Hoofdstuk 2: Energie

Question 1

Definitie Energie

Answer 1

In de natuurkunde is energie het vermogen om arbeid te verrichten. In de voedingsleer betekend dit dat voedingsstoffen door omzetting in het lichaam energie leveren. Deze energie is nodig om het lichaam normaal te laten werken en om je spieren te kunnen gebruiken.

Question 2

Waarvoor hebben we energie nodig?

Answer 2

We hebben energie nodig voor alle levensprocessen die in ons lichaam plaatsvinden. Al deze processen kosten energie. Daarnaast verrichten we lichamelijke arbeid door te werken en bijvoorbeeld door te sporten. Ook deze verrichtingen kosten energie. Energie geeft de mens het vermogen om werk te verrichten. Deze energie wordt geleverd via bepaalde voedingsstoffen en wordt vervolgens via allerlei chemische omzettingen beschikbaar voor het lichaam.

Question 3

Definitie joule

Answer 3

De energie die nodig is om 1 kg te verplaatsen over 1 meter met de kracht van 1 Newton.

Question 4

Definitie calorie

Answer 4

De warmte die nodig is om 1 gram water met 1°C te doen stijgen.

Question 5

1g eiwit

Answer 5

4 kcal

Question 6

1g koolhydraten

Answer 6

4 kcal

Question 7

1g vetten

Answer 7

9 kcal

Question 8

1g alcohol

Answer 8

7 kcal

Question 9

1g polyolen

Answer 9

2,7 kcal

Question 10

Definitie Basaal metabolisme (BMR)

Answer 10

Het basaal metabolisme is de som van het minimum aan activiteiten van alle lichaamscellen in een evenwichtssituatie onder gecontroleerde omstandigheden.

Question 11

Hoe BMR bepalen?

Answer 11

BMR wordt meestal bepaald door het meten van de zuurstofconsumptie of wartmeproductie. Dit wordt meestal gemeten in een postabsorptieve toestand (na het verteren van het voedsel), in een thermoneutrale omgeving, bij een wakker persoon, die zich in toestand van volledige psychologische en fysiologische rust bevindt.

Question 12

Definitie specifiek dynamische werking of voeding-geinduceerde thermogenese

Answer 12

Dit is de energie nodig voor het verwerken (vertering, resorptie, transport) van voedsel. Deze vormen samen het rustmetabolisme of ruststofwisseling.

Question 13

Factoren die de energiebehoefte beïnvloeden

Answer 13

• lichaamsgewicht
• lichaamssamenstelling
• leeftijd
• geslacht
• groei
• zwangerschap/borstvoeding
• hormonen
• gezondheidstoestand
• klimaat
• medicatie
• stress
• lichamelijke activiteit

Question 14

rol van lichaamssamenstelling in de energiebehoefte

Answer 14

Het is van belang om een onderscheid te maken tussen vetvrije massa en vetmassa.

in vetweefsel vinden nauwelijks stofwisselingsprocessen plaats.
Ook de hoeveelheid spiermassa speelt een rol.

Question 15

Rol van leeftijd in de energiebehoefte

Answer 15

Een kind heeft een hoger basaal metabolisme per kilogram lichaamsgewicht dan een volwassene. Het heeft meer actief weefsel. Bovendien heeft het ook een grotere energiebehoefte om tegemoet te komen aan de groei.

Een bejaarde heeft een lager basaal metabolisme dan een jongere. Er vindt bij het verouderen een afbraak van spiermassa en een toename van vetmassa plaats. Een bejaarde kan ook een totaal lagere energiebehoefte hebben door een verminderde fysieke activiteit.

Question 16

Rol van groei, zwangerschap en lactatie in de energiebehoefte

Answer 16

Hier is energie nodig voor nieuw gevormd weefsel en de synthese (werking) ervan. Bij de lactatie heeft men energie nodig voor de melkproductie. Bovendien is er ook energie in de moedermelk aanwezig.

