Hoofdstuk 21 - Aandoeningen tijdens de zwangerschap

Question 1

Wat is de meest voorkomende vorm van anemie bij zwangeren?

Answer 1

Ijzergebreksanemie.

Question 2

Welk effect heeft een tekort aan hemoglobine op de zwangerschap?

Answer 2

IUGR en partus prematurus.

Question 3

Juist of fout?

Indien een hemoglobinopathie wordt gediagnosticeerd, is het nuttig ook de partner te screenen.

Answer 3

Juist.

Question 4

Welke aandoeningen kunnen aanleiding geven tot trombopenie?

Answer 4

• (pre-)eclampsie, HELLP
• DIC (diffuse intravasculaire stolling)
• SLE (systemische lupus erythematosis)
• Trombotische trombocytopenische purpura
• HIV
• Medicatiegebruik
• Hypersplenisme

Question 5

Wat zijn de criteria voor ideopathische trombocytopenische purpura (ITP)?

Answer 5

• Persisterende trombopenie < 100.000 µl
• Normaal of toegenomen aantal megakaryocyten
• Exclusie van andere oorzaken
• Geen splenomegalie

Question 6

Wat zijn de criteria voor zwangerschapstrombopenie?

Answer 6

• Toevallige vondst, asymptomatisch
• Bloedplaatjes > 70.000 µl
• Niet bestaan voor de zwangerschap
• Normalisering postpartum
• Geen foetale / neonatale problemen

Question 6

Welk effect heeft ITP op de foetus?

Answer 6

In 12-15% van de gevallen treedt foetale of neonatale trombopenie op maar intracraniële bloeding is zeldzaam (< 1%).

Question 7

Wat is de prenatale behandeling van trombopenie?

Answer 7

• Indien ITP: behandeling in overleg met hematoloog en enkel op maternale indicatie
• Indien zwangerschapstrombopenie: bepaling trombocyten om de 1-2 maanden
• Geen cordocentese

Question 8

Wat is de perpartum behandeling van trombopenie?

Answer 8

Algemeen bloedplaatjestransfusie indien < 50.000 µl en geplande keizersnede.

Opmerking: GEEN CSE / epidurale!

Question 9

Wat is een oppervlakkige tromboflebitis en wat is de behandeling?

Answer 9

Een aderontsteking van de oppervlakkig venen, meestal in het been.

Behandeling: pijnstilling, elastische kousen, LMWH.

Question 10

Wat zijn klinische tekenen van een diep veneuze trombose?

Answer 10

Pijnlijke zwelling van het been, soms koorts, been kan warm of koud aanvoelen en het strekken van de kuit is pijnlijk.

Question 11

Welke veranderingen treden op in de schildklierfunctie tijdens de zwangerschap?

Answer 11

• Toename TBG: stijging totaal T3 en T4
• Toename hCG: tijdelijke stijging vrij T3 en T4 en daling TSH
• Toegenomen jodiumbehoefte

Question 12

Gedurende welke periode is de foetus afhankelijk van het maternale T4?

Answer 12

Tot 18-20 weken.

Question 13

Klinische hypothyroïdie komt zelden voor in de zwangerschap. Hoe komt dit?

Answer 13

Door de hypothyroïdie maken deze vrouwen geen ovulatie door, waardoor ze meestal onvruchtbaar zijn.

Question 14

Welke gevolgen heeft onbehandelde hypothyroïdie voor de zwangerschap?

Answer 14

Verhoogd risico op miskraam, foetale en neonatale sterfte, vroeggeboorte, laag geboortegewicht en negatief effect op de foetale neurologische ontwikkeling.

Question 15

Welke behandeling geeft men bij zwangeren met een hypothyroïdie?

Answer 15

De dosis levothyroxine moet verhoogd worden met 25-50%, omdat deze amper de placenta passeert.

Question 16

Welke risico’s brengt hyperthyroïdie met zich mee?

Answer 16

• Maternaal: thyreotoxische crisis, congestief hartfalen, pre-eclampsie en hyperemesis
• Foetaal: MIU, IUGR en vroeggeboorte

Question 17

Wat zijn de gevolgen van de typische ziektebeelden bij PGDM tijdens de zwangerschap?

Answer 17

• Retinopathie: 50% ontwikkelt proliferatieve retinopathie
• Nefropathie: hoger risico op hypertensieve aandoeningen, uteroplacentaire insufficiëntie en vroeggeboorte
• Chronische hypertensie: hoger risico op pre-eclampsie, uteroplacentaire insufficiëntie en MIU
• Ischemisch hartlijden: maternale mortaliteit 62% en foetale overleving 46%

Question 18

Wat zijn obstetrische complicaties die PGDM met zich meebrengt?

Answer 18

• Hypertensieve aandoeningen
• Macrosomie / schouderdystocie
• IUGR
• Vroeggeboorte
• Sectio: gevolg van verhoogde kans op macrosomie
• Infecties van urinewegen, endometrium en wonden

Question 19

Hoe moet de foetus gedurende de zwangerschap met PGDM geëvalueerd worden?

