Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Algemene pathologie > Hoofdstuk 11: Endocrinologie > Flashcards

Hoofdstuk 11: Endocrinologie Flashcards

1
Q

Wat is een hormoon?

A

Een afscheidingsproduct van een endocriene klier en heeft een specifieke werking op een bepaald doelwit – of targetorgaan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is een endocriene klier?

A

Een klier met een inwendige secretie: dit is een klier die haar secreet (hormoon) rechtstreeks afgeeft aan de bloedbaan.

Bv. hypofyse, hypothalamus, bijnier, schildklier, ovaria, testes,…

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is een exocriene klier?

A

Een klier met een uitwendige secretie

bv. traanklier, pancreas, melkklieren,…

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is hypopituarisme?

A

Bij hypopituarisme is er sprake van een afwezige vrijstelling van hormonen uit de hypofyse.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

HYPOPITUARISME

Klinisch beeld?

A

Globaal of gedeeltelijk tekort van
verschillende hormonen
⭢ klinisch beeld is dus variabel en omvat verschillende orgaansystemen

Typisch voor endocrinologische aandoeningen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

HYPOPITUARISME

Veroorzaakt door?

A

In het volwassen leven, het vaakst door: adenoom, chirurgie of bestraling van de hypofyse.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Definitie?

A

Necrose van de maternale hypofyse door een postpartale, hemorragische shock

= Belangrijkste oorzaak van hypopituarisme in ontwikkelingslanden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Pathofysiologie?

A

Het weefsel van de hypofyse is postpartaal zeer gevoelig aan O2-tekort.
* Vooral de adenohypofyse wordt onder lage druk bevloeid ⭢ perfusie valt makkelijk weg in situaties van hypotensie.
* Hypofyse groeit tijdens de zws tot 36% ⭢ weefsel extra kwetsbaar voor ischemie en necrose.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Symptomen?

A

Symptomen erg variabel in timing en ernst.

Ernstige gevallen ⭢ onmiddellijke postpartale collaps

Milde gevallen ⭢ symptomen pas na enkele dagen, weken of zelfs maanden:

  • Hoofdpijn, vermoeidheid
  • Uitval van de melksecretie, geen borstvoeding (geen prolactine)
  • Amenorree (geen gonadotrofines)

De mate van beschadiging bepaalt klinisch beeld.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Complicaties?

A
  • GH-deficiëntie
  • diabetes insipidus
  • Gevaarlijkst = acute bijnierschorsinsufficiëntie.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Behandeling

A

Toedienen van de ontbrekende hormonen.

Substitutietherapie, meestal toediening van de ‘perifere’ hormonen en niet de adenohypofysaire hormonen zelf

(bv.bijnierschorshormonen zoals hydrocortisone ipv ACTH).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

SYNDROOM VAN SHEEHAN

Panhypopituarisme?

A

Gebrekkige
vrijstelling van alle hypofysaire hormonen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Leg uit: congenitale groeihormoondeficiëntie. Welke behandeling?

A

Een tekort aan GH van bij de geboorte ⭢ groeivertraging, ontwikkelingsvertraging en latere tanddoorbraak.

Behandeling: subcutaan toedienen groeihormoon.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Leg uit: verworven groeihormoondeficiëntie.

A

Een tekort aan GH van tijdens het volwassen leven⭢ geen impact meer op de gestalte aangezien de groeischijven van de lange beenderen reeds gesloten zijn.

Wel verandert de lichaamssamenstelling: meer vetmassa, minder spiermassa, lagere botdichtheid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

DIABETES INSIPIDUS

Wat veroorzaakt het? Wanneer zien we het vooral?

A

Een tekort aan antidiuretisch hormoon vanuit de neurohypofyse veroorzaakt diabetes insipidus.

Vooral vastgesteld bij:
- tumoren van de hypofyse,
- na hersenoperaties,
- hoofdtraumata
- syndroom van Sheehan.

Zeldzaam!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

DIABETES INSIPIDUS

Pathofysiologie en symptomen?

A

ADH stimuleert de opname van water in de niertubuli (belet dat er teveel vocht verloren gaat via de nieren).

Tekort van ADH ⭢ overvloedige diurese ⭢ polyurie
Symptomen:
- Polyurie (10-20l/24u!)
- Nycturie
- Polidipsie
- Ongeconcentreerde urine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

DIABETES INSIPIDUS

Complicaties?

A

hypernatriëmie, dehydratatie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

DIABETES INSIPIDUS

Differentieel diagnose?

