Hoofdstuk 7: Nieren en urinewegen Flashcards
Term voor geen urineproductie
Anurie
Term voor pijn, branderig gevoel bij plassen
Dysurie
Term voor pijnscheuten thv nieren
Nierkolieken
Percussie van nierstreek is pijnlijk. Term?
Nierslagpijn
Term voor te lage urineproductie
Oligurie
Term voor te hoge urineproductie
Polyurie
Term voor frequente, kleine hoeveelheden plassen
Pollakisurie
Term voor symptomen die het gevolg zijn van de opstapeling ureum in het bloed
Uremie
Welke soorten urine-onderzoeken zijn er?
- Observatie
- Microscopisch (sediment)
- Biochemisch
- Dipstick
- Urinecultuur
Licht toe: microscopisch onderzoek van urine
- Centrifugeren van verse urine
- Sediment onderzoeken onder microscoop
Opsporen van RBC, WBC, bacteriën.
Term voor RBC in urine
Hematurie
Term voor WBC in urine
Leukocyturie
Term voor bacteriën in urine
Bacteriurie
Licht het biochemisch onderzoek van urine toe
- 24-uurscollectie van de urine
- Staal wordt onder microscoop bekeken en onderdelen worden geteld
Term voor eiwitten in urine
Proteïnurie
Term voor glucose in urine
Glucosurie
Term voor hemoglobine in urine
Hemoglobinurie
Term voor bilirubine in urine
Biliribinurie
Licht de dipstick-methode toe
- Nagaan of een bepaalde stof al dan niet aanwezig is
- Biochemisch onderzoek nodig indien positief
Licht de urinecultuur als onderzoek toe.
- Urinesediment is positief op bacteriurie
- Afname midstreamstaal
- Urinekweek om gepaste AB te kunnen bepalen
Wat is GFR?
Glomerulaire filtratiesnelheid
Hoeveel bloed per minuut geklaard wordt van afvalstoffen. Normaal ±125ml/min
Welke afvalstof zegt ons het meest over GFR?
Creatinine
Hoe kan je de GFR berekenen? Welke kritische opmerking moet je hierbij in gedachten houden?
Leeftijd, geslacht, gewicht en serumcreatinine
Verband tussen GFR en creatinine is niet lineair.
=> een kleine steiging van creatinine moet je al serieus nemen, nieren hebben grote reservecapaciteit
Welke soorten endoscopieën zijn hier relevant?
Cytoscopie (blaas)
Ureteroscopie (ureter)
Verklaar waarom je bij proteïnurie vaak ook oedeem kan observeren?
Bij proteïnurie zijn is het eiwitgehalte in het bloed verlaagd omdat de eiwitten uitgeplast worden. Het water gaat zich telkens voortbewegen in de richting van de meeste eiwitten. De weefsels die de bloedvaten omgeven krijgen op een bepaald moment een hogere concentratie eiwitten waardoor het vocht zich in die richting zal bewegen.
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Definitie?
Plots optredende verminderde mogelijkheid van de nier om schadelijke (afval)stoffen uit te scheiden in de urine, gepaard gaand met een gestoorde vochtbalans.
- Kan levensbedreigend zijn
- Veelal reversibel.
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Welke oorzaken zijn er?
- Prerenaal (voor nieren)
- Renaal (in nieren)
- Postrenaal (voorbij nieren)
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Bespreek prerenale nierinsufficiëntie
Wanneer er onvoldoende bloedtoevoer is naar de nieren
Door vb:
- Hypovolemische shock (PPH)
- Chronisch hartfalen
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Bespreek renale nierinsufficiëntie
Wanneer er een ziekteproces in het nierweefsel is.
Door vb:
- Acute glomerulonefritis
- Acute tubulusnecrose
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Bespreek postrenale nierinsufficiëntie
Wanneer de afvoer van urine is belemmerd
Door vb:
- Tumor in urinewegen
- Niersteen
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Symptomen?
- Oligurie
- Anurie
- Oedeem
- Dyspnoe
- Uremie
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Diagnostiek?
Bepalen GFR.
<90ml/min = nierfalen
<15ml/min = dialyse
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Complicaties?
Elektrolietenstoornissen zoals hyperkaliëmie (→aritmie/hartstilstand)
__ACUTE NIERINSUFFICIËNTIE__
Behandeling?
Oorzaak opsporen en opheffen → causaal
Desnoods dialyse
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Definitie?
Geleidelijke daling van de nierfunctie over vele jaren heen. Progressief verlies aan nefronen → irreversibel.
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Pathofysiologie?
Meestal door:
1. Diabetes
2. Arteriële hypertensie
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Symptomen?
- Oedeem
- Gewichtstoename
- Hypertensie
- Nycturie
- Ver gevorderd: uremie
Gaat geleidelijk aan
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Pathofysiologie?
Meestal door:
1. Diabetes
2. Arteriële hypertensie
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Diagnostiek?
Bepalen GFR.
<90ml/min = nierfalen
<15ml/min = dialyse
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Complicaties?
Elektrolietenstoornissen: hyperkaliëmie
Anemie door EPO-tekort
__CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE__
Behandeling?
- Voeding (beperken vocht, kalium, eiwit)
- Causale behandeling
- Dialyse
- Niertransplantatie
Welke soorten dialyse zijn er? Leg ze eenvoudig uit.
