Medische geschiedenis

Question 1

Claude Bernard

Answer 1

Franse fysioloog uit de negentiende eeuw die het begrip milieu intérieur bedacht

Question 2

Charles-Philippe Robin

Answer 2

introduceerde de term milieu intérieur aan de hand van de humorenleer van de 4 lichaamssappen

Question 3

factoren die invloed hebben op de lichaamstoestand volgens de humoraal-pathologie

Answer 3

• res naturales
• res contra-naturales
• res non-naturales

Question 4

res naturales

Answer 4

natuurlijke zaken: elementen, temperamenten, lichaamsvochten, -delen en -functies

Question 5

res contra-naturales

Answer 5

tegennatuurlijke verschijnselen: pathologisch afwijkende verschijnselen

Question 6

res non-naturales

Answer 6

niet natuurlijke zaken: lucht, beweging, slaap, uit- en afscheiding, gemoedsaandoeningen, eten en drinken

Question 7

vis medicatrix naturae

Answer 7

het stimuleren van het zelfgenezend vermogen van het lichaam, dit was het doel van de arts volgens hippocrates

Question 8

Galenus van Pergamon

Answer 8

de medische autoriteit tot aan de renaissance; hij gaf een uitwerking van de ‘levenskrachten’

Question 9

levenskrachten

Answer 9

voedsel ging naar maag en darmen en daarna naar de lever, daar werd een natuurlijke kracht toegevoegd en bloed gegenereerd. Aan het bloed werd in het hart een vitale kracht toegevoegd met behulp van de ingeademde lucht. in het brein werd aan het bloed een animale kracht toegevoegd, zo kunnen we bewegen

Question 10

vitalisme

Answer 10

de denkwijze van de levenskrachten; als iemand stierf dan verlieten de levenskrachten het lichaam

Question 11

oorzaken wetenschappelijke revolutie van vitalisme naar mechanisme

Answer 11

• opleving van anatomie (door ontleden mensen)
• opkomst van empirisme
• opkomst van mechanistisch denken
• opkomst van specificiteitsdenken
• opkomst van de fysiologie

Question 12

empirische traditie

Answer 12

waarnemingen en experimenten doen en de bevindingen opschrijven is het belangrijkst, de oorzaak is niet belangrijk, maar hoe de uitkomsten zich uiten

Question 13

mechanistisch denken

Answer 13

mensen bestaan uit materie en geest; materie kan bestudeerd worden (ziektes bekijken vanuit natuurkunde en scheikunde)

Question 14

specificiteitsdenken

Answer 14

nieuwe diagnostische technieken rond de 19e eeuw: dissectie werd populairder en door de ontwikkeling van microscopen kwam celbiologie op

Question 15

opkomst van de fysiologie

Answer 15

• Francois Magendie begon met experimenten op levende dieren naar de natuur- en scheikundige processen in het lichaam
• Claude Bernard was later middels experimenten op zoek naar de oorzaak van ziekten, hij was anti-vitalist. hogere organismen hebben invloed op de omgeving, en lagere organismen worden hierdoor beïnvloed: bloed onderhoudt deze relatie en het milieu interieur heeft een beschermende rol en staat los van het milieu exterieur

Question 16

gevolgen van de wetenschappelijke revolutie in de geneeskunde

Answer 16

• specificiteitsrevolutie: subjectieve ervaring van de patiënt verdween, ziektes werden een ontologisch begrip en stonden meer centraal dan de patiënten
• bacteriële revolutie: ziekte werd veroorzaakt door een externe bron van kwaad die bestreden moest worden (ziektes waren dus aantoonbare entiteiten)

Question 17

westerse biomedische traditie

Answer 17

• specificiteitsdenken
• dominantie van mechanistisch denken
• meten is weten
• dominantie voor behandelen
• scheiding milieu interieur en exterieur (niet meer holistisch)

Question 18

hoe is het vitalisme toch nog in de westerse biomedische traditie gebleven?

Answer 18

• alternatieve geneeskunde floreert
• chinese geneeskunde berust nog veel op het biopsychosociale model
• de 6 non-naturalia worden weer populairder: klimaat, dieet, gezonde toiletgang, beweging, slaap en emotionele balans

Question 19

de 3 soorten geneeskunde volgens Jewson

Answer 19

• bedgeneeskunde (voor 1800):
• ziekenhuisgeneeskunde (1800-1850):
• laboratoriumgeneeskunde (na 1850):

Question 20

hoe noemde Jewson de ontwikkeling van de verschillende soorten geneeskunde door de geschiedenis heen?

Answer 20

the dissappearance of the sick man from medical cosmology

Question 21

bedgeneeskunde/ bedside medicine

Answer 21

• verhaal van de patiënt staat centraal voor diagnose
• holisme: patiënt wordt beïnvloed door de omgeving
• humorenleer (sluit aan op holisme)

Question 22

ziekenhuisgeneeskunde

Answer 22

• lokalisatie principe: waar kunnen we een ziekte lokaliseren? -> hiermee patiënten categoriseren
• klinisch-anatomische methode ontwikkelde zich door de specifiteitsrevolutie
• specifiek onderwijs geneeskunde (Parijse klinische school)
• systematische vergelijking zieke met post-mortem pathologische anatomie
• statistiek kwam op
• opkomst lichamelijk onderzoek -> hulpmiddelen hiervoor
• visuele waarnemingen het belangrijkst

Question 23

hoe veranderde de arts-patiëntrelatie tijdens de opkomst van ziekenhuisgeneeskunde?

Answer 23

het verhaal van de patiënt stond veel minder centraal, de arts richtte zich meer op het lokaliseren van de ziekte in de organen: de context van de ziekte, namelijk de patiënt, verdween in de wetenschap

Question 24

laboratoriumgeneeskunde

Answer 24

• nog meer ingezoomd op de ziekte ipv de patiënt
• kijken naar de bouwstenen en chemische stoffen van het lichaam
• onderzoeksmethode ging van pathofysiologie naar histologie en fysiologie
• laboratoriumtesten ontstaan
• zieke mens wordt slechts een cellencomplex

Question 25

cellulaire pathologie

Answer 25

mbv de uitvinding van de microscoop; hierdoor wordt de patiënt nog meer vervangen door objectieve onderdelen, namelijk de cellen

Question 26

gevolgen van de technologische transformatie van de klinische praktijk

Answer 26

• oude (soms ook belangrijke) vaardigheden worden minder geoefend
• sterke afhankelijkheid van techniek
• vervreemding tussen arts en patiënt
• kostenopdrijving
• overdiagnostiek

Question 27

redenen voor specialisering in de geneeskunde sinds 1900

Answer 27

• specialiteitsbeginsel, ziektes werden gelokaliseerd en zo geclassificeerd per orgaan/lokatie
• praktische mogelijkheid, beschikbaarheid van nieuwe technologieën
• institutionele context: hoe het moderne ziekenhuis is ingericht

Question 28

samenhangende factoren van de transformatie van de gezondheidszorg

Answer 28

• ontstaan van het moderne ziekenhuis
• ontstaan van technologische systemen (meer expertiese, geld, kapitaal; markt voor medische technologieën; geneeskunde en technische ontwikkeling krijgen een nieuw verband)
• schaalvergroting van de gezondheidszorg

Question 29

surveillance medicine

Answer 29

• vanaf de 20e eeuw is ook de overheid zich gaan bemoeien met de geneeskunde
• sociale controle en medicalisering
• preventie staat centraal, hier maakt de overheid regels voor
• grenzen tussen ziek en gezond vervagen, door risicofactoren en vroege opsporing van asymptomatische proto-ziekten