Hoofdstuk 12: Zoetstoffen

Question 1

Wettelijke eisen aan zoetstoffen

Answer 1

• de toepassing van zoetstoffen in voedingsmiddelen moet nut hebben
• de toepassing van zoetstoffen aan voedingsmiddelen moet voordeel bieden: het voedingsmiddel moet 33% minder energie bevatten dan wanneer het product zou zijn gezoet met suiker.
• de zoetstoffen moeten onschadelijk zijn voor het gebit.

Question 2

ADI

Answer 2

Acceptable Daily Intake: De ADI is de maximale hoeveelheid van een stof die men iedere dag gedurende het hele leven kan innemen zonder dat dit schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid.

Men bepaalt het maximale niveau van het product waarbij nog net geen effecten optreden. Deze uitkomst deelt men dan door 100 of meer, waardoor men een grote veiligheidsmarge inbouwt. Stel dat er bij inname van 1000 mg van een product nog net geen verschijnselen optreden, dan deelt men dit door 100 en komt zo uit op een ADI van 10 mg, die je dagelijks mag gebruiken gedurende het gehele leven.

Question 3

Waarom mogen zuigelingen en kinderen geen zoetstoffen gebruiken

Answer 3

Voor zuigelingen en kinderen geldt dat ze de extensieve zoetstoffen moeten vermijden in verband met de laxerende werking ervan. De kinderen zouden diarree kunnen krijgen en daarmee verlies aan vocht en mineralen oplopen.

Question 4

Personen met PKU mogen geen aspartaan gebruiken voor?

Answer 4

Phenylketonurie is een metabolische aandoening waarbij de persoon het aminozuur fenylalanine niet kan metaboliseren. Onbehandeld leidt dit tot verstandelijke achterstand. Fenylalanine is ene bestanddeel van aspartaam.

Question 5

E nummer Acesulfaam- K

Answer 5

E 950

Question 6

Acesulfaam K

Answer 6

Dit is een wit, kristallijn en geurloos zoetmiddel. Ons lichaam metaboliseert dit niet en acesulfaam K wordt onveranderd door de nieren uitgescheiden. De zoetkracht is 130-200 keer meer dan suiker. Het is een stabiele molecule en wordt in combinatie met andere zoetstoffen gebruikt.

ADI is 9 mg per kg lichaamsgewicht.

Question 7

E nummer van Aspartaam

Answer 7

E 951

Question 8

Aspartaam

Answer 8

Aspartaam bestaat uit 2 natuurlijke aminozuren: L-asparaginezuur en L-fenylalanine. Omdat deze zoetstof samengesteld is uit aminozuren bevat het een caloriewaarde van 4 kcal/g

Vermits de zoetkracht van deze zoetstof 160à200 meer is dan gewone suiker, is de energetische waarde dat deze zoetstof met zich meebrengt te verwaarlozen.

Het is geen stabiele verbinding en verhitting is niet aangewezen.

De ADI is 40 mg per kilogram lichaamsgewicht.

Question 9

E nummer Cyclamaat

Answer 9

E 952

Question 10

Cyclamaat

Answer 10

De structuur is wit kristallijn en is geurloos. Het heeft een bittere nasmaak. De zoetkracht is 25 à 30 keer meer dan gewone suiker. Cyclamaat wordt vooral in combinatie met saccharine gebruikt. Het is stabiel en kan goed tegen verhitting.

De ADI is 7 mg per kg lichaamsgewicht.

Question 11

E nummer sucralose

Answer 11

E 955

Question 12

Sucralose

Answer 12

Dit is een zoetstof die van suiker is afgeleid. Het smaakt 600 keer zoeter dan gewone suiker. Sucralose heeft geen bittere nasmaak. Het is stabiel tijdens verhitting en tijdens bewaring.

De ADI is 15 mg per kg lichaamsgewicht.

Question 13

Advantaam

Answer 13

advantaam is een nieuwe intensieve zoetstof verkregen uit aspartaam en vanilline. De zoetkracht is 30. 000 maal sterker dan die van suiker en 100 maal zoeter dan aspartaam.