HEMODIALYSE:
Arteriële lijn: bloed stroomt doorheen kunstnier buiten het lichaam om afvalstoffen te filteren. 4 uur enkele keren/week in het ziekenhuis
PERITIONAALDIALYSE:
2l steriel vocht (= dialysaat) wordt in de abdominale holte gebracht. Het peritoneum dient als dialysemembraan. Na de uitwisseling wordt het vocht (met afvalstoffen) terug verwijderd en vervangen door vers dialysaat. P kan dit thuis zelf doen.
__UROLITHIASIS__
Definitie?
= stenen in de urinewegen
= nefrolithiasis
__UROLITHIASIS__
Pathofysiologie?
Mineraalafzetting door een onevenwicht in concentratie van stoffen.
4 types (↓frequentie):
1. Kalkstenen (calcium)
2. Struvietstenen (bacteriele activiteit, kan evolueren naar koraalstenen)
3. Urinezuurstenen
4. Cystinestenen
__UROLITHIASIS__
Risicofactoren?
- Mannen
- 30-50 jaar
__UROLITHIASIS__
Symptomen?
- Koliekpijn
- Nausea, emesis
- Pollakisurie, hematurie, dysurie
__UROLITHIASIS__
Diagnostiek?
- Urine-onderzoek
- Echografie
- CT Abdomen (beste volgens onze vriend Maarten)
__UROLITHIASIS__
Behandelingsmogelijkheden?
- Afwachten
- Niersteenvergruizing
- Ureteroscopische verwijdering
- Percutane nefrotomie
__UROLITHIASIS__
Bespreek de behandeling: afwachten.
Wanneer voldoet deze techniek niet?
Meestal worden ze spontaan uitgeplast.
Wachten en pijn bestrijden met NSAID als Diclofenac.
NIET veel beginnen drinken → meer stuwing op ureter
Blijvende klachten, UWI, hydronefrose → verdere behandeling (20% v/d gevallen)
Term voor nierstuwing
Hydronefrose
__UROLITHIASIS__
Bespreek de behandeling: niersteenvergruizing.
- ESWL: extracorporele shock wave lithotripsie
- P ligt tegen waterkussen. Ultrageluidschokgolven worden erdoor gestuurd die de nierstenen vergruizen.
- Dit gebeurt onder radiologische begeleiding.
__UROLITHIASIS__
Bespreek de behandeling: uteroscopische steenverwijdering.
- Dunne, flexibele buis (met camera) wordt de steen gevisualiseerd en verwijderd.
- Soms plaatsing van stent om de afvloei van urine te bevorderen.
- Beste optie tijdens de zwangerschap (geen radioactieve stralen nodig).
__UROLITHIASIS__
Bespreek de behandeling: percutane nefrotomie.
Een operatie waarbij een verbinding wordt gemaakt tussen het nierbekken en de buitenwereld om een grote steen (bv. koraalsteen) te verwijderen.
Waarom zijn UWI een gevaar in de zwangerschap?
Onbehandelde asymptomatische bacteriurie of acute cystitis →
grote kans op nierbekkenontsteking (pyelonefritis) → hospitalisatie
Wat is LUTS?
Lower Urinary Tract Symptoms
__URETHRITIS__
Pathofysiologie?
- Lage urineweginfectie
- Gonokokken/chlamydia → SOA
__URETHRITIS__
Symptomen?
- Vaak asymptomatisch
- Vaginale/urethrale afscheiding
- Contactbloedingen
- LUTS
__URETHRITIS__
Complicaties?
- Pelvic Inflammatory Disease (PID) → fertiliteitsproblemen
- Andere SOA’s
__URETHRITIS__
Diagnose?
Urine-onderzoek
Vaginale wisser
__URETHRITIS__
Behandeling?
- AB
- Partner behandelen
__CYSTITIS__
Definitie?
- = Blaasontsteking
- Lage urineweginfectie
- Meestal bact uit colon
__CYSTITIS__
Symptomen?
- LUTS: dysurie, pollakisurie, hematurie…
- Pijn in onderbuik
Géén systemische klachten!
__CYSTITIS__
Diagnose?
- Dipstick: WBC, nitriet
- Biochemisch: >100k bact/ml, RBC, WBC
- Urinekweek
__CYSTITIS__
Behandeling?
- Neigt naar spontane genezing
- AB
- Preventie: drinken ↑, plassen ↑, plassen na coïtus, aanzuren urine (vb veenbessensap)
__PYELONEFRITIS__
Definitie?
Bacteriële ontsteking van het nierbekken en het nierparenchym veroorzaakt door een pusvormende bacterie
__PYELONEFRITIS__
Pathofysiologie?
Doorgaans het gevolg van een opstijgende cystitis.
__PYELONEFRITIS__
Waarom hebben zwangeren hier een hoger risico op?
Toegenomen stase van de urine in het nierbekken en de urethers
__PYELONEFRITIS__
Symptomen?
- Systemische klachten: pols ↑, koorts…
- Hevige rugpijn
- LUTS
__PYELONEFRITIS__
Diagnose?
- Urine-onderzoek, kweek
- Bloedafname (CRP, GFR…)
__PYELONEFRITIS__
Complicaties?
- Verspreiding via bloedbaan → urosepsis → septische shock
- Blijvende daling van nierfunctie
__PYELONEFRITIS__
Behandeling?
- Hospitalisatie
- IV- AB
__PYELONEFRITIS__
Preventie?
Routinematig screenen op asymptomatische bacteriurie tijdens de zws