A
  • Diabetes mellitus (type 1): polyurie en polydipsie zijn hier een uiting van hyperglycemie.
  • Psychogene polydipsie (= potomanie): overmatig drinken maakt hier deel uit van een psychiatrisch ziektebeeld. Onderscheid met diabetes insipidus maken door dorstproef’
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is een dorstproef?

A

Als patiënt met diabetes insipidus geen drinken krijgt ontstaat ernstige dehydratatie terwijl de urine ongeconcentreerd blijft; bij potomanie zal het urinedebiet afnemen en de urine geconcentreerd worden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

DIABETES INSIPIDUS

Behandeling?

A

Toediening van synthetisch ADH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

HYPERTHYROÏDIE

Definitie?

A

Toegenomen productie en secretie van de schildklierhormonen thyroxine (T4) en tri-iodothyronine (T3) vanuit de schildklier.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

HYPERTHYROÏDIE

Oorzaken

A
  • (80%) Ziekte van Graves: auto-immuunziekte waarbij antilichamen worden
    geproduceerd die binden op de TSH-receptoren thv de folliculaire cellen in de schildklier ⭢ productie van schildklierhormonen onnodig gestimuleerd.
  • (15%) toxisch adenoom: T4 en T3-productie vanuit een goedaardig schildkliergezwel (vooral bij ouderen).
  • Overige: door behandeling met jodiumhoudende producten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

HYPERTHYROÏDIE

Symptomen

A

Zeer variabel, zowel in ernst als in betrokken orgaansystemen ⭢ T3 en T4 kunnen de activiteit van vrijwel alle weefsels stimuleren ⭢ symptomen van hyperthyroïdie passen bij een beeld van hypermetabolisme:

  • Constitutioneel: vermagering (ondanks eetlust), warme huid, zweten, warmte-intolerantie,…
  • Neurologisch: tremor, zenuwachtigheid, vermoeidheid, insomnia,…
  • Cardiovasculair: palpitaties, tachycardie, (secundaire) hypertensie,…
  • Respiratoir: dyspnoe, tachypnoe,…
  • Gastro-intestinaal: diarree, nausea, braken,…
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

HYPERTHYROÏDIE

Symptomen - Zichtbare zwelling van de schildklier?

A

= struma, kropgezwel of goiter.
Onstaat door TSH-receptorstimulatie.

Lokale druk van de schildklier op de trachea of slokdarm ⭢ dysfagie, globusgevoel of dyspnoe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

HYPERTHYROÏDIE

Specifiek symptoom voor de ziekte van Graves?

A

Exoftalmie (=uitpuilende
ogen) door oedeemvorming achterin de oogkassen.

26
Q

HYPERTHYROÏDIE

Diagnose en verklaring?

A

Kan gesteld worden door het meten van TSH, T3 en T4 in het serum:
* TSH: ⭣
* T3, T4: ⭡

Verklaring: hoge bloedspiegels T3 en T4 ⭢ signaal aan de adenohypofyse om vrijzetting van TSH te verminderen (negatieve feedbackloop). Langdurige overstimulatie ⭢ sterke verlaging circulerend TSH
Eenzelfde effect speelt zich af thv de hypothalamus met TRH (thyroid releasing hormone).

Bijkomend onderzoek:
* TSH-receptor antistoffen (ziekte van Graves)
* Schildklierscintigrafie: functie-onderzoek van de schildklier (nucleaire geneeskunde)

27
Q

HYPERTHYROÏDIE

Complicaties?

A
  • aritmieën (bv. VKF)
  • psychische decompensatie (bv. acute verwardheid, agitatie of manie).
  • Zeldzaam: thyreotoxische storm: levensbedreigende klachten bv. acuut hartfalen, hyperthermie of epilepsie ⭢ mortaliteit tot 50%.
28
Q

HYPERTHYROÏDIE

Behandeling?

A
  • Medicatie: thyreostatica om de schildklier eerst ‘stil te leggen’. Nadien wordt de schildklierfunctie medicamenteus overgenomen: thyroïdhormonen.
  • Heelkunde (bv. bij groot struma)
  • Radioactief jodium wordt enkel opgenomen door de schildklier, zo wordt de schildklier van binnenuit bestraald en vernietigd.
29
Q

HYPOTHYROÏDIE

Definitie?

A

Tekort aan schildklierhormoon

30
Q

HYPOTHYROÏDIE

Pathofysiologie?

A
  • Ziekte van Hashimoto: auto-immuunziekte waarbij antilichamen worden geproduceerd die binden op bepaalde enzymen in de schildkliercellen ⭢ productie van T3 en T4 verstoord.
  • aangeboren
  • jodiumtekort
  • iatrogeen (bv. door medicatie of heelkundige wegname van een struma).
31
Q

HYPOTHYROÏDIE

Symptomen?

