Lyf gegn Mycobacteriacea

Question 1

hvaða eiginleikar gera meðferð gegn Mycobacteriacea erfiðari?

Answer 1

Skipta sér hægar en “dæmigerðar” bakteríur
Geta verið dormandi (dormant) og því tornæmar gegn lyfjum
Lifa innan fruma (intracellular) og lyfin verða að verka þar líka
Ysta lag frumunnar vaxkennt (phospholipids / mycolic acid), þykkt og hindrar aðgang lyfja að virknisetum

Question 2

Hver eru þrír helstu “flokkar” sýklalyfjaónæmis” hjá berklum?

Answer 2

LYFJAÓNÆMIR berklar (Drug-resistant TB)
- Ónæmi gegn 1 af 4 aðallyfjum um munn

FJÖLÓNÆMIR berklar [MDR-TB] (Multidrug-resistant TB)
- Ónæmi gegn bæði isoniazid og rifampin

OFURÓNÆMIR berklar [XDR-TB] (Extensively drug-resistant TB)
- Ónæmi gegn isoniazid, rifampin, flúorókínólónum og 1 af lyfjum í stunguformi

Question 3

Berklalyf? (já öll berklalyf og hópaskiptingin)

Answer 3

1) Aðallyf um munn
Isoniazid
Rifampin
Pyrazinamide
Ethambutol

2) Flúórókínólón
Levofloxacin
Moxifloxacin
OfloxacinGatifloxacin

3) Lyf í stunguformi
Capreomycin
Kanamycin
Amikacin
Streptomycin

4) Minna virk berklalyf
Ethionamide
Cycloserine
Para-aminosalicýl sýra (PAS)

5) Lyf með óljósa virkni
Bedaquiline
Clofazimine
Linezolid
Metropenem
Imipenem
Clarithromycin
Amoxicillin-clavulanate

Question 4

Aðalberklalyfin um munn

Answer 4

Isoniazid
Rifampin
Pyrazinamide
Ethambutol

Question 5

Flúrókínólón berklalyf

Answer 5

Levofloxacin
Moxifloxacin
OfloxacinGatifloxacin

Question 6

Berklalyf í stunguformi

Answer 6

Capreomycin
Kanamycin
Amikacin
Streptomycin

Question 7

Minna virk Berklalyf

Answer 7

Ethionamide
Cycloserine
Para-aminosalicýl sýra (PAS)

Question 8

Berklalyf með óljósa virkni

Answer 8

Bedaquiline
Clofazimine
Linezolid
Metropenem
Imipenem
Clarithromycin
Amoxicillin-clavulanate

Question 9

Verkunarháttur og lyfjahvörf Izoniazides

Answer 9

Verkunarháttur
Hindrar myndun á mycolic sýru
Verkar á bæði frumur í virkri skiptingu (bacteriocidal) og dormandi (bacteriostatic) frumur
Lyfjahvörf (pharmacokinetics)
Frásogast vel frá meltingarvegi
Dreifast vel um vefi og inní frumur (þ.m.t. yfir blóð-heilaþröskuld)
Kemst inní drep-hluta (caseous/necrotic) berklameinsemda
Niðurbrot er háð erfðaþáttum (ekki skimað fyrir í daglegu starfi)
Slow-acetylator (t ½ = 3 klukkustundir, betri lyfjasvörun)
Rapid-acetylator (t ½ = 1 klukkustundir)

Question 10

Verkunarháttur og Lyfjahvörf Rifampins

Answer 10

Verkunarháttur
- Hemur DNA-háðan RNA-polymerasa í dreifkjörnungum (ekki heilkjörnungum) og hindrar myndun á messenger-RNA

Lyfjahvörf (pharmacokinetics)

• Frásogast vel frá meltingarvegi
• Dreifist víða (m.a. yfir blóð-heilaþröskuld)
• Fer vel inní átfrumur
• Litar líkamsvökva appelsínugula (t.d. munnvatn, tár, þvag [eyðileggur augnlinsur])

Lágur þröskuldur fyrir ónæmi

• Eins skrefa stökkbreyting veldur breytingu á bindistað
• Aldrei nota eitt sér (monotherapy)

Question 11

milliverkanir Rifampins

Answer 11

STERKUR HVATI (inducer) á niðurbrot ýmissa annarra lyfja (cytochrome P450 kerfi)
Warfarín – mjög erfitt að blóðþynna
Sykursterar – minnkuð virkni
Morfín-skyld lyf (narcotics) – minnkuð virkni
Sykursýkilyf (töflur) – minnkuð virkni
Kvenhormón – minnkuð virkni getnaðarvarnarpillu
Cyclosporin – hætta á höfnun líffæra

Question 12

Berklameðferð við virkri sýkingu

Answer 12

Fyrstu 2 mánuðir

• Isoniazid
• Rifampin
• Pyrazinamid
• Ethambutol

Lokahluti meðferðar (4 mánuðir) (ef fullnæmir Berklar)

• Isoniazid
• Rifampin

Question 13

Berklameðferð við leyndri sýkingu

Answer 13

• Isoniazid eitt og sér gefið daglega (300mg)
• Alltaf gefa B6-vítamini (pyridoxine)
• Meðferðarlengd er 9 mánuðir