Hoofdstuk 3: Maagdarmstelsel Flashcards
Waarop wijst afwezigheid van stoelgang/flatus?
Wijst op (sub)obstructie en het wegvallen van de darmtransit = ILEUS
Term voor verminderde eetlust
anorexie
Term voor moeite met slikken
Dysfagie
Term voor slechte opname van alle voedingsstoffen
Panmalabsorptie
Vetten, koolhydraten én proteïnen.
Term voor zweren
Ulceraties
=> weefseldefect dat diep doordringt in de wand tot in de submucosa
Term voor bloed in de stoelgang
Melaena
Term voor dichtbranden van bloedend letsel?
Cauterisatie
Term voor een bolle buik?
Opgezet abdomen
Term voor sterke afkeer van vlees
Horror carnis
Term voor pijn achter het borstbeen
Retrosternale pijn
Term voor verteringsongemakken
Dyspepsie
Term voor zuurbranden
Pyrosis
Term voor (rood) bloedverlies per anum
RBPA
Termen voor stoelgang met overmatig vet
Stopverfontlasting
Steatorree
Term voor valse stoelgangsnood
Tenesmen
Term voor misselijkheid
Nausea
Term voor braken
Emesis
Hoe komt de braakreflex tot stand?
In de hersenstam zit het braakcentrum. Deze is verbonden met:
* Zenuwen die smaak/geur/druk/chemische prikkels doorgeven
* Andere delen van de hersenen (herinnering/emotie kan ook zorgen voor braken)
Leg uit hoe een endoscopie verloopt.
In patiëntentaal
- 6 uur nuchter
- Darmreiniging nodig vooraf bij coloscopie
- Flexibele tube met licht en camera
- Onderzoek van binnenkant van slokdarm, maag en duodenum, dikke darm of rectum
- Langs de flexibele scoop kunnen ook kleine instrumenten om stalen te nemen of kleine ingrepen te doen.
Hoe noem je een endoscopie van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm?
Gastroscopie
Hoe noem je een endoscopie van de dikke darm?
Coloscopie
Hoe noem je een endoscopie van het rectum?
Rectoscopie
REFLUXOESOFAGITIS
Definitie?
Inflammatie van de distale slokdarmmucosa door langdurig en/of herhaald contact met zure maaginhoud
REFLUXOESOFAGITIS
Pathofysiologie?
Onderste slokdarmsfincter sluit niet goed > plaveiselcelepitheel van slokdarm kan niet tegen maagzuur > erosies en diepe ulceraties in distale slokdarm
Vaak gepaard met maagbreuk
REFLUXOESOFAGITIS
Risicofactoren?
- Overgewicht
- Zwangerschap
- Vetrijke voeding
- Roken
- Alcohol
- Koffie
REFLUXOESOFAGITIS
Symptomen?
- Pyrosis
- Retrosternale pijn
- Zure regurgitaties tot in de keel
- Prikkelhoest
- Hik
- Dysfagie (ernstige gevallen)
REFLUXOESOFAGITIS
Hoe ontstaat dysfagie?
Door chronische inflammatie en ulceratie verlittekent en vernauwt de slokdarm.
Kan ook wijzen op slokdarmcarcinoom > moet dringend nagekeken worden!
REFLUXOESOFAGITIS
Link met ferriprieve anemie?
Slokdarmulceraties kunnen (ongemerkt) bloeden en de oorzaak zijn van ferriprieve anemie.
REFLUXOESOFAGITIS
Diagnostiek?
Via gastroscopie
Kinderen: pH-metrie
REFLUXOESOFAGITIS
Niet medicamenteuze behandeling?
- NIET: roken, alcohol, koffie, vette voeding
- Positionele maatregelen: hoogstand hoofdeinde
- Vermageren igv overgewicht
- Geen grote maaltijden voor slapen
REFLUXOESOFAGITIS
Medicamenteuze behandeling?
- Antacida
- H₂-blokkers
- Protonpompinhibitoren (PPI)
REFLUXOESOFAGITIS
Wat doen antacida?
Neutraliseren louter het aanwezige zuur
= symptoombehandeling
REFLUXOESOFAGITIS
Wat doen H₂-blokkers?
