Hoorcollege 7: Verslaving Flashcards
Geschatte prevalentie alcohol gebruik
80% drinkt
10% is een zware/overmatige drinker
Zware drinker: wekelijks
overmatige drinker: >21 (M), >14 (V) glazen pw
Prevalentie stoornis in gebruik van alcohol
2-3x vaker voor bij mannen dan vrouwen, maar het verschil word steeds kleiner
–> verandering genderrollen, alcogolreclames richten zich op huisvrouwen en vrouwen ervaren meer barieres bij het vragen om hulp bij alcoholproblemen
Sekseverschillen in behandeling
meerderheid mannen aan coke en alcohol
meerderheid vrouwen aan slaap/kalmeringsmiddelen
Sekse en genderverschillen bij verslaving
> 3x hogere prevalentie bij transgender mensen
–> gender minderheden ervaren meer stres, dit zorgt voor emotie dysregulatie
Genderverschillen en hulpverlening
64% weet niet hoe te signaleren dat een jongere worstelt met genderidentiteit
71% van de proffesionals hebben een vermoeden maar bespreken dit niet
–> Als behandelaar weet je niet of de genderidentiteit anders is dan geslacht, dus je moet erom vragen!
klinische karakteristieken van stoornis in middelengebruik
verlies van controle, sociale problemen, risicovolgebruik, fysieke problemen
2-3 symptomen: milde stoornis
2-5 symptomen: gematigde stoornis
>6 symptomen
type middelen: kalmerende middelen
alcohol, sedatieve/anxiolytica (benzos), opiode (heroine), cannabis, tabak
acute intoxicatie: ontspanning en verlies aan controle en chronische intoxicatie: depressieve stemmingsstoornis
type middelen: stimulerende middelen
cafeine, stimulantia: coke en amfetamines
acute intoxicatie: euforie
chronische intoxicatie: psychotisch, depressief en angstig
Type middelen: hallucinogenen
Fencylclidine: PCP
overige hallucinogenen: LSD
inhalatia: lachgas
Wat gebeurd er over het algemeen bij onttrekking aan intoxicatie
effecten van intoxicatie en ontrekking zijn tegengesteld
verschil fysieke en psychische ontrekking
Intoxicatie alcohol
sekseverschillen
vrouwenlichaam bevar minder dehydrogenase waardoor plasmaconcentraties hoger zijn en vrouwen sneller dronken worden
Intoxicatie Nicotine
sekseverschillen
Plasma concentraties zijn hoger en worden sneller bereikt bij vrouwen
* Effect is groter bij vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken
Intoxicatie Cocaine
sekseverschillen
Bij mannen wordt een hogere en snellere plasma concentratie bereikt bij snuiven t.o.v. spuiten
Bij vrouwen wordt een hogeren en snellere plasmaconcentratie bereikt in
de folliculaire dan in de luteale fase van de cyclus
Hoe onstaat een verslaving: intoxicatiefase
Middelen stimuleren dopamine
uitstoot van ventrale tegmentale
gebied → striatum
Hoe meer dopamine, hoe groter het
belonende effect
Er is steeds meer nodig voor zelfde
effect
Hoe ontstaat een verslaving: negatieve bekrachtigingsfase
De hunkering naar het middel wordt
gedreven door verstoringen in het
brein-stress systeem
Abstinentie → negatief affect/stress
→ hunkering naar het middel
Hoe onstaat een verslaving: Anticipatie fase
Verstoringen in de prefrontale cortex
zorgen voor beperkte motivationele
en emotionele controle
Genderverschillen in de intoxicatie, negatieve bekrachtiging en anticipatie fases
**Intoxicatiefase: ** Mannen zijn mogelijk meer gevoelig voor
de initiële belonende effecten van een
middel (positieve bekrachtiging)
**Negatieve bekrachtiging: ** Gebruik en terugval bij vrouwen wordt
mogelijk meer getriggerd stress
(negatieve bekrachtiging)
Anticipatie fase: Vrouwen ervaren mogelijk grotere
problemen in cognitieve controle
(snellere escalatie van het gebruik)
Gedragsbehandeling: CBT + motiverende gespreksvoering
expliticeren en verhogen van de motivatie tot gedragsverandering en veranderen van gedrag en manier van denken
Gedragsbehandeling: Minesota Model
12 stappenplan: gebaseerd op spirituele waarden als respect, eerlijkheid, openheid en verbondenheid
Gedragsbehandeling: Acceptence en Commitment Therapie (ACT)
De client leert vervelende gevoelens te verdragen (acceptence) en weer te gaan doen wat echt belangrijk is (commitment)
Farmacologische behandeling: natrexone
Blokkeert binding van een middel op de opiode receptoren, hiermee word het belonende effect geblokkeerd
–> alleen sekseverschillen bij rookverslaving mannen (effectiever)
Farmacologische behandeling: Varenicline
blokkeert binding van nicotine op nicotine receptoren, hiermee word het belonende effect voorkomen, stimuleert ook gematigde dopamine uitstoot
–> Sekseverschillen bij vrouwen (effectiever)
Farmacologische behandeling: disulfiram
verandert metabolisme van alcohol hierdoor resulteert alcoholgebruik in misselijkheid/spugen
–> geen genderverschillen
