Hoofdstuk 4: Lever, galwegen en pancreas Flashcards
Term voor vochtophoping in de buikholte tgv leverziekte
Ascites
Wat is er bijzonder aan de circulatie bij de lever?
De lever heeft een aparte arteriële circulatie ⭢ 1/3de bloed in lever
2/3de komt vanuit vena porta.
Wat is levercelnecrose? Hoe kan je dit opsporen?
Afsterven van de levercellen (inhoud komt vrij)
In bloedafname: enzymen AST en ALT ⭡⭡
Wat is hepatitis?
Leverontsteking
Verzamelnaam voor die toestanden waarbij er een inflammatoir infiltraat in de lever aanwezig is en er een minder of meer uitgebreide levercelnecrose optreedt.
Wat is hepatomegalie?
Een vergrote lever.
Wat is Hepatische encefalopathie?
Leverencefalopathie
Een stoornis in de hersenen die veroorzaakt wordt door ziekten van de lever.
Wat is portale hypertensie?
Verhoogde druk in de vena porta.
Wat is Cholelithiase?
Steenvorming in de galwegen
Wat is Cholangitis?
Ontsteking van de galwegen.
Wat is Cholecystolithiase?
Steenvorming in de galblaas.
Wat is Cholecystitis?
Ontsteking van de galblaas
Wat is Cholecystectomie (CCE)?
Heelkundige resectie/verwijdering van de galblaas.
Wat is Cholecystokinine (CCK)?
Hormoon dat de galblaas doet samentrekken na de maaltijd.
Wat is Galkoliek?
Pijn in de bovenbuik (Re Hypochonder) door galstenen.
Wat is (laparoscopische) cholecystectomie?
Het verwijderen van de galblaas (met behulp van een kijkbuis en speciale instrumenten)
Hoe tonen we een stijging van bilirubine aan?
Via veneuze bloedafname.
Welke 2 patronen van leverschade kunnen worden aangetoond via een bloedafname?
- Levercelnecrose
- Cholestase
Welke onderzoeken buiten bloedafname kan je nog doen?
-
Beeldvormend onderzoek
⭢ echografie, echo-endoscopie, CT of MRI - Leverbiopsie
HEPATITIS A
Definitie
Besmettelijke leverontsteking veroorzaakt door HAV.
HEPATITIS A
Transmissie
Incubatietijd?
Faeco-oraal: besmet voedsel of water
2 à 6 weken
HEPATITIS A
Pathofysiologie
Door infectie met HAV ⭢ hepatocyten sterven af en barsten open
ALT en AST ⭡⭡
HEPATITIS A
Symptomen
Ernstige gevallen
- Eerst grieperig
- Enkele dagen later: icterus
- Na enkele weken: gunstige evolutie naar herstel.
Snel optreden van leverfalen en dood.
HEPATITIS A
Diagnose
Via het opsporen van antistoffen tegen HAV in het serum.
HEPATITIS A
Preventie
Op reis gaan?
Beschikbaar vaccin maar maakt geen deel uit van het Vaccinatieschema van de Vlaamse Overheid.
Inenten bij gebieden waar HEP A voorkomt + voedselhygiëne
HEPATITIS B
Definitie
Een leverontsteking die wordt veroorzaakt door HBV.
HEPATITIS B
Transmissie
Incubatietijd?
- Besmet bloed
- Seksueel contact
- Van moeder naar kind tijdens de bevalling.
6 weken tot 6 maanden
HEPATITIS B
Pathofysiologie
HBV zorgt niet rechtstreeks voor celdood.
Hepatocyten worden door eigen immuunsysteem aangevallen en afgebroken na het herkennen van virale antigenen op het celoppervlak.
HEPATITIS B
Symptomen
Zeldzame gevallen
Meestal asymptomatisch
Indien wel symptomen, eerst vaag zoals:
- grieperig
- last in rechter hypochonder
- uitzonderlijk: Icterische fase van enkele weken
10% evolutie naar chronische hepatitis B ⭢ levercirrose ⭢ leverkanker
HEPATITIS B
Diagnose
Wat wijst op chronische infectie?
- opsporen van virale antigenen
- anti-HBV antistoffen
Aanwezigheid van HBsAg na 6 maanden zonder anti-HBs
HEPATITIS B
Preventie
Vaccinatie tegen hepatitis B maakt deel uit van het Vaccinatieschema van de Vlaamse Overheid dat bij Kind en Gezin wordt toegepast.
HEPATITIS C
Definitie en transmissie?
Leverontsteking die wordt veroorzaakt door het hepatitis C-virus, dat vooral via bloed wordt overgedragen.
HEPATITIS C
Vergelijkbaar met Hepatitis B, wat is het grootste verschil?
Groter risico op chronische infectie ⭢ levercirrose ⭢ leverkanker
HEPATITIS C
Risicopersonen?
Intraveneuze druggebruikers
HEPATITIS C
Preventie
GEEN vaccin
⭢ moeilijk door verschillende subtypes
Wat is levercirrose?
Verhoogd risico op?
Het irreversibele eindresultaat van een langdurige leverbeschadiging.
Leverkanker.