Question 17

Rol van hormonen in de energiebehoefte

Answer 17

Denk bijvoorbeeld aan schildklierhormonen. Afwijkingen aan de hormoonproducerende organen kunnen een hogere of lagere stofwisseling tot gevolg hebben. Bij een te snel werkende schildklier verloopt de stofwisseling sneller, waardoor ook meer energie wordt verbruikt. Werkt de schildklier trager dan normaal dan is ook de stofwisseling vertraagd waardoor er minder energie wordt verbruikt.

Question 18

Rol van de voedingstoestand- gezondheidstoestand in de energiebehoefte

Answer 18

Bij ondervoeding reageert het lichaam door een daling van het basaal metabolisme. Dit gebeurt ook bij verminderde voedselinname. Bij overvoeding reageert het lichaam met een beperkte toename van het basaal metabolisme.

Bij ziekten met koorts is de stofwisseling verhoogd. Dit betekend dat er meer energie wordt verbruikt dan normaal, omdat het stofwisselingsproces sneller verloopt. Daarnaast eet men bij ziekte vaak minder. Mensen verliezen dan ook vaak een aantal kilo’s wanneer ze een paar dagen koorts hebben.

Question 19

Rol van Klimaat in de energiebehoefte

Answer 19

Bij koude is de energiebehoefte hoger. Bij warme temperaturen is deze lager. Uitzondering hierop is wanneer men activiteiten doet bij hogere temperaturen.

Bij lage omgevingstemperatuur vindt er meer warmteverlies plaats, het lichaam reageert door meer te verbranden zodat we onze lichaamstemperatuur kunnen handhaven.

Bij hogere temperaturen heeft het lichaam het moeilijker om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Het warmteverlies is gering en hoewel de zweetproductie toeneemt, is de verdamping ervan in een vochtig klimaat traag. Er vindt een warmtestuwing plaats; het lichaam reageert hierop met een lagere stofwisseling.

Question 20

Rol van medicatie in de energiebehoefte

Answer 20

Ook geneesmiddelen kunnen de stofwisseling gaan beinvloeden, voorbeelden zijn corticosteroiden, schildklierpreparaten,…..

Question 21

De rol van stress in de energiebehoefte

Answer 21

Stress heeft een stofwisselingsverhogend effect, waardoor dus het energieverbruik stijgt

Question 22

Definitie stress

Answer 22

Onder stress verstaan we factoren die een belasting voor het lichaam betekenen, waarbij het lichaam aanpassingsmechanismen moet gebruiken om die belasting het hoofd te bieden. Vaak wordt bij stress alleen aandacht besteed aan psychische belasting, maar ook lichamelijke belasting zoals extreme koude, ziekte of (brand)wonden kunnen tot stress worden gerekend.

Question 23

Rol van lichamelijke activiteit in de energiebehoefte

Answer 23

Bij lichamelijke activiteit kunnen we in de eerste plaats denken aan arbeid. Daarnaast is ook de vrijetijdsbesteding van belang. Het energieverbruik voor lichamelijke activiteit wordt bepaald door:

• aard van de activiteit
• tijdsduur van de activiteit
• intensiteit.

Question 24

definitie PAL

Answer 24

De intensiteit van de activiteit wordt weergegeven door de PAL, het fysiek activiteitsniveau. De PAL is de gemiddelde waarde die het energieverbruik omvat van alle mogelijke activiteiten over een periode van 24 uur.

Question 25

Formule totale energiebehoefte

Answer 25

En = BMR X PAL

Question 26

definitie totale energiebehoefte

Answer 26

De totale energiebehoefte zijn de kcal die bedoeld zijn voor personen die noch moeten vermageren, noch in gewicht moeten toenemen.

Question 27

Rol van geslacht in de energiebehoefte

Answer 27

Een vrouw heeft een lager basaal metabolisme dan een man omdat het lichaam van een vrouw meer vetweefsel bevat. Een man heeft meer spiermassa dan een vrouw.