KNO: oorpijn en otorroe Flashcards
Wat weet je na deze deck?
OMA = otitis media acuta
OME = otitis media met effusie OE = otitis externa
* Wanneer is otorrhoe een teken van OMA en wanneer is het een teken van OE?
* Wat zijn de symptomen van OMA, OME en OE? Welke symptomen zijn overlappend,
welke symptomen onderscheiden?
* Hoe differentieer je tussen OMA en OE?
* Wanneer behandel je OMA met antibiotica?
success
PS: kijk zelf naar anatomie en plaatjes van OME/OMA etc.
De middenoorholte is gevuld met… . Dit kan alleen afgevoerd worden via de …
lucht, buis van Eustachius
Waarom hebben kinderen vaker dat er slijm blijft staan in de buis van Eustachius?
De buis loopt veel horizontaler
Het adenoid (neusamandel) kan gezwollen zijn door verkoudheden. Waar kan het ook voor zorgen?
Druk op de buis van Eustachius
Kinderen zijn vaker verkouden waardoor er geen beluchting van het middenoor kan zijn. Waar zorgt dit voor?
Effusie (= vocht achter het trommelvlies)
Wat is een OME?
Het otitis media met effusie is een maandenlange effusie
Ontstaat er bij een OMA geen effusie
Wel! maar dit is veel acuter en ontstaat een perforatie in het trommelvlies
Een OMA is meestal bacterieel/viraal
bacterieel
Een OMA kan verspreiden naar het mastoid. Op welke complicatie moet je dan bedacht zijn?
Meningitis (anatomisch gezien maar klein stukje)
Waarom heb je pijn bij een OMA?
Door de drukopbouw van de lucht in het middenoor (door luchtvorming van bacterie en lucht die niet ‘weg’ kan in de buis van Eustachius).
Bij een OMA kan de pijn plots verdwijnen. Waardoor? Hoe kan je dat klinisch herkennen
perforatie (druk valt weg)
otorroe (pus loopt door perforatie)
Hoe lang duurt het na een perforatie voor het trommelvlies om te sluiten?
1-4 weken
Hoe kan het dat er een recidief OME/OMA ontstaat?
Als na een perforatie het trommelvlies al gesloten is, maar er nog pus/restant bacterie in de buis van Eustachius zit kan er opnieuw een OME/OMA ontstaan
Is effusie hetzelfde als otorroe?
NEE: effusie is vocht achter trommelvlies, otorroe is loopoor
Wanneer is otorrhoe een teken van OME?
Otorroe is nooit een teken van OME!
hoe ziet gezond trommelvlies eruit?
Lichtreflex van Pollitzer, transparant, grijs
Wat zie je bij otoscopie bij OMA?
roodheid (m.n.) en zwelling van het trommelvlies. Ook de hamersteel is knalrood
Wat zie je bij otoscopie van OME?
luchtbellen, veel vocht, geen roodheid/zwelling van het trommelvlies. Klachten: gehoorverlies
Wat zie je bij otoscopie van OE?
ontsteking van de huid van de gehoorgang, totaal andere pathologie/symptomen dan OMA/OME.
Wat is myringitis?
trommelvlies ontsteking, hetzelfde pathogenese als OMA
Welke leeftijdsgroep heeft het vaakst OMA?
peuters
Welke leeftijdsgroep heeft het vaakst OE?
Ouderen
Houben snapt niet goed waarom kinderen/jongeren minder vaak een OE hebben dan volwassenen, want ook zij zwemmen veel. Hypothese: kwaliteit van cerumen (oorsmeer wordt droger bij toenemende leeftijd)?
Wat is tubair catarrae/tubastenose ?
buis van Eustachius functioneerd niet goed. Gevoel dat je niet je oor kan klaren, door slijmprop o.i.d. in de buis.
Wat is je DD bij otorroe?
- otitis externa op basis van een bacteriële of schimmelinfectie (v)
- otitis media acuta met perforatie van het trommelvlies (v)
- overmatig cerumen (v)
- otitis externa op basis van eczeem (s)
- chronische otitis media (s)
- chronische otitis media cholesteatoma (s)
- seborroïsch eczeem c.q. psoriasis (z)
- otitis externa maligna (z)
Wat is een otitis media serosa?