A

Variabel (ernst en betrokken
orgaansystemen)
- struma
- Constitutioneel: Gewichtstoename (ondanks verminderde eetlust), koude intolerantie, droge en koude huid
- Neurologisch: Traagheid, geheugenproblemen, concentratiestoornissen
- Cardiovasculair: Bradycardie, hypotensie
- Respiratoir: Bradypnoe
- Gastro-intestinaal: Obstipatie

⇨ Hypometabolisme wordt beter verdragen door het organisme dan hypermetabolisme (milde hypothyroïdie soms onopgemerkt)

32
Q

HYPOTHYROÏDIE

Waartoe kan het leiden bij kinderen?

A

Cretinisme
= achterstand op gebied van groei en neurologische ontwikkeling

Zeldzaam door screening in hielprik + aanbod jodium in voedingsmiddelen

33
Q

HYPOTHYROÏDIE

Jodiumdeficiënties?

A
  • Lichte jodiumtekorten komen relatief frequent voor.
  • Zwangere vrouwen ⭢ hogere behoefte aan jodium voor de hersenontwikkeling van de foetus. ⭢ Extra inname tijdens de zwangerschap (reeds aanwezig in sommige vitaminepreparaten)
34
Q

HYPOTHYROÏDIE

Diagnose?

A

Kan gesteld worden door het meten van TSH, T3 en T4 in het serum:
* TSH: ⭡
* T3, T4: ⭣

Bijkomend onderzoek:
* TPO-antistoffen (ziekte van Hashimoto)
* Schildklierscintigrafie

35
Q

HYPOTHYROÏDIE

Behandeling?

A

Medicatie: toedienen van schildklierhormoon

36
Q

EUTHYROÏDE GOITER

Definitie?

A

Schildkliervergroting met normale schildklierfunctie.

37
Q

EUTHYROÏDE GOITER

Pathofysiologie?

A

Bij situaties waarin de schildklier iets harder werkt door een toegenomen nood aan schildklierhormoon (bv. puberteit of zwangerschap).

38
Q

Hoe kan je de toegenomen schildklierfunctie verklaren in de zwangerschap?

A

Humaan choriongonadotrofine (hCG) heeft dezelfde a-subunit als TSH ⭢ kan ook op de TSH-receptor binden ⭢ productie van schildklierhormonen kan dus van bij de start van de zwangerschap opgedreven worden.

39
Q

EUTHYROÏDE GOITER

Behandeling?

Behandeling?

A

Niet nodig tenzij lokaal drukeffect, of gekend jodiumtekort.

40
Q

Geef meer uitleg over onderdelen van de bijnier? Wat maken ze aan?

A
  • De cortex (schors):
    ⭢ aldosteron
    ⭢ cortiso
    ⭢ androgenen (vb DHEA)
  • De medulla (merg)
    ⭢ catecholamines ((nor)adrenaline)
41
Q

FEOCHROMOCYTOOM

Definitie?

A

= Een (meestal goedaardig) gezwel van de bijnier dat overmatig catecholamines produceert.

Pathologie van de medulla

42
Q

FEOCHROMOCYTOOM

Symptomen?

A
  • Secundaire hypertensie
  • Palpitaties
  • Hoofdpijn
  • Symptomen van hypermetabolisme
    (met normale schildklierfunctie).
43
Q

FEOCHROMOCYTOOM

Behandeling?

A

Chirurgisch: excisie van de tumor.

44
Q

SYNDROOM VAN CUSHING

Definitie?

A

Klinisch beeld dat het gevolg is van een overaanbod aan glucocorticoïden (cortisol).

45
Q

SYNDROOM VAN CUSHING

Pathofysiologie?

A

Diverse oorzaken:
* Iatrogeen: toedienen van corticoïden (langdurig of hoge dosis bv. bij COPD).
* De ‘echte’ ziekte van Cushing: hypofyseadenoom dat ACTH produceert.
* Ectopische ACTH-productie (bv. als paraneoplastisch fenomeen bij longtumor).
* Bijnierschorstumor die cortisol produceert.

46
Q

SYNDROOM VAN CUSHING

Symptomen?

