L4 werkboek: Poging en voorbereiding Flashcards
Wat is poging
Wat is voorbereiding?
Wat is samenspanning?
Poging = strafbaarstelling van een begonnen, maar niet voltooid misdrijf –> strafbaar bij bijna alle msidrijven
Voorbereiding = een gepland, maar niet begonnen of voltooid misdrijf –> strafbaar voor beperkt aantal misdrijven
Samenspanning = voorafgaand aan voorbereiding
Wat is de kern van het arrest Eindhovense brandstichting?
HR 19-03-1934, NJ 1934, 450 Eindhovense Brandstichting
Casus
Twee mannen hebben een huis geheel in gereedheid gebracht om het in brand te steken. Er ligt een lont van lappen dat met benzine besprenkeld is, aangesloten op een gaspistool in de keuken, die is vastgezet op het fornuis en aan de trekker is een touwtje bevestigd. Het touwtje is door een open raam over een muurtje rond de tuin gehangen. Later komen de mannen terug om het touwtje aan te steken, maar worden verhinderd omdat er een groep mensen bij de muur staat.
Rechtsvraag
Is er in casu sprake van een begin van uitvoering bij een poging tot brandstichting?
Essentie
Wanneer is er sprake van het begin van de uitvoering? De HR heeft in dit arrest het volgende criterium gegeven:
- Er is sprake van een begin van uitvoering als de handeling automatisch voltooid zou zijn wanneer er niet zou zijn ingegrepen zou.
De verdachte moet dus in de (aller)laatste fase zitten.
Eindhovense brandstichting NJ 1934, 450
Onderwerp: poging, begin van uitvoering, objectieve leer
Kern: Vanuit de objectieve leer komt de HR met een criterium voor het begin van uitvoering: de handeling, die naar ervaringsregelen tot het strafbaar feit leidt zonder enig nader ingrijpen van de dader.
Wat is de kern van het arrest Grenswisselkantoor?
HR 08-10-1987, NJ 1988, 612 Grenswisselkantoor
Casus
Verdachte D. is al ruim een maand bezig met het treffen van voorbereidingen voor een roofoverval. Hij steelt een auto en neemt enkele dagen later kentekenplaten van een andere auto weg, welke kentekenplaten hij op de gestolen auto bevestigt. Hij zoekt zich een partner en vindt die in de persoon van verdachte Van B. Zij verschaffen zich wapens (een jachtgeweer en een imitatie vuistvuurwapen) en “leggen” het te overvallen object (een Grenswisselkantoor te Bladel) “af”. Zij maken afspraken over de wijze waarop zij de overval zullen uitvoeren en hoe zij de taken zullen verdelen.
Op de bewuste 27 april 1986 gaan verdachten op pad met de bedoeling hun voornemen tot overval te volvoeren. Zij rijden met de gestolen auto met valse kentekenplaten naar het Grenswisselkantoor; zij zorgen ervoor dat zij voor het openingsuur van het Grenswisselkantoor ter plaatse zijn. In hun auto hebben zij een geladen dubbelloops jachtgeweer liggen en een imitatie vuistvuurwapen alsook handboeien en touw en tape om de kantoorbediende te knevelen. Zij dragen dubbele kleding en hebben pruiken bij zich, die zij later ook opzetten. Zij installeren zich met hun auto met draaiende motor op een parkeerplaats nabij het Grenswisselkantoor en wachten daar op de komst van de kantoorbediende. Een van de verdachten zit achter het stuur, de ander ligt min of meer op de achterbank. Het is de bedoeling de bediende aan te grijpen op het moment dat hij het kantoor binnengaat. Als de bediende het kantoor binnen zou zijn, voordat verdachten of een van hen bij hem zouden zijn, zijn verdachten te laat, want dan bevindt de bediende zich in een te beschermde ruimte.
De kantoorbediende ziet de auto, die hij een dag eerder ook al had gesignaleerd, staan en vindt dit verdacht. In plaats van het kantoor te openen, zorgt hij ervoor dat de politie wordt gewaarschuwd. Als een politieauto ter plaatse komt, gaan verdachten er vandoor. Zij worden na een wilde achtervolging tot stoppen gedwongen.
