Hoofdstuk 3: begin van het leven

Question 1

Gameten

Answer 1

de geslachtscellen van de moeder en de vader, die samen een nieuwe cel vormen tijdens de bevruchting

Question 2

zygote

Answer 2

de nieuwe cel die gevormd wordt door het bevruchtingsproces

Question 3

gen

Answer 3

de basiseenheid van genetische informatie

Question 4

DNA

Answer 4

de substantie waaruit genen bestaan, die bepalend is voor de aard en de functie van elke cel in het lichaam

Question 5

chromosoon

Answer 5

staafvormige stukjes DNA, die georganiseerd zijn in 23 paren

Question 6

monozygotische tweeling

Answer 6

tweeling afkomstig van dezelfde oorspronkelijke zygote, die dus genetisch identiek is

Question 7

dizygotische tweeling

Answer 7

tweeling verwekt vanuit twee afzonderlijke eicellen die ongeveer tegelijkertijd bevrucht worden door twee afzonderlijke zaadcellen

Question 8

dominante eigenschap

Answer 8

de eigenschap die tot uiting komt wanneer er twee concurrerende eigenschappen aanwezig zijn

Question 9

recessieve eigenschap

Answer 9

de eigenschap die enkel tot uiting komt als er twee recessieve eigenschappen aanwezig zijn. Zo niet, dan blijft deze eigenschap onzichtbaar

Question 10

Genotype

Answer 10

de onderlinge combinatie van genetisch materiaal dat in een organisme aanwezig is

Question 11

fenotype

Answer 11

het gehaal van uiterlijk waarneembare kenmerken van een organisme, het resultaat van genotype in omgeving

Question 12

homozygoot

Answer 12

gelijke vormen van het gen ervend voor een bepaalde eigenschap

Question 13

heterozygoot

Answer 13

verschillende vormen van het gen ervend voor een bepaalde eigenschap

Question 14

polygenische overerving

Answer 14

overerving waarbij een combinatie van meerdere genenparen verantwoordelijk is voor de productie van een specifieke eigenschap

Question 15

X-gebonden gen

Answer 15

gen dat zich alleen op het X-chromosoom bevindt

Question 16

gedragsgenetica

Answer 16

vakgebied dat onderzoek verricht naar de effecten van erfelijkheid op gedrag

Question 17

epigenetica

Answer 17

studie naar de invloed van omgevingsfactoren op de uiting van genen en de ontwikkeling van een organisme over generaties heen

Question 18

Downsyndroom

Answer 18

een aangeboren afwijking door de aanwezigheid van een extra chromosoom op het 21e paar, die gepaard gaat met een verstandelijke beperking, typerende uitwendige kenmerken en bepaalde medische problemen

Question 19

fragiele-X-syndroom

Answer 19

een stoornis die optreedt wanneer een bepaald gen op het X-chromosoom beschadigd is geraakt, met een milde tot matige verstandelijke beperking als gevolg

Question 20

Sikkelcelanemie

Answer 20

een erfelijke vorm van bloedarmoede, die zo genoemd wordt vanwege de afwijkende vorm van de rode bloedcellen

Question 21

ziekte van Duchenne

Answer 21

een erfelijke aandoening van de spieren die bijna alleen bij jongens voorkomt en waarbij sprake is van spierzwakte, gevolgd door een afname van spiermassa

Question 22

Syndroom van Klinefelter

Answer 22

een aandoening die alleen bij jongens voorkomt en die het gevolg is van de aanwezigheid van een extra X-chromosoom, leidend tot onder andere onderontwikkelde geslachtsdelen, extreme lengte en borstontwikkeling

Question 23

Echoscopie

Answer 23

niet-invasieve test die door middel van geluidsgolven met een hoge frequentie een beeld schetst van het ongeboren kind

Question 24

vruchtwaterpunctie

Answer 24

een invasieve test om genetische afwijkingen op te sporen door kleine monster van foetale cellen uit de vruchtzak te nemen

Question 25

vlokkentest of chorionvillusbiopsie

Answer 25

een invasieve test om genetische afwijkingen op te sporen door kleine monsters te nemen van het haarachtige materiaal om de embryo heen

Question 26

NIPT

Answer 26

niet-invasieve penetrale test, voor het opsporen van trisomie-21 (downsyndroom), trisomie-18 (edwardsyndroom), en trisomie-13 (patausyndroom) door het DNA van de baby in het bloed van de moeder te meten

Question 27

Temperament

Answer 27

individuele stijl van reageren op de omgeving die redelijk consistent is, zowel in verschillende situaties als in de loop van tijd

Question 28

multifactoriële overerving

Answer 28

de bepaling van eigenschappen door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren, waarbij een genotype zorgt voor een bepaald bereik waarbinnen een fenotype zich kan manifesteren

Question 29

actief genotype-omgevingseffect

Answer 29

situatie waarin een kind zich richt op de aspecten van zijn omgeving die het best aansluiten op zijn genetisch bepaalde capaciteiten

Question 30

passief genotype-omgevingseffect

Answer 30

situatie waarin de ouders de omgeving beïnvloeden waarin het kind opgroeit, als gevolg van hun genetische aanleg

Question 31

evocatief genotype-omgevingseffect

Answer 31

situatie waarin de genen van een kind een specifiek type omgeving oproepen

Question 32

bevruchting

Answer 32

het proces waarbij een zaadcel en een eicel samenkomen om één nieuwe cel te creëren

Question 33

germinaal stadium

Answer 33

het eerste en kortste stadium van de prenatale periode, de eerste twee weken na de conceptie

Question 34

placenta

Answer 34

orgaan dat tijdens de zwangerschap aangemaakt wordt in de baarmoeder en als doorgeefluik tussen moeder en foetus fungeert, door voeding en zuurstof te leveren via de navelstreng

Question 35

embryonaal stadium

Answer 35

de periode van twee tot acht weken na de bevruchting, waarin de belangrijkste organen de fundamentele anatomie zich ontwikkelen

Question 36

foetaal stadium

Answer 36

het stadium van prenatale ontwikkeling dat rond acht weken na de conceptie begint en eindigt bij de geboorte

Question 37

foetus

Answer 37

een zich ontwikkeld kind dat zich in het foetale stadium bevindt

Question 38

onvruchtbaarheid

Answer 38

het onvermogen om zwanger te worden na twaalf tot achttien maanden proberen

Question 39

kunstmatige inseminatie

Answer 39

procedure waarbij een arts zaadcellen van een man direct in de baarmoederhals van een vrouw plaatst

Question 40

in-vitrofertilisatie

Answer 40

procedure waarbij een aantal eicellen uit de eierstokken van een vrouw worden verwijderd, waarna deze in een laboratorium worden bevrucht door de zaadcellen van een man en vervolgens in de baarmoeder worden geplaatst

Question 41

teratogeen effect

Answer 41

omgevingsfactor tijdens de zwangerschap, die kan leiden tot een geboorteafwijking, bevallingsproblemen, of een miskraam

Question 42

foetaal alcoholsyndroom (FAS)

Answer 42

een cognitieve stoornis veroorzaakt door alcoholmisbruik tijdens de zwangerschap