Bij een otitis media serosa of lijmoor is er sprake van vochtophoping in het middenoor, dus achter het trommelvlies, zonder dat er echter sprake is van een acute ontsteking (otitis media acuta).
pathofysiologie is hetzelfde als OMA, komt vaak voor bij kinderen, bij ouderen is oorzaak tubastenose!
Wat is je DD bij oorpijn?
bovenste luchtweginfectie (buis van eustachius kan, faringitis of tonsillitis wd pijn in het oor als ‘referred pain’ omdat structuren vlak bij elkaar liggen),
- cerumen (overmatig),
- kaaksymptomen/-klachten (ligt ook tegen gehoorgang aan),
- furunkel/karbonkel/cellulitis,
- ziekte tanden/tandvlies,
- perforatie trommelvlies (doet zelf geen pijn, maar de druk wel).
Wat zijn clues in je anamnese die wijzen op OMA/OME/OE?
- Tekenen van BLWI (OMA, OME) zoals snotteren, niezen, hoesten, keelpijn, etc
- Redenen voor ‘vuil’ in gehoorgang zoals zwemmen (OE)
- Ziek zijn, koorts (meestal OMA)
- Otorrhoe (OMA, OE) – past niet bij oME
- Eerst flinkk oorpijn, daarna otorrhoe (OMA!)
- Eerst otorrhoe en daarna ook koorts en toename pijn (OE, maar ernstig en komt weinig voor)
Wat staat er in je DD bij otorroe?
OE o.b.v. bacteriele of schimmelinfectie, OMA met perforatie van trommelvlies, overmatig cerumen, (vaak vorige, volgende soms), OE o.b.v. eczeem, chronische OM (cholesteatoma), (zelden: ) seborroisch eczeem c.q. psoriasis, otitis externa maligna
Wat staat er in je DD bij OE?
obv eczeem/bacteriele/schimmelinfectie kenmerken zich met jeuk (niet per se pijn, pijn ontstaat alleen bij een ontsteking!)
Wat is cholesteatoom?
Cholesteatoom (chronische OM), is de meest agressieve en lastigst te behandelen vorm van chronische otitis, ook wel chronische middenoorontsteking genoemd. Hoewel er ook een zeldzame aangeboren vorm bestaat, ontstaat een cholesteatoom vaak tijdens de kinderjaren, maar ook op volwassen leeftijd. Meestal komt cholesteatoom slechts aan één kant voor, maar aan twee kanten is ook mogelijk.
Waar let je op tijdens lichamelijk onderzoek?
Algemeen
- Verminderd bewustzijn, nekstijfheid, hoofdpijn, polsfrequentie, ademhalingsfrequentie, tekenen van dehydratie, inschatting mate van ziek zijn
KNO
- Aspect van het trommelvlies: kleur, vaatinjectie, al dan niet doorschijnend
- Stand van het trommelvlies: normaal, bomberend of ingetrokken
- Loopoor, trommelvliesperforatie, aanwezigheid van trommelvliesbuisjes
- Drukpijnlijk mastoid of afstaand oor (je ziet ook eenzijdig een flapoor!)
- Hals-lymfeklieren (zwelling duidt op infectie KNO-gebied)
- Inspectie keel (altijd als laatste want kind gaat bijna altijd huilen)
o Kijk naar roodheid, zwelling of assymetrie
Eventueel als klachten daar aanleiding toe geven ook andere tractus onderzoeken zoals de longen.
De meeste kinderen vinden het verschrikkelijk als er onderzoek is van het oor of spatel in de keel, dus die bewaar je als laatste! Houben vindt dus vaak met longen (kan ook pneumonie zijn dat oorpijn geeft). Bij veel otorroe kan het onmogelijk zijn om trommelvlies te bekijken
Wanneer doe je wel/niet een stemvorkproef?
Meestal niet geindiceerd bij OMA of OE, maar kan wel nuttig zijn bij OME of verdenking tuba stenose
Wat vindt je bij de stemvorkproef bij een OME/tuba stenose?
Geleidingsverlies wd slecht horen
Hoe interpreteer je de proef van Weber?
Weber hoor je normaal in het midden van het hoofd.