Dit zoetmiddel wordt slechts in zeer geringe mate door het lichaam opgenomen.

De ADI is bepaald op 5 mg per kg lichaamsgewicht.

Deze nieuwe zoetstof is voorlopig nog niet verkrijgbaar.

Question 14

E nummer Saccharine

Answer 14

E 953

Question 15

Saccharine

Answer 15

Saccharine is een stabiele zoetstof. De zoetkracht is 350-500 keer meer dan gewone suiker. Het heeft een bittere tot metaalachtige nasmaak en wordt meestal in combinatie met andere zoetstoffen gebruikt.

De ADI is 5 mg per KG lichaamsgewicht.

Question 16

E nummer Stevia

Answer 16

E960

Question 17

Stevia

Answer 17

Stevia is de generische term voor alle voedingsingrediënten afkomstig van het plantje stevia rebaudiana Bertoni. Stevia is een zuid amerikaanse plant en groeit aan de rand van moerassen op zure, vrij onvruchtbare, zandige tot kleiachtige grond. Het is calorievrij en bestand tegen verhitting.

Het toepassingsgebied van deze zoetstof is zeer ruim. De meest voorkomende bestanddelen zijn stevioside en rebaudioside A. Dit zijn intensieve zoetstoffen die ongeveer 200 tot 300 keer zoeter zijn dan suiker in water.

De ADI is 4 mg per kg lichaamsgewicht.

Question 18

Polyolen

Answer 18

polyolen worden bestempeld als “bulkstoffen” vanwege hun volume en ze worden ook meestal in combinatie gebruikt met de intensieve zoetstoffen. Polyolen zijn stabiel bij verwarming en kunnen gebruikt worden bij het bereiden van warme gerechten.

Question 19

E nummer Lactitol

Answer 19

E 966

Question 20

Lactitol

Answer 20

DIt wordt verkregen door het glucosedeel van lactose te reduceren. Lactitol is stabiel bij hoge temperaturen en in zure middens. De zoetkracht is ongeveer de helft minder in vergelijking met gewone suiker. De calorische waarde wordt geschat op 2 tot 2,4 kcal per gram.

Question 21

E nummer Maltitol

Answer 21

E 965

Question 22

Maltitol

Answer 22

Deze zoetstof wordt verkregen door omzetting van maltose. Het is stabiel bij verhitting. De zoetkracht is 70 tot 90% van gewone suiker. De calorische waarde wordt geschat op 2,1 tot 2,8 kcal per gram. Deze zoetstof wordt uiteindelijk zeer traag opgenomen in het bloed.

Question 23

E nummer Xylitol

Answer 23

E 967

Question 24

Xylitol

Answer 24

Deze zoetstof wordt meestal gemaakt uit het hemicellulose van berkenhout, maisstengels of tarwestro. In de natuur komt het voor in spinazie, sla, ui, bloemkool, pruimen, aardbeien, braambessen, banaan.

De zoetkracht is praktisch gelijk aan die van suiker. De caloriewaarde bedraagt 2,4 tot 3,5 kcal per gram. Het is een stabiele zoetstof zonder bijsmaak.

Question 25

E nummer Sorbitol

Answer 25

E 420

Question 26

Sorbitol

Answer 26

Wordt verkregen uit glucose, afkomstig van zetmeel. Sorbitol komt van nature voor in voedingsmiddelen zoals peren, perziken en pruimen. De zoetkracht is ongeveer de helft van gewone suiker. De calorische waarde wordt geschat op 2,6 tot 3 kcal per gram. Dit type zoetstof vindt men terug in talrijke diabetesproducten.

Aan sorbitol worden ook minder gunstige eigenschappen toegeschreven, namelijk dat dit type zoetstof de ontwikkeling van grijze staar (cataract) bevordert. Tevens zou deze zoetstof sneller in het bloed opgenomen worden dan verwacht, wat uiteraard ook extra insuline vraagt.