Rechtsvraag
Moet nu hetgeen verdachte en zijn medeverdachte tot het moment dat de politieauto ter plaatse kwam, hebben verricht ter uitvoering van hun voornemen, worden gekwalificeerd als voorbereidingshandelingen voor, dan wel als uitvoeringshandelingen van het misdrijf?
Essentie
In arrest gaan de verdachten vrijuit, de verdachte hebben wel alles gedaan om de bankoverval te kunnen plegen, maar hun voornemen hebben ze niet kunnen uitvoeren omdat de bediende die argwaan kreeg het gebouw niet openden. Omdat dit arrest net buiten het geldend recht (Cito-arrest) viel, terwijl i.c. het voornemen om een misdrijf te plegen niet kwestieus is en de verdachten in dit geval niet kunnen worden gestraft, is art. 46 Sr. Ontworpen.
Grenswisselkantoor NJ 1988, 612
Onderwerp: poging, begin van uitvoering, uiterlijke verschijningsvorm
Kern: Volgens de HR was hier geen sprake van begin van uitvoering, want een buitenstaander zag slechts vier mannen in een auto zitten.
HR: ‘kan niet worden gezegd dat hij aan dat misdrijf begin van uitvoering heeft gegeven indien hij zich met een auto naar die bank heeft begeven, doch – om welke reden dan ook= die auto niet heeft verlaten, noch – in of vanuit – die auto een gedraging heeft verricht welke naar haar uiterlijke verschijningsvorm moet worden beschouwd al te zijn gericht op de voltooiing van dat voorgenomen misdrijf.
Wat is de kern van het arrest Cito?
HR 24-10-1978, NJ 1979, 52 Uitzendbureau Cito
Casus
In de casus werd geoordeeld dat het aan een te overvallen kantoor aanbellen met gedeeltelijk afgedekt gelaat, een schietklaar vuurwapen en een lege weekendtas, aan te merken was als een begin van uitvoering.
Dit criterium bestrijkt zowel de kwestie “uitvoeringshandeling - voorbereidingshandeling” als de kwestie van het “openbaren” en brengt beide kwesties met elkaar in verband. Voor wat betreft de eerste kwestie, kan als criterium uit het arrest worden afgeleid: De gedraging is uitvoeringshandeling als ze is gericht op de voltooiing van het misdrijf. Daarbij is de aard van het delict en de delictsomschrijving mede bepalend voor de vraag wanneer men van uitvoeringshandelingen kan spreken. Bij gekwalificeerde delicten is als regel eerder van een uitvoeringshandeling sprake dan bij een niet gekwalificeerd delict.
Essentie
Hoge Raad:
“Gedragingen zijn als een begin van uitvoering van het voorgenomen misdrijf aan te merken als zij naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf. De handeling moet dicht tegen het uitvoeren aanliggen en uit de handeling moet gevaar (geobjectiveerd) blijken.”
Cito NJ 1979, 52
Onderwerp: poging, begin van uitvoering, uiterlijke verschijningsvorm
Kern: De Hoge Raad komt met een nieuw criterium. Het was voldoende om vast te stellen of een bepaalde handeling op een gemiddelde neutrale buitenstaander de indruk maakt e een begin van uitvoering van een bepaald misdrijf te zijn.
HR: ‘deze gedragingen zijn aan te merken als een begin van uitvoering van het voorgenomen misdrijf, daar zij naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf’
Wat is de kern van het arrest Poging tot gasmoord?
Poging tot gasmoord NJ 1951, 480
Onderwerp: poging, begin van uitvoering, gematigde objectieve leer
Kern: Hier was wel sprake van een begin van uitvoering. Het ging hier ook om een twee fase plan zoals bij de Eindhovense brandstichting. Het aanmerkelijke verschil was dat de eerste fase als een strafbaar feit was. De HR was dan ook van mening dat er een begin van uitvoering van het misdrijf als geheel kon worden aangenomen, doordat de dader een begin had gemaakt met de eerste fase, ‘zijnde een zodanig gewelddadig rechtstreeks ingrijpen in de normale toestand van die persoon dat hij daarna deze, willoos en weerloos als deze daardoor geworden zou zijn, door het enkel openen van een gaskraan tot een stellige prooi der gasvergiftiging zou maken.