Onderdrukken de zuursecretie van de pariëtaalcellen door blokkeren H₂-receptor
REFLUXOESOFAGITIS
Wat doen protonpompinhibitoren?
Onderdrukken de zuursecretie van de pariëtaalcellen door rechtstreeks hun H+-pomp te blokkeren.
= krachtigste zuurremmers
REFLUXOESOFAGITIS
Complicaties?
Barret-slokdarm
Bij chronische oesofagitis graad D is het mogelijk dat een deel van het normale slokdarmslijmvlies spontaan wordt vervangen door een éénlagig epitheel dat sterk lijkt op dat van de maag. Dit is een voorbeeld van een metaplasie.
MAAR: dit ontaardt vaker in een slokdarmcarcinoom > intensieve opvolging nodig
Wat is een metaplasie?
Wanneer cellen zich gaan aanpassen aan de omstandigheden en er anders gaan uitzien dan ze er volgens de fysiologie zouden moeten uitzien.
Elke metaplasie is een uitgesproken plaats voor het ontstaan van maligne woekering van cellen (kanker).
HERNIA DIAFRAGMATICA
Definitie?
Bij een maagbreuk verplaatst de maag zich gedeeltelijk tot in de
thorax.
HERNIA DIAFRAGMATICA
Welke vorm zie je meestal?
Sliding hernia
De overgang slokdarm-maag
komt hierbij boven het middenrif te liggen.
HERNIA DIAFRAGMATICA
Pathofysiologie?
Toename van de intra-abdominale druk
bv. ten gevolge van obesitas, chronische obstipatie of zwangerschap.
HERNIA DIAFRAGMATICA
Complicaties?
Het spierige middenrif helpt normaal de maagingang gesloten houden. Bij een hernia diafragmatica gaat deze steunfunctie verloren > refluxoesofagitis
MALLORY-WEISSYNDROOM
Definitie?
Scheurtje in de mucosa van de maagcardia uitgelokt door
krachtig braken.
MALLORY-WEISSYNDROOM
Risicofactoren?
- Alcoholgebruik
- Eetstoornissen
- Herhaaldelijk braken
MALLORY-WEISSYNDROOM
Behandeling?
- Stopt meestal vanzelf
- Soms endoscopische cauterisatie nodig
Term voor oppervlakkig weefseldefect?
Erosie
PEPTISCH ULCUS
Definitie?
Verzamelnaam voor elk diep weefseldefect in het slijmvlies van slokdarm, maag of duodenum, dat ontstaat onder invloed van maagzuur en verteringssappen.
Term voor slokdarmulcus?
Ulcus oesofagi
Term voor maagulcus?
Ulcus ventriculi
= maagzweer
Term voor duodenumulcus?
Ulcus bulbi
PEPTISCH ULCUS
Pathofysiologie?
Maagweefsel wordt aangetast door
- Te veel maagzuurproductie
- Te weinig mucosale weerstand
- Helicobacter pylori
- Erfelijkheid
“No pH, no ulcur. No HP, no ulcur”
PEPTISCH ULCUS
Wat kan zorgen voor een te lage mucosale weerstand in de maag? Hoe?
NSAIDs
Zorgen voor een daling in prostaglandines. Prostaglandines zijn essentiëel voor de opbouw van verdedigingsmechanismes tegen zure maaginhoud.
PEPTISCH ULCUS
Diagnostiek?
Gastroscopie met bioptname
(uitsluiten maligniteit, opsporen H. pylori)
PEPTISCH ULCUS
Niet-medicamenteuze behandeling?
- Niet roken
- Voedingsadviezen
PEPTISCH ULCUS
Medicamenteuze behandeling?
- Protonpompinhibitoren
- Eradicatietherapie
PEPTISCH ULCUS
Wat is eradicatietherapie?
Inname van AB om een bacterie uit te roeien.
PEPTISCH ULCUS
Complicaties?
- Bloeding
- Perforatie
- Maligne ontaarding
- Gastric outlet obstruction
PEPTISCH ULCUS: complicatie: bloeding
Symptomen?
Wat bepaalt het klinisch beeld?