Question 27

E nummer Mannitol

Answer 27

E 421

Question 28

Mannitol

Answer 28

Komt van nature voor in boomsappen, groenten, verse paddenstoelen en zee-algen. Het wordt verkregen uit fructose of glucose. De zoetkracht is ongeveer de helft van die van gewone suiker. De calorische waarde is 1,6 à 2 kcal per gram. Mannitol wordt traag opgenomen in het bloed waardoor de insulinespiegels nauwelijks beïnvloed worden. Het is een stabiele zoetstof zonder bijsmaak.

Question 29

E nummer Isomalt

Answer 29

E 953

Question 30

Isomalt

Answer 30

Dit wordt verkregen door enzymatische omzetting van suiker. Ziet eruit als gewone suiker en heeft geen bijsmaak. Isomalt is bestand tegen verhitting en in zuren. De zoetkracht is ongeveer de helft van gewone suiker. De caloriewaarde bedraagt 2 kcal per gram.

Question 31

E nummer erythritol

Answer 31

E 968

Question 32

Erythritol

Answer 32

Het komt van nature voor in meloenen, peren, druiven, paddenstoelen, sojasaus, wijn, kaas,… Het wordt verkregen uit mais of tarwezetmeel en met behulp van een schimmel gefermenteerd tot erythritol. Het is stabiel tijdens verhitting en in zuren. De zoetkracht is 60 tot 80% van gewone suiker. Heeft geen nasmaak, ziet eruit als gewone suiker en de caloriewaarde is zeer laag (0,2 kcal per gram).

Question 33

Ahornsiroop

Answer 33

Is een ingedikt, zoet sap dat onttrokken wordt aan de esdoorn. Voor ahornsiroop kan men ze in verschillende “graden” aantreffen. Vooral ahornsiroop graad C is zeer mineraalrijk.

Deze siroop heeft een aangename smaak en aroma en leent zich voor talrijke bereidingen zoals gebak. De hoeveelheid van 1 kop suiker komt overeen met 3/4 kop ahornsiroop.

Question 34

Agavesiroop

Answer 34

Wordt verkregen door het ingedikte sap van de agave americana. Het is rijk aan het oligosaccharide inuline.

De siroop wordt gebruikt in voedingsmiddelen en gerechten waarin men vooral suiker of honing gebruikt. De hoeveelheid van 3/4 kop agavesiroop komt overeen met 1 kop suiker.

Question 35

Oersuiker

Answer 35

Dit is ongeraffineerde ruwe suiker. Is ook gekend onder de benaming rapadura of sucanat. Oersuiker smaakt mild zoet met een karamelachtige toets. Het is rijk aan vitaminen en mineralen.

Question 36

Melasse

Answer 36

Dit is ruwe, zwarte rietsuikermelasse. Het wordt als bijproduct verkregen tijdens het raffinageproces van suikerriet. Melasse wordt gebruikt om rum te maken. Anderen gebruiken het als zoetmiddel. Melasse heeft een aangename en speciale smaak. Het is rijk aan het mineraal Chroom.

Question 37

Neohesperidine DC E nummer

Answer 37

E 959

Question 38

Neohesperidine DC

Answer 38

Komt als flavonoïde voor in bittere sinaasappel. Het wordt zelden als zoetmiddel aangewend, eerder als smaakversterkend en verbeterend middel. De zoetkracht is 400 à 600 keer meer dan gewone suiker. De ADI is 5 mg per kg lichaamsgewicht.

Question 39

E nummer Thaumatine

Answer 39

E 957

Question 40

Thaumatine

Answer 40

Dit is een mengsel van aminozuren uit het west afrikaanse fruit thaumatococcus danielli. De zoetkracht is 2000 à 3000 keer meer dan gewone suiker. De caloriewaarde is 4,1 kcal per gram. Dit zoetmiddel is niet bestand tegen verhitting en wordt vooral in frisdranken, tandpasta’s, kauwgom,…. gebruikt.

Question 41

Tagatose

Answer 41

Smaakt bijna even zoet als gewone suiker. Het komt van nature voor in zuivelproducten en cacao. Dit zoetmiddel wordt verkregen door middel van een enzymatisch proces van galactose uit lactose. De caloriewaarde is 1,5 kcal per gram. Tagatose is bestand tegen verhitting en kent talrijke toepassingen.