Answer 19

• Eerste trimestriële echo kan ernstige neuralebuisafwijkingen tonen of aanwijzing zijn van cardiale afwijkingen
• 20-22 weken: structureel echografisch onderzoek
• Vanaf 26 weken: doppler + echo om de 4 weken

Question 20

Wat zijn de richtlijnen rondom timing van de bevalling in geval van PGDM?

Answer 20

• Indien vasculopathie, retinopathie of slechte controle: vroeger inleiden
• Indien vóór 34 weken: corticosteroïden
• Indien goed gecontroleerd: inleiding rond 38 weken

Opmerking: in geval van corticosteroïden de insulinedosis opdrijven met 40%!

Question 21

Wanneer valt het ideale screeningsmoment voor GDM?

Answer 21

Tussen de 24 en 28 weken.

Question 22

Wat zijn maternale complicaties van GDM?

Answer 22

Het ontwikkelen van T2DM binnen de eerste 5 à 10 jaar.

Question 23

Wat zijn mogelijke obstetrische complicaties van GDM?

Answer 23

• Hypertensieve aandoeningen en hypertensieve complicaties
• Inductie en sectio
• Macrosomie / schouderdystocie

Question 24

Wat zijn mogelijke neonatale complicaties van GDM?

Answer 24

• Geen verhoogd risico op congenitale afwijkingen
• Korte termijn: macrosomie, organomegalie, hypoglycemie
• Lange termijn: obesitas, metabool syndroom, T2DM

Question 25

Juist of fout?

GDM kan in de meeste gevallen NIET behandeld worden met dieet en lichaamsbeweging.

Answer 25

Fout, in 80-90% van de gevallen van GDM kan men met dieet en voldoende lichaamsbeweging een normoglycemie bereiken.

Question 26

Wat zijn de richtlijnen rondom timing van de bevalling bij GDM?

Answer 26

Spontane bevalling kan afgewacht worden in geval van goede glycemiecontrole maar de termijn van 40 weken wordt liefst niet overschreden.

Question 27

Voor welke cardiale aandoeningen wordt zwangerschap afgeraden?

Answer 27

Pulmonale hypertensie, rechts-links shunt, coarctatio aortae, aortastenose en syndroom van Marfan.

Question 28

Welke cardiale symptomen tijdens de zwangerschap vereisen verder onderzoek?

Answer 28

Progressieve dyspnoe, toenemende pijn t.h.v. de borst en een diastolisch hartgeruis.

Question 29

Juist of fout?

Indien de moeder een congenitaal hartgebrek heeft, zal het risico op een congenitaal hartgebrek bij de foetus verhoogd zijn met 5%.

Answer 29

Juist.

Question 30

Wat is het beleid bij hyperemesis gravidarum?

Answer 30

• Indien ernstig: opname en IV toediening elektrolyten
• IV anti-emetica
• Nadien patiënte aansporen tot licht verteerbare voeding
• Bepaling ketonurie en gewicht
• Vitaminesupplementen van B1 en B6
• Controle schildklierfunctie

Question 31

Wat zijn de symptomen en labowaarden bij intrahepatische cholestase?

Answer 31

• Pruritus: dikwijls eerst t.h.v. handpalmen en voetzolen
• Icterus: weinig uitgesproken
• Geen andere symptomen van leverlijden, geen huidletsels
• Labo: verhoogde galzouten, transaminasen en bilirubine

Question 32

Wat zijn de foetale gevolgen van intrahepatische cholestase?

Answer 32

Plotse MIU (38w), vroeggeboorte (32-36w) en meconiumhoudend vruchtwater.

Question 33

Wat is het beleid bij intrahepatische cholestase?

Answer 33

Inductie van de arbeid rond 37 weken en toedienen van ursodesoxycholzuur.

Question 34

Juist of fout?

Acute fatty liver of pregnancy komt vaker voor in multiparae en bij vrouwelijke foetus.

Answer 34

Fout, het komt meer voor bij nulliparae en mannelijke foetus.

Question 35

Wat is het beleid bij acute fatty liver of pregnancy?

Answer 35

• Beëindigen van de zwangerschap, meestal sectio
• Intensieve zorg

Leverfunctie is meestal volledig hersteld binnen de week postpartum.

Question 36

Welke geneesmiddelen voor bacteriurie zijn te vermijden tijdens de zwangerschap?

Answer 36

• Trimetoprim: kan celreplicatie tegengaan
• Nitrofuranen: kan hemolytische anemie veroorzaken in eerste trimester en laatste 2 weken van de zwangerschap
• Sulfisoxazole: kan kernicterus induceren

Question 37

Wat is de behandeling voor pyelitis gravidarum?

Answer 37

Steeds hospitalisatie voor bedrust en IV antibiotica en pijnstillers.

Question 38

Welke anti-epileptica genieten de voorkeur tijdens de zwangerschap?

Answer 38

Levatiracetam en lamotrigine.

Question 39

Wat zijn de richtlijnen qua bevalling bij astmatische patiënten?

Answer 39

• Ernstig astma: pneumologisch consult vooraf
• Cervicale rijping: voorkeur voor PG E2 i.p.v. PG F2 (bronchoconstrictie)
• Geen ergometrine (bronchospasme) of carboprost maar oxytocine in derde fase van de bevalling
• Voorkeur voor epidurale / spinale analgesie boven algemene narcose