Wat is voor strafbare poging nodig?
art 45 Sr:
- voornemen van de dader
- begin van uitvoering
- poging tot een misdrijf
Wat is voorbereiding?
Art 46 lid 1 Sr:
voorbereiden van ernstig misdrijf
Noem 3 pogingsleren?
- subjectieve
- objectieve
- gematigd objectieve
Omschrijf de subjectieve pogingsleer?
- de geestesgesteldheid van de dader staat centraal
- richt zich op de misdadige wil van de poger
- in de omschrijving wordt de wil van de poger aangeduid als ‘voornemen’
- door nadruk op de wil van de poger, weinig aandacht voor de gedraging
Omschrijf de objectieve pogingsleer?
- de gedraging staat centraal
- er moet een begin zijn gemaakt met de uitvoering van het misdrijf
–> de wil moet zich in verdergaande mate dan in de subjectieve leer al hebben veruiterlijkt
Omschrijf de gematigd objectieve pogingsleer?
- de objectieve pogingsleer wordt gecorrigeerd door elementen van de subjectieve pogingsleer
Omschrijf het verschil tussen de objectieve en de subjectieve pogingsleer?
Wanneer is er sprake van een strafrechtelijke relevante gedraging?
Wat is de situatie als de verdachte in het geval van strafbare poging de poging ontkent?
Dan moet niet alleen de gedraging, maar ook het voornemen van de dader uit uiterlijke omstandigheden worden afgeleid.
Moet het voornemen gericht te zijn op het wederrechtelijke van een gedraging?
Nee, het voornemen is kleurloos; net als opzet
Betekent voornemen in art 45 Sr hetzelfde als opzet?
Het voornemen moet gericht zijn op de verwezenlijking van een bepaald misdrijf;
en het moet blijken= geopenbaard
–>
Voornemen in art 45 Sr kan het beste begrepen worden als opzet. En als zodanig kan het zich voordoen in alle schakeringen van opzet.
Welke bestanddelen moeten bewezen worden wil er sprake zijn van strafbare poging?
- alle bestanddelen van strafbare poging zelf ; art 45 Sr
- een deel van de bestanddelen van het gepoogde misdrijf
– de subjectieve bestanddelen
– de objectieve bestanddelen die duidelijkheid verschaffen over de aard van het gepoogde misdrijf (maar niet alle, dan zou immers het misdrijf zijn verwezenlijkt)
Wat is een noodzakelijkheid voor een strafrechtelijk relevante poging?
de gedraging moet zoveel informatie verschaffen dat vaststaat welk misdrijf te voltooien
– doordat de dader dit kenbaar maakt
– kan worden afgeleid uit de uiterlijke omstandigheden
Indien het niet vaststaat om welk misdrijf het gaat kan geen sprake zijn van strafrechtelijk relevante poging
Hoe kijkt de wetgever van 1886 aan tegen de grens tussen voorbereiding en begin van uitvoering?
- grens tussen voorbereiding & begin van uitvoering is niet generiek te trekken –> afhankelijk van delict en situatie
- uitvoering behoeft nadere invulling door de rechtspraak, maar is in ieder geval niet de voorbereiding
voorbereiding nadrukkelijk niet strafbaar
Omschrijf begin van uitvoering en de subjectieve leer?
Begin van uitvoering =
als uit de gedragingen de gevaarlijke gezindheid van de poger blijkt
Causaal verband tussen voornemen en het begin van uitvoering moet aanwezig zijn. Conditio Sine Qua non past het beste bij de subjectieve leer
–> causaal is elke voorwaarde die niet kan worden weggedacht zonder dat het gevolg wegvalt (= geen criterium ter onderscheiding tussen voorbereidingshandelingen en uitvoeringshandelingen)