- Geen (beperkte bloeding)
- Ferriprieve anemie (herhaalde kleine bloedingen)
- Haematemesis: helder rood of halfverteerd (al uren in maag = koffiedik braken)
- Melaena: helderrood, deels verteerd, pekzwart bloedverlies per anum
- Shock (massief bloedverlies)
Het debiet van de bloeding.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: bloeding
Diagnostiek?
Endoscopie om de bloedingsplaats te bepalen
PEPTISCH ULCUS: complicatie: bloeding
Behandeling?
- Hemostatische (bloedstelpende) procedure via endoscopie
- Zeer massief: urgent chirurgisch
PEPTISCH ULCUS: complicatie: perforatie
Pathofysiologie?
Het ulcus vreet doorheen de wand van de maag (of darm).
Er ontstaat een verbinding:
* naar de peritoneale holte = vrije perforatie.
* Soms wordt de perforatie min of meer afgedekt door omliggende organen of vetweefsel = gedekte perforatie.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: perforatie
Behandeling?
Urgente chirurgie
PEPTISCH ULCUS: complicatie: perforatie
Waar is dit een voorbeeld van? Hoe zie je het verschil met koliekpijn?
Acuut abdomen
Plankharde buik, pijn wordt erger bij bewegen > P ligt roerloos.
Bij kolieken is er bewegingsdrang.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: maligne ontaarding
Bij welke soort ulcus zien we maligne ontaarding?
Soms bij maagulcus.
Nooit duodenumulcus.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: maligne ontaarding
Symptomen?
- Vage epigastrische klachten
- Dyspepsie: verteringsongemakken
- Anorexie: weinig eetlust
- Horror carnis: afkeer van vlees
- Ferriprieve anemie.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: maligne ontaarding
Diagnostiek?
- Gastroscopie
- Biopsiename
PEPTISCH ULCUS: complicatie: maligne ontaarding
Behandeling?
Indien geen uitgebreide metastasen: resectie
PEPTISCH ULCUS: complicatie: maligne ontaarding
Prognose?
Snelle metastasering > slechte prognose
PEPTISCH ULCUS: complicatie: gastric outlet obstruction
Pathofysiologie?
Door zwelling rond het ulcus of verlittekening ontstaat er een doorgangsbelemmering thv de maaguitgang.
PEPTISCH ULCUS: complicatie: gastric outlet obstruction
Symptomen?
- Anorexie
- Projectielbraken
PEPTISCH ULCUS: complicatie: gastric outlet obstruction
Behandeling?
- Plaatsen maagsonde
- Zuurremmende medicatie toedienen
- Vernauwing chirurgisch wegnemen
ACUTE GASTROENTERITIS
Definitie?
= (Infectieuze) acute gastroenteritis
= maagdarmontsteking
= ‘buikgriep’
ACUTE GASTROENTERITIS
Pathofysiologie?
- Virussen (rota, adeno, noro)
- Bacteriën (salmonella, CD)
- Parasieten
Transmissie gebeurt faeco-oraal.
ACUTE GASTROENTERITIS
Symptomen?
- Diarree
- Nausea, emesis, anorexie
- Buikpijn peri-umbilicaal
- Krampen
ACUTE GASTROENTERITIS
Waarvan hangt het klinisch beeld af?
Type verwekker
- Niet-invasief: (vnl. virussen) ontregelt vooral waterabsorptie in de darm (waterige diarree)
- Invasief: (vnl. bacteriën) dringt ook binnen in darmmucosa > uitgebreide inflammatie (diarree met bloed, slijm…)
Type patiënt
Ernstiger bij kinderen en ouderen
–> sneller dehydratatie
Welke preventieve maatregel bestaat er om gastroenteritis door het rotavirus bij jonge kinderen te voorkomen?
Vaccin = opgenomen in het vaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad
Niet gratis!
ACUTE GASTROENTERITIS
Behandeling?
Meestal virus > gaat vanzelf over
Indien nodig:
- Extra vocht (PO of IV)
- Transit-inhibitoren (vb imodium, symptomatisch)
- AB (zelden)
PRIKKELBAREDARMSYNDROOM
Definitie?
= spastisch colon of irritable bowel syndrome (IBS)
–> darmaandoening
Functionele stoornis > geen zichtbare afwijkingen aan de darmen
Het precieze mechanisme achter IBS is nog een vraagteken
PRIKKELBAREDARMSYNDROOM
Epidemiologie?
