermer bevindt hoeveel speling er op de ketting mag zijn en past de spanning aan via de stelschroeven achteraan de achterbrug/achteras
• men meet de spanning op de ketting in het midden tussen het voorste en achterste tandwiel door met de hand de ketting op en neer te bewegen. de afstand tussen het hoogste en laagste punt moet overeenstemmen met de informatie van de constructeur (handleiding of info op de sticker)
• het is belangrijk dat de stand van de indicatoren aan de achterbrug ter hoogte van de as (die de afstand van de achteras in de achterbrug weergeven) gelijk zijn aan weerszijden van de achterbrug zodat het tandwiel recht tov het voorste tandwiel gericht is (maw dat het ook het wiel recht zit in de achterbrug).

Question 261

Leg uit Schakelblokkering?

Answer 261

Een versnellingsbak van een motorfiets werkt serieel en bestaat uit een hak-teen systeem dat verhindert dat je een versnelling overslaat, bvb van 2 naar 4 of van 4 naar 2. Dit systeem verhindert echter niet dat je toch een te lage versnelling kan inschakelen terwijl de snelheid en het motor toerental te hoog ligt, bvb 4-3-2…aan 100km/u.
.
_____________________________
.
Schakelblokkering is een hak-teen mechanisme dat ervoor moet zorgen dat je ongewild en slechts 1 versnelling per keer kan op en afschakelen,
Als veiligheisaspect kan je dus niet van bvb 5e naar 2e versnelling schakelen zonder eerst naar 4e, 3e terug te schakelen.
Als men van 5e in 1x zou kunnen neerschakelen wordt er een zodanig hoog Koppel op het achterwiel opgebouwd dat dit zal blokkeren met als gevolg een mogelijke valpartij door slippend achterwiel.

Question 262

Verklaar en hoe herken je ze : Mono, twin, boxer, in lijn, v-motor

Answer 262

• Zie soorten motoren
• Geef eigenschappen van de type motoren
• Bij twin kan je 2 soorten onderscheiden, staande twin, parallel twin
• Geef aan hoe de cilinders opgesteld staan, hoeveel cilinders een type motor kan hebben
• geef de voordelen en nadelen

Question 263

Hoe controleer je de bandenspanning?

Answer 263

Bandenspanning controleer je bij een koude band. Je plaatst een bandendrukmeter op het ventiel en meet de spanning in bar. Hoeveel spanning er in de band moet staat vermeld in de handleiding van de motorfiets en veelal ook op een sticker op de kettingbescherming of onder het zadel.

Question 264

Hoe controleer je de bandenslijtage?

Answer 264

De bandenslijtage kan je visueel controleren adh slijtageindicatoren die in de groeven van de band zijn verwerkt. Als het bandoppervlak afgesleten is tot gelijk met deze indicatoren, is de minimale vereiste profieldiepte van 1.6mm bereikt en is de band versleten.

Question 265

waarvoor staat DOT code 2417 op een band?

Answer 265

DOT (department of transport) code 2417 betekent dat de band gefabriceerd is in week 24 van 2017. de maximale ouderdom van een band is 5 a 6 jaar. Bij banden ouder dan 5 jaar verhardt de rubber samenstelling en heeft deze niet meer de nodige elasticiteit en grip om je motorfiets veilig op het wegdek te houden.

Question 266

Hoe kan je de levensduur van de accu verlengen?

Answer 266

Indien je de motor lange tijd niet meer gebruikt, best de accu aan een druppellader hangen zodat deze in optimale conditie blijft

Question 267

Wat betekent 100Ah?

Answer 267

100Ah geeft de capaciteit van de accu weer in Ampere per uur. In dit geval betekent dat de accu een stroom (I) kan leveren van 1 ampere gedurende 100uren of 10 ampere gedurende 10 uren.

Question 268

Geef enkele redenen waarom de accu leeg kan zijn?

Answer 268

• Verbruikers die niet afgesloten worden als men het contact uitzet (bvb alarmsystemen, klok, handvatverwarming, parkeerlichten)
• Verouderde accu’s die hun spanning niet kunnen behouden
• Accu’s die te diep ontladen zijn geweest en daardoor interne schade hebben opgelopen
• Te laag vloeistof niveau in conventionele Accu’s waar men het niveau van gedistilleerd water/zwavelzuur moet onderhouden.
• Lekkage in het electrisch systeem
• Falende alternator die de accu niet oplaadt tijdens draaiende motor.

Question 269

Wat betekent ABS en welke impact heeft het op het remmen?

Answer 269

• ABS Staat voor Anti Blokkeer Systeem, dat verhindert dat het wiel blokkeert tijdens het remmen.
• Bij motoren uitgerust met ABS voorkomt dit systeem dat de wielen blokkeren bij het hard remmen en dat de motor onderuit schuift.
• Via een sensor aan een wielkrans meet het systeem tientallen keren per seconde of het wiel blokkeert..
• Indien het wiel blokkeert zorgt de ABS pomp ervoor dat de druk in het remsysteem een fractie van een seconde (vele malen per seconde) wordt verminderd zodat de wielen terug even draaien en contact met het wegdek kunnen houden.
• Met ABS blijft het wiel dus afwisselend draaiend/remmend tijdens het remmen, hoe hard men ook knijpt of duwt.
• Men voelt het ABS Systeem in werking treden aan de pompende bewegingen in het remhendel/rempedaal, het is van belang dat men de remdruk blijft behouden en de remhendel/pedaal niet los laat in zulks geval.
• Standaard ABS werkt echter als de motor rechtop/rechtdoor rijdt. In geval van te hard remmen op hellingshoek (in een bocht) kan men nog steeds onderuit schuiven omdat de wielen en de krachten erop op een andere hoek op het staan.
• Met motoren uitgerust met ABS kan met heel snel de maximale kracht van de remmen benuttigen bij een noodstop zonder hierbij het risico op een blokkerend wiel en uitschuiver te maken.