A
  • Gewichtstoename met herverdeling van het lichaamsvet:
    ⭢ Centrale obesitas (= toegenomen buikomtrek)
    ⭢ Vollemaansgezicht
    ⭢ Typische vetophoping in de nek (bizonnek of buffalo hump)
  • Eiwitten in het lichaam worden afgebroken:
    ⭢ Huid wordt dun en atrofisch
    ⭢ Striae op abdomen, dijen en armen
  • Spieren worden afgebroken
    ⭢ vermoeidheid,
    ⭢ spierzwakte
    ⭢ zichtbare spieratrofie ledematen
  • Vaatwand wordt brozer
    ⭢ purpura
    ⭢ ecchymosen
47
Q

Wat zien we hier?

A

“Moon face”, vollemaansgezicht

48
Q

Wat zien we hier?

A

Bizonnek

49
Q

SYNDROOM VAN CUSHING

Complicaties?

A
  • Psychische symptomen: depressie, psychose, ⭣ libido
  • Diabetes: cortisol ⭢ hyperglycemie en insulineresistentie ⭢ type 2 diabetes mellitus
  • Hypertensie: cortisol heeft een lichte mineralocorticoïde activiteit ⭢ secundaire hypertensie
  • Osteoporose en fracturen door versnelde botafbraak

Vrouwen met het syndroom van Cushing tgv een bijniertumor
⭢ vaak ook overproductie androgenen
⭢ amenorroe, acne, infertiliteit en hirsutisme

Frequent!

50
Q

Wat zien we hier?

A

hirsutisme (mannelijk beharingspatroon).

51
Q

SYNDROOM VAN CUSHING

Behandeling?

A

Is afhankelijk van de oorzaak chirurgie, radiotherapie

52
Q

HYPERALDOSTERONISME

Definitie?

A

Teveel aan aldosteron, een hormoon dat ter hoogte van de nieren zorgt voor de retentie van zout (natrium), water, en gecontroleerd verlies van kalium.

53
Q

HYPERALDOSTERONISME

Pathofysiologie?

A
  • Primaire vorm: adenoom van de zona glomerulosa (cortex) = ziekte van Conn.
  • Secundaire vorm: veel frequenter, het gevolg van een slechte doorbloeding van de nieren ⭢ gedaalde nierperfusie ⭢ activatie R.A.A.S ⭢ aldosteron ⭡⭡

Minder Na+ en H2O uitgescheiden thv de nieren
⭢ bloedvolume ⭡
⭢ slagvolume en bloeddruk ⭡⭡

54
Q

HYPERALDOSTERONISME

Symptomen

A

Matige, secundaire arteriële hypertensie is vaak
de enige klacht.

55
Q

HYPERALDOSTERONISME

Complicaties?

A

Elektrolietenstoornissen: hypernatriëmie en hypokaliëmie
⭢ ernstige gevallen leiden tot hartritmestoornissen.

56
Q

HYPERALDOSTERONISME

Behandeling?

A
  • Medicatie: spironolacton (aldosteron-antagonist)
  • Chirurgie: excisie van de tumor.
57
Q

BIJNIERSCHORSINSUFFICIËNTIE

Definitie?

A

Onvoldoende productie van bijnierschorshormonen.

58
Q

BIJNIERSCHORSINSUFFICIËNTIE

Pathofysiologie?

A

Primaire vorm = ziekte van Addison, zeldzaam, veroorzaakt door:
* Auto-immuundestructie van de bijnierschors (soms samen met andere auto-immuunaandoeningen bv. de ziekte van Graves).
* Tumorale invasie (bv. metastasen van een longtumor).

Secundaire vorm, veel frequenter, veroorzaakt door:
* Het plots stopzetten van een langdurige behandeling met corticoïden.
* Een bilaterale bloeding in de bijnieren.

59
Q

BIJNIERSCHORSINSUFFICIËNTIE

Symptomen?

A
  • Progressief gewichtsverlies
  • Gastro-intestinale klachten: verminderde eetlust, braken, diarree
  • Hypotensie, syncope
  • Hyperpigmentatie van niet aan de zon blootgestelde huid (bv. handpalmen) o.i.v. ACTH dat een stimulatie geeft van de melanocyten

Grotendeels verklaard door een tekort aan aldosteron en cortisol.

60
Q

BIJNIERSCHORSINSUFFICIËNTIE

Complicaties?

A
  • Hypoglycemie
  • Elektrolietenstoornissen, HypoNa, HyperK (kan ook leiden tot hartritmestoornissen)
  • Addison-crisis = acute, ernstige bijnierschorsinsufficiëntie met levensbedreigende hypotensie en shock
61
Q

BIJNIERSCHORSINSUFFICIËNTIE

Behandeling?

A

Substitutie van glucocorticoïden en correctie van de elektrolietenstoornissen.

Algemene pathologie (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions