KR: KNO-probleem Flashcards
Leerdoelen dit HC:
Onderscheid tussen perifere en centrale facialis parese
Oorzaken facialis parese
Epidemiologie facialis parese
Symptomen facialis parese
Behandeling facialis parese
let’s gooo
Wat zijn symptomen van een facialis parese (aan de aangedane zijde)?
Hangende mondhoek
Verstreken nasolabiaal plooi
Oog kan niet goed sluiten
Oog gaat meer tranen
Lukt niet meer voorhoofd te fronsen
Praten en slikken kunnen lastig zijn
Verlies van smaak
Last van harde geluiden
Hoe veel van het gezicht is verlamd bij centrale parese? en hoe veel bij perifere parese?
Centrale parese = ¼ parese
Perifere parese = ½ parese
Waarom is er bij centrale parese maar 1/4e deel van het gezicht verlamd?
Omdat er wel nog innervatie is voor de bovenste helft van de facialis door de andere kant van de hersenen
illustratief plaatje:
https://dccdn.de/www.doccheck.com/data/rf/j6/al/vh/3k/9w/fazialisparese_final_md.jpg
Het House-Brackmann gradieringssysteem wordt gebruikt om facialis parese aan te duiden. Hoe veel ‘graden’ zijn er?
6:
I: normaal
II: lichte dysfunctie
III: matige dysfunctie
IV: matig ernstige dysfucntie
V: ernstige dysfunctie
VI: paralyse
(stadia hoef je niet te kennen)
aangezichtsverlamming kan worden onderverdeeld in idiopatisch en ‘andere oorzaak’ facialis parese. Hoe vaak komt de idiopatische aangezichtsverlamming voor en bij welke (leeftijds)groepen?
20-30 personen per 100.000 per jaar
In normpraktijk ziet huisarts 1x per 2 jaar
Kan op alle leeftijden voorkomen
Piek tussen de 15-45 jaar
Bij kinderen lagere incidentie
Komt evenveel voor bij mannen en vrouwen
Groter risico tijdens zwangerschap
1% dubbelzijdige facialis parese
6-8% heeft >1x episode met facialis uitval
(leer niet uit je hoofd natuurlijk maar ter illustratie)
Hoe wordt idiopatische perifere aangezichtsverlamming ook wel genoemd?
Bellse parese
Welke oorzaken kunnen er zijn bij perifere aangezichtsverlamming (niet-idiopatisch)
- trauma bijv schedelbasisfractuur
- tumor
- infectie
- overig; sarcoidose, MS, Sjogren, meningitis
Hoe veel procent van de perifere facialis parese is idiopathisch? en overige oorzaak?
2/3 idiopatisch
1/3 andere oorzaak
Eerder werd gezegd dat een infectie een facialisparese kan veroorzaken. Wat zijn mogelijke verwekkers?
ziekte van Lyme, Herpes zoster oticus (Ramsay-Hunt syndroom 6%)), otitis media acuta, HIV, syfilis
Wat is kenmerkend aan meningitis als oorzaak van facialis parese?
Andere zenuwen zullen dan ook uitvallen
Wat is het beloop van Bellse parese? (hoe snel ontstaat het, progressie, hoe lang herstel)
Ontstaat acuut (binnen 2-5 dagen)
Soms in eerste dagen progressie
70-80% geneest binnen 6-8 weken (bijna) volledig
Prognose bij zwangerschap en diabetes is slechter
Herstel kan tot 6 maanden duren
Daarna (bijna) geen herstel meer mogelijk
Welke aspecten zijn belangrijk om uit te vragen bij de anamnese van facialis parese?
- Beloop
- Andere uitval (cave centrale oorzaak)
- Co-morbiditeit (zwangerschap, DM, sarcoidose, MS etc)
- Aanwijzingen voor infectie (evt seksuele anamnese)
- KNO-gebied: (oor)pijn, otorroe, koorts, blaasjes, gehoorsverlies
- Recente tekenbeet, artralgie
- Trauma
- problemen met praten/slikken
Wat onderzoek je allemaal bij het lichamelijk onderzoek (en evt waarom)?
- Kan het oog gesloten worden (niet mee: centrale oorzaak)
- Oor bekijken (Otitis Media)
- Neurologische uitval andere zenuwen
- Evaluatie uitval (House-Brackmann)
- Onderzoek uitval andere hersenzenuwen
- Inspectie oorschelp en middenoor
- Mondholte/keel: aanwijzingen voor tumor
- Halslymfeklieren/parotis (tumor)
- Oogonderzoek: kan oog nog sluiten? Conjunctiv ale roodheid
- Symptomen meningeale prikkeling
- Op indicatie: neurologische uitval elders, inspectie huid (erythema migrans, petechien), inspectie gewrichten: artritis beeld (Lyme)
Welk aanvullend onderzoek doe je bij idiopatisch perifere aangezichtsverlamming?
Geen! niet nodig
Welke aanvullend onderzoeken zou je wel doen indien je daar aanleiding voor hebt?
Kweek bij otitis en otorroe
Serologie: bijv herpes, lyme, HIV, syfilis
Beeldvorming:
CT: schedelbasisfractuur of trauma
MRI: afwijkingen weke delen
Eventueel echo: parotistumor?
Pathologie: weefselbiopt indien tumor
Welke 3 kenmerken heb je nodig om de diagnose IPAV/Bellse parese te stellen?
Indien perifere facialis parese
In korte tijd opgetreden
Geen aanwijzingen voor andere onderliggende oorzaak
Wat is het beleid bij Bellse parese?
Corticosteroiden: prednisolon 2d25mg 10 dagen. Start zo snel mogelijk, < 1 week
Indien oog niet sluit: horlogeglasverband en hypromellose oogdruppels/ooggel
Niet medicamenteus:
Indien articulatie of slikstoornissen logopedie
Indien restverschijnselen: mimetherapie
Hoe vaak moet iemand op controle bij facialis parese?
Na 2 dagen ivm mogelijke verslechtering
1e maand: wekelijks voor beoordeling herstel en co oog
Daarna om de 2-4 weken tot herstel is opgetreden
Wanneer verwijs je bij een Bellse parese? (en naar wie)
Kinderarts bij kinderen < 15 jaar
Neuroloog: vermoeden centrale oorzaak of meerdere hersenzenuwen
KNO: onzekerheid oorzaak, alarmsymptomen KNO, onvoldoende herstel na 1 en 3 maanden
Oogarts: roodheid, pijn in het oog, visusdaling
Wat is het beleid bij Ramsay-hunt?
ook valaciclovir 3d1gr, 7 dagen, eventueel anti-emetica indien draaiduizelig
Wanneer zou je wel een chirurgische decompressie overwegen?
bij trauma en acute inklemming
Waarom wordt er om de 2-4 weken gecontroleerd bij Bellse parese tot er herstel is opgetreden?
Strenge controle om een tumor op te vangen!
Wat zijn alarmsymptomen waarom je toch zou verwijzen naar de KNO arts?
afstaand oor mastoiditis, oorontsteking die niet behandeld krijgt, aanwijzing tumor