Question 270

Verklaar adh een schets de werking van schijfremmen

Answer 270

• Zie tekening remsystem met schijfremmen.
• Bij het intrekken van het remhendel of indrukken van het rempedaal wordt er in de rempomp hydraulische druk opgebouwd die via de remleiding in de remklauw zuigers uitzet die de remblokjes tegen de remschijf drukken. Deze wrijving veroorzaakt warmte waardoor de remschijf enigzins uitzet en also de remkracht vergroot. * Bij het loslaten van de rem worden de zuigers enigzins terug van de schijf getrokken door een keerring rondom de zuiger, en door afkoeling gaat de remschijf krimpen zodat de remblokjes niet constant tegen de remschijf aan slepen.

Question 271

Waarom zijn er gaatjes in schijfremmen?

Answer 271

De gaatjes in de remschijven
.
* zijn er voor de afvoering van water, stof, vuil zodat het contact van de remblokjes met de remschijf optimaal blijft
* en dienen eveneens als koeling

Question 272

Wat zijn de vereiste eigenschappen van remolie (remvloeistof)?

Answer 272

• Remvloeistof heeft in de eerste plaats de vereiste dat het een hoog kookpunt moet hebben omwille van de hitte die vrijkomt bij het remmen.
• Verder moet de remvloeistof bestand zijn tegen vorst maar remvloeistof (behalve dot 5) is hygroscopisch, wat betekent dat het vocht/water opneemt uit de lucht, wat dan weer kan leidt tot het verlagen van het koopunt, tot bevriezen, roestvorming en dus is het noodzakelijk de remvloeistof zeker om de 2 jaar te vervangen.

Question 273

Wat is het risico van een motorrem?

Answer 273

“Als men van 5e in 1x zou kunnen neerschakelen wordt er een zodanig hoog Koppel op het achterwiel opgebouwd dat dit zal blokkeren met als gevolg een mogelijke valpartij door slippend achterwiel.”
.
Risico van motorrem is 2-voudig:
.
* Bij het terugschakelen naar een te lage versnelling kan zoals hierboven beschreven het achterwiel blokkeren indien men de koppeling te snel lost
* Enkel motorrem gebruiken zonder voor- of achterrem zorgt ervoor dat je motor afremt, maar het achterliggend verkeer merkt dit niet tijdig of totaal niet op omdat je remlicht niet werkt

Question 274

Banden – tubeless uitleggen

Answer 274

Tubeless banden
.
* hebben een luchtdichte rubberlaag aan de binnenzijde om te beletten dat de lucht kan doorsijpelen.
* hebben een tube-type velg nodig die geen lucht kan doorlaten en een binnenband overbodig maakt
* Een perforatie zal niet groter worden omdat die rubberlaag samentrekt rond het voorwerp om luchtontsnapping te verminderen
* Hebben een hardere hielkern die nauw aansluit op de velg

Question 275

Kunnen tubeless banden ook op een chopper?

Answer 275

Ja, op twee manieren:
.
* als de chopper is uitgerust met tube-type velgen (dus geen velg met spaken die aan de binnenzijde van de velg zijn bevestigd)
.
* In principe kan men een tubeless band op een met spaken uitgeruste velg monteren door een binnenband te gebruiken

Question 276

Bravoks uitleggen?

Answer 276

Bravoks is de afkorting voor
.
Banden
Remmen
Aandrijving/Accu
Vering/vloeistoffen
Olie,
Ketting
Spiegels
.
… en zijn de regelmatige controles die je moet uitvoeren aan je motorfiets om in optimale staat te vertoeven.

Question 277

Hoe kan je een versleten ketting herkennen?

Answer 277

• visueel checken aan het achterste kettingwiel tanden.. Als deze puntig en gebogen zijn is de kettingset versleten en aan vervanging toe
• probeer de ketting achteraan het kettingwiel weg te trekken en als er 2 a 3 schakels meebewegen past de ketting niet meer op het kettingwiel en dus is de set versleten
• schakels die vast en gedraaid blijven zitten op het rechte stuk wijst op slecht onderhouden ketting en heeft zeker slijtage als gevolg

Question 278

Voor- en nadelen van verschillende aandrijvingen (ketting, getande riem, cardan)

Answer 278

Zie slides en syllabus aandrijvingen

Question 279

Leg aan de hand van een tekening de werking van een tweetaktmotor uit.

Answer 279

Question 280

Leg aan de hand van een tekening de werking van een viertaktmotor uit.

Answer 280

Question 281

Leg aan de hand van een tekening de werking van een vijfversnellingsbak uit.

Answer 281

Question 282

Leg aan de hand van een tekening de werking van een schokdemper uit.

Answer 282

Question 283

Leg aan de hand van een tekening de werking van een boxermotor uit.

Answer 283

Question 284

Leg aan de hand van een tekening de werking van een carburator uit.

Answer 284

Question 285

Leg aan de hand van een tekening de werking van een hydraulische schijfrem uit.

Answer 285

Question 286

Leg aan de hand van een tekening de werking uit van een meervonken bobine bij een tweecilindermotor.

Answer 286

Question 287

Leg aan de hand van een tekening de werking uit van het koelsysteem.

Answer 287