Geschiedenis EBM Flashcards
Waarom is kennis van de geschiedenis in de studie geneeskunde belangrijk?
Meer inzicht / meer bewust van:
- veranderlijkheid
- structuur
- vooronderstellingen
- en politieke en maatschappelijke belangen
… die ten grondslag liggen aan of van invloed zijn op medische kennis
In welk jaar werd er voor het eerst geschreven over evidence based medicine (EBM)?
1992
Betekent niet dat toen voor het eerst EBM geïntroduceerd werd…
Spreekt het niet vanzelf dat geneeskunde ‘evidence-based’ is? (2 antwoorden)
- JA: al sinds de Oudheid wordt medisch handelen gebaseerd op beste beschikbare (‘wetenschappelijke’) kennis
- NEE: er is voortdurend discussie geweest over wat meest betrouwbare ‘evidence’ is
Wie was de vader van geneeskunde?
Hippocrates van Kos (ca. 460-ca. 370 v.Chr.),
welke twee tradities waren er volgens de ‘klassieke oudheid’?
Galenus (131-ca. 216 n.Chr.) en Alexander van Aphrodisias (ca. 200 n.Chr.)
Met welke principes werkte Galenus?
Uitwerking van Hippocrates: theoretische traditie, zekerheden, humores: bloed, zwart gal, geel gal en slijm
Met welke principes werkte Alexander van Aphrodisias?
Empirische traditie
Geneeskundige ‘waarheden’ zijn waarschijnlijkheden
Nooit zekerheid over individu
Tot de 19e eeuw was er een eeuwenlange doorwerking van Hippocrates/Galenus. Echter was er een kleine verandering in de 17e eeuw… welke?
Er was een wetenschappelijke revolutie in de 17e: invloed van natuurwetenschappen op geneeskunde neemt geleidelijk toe (mechanisering)
in de praktijk werkten artsen nog wel met Hippocrates
M.n. in de 19e eeuw was er ‘verwetenschappelijking’ van de geneeskunde. Welke 3 opvattingen leefden er in die tijd?
Die van
1. Pierre Louis (1787-1872)
2. Risueno d’Amador (1802-1849)
3. Claude Bernard (1813-1878)
Welke visie had Pierre Louis (1787-1872)?
‘Vader van evidence-based medicine’?
Louis stond in ‘empirische traditie’
Exponent van zgn ‘Parijse school’, vroege 19e eeuw:
- hospitalen met honderden patiënten
- ‘onbevooroordeelde observatie’ (moet goed observeren)
- statistieken
- pleidooi voor numerieke methode (was de eerste die twee groepen met elkaar vergeleek)
Waar leidde het werk van Pierre Louis toe?
Jarenlang systematisch verzamelen van observaties
Studie over effectiviteit van aderlating bij longontsteking (1828)
Pleidooi voor ‘numerieke methode’ (=groepen getalsmatig met elkaar vergelijken):
‘…and then we shall hear no more of medical tact, of a kind of divining power of physicians […] and then, and not till then, can therapeutics become a science.’
Welke visie had Risueno d’Amador (1802-1849)?
Hoogleraar Montpellier, criticus van Louis’ ‘numerieke methode’
In lezing voor Académie de Médicine in 1837:
- Waarschijnlijkheidsrekening niet toepasbaar in de geneeskunde
- Individuele patiënten vs. gemiddelden en statistische patronen
- Geneeskunst
De derde visie tijdens de wetenschappelijke revolutie was die van Claude Bernard (1838-1878). Waar pleitte hij voor?
derde opvatting naast Louis en d’Amador. Vader van de natuurwetenschappelijke geneeskunde, wilde zich richten op fysiologie en laboratoriumonderzoek, onderzoek naar mechanismen en oorzaken (‘monocausaal’). Hij was het wel eens met d’Amador dat
“Statistiek kan slechts een waarschijnlijkheid geven, maar nooit een zekerheid geven.” (1865)
Op zoek naar mechanismen en oorzaken (‘monocausaal’)
Er ontstond een klassiek geworden debat (1837) tussen Louis en D’Amador
Wat zijn samenvattend de drie verschillende visies op ‘evidence-base’ van geneeskunde in 19e eeuw?
Louis: numerieke regelmatigheden op het niveau van klinische populaties
D’Amador: ervaring, expertise, klinische oordeel, intuïtie, individuele arts-patiëntrelatie
Bernard: deterministische kennis van de fysiologie op het niveau van het individu