LEVERCIRROSE
Oorzaak
Meest frequent:
- overmatig alcoholgebruik = alcoholische hepatitis
- chronische hepatitis B of C
LEVERCIRROSE
Symptomen
Aanvankelijk:
- weinig klachten
- aspecifieke klachten = cfr hepatitis
Later stadium:
- icterus
- hepatische encefalopathie
- hormonale klachten (vb gynaecomastie)
- bloedstollingsstoornissen
LEVERCIRROSE
Wat verstaan we onder het symptoom hepatische encefalopathie
Neurologische symptomen door gebrekkige klaring van afvalstoffen (ammoniak) uit het bloed
sufheid, verwardheid, hepatisch coma
LEVERCIRROSE
Pathofysiologie?
- Aanvankelijk: De lever is vergroot (hepatomegalie) als gevolg van regeneratie levercellen en galkanalen
- Later verschrompelt en verlittekent de lever ⭢ normale bloedstroom belemmerd ⭢ portale hypertensie
LEVERCIRROSE
Wat zijn de symptomen van portale hypertensie?
- Ascites
- Slokdarmvarices
- Spider naevi
LEVERCIRROSE
Wat houdt ascites in?
De verhoogde druk in de v. porta zet zich verder ⭢ In combinatie met hypo-albuminemie ⭢ (ascites) vocht lekt uit de bloedvaten naar de peritoneale holte ⭢ sterk opgezette buik
LEVERCIRROSE
Wat houdt slokdarmvarices in?
De verhoogde druk in de v. porta ⭢ varices in de aanvoerende vaten, typisch de venen van de distale slokdarm⭢ varices kunnen spontaan gaan bloeden ⭢ haematemesis of hemorragische shock (cave: stollingsstoornissen!
LEVERCIRROSE
Wat houdt spider naevi in?
Door de verhoogde druk ⭢ zoekt het bloed zich een weg via oppervlakkige vaatjes.
⭢ aan het huidoppervlak kleine, uitgezette adertjes vanuit een centraal puntje (spinnenkop).
Wat is Cholestase? Hoe kan je het opsporen?
Wanneer gal moeilijker afvloeit
In bloedafname: γ-GT en ALP ⭡⭡
Soorten cholestase?
-
Intra-hepatisch: stoornis in excretie galzouten en bilirubine
(Levercelnecrose, medicatie, zwscholestase) -
Extra-hepatisch: obstructie grote galwegen buiten lever
(galstenen, tumor)
Wat is het gevolg van cholestase?
Gal zoekt een uitweg ⭢ bloed ⭢ hyperbilirubinemie en veralgemeende jeuk
Verklaar de jeuk bij cholestase
Galzouten veroorzaken irritatie thv de huid
Welke twee soorten hyperbilirubinemie zijn er?
- Geconjugeerd: belemmering na conjugatiestap
- Ongeconjugeerd: probleem met conjugatie
CHOLELITHIASE
Definitie
Steenvorming in galwegen
CHOLELITHIASE
Pathofysiologie
Meer cholesterol dan oplosbaar kan gehouden worden ⭢ geleidelijke neerzetting ⭢ stenen
CHOLELITHIASE
Risicofactoren
- Vrouw
- Rond 40 jaar
- Overgewicht
- Orale AC
CHOLELITHIASE
Complicaties en symptomen
Op zich asymptomatisch. In geval van inklemming of extrahepatische cholestase:
-
GALKOLIEK
⭢ Koliekpijn in re hypochonder
⭢ Tijdens/na maaltijd
⭢ Uitstralend naar rug -
ACUTE CHOLECYSTITIS
⭢ Continue pijn in re hypochonder
⭢ Uitstralend naar rug
⭢ Koorts, koude rilling
⭢ Geen bewegingsdrang
CHOLELITHIASE
Diagnose
Echo of CT abdomen
CHOLELITHIASE
Behandeling
Laparoscopische cholecystectomie
Of indien in galweg: endoscopisch via duodenum
Ook bij asymptomatische patiënten!
PANCREATITIS
Definitie?
Acute inflammatie van pancreas, gepaard met oedeem en autodigestie van de pancreas.
Mogelijk levensbedreigend!
PANCREATITIS
Oorzaken?
- Overmatige alcoholconsumptie (vaakst)
- Galblaasaandoening
- Infectie
- Familiaal
PANCREATITIS
Symptomen?
- Hevige buikpijn li hypochonder
- Beter bij vooroverbuigen of knie optrekken
- Koorts
- Anorexie…
PANCREATITIS
Diagnose
- Bloed: lipase ⭡
- CT-scan
PANCREATITIS
Behandeling?
Niet causaal.
* Pijnstilling
* IV vocht
* IV voeding
Binnen de week beterschap
CHRONISCHE PANCREATITIS
Definitie?
Trage, progressieve destructie van pancreasweefsel met inflammatie en verlittekening.
CHRONISCHE PANCREATITIS
Gevolg?
- Exocriene insufficiëntie
⭢ malabsorptie - Endocriene insufficiëntie
⭢ diabetes mellitus
CHRONISCHE PANCREATITIS
Oorzaken?
- Overmatig alcoholgebruik
- Mucoviscidose
CHRONISCHE PANCREATITIS
Ziekteverloop gaat gepaard met ____?
Acute opstoten
PANCREASKANKER
Risicofactoren?
- Man
- 40+ jaar
PANCREASKANKER
Prognose?
Ongunstig: meestal overlijden binnen het jaar
Lang asymptomatisch
PANCREASKANKER
Definitie?
Adenocarcinoom van pancreaskop
PANCREASKANKER
Symptomen?
- icterus
- malabsorptie
- vage pijn bovenbuik
- vermagering
Vaag en treden pas laat op ⭢ tijd voor uitzaaiingen