Het is één van de vaakst voorkomende darmaandoeningen in onze Westerse wereld.
PRIKKELBAREDARMSYNDROOM
Symptomen?
Hoe is het ziekteverloop?
- Opgeblazen gevoel
- Vage buikpijn, krampen
- Wisselend stoelgangspatroon (diarree ↔ obstipatie)
Episodisch en stressgerelateerd.
PRIKKELBAREDARMSYNDROOM
Diagnostiek ?
Bijkomend onderzoek om organische pathologie uit te sluiten is zinvol bij alarmsymptomen, bij familiaal voorkomen, oudere patiënten…
IBS-klachten zijn de meest frequente reden voor doorverwijzing naar de gastroenteroloog.
PRIKKELBAREDARMSYNDROOM
Behandeling?
- Patiënteducatie
- Evenwichtig voedingspatroon
- Lichaamsbeweging
- Probiotica (grootte van het effect is onzeker, evenals de meest effectieve soort)
- Spasmolytica
COELIAKIE
Definitie?
Aandoening van de
dunne darm, ten gevolge van contact met gluten
Géén allergie!
COELIAKIE
Pathofysiologie?
Contact met gluten > inflammatie dunne darm > mucosa wordt beschadigd > vlokatrofie > opname voedingsstoffen moeilijk => malabsorptie
Vetten worden onvoldoende geabsorbeerd > komen in faeces => steatorree
COELIAKIE
Symptomen?
Wanneer begint dit?
- Chronische steatorree
- Flatulentie
- Buikkrampen peri-umbilicaal
- Vermagering, groeivertraging, symptomen van ondervoeding
Kinderleeftijd
COELIAKIE
Diagnostiek?
Biopt van dunne darm
COELIAKIE
Behandeling?
Levenslang glutenvrij dieet
INFLAMMATORY BOWEL DISEASE
Definitie?
Verzamelnaam voor twee chronische ontstekingsziekten van de darm:
1. de ziekte van Crohn
2. Colitis Ulcerosa (CU)
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Pathofysiologie
BEIDE:
- Complexe pathofysiologie
- Eigen immuunsysteem valt darm aan
- Geen infectie
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Verloop ziektebeeld
Exacerbatie afgewisseld met remissie
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Leeftijd bij aanvang
BEIDE: jongvolwassen
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Plaats van inflammatie
Crohn: hele maagdarmkanaal, meestal uiteinde ileum = terminale ileïtis
Colitis Ulcerosa: enkel in rectum en variabel deel van het colon = rectitis, colitis
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Ontstekingsletsel
Crohn:
- Diepe ulceraties
- Transmuraal (volledige darmwand)
Colitis Ulcerosa:
- Enkel mucosa
- Oppervlakkige ulceraties
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Verspreiding
Crohn: afwisselend aangetast-gezonde mucosa → vlekkerig
Colitis Ulcerosa: doorlopend vanaf het rectum
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Is er sprake van malabsorptie?
Crohn: ja, Crohn treft eerder de dunne darm en veroorzaakt hierdoor een beeld van malabsorptie met ondervoeding, gewichtsverlies en anemie als gevolg.
Colitis Ulcerosa: nee, CU treft uitsluitend het colon en rectum en veroorzaakt hierdoor een beeld van frequente, met bloed en slijm bijgemengde stoelgang. Door de intacte dunne darm is er geen malabsorptie-beeld. Anemie is wel mogelijk bij aanhoudend bloedverlies.
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Symptomen?
Crohn:
- Buikpijn Re fossa (afbeelding), krampen
- Steatorree (weinig bloed)
- Gewichtsverlies
- Koorts
Colitis Ulcerosa:
- Buikpijn, krampen
- Frequent kleine ontlasting met slijm en bloed
- Valse stoelgangsnood
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Complicaties?
Crohn:
- Darmperforatie
- Verlittekening (> stenose)
Colitis Ulcerosa:
- Colonkanker (> Crohn)
Vergelijking Crohn en Colitis Ulcerosa
Anale letsels?
Crohn:
- Vaak
- Anale fissuren
- Abcesvorming
Colitis Ulcerosa:
- Nooit
INFLAMMATORY BOWEL DISEASE
Diagnostiek?
- Labo(WBC, sedimentatie, CRP…)
- Coloscopie
INFLAMMATORY BOWEL DISEASE
Behandeling?
- Krachtige ontstekingsremmers
- Chirurgie bij ernstige complicaties. Zo nodig ileostoma (Crohn) of colostoma (CU)
APPENDICITIS
Definitie?
Ontsteking van de appendix
APPENDICITIS
Epidemiologie?
- Meest voorkomende oorzaak van acuut abdomen.
- Vaakst bij tieners/jongvolwassenen
- 7% van de bevolking maakt het door
APPENDICITIS
Welke soorten zijn er?
- Acute appendicitis
- Gangreneuze appendicitis
- Perforatie
ACUTE APPENDICITIS
Pathofysiologie?
Het lumen van de appendix wordt afgesloten door stoelgang → secundaire, bacteriële infectie → appendix zwelt, wordt rood en
prikkelt het bovenliggende peritoneum → lokale peritonitis
GANGRENEUZE APPENDICITIS
Pathofysiologie?
Het lumen van de appendix wordt afgesloten door stoelgang → secundaire, bacteriële infectie → appendix zwelt → eigen bloedcirculatie wordt belemmerd → appendix sterft (gedeeltelijk) af
APPENDICITIS: PERFORATIE
Pathofysiologie?
Het lumen van de appendix wordt afgesloten door stoelgang
→ secundaire, bacteriële infectie → appendix zwelt
→ wand van de appendix breekt → inliggende ontstekingsinfiltraat in de
(steriele) buikholte
→ Veralgemeende peritonitis, septische shock
APPENDICITIS
Symptomen?
- Vage epigastrische pijn die migreert naar re fossa → punt van McBurney
- Anorexie, nausea, emesis
- Koorts
- Plankharde buik (spierverzet), vervoerspijn
APPENDICITIS
Hoe kan je de typische pijnmigratie verklaren?
De vage pijn ontstaat doordat eerst het binnenste, viscerale peritoneum wordt geprikkeld, dat slecht bezenuwd is. Pas wanneer het buitenste, pariëtale peritoneum wordt geprikkeld is de pijn beter te lokaliseren in de rechter fossa.
APPENDICITIS
Diagnostiek?
- Bloedafname (leukocytose, crp)
- Echografie of CT abdomen
APPENDICITIS
Behandeling?
Appendectomie: resectie appendix.
Bij perforatie wordt de peritoneale holte gespoeld en gereinigd.
APPENDICITIS
Wat bij zwangeren?
- Komt even vaak voor als niet-zw
- Klinische symptomen zijn anders omdat appendix verplaatst is → aspecifieke klachten (nausea, onderbuikpijn)
- Buikpijn zonder duidelijke obstetrische verklaring de mogelijkheid van een appendicitis te overwegen!
Waar ligt het punt van McBurney?
MECKEL-DIVERTIKEL
Definitie?
Restant van de ductus vitellinus die tijdens de foetale ontwikkeling de verbinding vormt tussen de darm en de dooierzak.
MECKEL-DIVERTIKEL
Epidemiologie?
2% van de bevolking
MECKEL-DIVERTIKEL
Symptomen?
- Meestal geen klachten
- Soms een ontsteking die klinisch sterk lijkt op een appendicitis (pijn meer linkszijdig).
MECKEL-DIVERTIKEL
Complicaties?
Bevat regelmatig ectopisch slijmvlies zoals maagslijmvlies of pancreasweefsel.
In geval van maagslijmvlies kan dit zuur produceren en uiteindelijk aanleiding geven tot ulceratie en bloeding.
DIVERTICULOSE
Definitie?
De aanwezigheid van meerdere zakvormige uitstulpingen van de colonmucosa doorheen de onderliggende spierlagen van de darmwand.
Meestal colon sigmoïdeum, linksonder
DIVERTICULOSE
Verschil met diverticulitis?
Enkel wanneer de uitstulpingen van de colonmucosa ontsteken spreken we van diverticulitis.
Diverticulitis ontstaat wanneer faeces en bacteriën in een divertikel achterblijven, of bij perforatie. Klinisch beeld: vage klachten tot acuut abdomen.
DIVERTICULOSE
Epidemiologie?
Bijna uitsluitend in Westerse landen → vezelname het laagst
Vanaf 40 jaar
DIVERTICULOSE
Pathofysiologie?
Lage vezelname → trage darmtransit, constipatie, druk in darmlumen ↑ → spierlagen hypertrofiëren om zich aan te passen aan de hogere druk → druk blijft steigen → mucosa hernieert tussen de spierlagen door naar het peritoneum → °divertikels (permanent)
DIVERTICULOSE
Symptomen?
80% asymptomatisch
DIVERTICULITIS
Diagnostiek?
- Labo
- CT abdomen
DIVERTICULITIS
Behandeling?
- AB IV
-
Chirurgie: sigmoidresectie
▶ a chaud (dringend, ernstige opstoot)
▶ a froid (geplande ingreep na genezen 1ste opstoot)
DIKKEDARMKANKER
Epidemiologie
- Jaarlijks +6500 Vlamingen
- Vooral 60+
- 1 v/d belangrijkste doodsoorzaken in onze regio
DIKKEDARMKANKER
Pathofysiologie?
Begint meestal met goedaardige poliep → kan evolueren tot kwaadaardig letsel
DIKKEDARMKANKER
Is het erfelijk?
- Meestal niet.
-
Familiale adenomateuze polyposis: erfelijke aandoening waarbij op jonge leeftijd al honderden poliepen groeien.
→ hoog risico op het ontwikkelen van darmkanker
DIKKEDARMKANKER
Risicofactoren?
- > 500g rood vlees/week
- Leeftijd
- Aangebrand vlees
- Vetrijk dieet, weinig vezels
- Obesitas
- Roken
- Alcohol
- Colitis ulcerosa
DIKKEDARMKANKER
Symptomen?
- Doorgaans weinig klachten > bevolkingsonderzoek!
- Afhankelijk van plaats van tumor
- Veranderd stoelgangspatroon
- Tenesmen: valse stoelgangnood
- RBPA
- Opgeblazen gevoel
- Buikkrampen, obstructie
DIKKEDARMKANKER
Diagnostiek?
- Faecesonderzoek op occult-bloed (screening)
- Coloscopie
- Aanvullende staging (PET, CT)
DIKKEDARMKANKER
Behandeling?
Afhankelijk van stadium:
- Chirurgie
- Chemotherapie
- Radiotherapie
ROOD BLOEDVERLIES PER ANUM
Waarop wijst helrood verlies na stoelgang/bij reinigen?
- Hemorroïden
- Anale fissuur
- Rectale poliep/tumor
ROOD BLOEDVERLIES PER ANUM
Waarop wijst bloed vermengd met stoelgang?
Colonpoliep/tumor
ROOD BLOEDVERLIES PER ANUM
Waarop wijzen bloedstreepjes en slijm?
- Inflammatoire darmziekte: IBD
- Colonpoliep/tumor
ROOD BLOEDVERLIES PER ANUM
Waarop wijst massief bloedverlies?
- Hevige maagbloeding
- Colondivertikel
(Zelden colonpoliep/tumor)
HEMORROÏDEN
Risicofactoren?
- Erfelijke aanleg
- Chronische obstipatie,
- Zwangerschap en bevalling
- Overdreven inname van
alcohol - Portale hypertensie
HEMORROÏDEN
Pathofysiologie?
Uitwendige hemorroïden:
spataders van de subcutaan gelegen plexus hemorroïdalis die veel zenuwvezels heeft en dus erg gevoelig is
Inwendige hemorroïden:
dilataties van de plexus hemorroïdalis superior die visceraal bezenuwd wordt en dus veel minder gevoelig is
HEMORROÏDEN
Symptomen?
- Geen
- Bloeding
- Trombose uitw hem: pijnlijke blauwe knobbel
- Trombose inw hem: vage last
- Trombose van geprolabeerde inw hem: ernstige inflammatie met ++pijn => fluxus hemorroïdalis
ANALE FISSUUR
Definitie?
Acute scheur van het anoderm
ANALE FISSUUR
Symptomen?
- Uitgesproken, scherpe pijn bij defaecatie
- Beperkt blv
