Hoofdstuk 5: Micronutriënten Flashcards
Definitie Vitaminen
Vitaminen zijn organische verbindingen die van nature in voedingsmiddelen voorkomen. Ze hebben een uiteenlopende chemische structuur. Ze zijn essentieel voor de mens. Op een paar uitzonderingen na kan de mens ze niet zelf aanmaken.
Deficiëntieziekten
Bij een tekort aan vitaminen verlopen de afbraak- en opbouwprocessen onvolledig. De gevormde tussenproducten van de stofwisseling blijven aanwezig, die dan op hun beurt toxisch zijn voor de cel. Hierdoor ontstaan deficiëntieziekten.
Soorten deficiënties
- Hypovitaminose
- Avitaminose
- Hypervitaminose
Hypovitaminose
Vitaminetekort waarbij nog geen sprake is van duidelijke klinische symptomen. Vaak voorafgegaan door een periode van vage klachten. Bij een verhoogde behoefte zoals in een geval van zwangerschap wordt het terkort duidelijk.
Avitaminose
Een tekort van een vitamine met uitgesproken duidelijke symptomen. De deficiënties verdwijnen wanneer het tekort terug wordt aangevuld.
Hypervitaminose
Ziekteverschijnselen die ontstaan ten gevolge van een teveel van een vitamine.
Vitaminen als Co-enzym
Enzymen zijn biokatalysatren. Ze brengen veranderingen tot stand in stoffen zonder zelf van structuur te veranderen. Verschillende vitaminen (B-Vitaminen) zijn co-enzymen van enzymen die in de cel voorkomen.
Een co-enzym is het activerende deel van een enzym. Ontbreekt het co-enzym, dan stagneren bepaalde processen in de stofwisseling waarbij deficiëntieverschijnselen ontstaan.
vitaminen als Hormoonfunctie
Sommige vitaminen worden in ons lichaam omgezet tot stoffen met een hormoonfunctie. Het best gekende voorbeeld is 1,25-(OH)2 cholecalciferol (vitamine D3).
Vitaminen in het Immuunsysteem
Bepaalde vitaminen zoals vitamine A, Bètacaroteen, vitamine D, vitamine E en vitamine B6 spelen een rol bij de instandhouding van het immuunsysteem.
Vitaminen als antioxidant.
Vitaminen zoals C, E en bètacaroteen kunnen beschadigingen ten gevolge van oxidatie in het lichaam tegengaan. Hierdoor hebben ze een beschermende functie tegen bepaalde vormen van kankers, hart- en vaatziekten.
Beschadigingen ontstaan door de vorming van vrije radicalen. Vrije radicalen zijn moleculen met één of meer ongepaarde elektronen, waardoor deze moleculen gemakkelijk met andere stoffen kunnen reageren. Vrije radicalen ontstaan tijdens reacties met zuurstof.
Vrije radicalen zijn zeer reactief. Ze kunnen op veel plaatsen schade aanbrengen aan celmembranen, celeiwitten en DNA.
beschikbaarheid van de voedingsstof.
Met de beschikbaarheid bedoelt men de mate waarin de vitamine uit de voeding kan vrijgemaakt worden en vervolgens geabsorbeerd worden. Denk hierbij aan processen zoals goed kauwen van het voedsel, verwarmen van het voedsel,… waardoor de opname van voedingsstoffen vergemakkelijkt worden.