Hoofdstuk 2: Theoretische perspectieven en onderzoek Flashcards
Theorie
verklaring of voorspelling ten aanzien van een verschijnsel, die een raamwerk biedt om de relaties tussen een reeks feiten of principes te begrijpen
Psychodynamisch perspectief
benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag gemotiveerd wordt door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten, waarvan een persoon bewust is en waarover hij weinig controle heeft
psychoanalytische theorie
theorie die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag
Id
het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de persoonlijkheid dat opereert vanuit het genotsprincipe
Ego
het rationele en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert vanuit het realiteitsprincipe
Superego
het aspect van de persoonlijkheid dat iemands geweten vertegenwoordigt en het onderscheid maakt tussen goed en kwaad
psychoseksuele ontwikkeling
vijf fasen die kinderen volgens Freud doorlopen, waarin genot of bevrediging, telkens gericht is op een andere biologische functie en een ander deel van het lichaam. (oraal, anaal, fallisch, latentie, genitaal)
Fixatie
gedrag dat in een eerdere ontwikkelingsfase is blijven steken als gevolg van een onopgelost conflict
Psycholsociale ontwikkeling
de veranderingen in onze interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van andere en tegen onszelf als leden van de maatschappij
behavioristisch perspectief
benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat je moet kijken naar waarneembaar gedrag en externe stimuli in de omgeving om de ontwikkeling van het individu te begrijpen
Stimulus-response-leren
vormen van leren die we kunnen beschrijven in termen van stimuli en responsen, zoals klassieke en operante conditionering
Klassieke conditionering
een vorm van leren waarbij een organisme op een bepaalde manier leert reageren op een neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet uitlokt.
Operante conditionering
een vorm van leren waarbij een vrijwillige respons versterkt of verzwakt wordt, afhankelijk van de associatie met positieve of negatieve consequenties.
Gedragsmodificatie
een op het behaviorisme gebaseerde techniek o de frequentie van het gewenste gedrag te verhogen en de frequentie van ongewenst gedrag te verlagen
Sociaal-cognitieve leertheorie
benadering binnen de psychologie waarbij de nadruk ligt op leren door het gedrag van een ander persoon (een model) te observeren en na te doen
Cognitief perspectief
benadering binnen de psychologie die zich richt op de processen die mensen in staat stellen de wereld te leren kennen, begrijpen en overdenken
Assimilatie
het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze
Accommodatie
het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in reactie op nieuwe stimuli of gebeurtenissen
Informatieverwerkingstheorie
benadering van cognitieve ontwikkeling in de psychologie die probeert te achterhalen op welke manieren mensen informatie coderen, opslaan en terughalen
Cognitieve neurowetenschap
benadering van cognitieve ontwikkeling die zich richt op de invloed van hersenprocessen op cognitieve activiteit
Systemisch perspectief
perspectief waarbij men kijkt naar de relatie tussen individuen en hun fysieke wereld, cognitieve wereld, persoonlijkheidswereld en sociale wereld
bio-ecologisch model
Model dat uitgaat van vijf omgevingsniveaus die elk organisme gelijktijdig beïnvloeden (microsysteem, mesosysteem, exosysteem, macrosysteem, chronosysteem)
Sociaal-culturele theorie
benadering binnen de psychologie die het verloop van de cognitieve ontwikkeling ziet als het resultaat van sociale interacties tussen de leden van een cultuur
Evolutionair perspectief
benadering binnen de psychologie die gedrag probeert te identificeren dat het resultaat is van de genetische erfenis van onze voorouders
Zelfdeterminatietheorie (ZDT)
theorie over menselijke motivatie uitgaande van de kerngedachte dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die functioneren, het welbevinden en de groei van mensen beïnvloeden: de autonomie, verbondenheid en competentie
Empirisch^-wetenschappelijke methoden
procedures om ideeën en vragen te toetsen met behulp van zorgvuldige, gecontroleerde technieken en systematische dataverzameling gebaseerd op eigen, objectieve waarnemingen
hypothese
een voorspelling die toetsbaar is, oftewel weerlegbaar is
operationalisering
de vertaling van een hypothese in specifieke, toetsbare procedures die gemeten en waargenomen kunnen worden
Experimenteel onderzoek
onderzoek dat bedoeld is om causale relaties tussen verschillende factoren te ontdekken
Correlationeel onderzoek
onderzoek dat bedoeld is om vast te stellen of er tussen twee (of meer) factoren een verband of correlatie bestaat
Steekproef
de groep participanten die is geselecteerd voor een onderzoek, met de bedoeling dat de resultaten van het onderzoek gelden voor een soortgelijke grotere groep (de populatie)
Experiment
een onderzoeksmethode om een oorzaak-gevolgrelatie vast te stellen, waarbij de onderzoeker verschillende ervaringen voor verschillende groepen participanten of proefpersonen creëert
Experimentele conditie
de procedure, zoals een behandeling, die de onderzoeker bestudeert en de omstandigheden waaraan de experimentele groep wordt blootgesteld
Experimentele groep
de groep die in een experiment wordt blootgesteld aan de experimentele conditie
controlegroep
de groep die in een experiment niet wordt blootgesteld aan de experimentele conditie
onafhankelijke variabele
de omstandigheid of factor die de onderzoeker onder controle heeft of manipuleert
Afhankelijke variabele
de variabele die de onderzoeker gaat meten en waarvan hij verwacht dat deze beïnvloed wordt door de onafhankelijke variabele
Surveyonderzoek
onderzoek waarbij aan een grote groep mensen vragen gesteld worden over attitudes, gedrag of denkbeelden over een bepaald onderwerp
Natuurlijke observatie
onderzoek waarbij natuurlijk voorkomend gedrag wordt geobserveerd zonder in te grijpen in de situatie
Casestudy
studie waarbij de toestand waarin één individu of een groep individuen verkeert diepgaand en uitvoerig wordt onderzocht
Veldonderzoek
onderzoek uitgevoerd in een natuurlijke omgeving
Laboratoriumonderzoek
onderzoek uitgevoerd in een gecontroleerde omgeving die expliciet is opgezet om de gebeurtenissen constant te houden
Theoretisch onderzoek
onderzoek dat bedoeld is om verklaringen te toetsen en nieuwe wetenschappelijke kennis te vergaren
toegepast onderzoek
onderzoek dat bedoeld is om praktische oplossingen voor directe problemen te vinden
fundamenteel onderzoek
onderzoek dat gericht is op het verwerven van kennis over grondbeginselen en basismechanismen, zonder stil te staan bij de mogelijke toepassingen van de kennis
praktijk gericht onderzoek
onderzoek waarvan de vraagstelling wordt ingegeven dor de beroepspraktijk en waarvan de kennis direct bijdraagt aan die beroepspraktijk
longitudinaal onderzoek
onderzoek waarin het gedrag van een of meer individuen door de tijd heen wordt gemeten
cross-sectioneel onderzoek (dwarsdoorsnedeonderzoek)
onderzoek waarbij mensen van verschillende leeftijden op hetzelfde tijdstip met elkaar worden vergeleken
cross-sequentieel onderzoek
onderzoek waarin het aantal verschillende leeftijdsgroepen op verschillende tijdstippen wordt bestudeerd