- Bij verstopping van het gehoorkanaal of middenoor hoor je het geluid aan d ekant die het sterkst (stop maar eens vinger in je oor)
- Bij gehoorverlies door een probleem van het labyrint / zenuw hoor je het geluid aan die kant minder goed
Als je vinger in je oor doet, en je praat, dan hoef je je stem harder aan de kant die verstopt is.
Wat zegt een lateralisatie naar links met de proef van Weber?
Proef van Weber lateraliseert naar de kant van verstopping. Of er zit een verstopping links of je hebt verminderd gehoor rechts als Weber lateraliseert naar links.
Is de proef van Weber betrouwbaar?
De stemvorkproef heeft een positieve LR van 1.6 (odds). Proef van weber is niet een heel betrouwbare test, want odds bij afwijkende test wordt slechts 1.6x groter. Zeker bij een kleine pre-test odds is dat niet zoveel. Note: dit onderzoek ging over oudere mensen met gehoorverlies. Kans 1 op 10 = odds 1 op 9. Kans van 2 op 2 (van 4) = odds 2 op 2.
Wat zijn alarmsignalen bij oorpijn en otorroe?
- Drukpijnlijk mastoid, afstaand oor – tekenen van mastoiditis (ernstige complicatie, kan leiden tot meningitis)
- Nekstijfheid, hoofdpijn, vereminderd bewustzijn – tekenen van meningitis
- Kinderen jonger dan een maand
- Snelle achteruitgang, sufheid, slecht drinken – tekenen van ernstig ziek zijn
- Duizeligheid, misselijkheid, braken, nystagmus – labyrintitis
- Verlamming aangezicht – facialisparese (loopt vlak langs middenoor)
Wat is het beloop van een OMA?
- Bij 80% van de kinderen >2j gaat OMA vanzelf binnen 2-3d over
- 50% van kinderen <2 jaar heeft >8 dagen oorpijn/huilen
- Na OMA kan periode van OME ontstaan. Dat verdwint meestal vanzelf na enkele weken tot maanden (75% na 6 maanden)
- Geven van AB kan lengte van ziek zijn met een halve dag verkorten (= verwaarloosbaar)
- Trommelvliesperfortie sluit meestal spontaan <1w
Meestal geef je geen antibiotica bij een OMA omdat dit spontaan hersteld. Wel geef je symptoombestrijding. Wat kan je aanbieden?
paracetamol tegen de pijn en GEEN decongestiva
(theorie van slinken neusslijmvlies -> openstaan buis van Eustachius werkt NIET zo en hoge kans op verslaving dus afraden!!)
Bij uitzondering wordt er wel antibiotica gegeven bij een OMA. Welke?
- Dubbelzijdige OMA
- Otorroe ic.m. koorts/pijn (hoort natuurlijk helemaal niet! Duidt op ernstige infectie)
- Eerg ziek ziek
- Risicofactoren voor complicaties
o <6mnd
o Anatomische afwijkingen (palatoschisis, Down)
o Verminderde immuniteit
o Ooroperatie in VG (behalve buisjes)
Wat is de eerstekeus behandeling bij OMA?
Amoxicilline 7d oraal
Wat is de behandeling bij loopoor via een trommelvliesbuisje?
hydrocortison/colistine/bacitracine,
oordruppels.
Hoe vaak moet je op controle bij trommelvliesperforatie?
na 2 weken en zo nodig na 6 weken.
Hoe vaak moet je op controle bij OMA?
Niet nodig tenzij zieker wordt, uitblijven van verbetering koorts/pijn na drie dagen (dan toch AB), na een week als otorrhoe persisteert (evt toch AB)
Hoe helpen buisjes bij een kind met veel oorontstekingen?
Beluchting is niet op orde bij een kind met heel veel oorontstekingen. Met een buisje zal je minder vaak oorontstekingen ehbben doordat er betere doorluchting is.
Wat is de pathofysiologie van een cholesteatoom?
Een cholesteatoom begint met een beperkte intrekking van het trommelvlies naar binnen toe (retractie). Zodra die intrekking te diep wordt, verliest de huid haar zelfreinigend vermogen en beginnen zich dode huidresten op te stapelen aan de binnenzijde van het trommelvlies. Dit gaat gepaard met ontsteking van het omliggende weefsel (slijmvlies of mucosa). De ontstekingscellen produceren schadelijke stoffen, die botweefsel kunnen aantasten en zo beetje bij beetje de structuren van het middenoor vernietigen.
