Hoofdstuk 14 - Trichosen, onychosen, hidrosen en keratosen Flashcards
Wat is onycholyse?
Loslating van de nagelplaat.
Wat is onychorrhexis?
Splitsen van de distale nagel.
Wat is trachyonychia?
‘Sandpaper’ voorkomen van de nagels.
Wat is onychomadesis?
Proximale loslating van de nagel.
Wat is koilonychie?
Lepelvormige nagels.
Wat zijn beaulijnen?
Dwarsgroeven in de nagels.
Wat is leukonychie?
Witverkleuring van de nagels.
Hoe noemt men een ingegroeide nagel?
Unguius incarnatus.
Wat is hyperhidrosis?
Overmatig zweten: > 1ml/m²/min.
Wanneer spreken we van primaire focale idiopathische hyperhidrosis?
Bij focaal, zichtbaar, excessief zweten gedurende minstens 6 maanden zonder duidelijke oorzaak met minstens 2 van volgende kenmerken:
- Bilateraal en relatief symmetrisch
- Invloed op dagelijkse activiteiten
- Minstens 1 episode per week
- Aanvang voor de leeftijd van 25 jaar
- Positieve familiale anamnese
- Afwezigheid van nachtelijk zweten
Wat zijn behandelopties van primaire focale idiopathische hyperhidrosis?
Anticholinergica, botulinetoxine of chirurgie.
Wat is orthokeratose?
Een verdikking van het stratum corneum waarbij de hoornlaag normaal is. Er is weinig schilfering.
Wat is parakeratose?
Een abnormale verhoorning met pycnotische kernen in de hoornlaag. Er is schilfering.
Wat is clavus of likdoorn?
Het zijn circumscripte vormen van eelt t.h.v. de voet door een statiekprobleem of slechtzittende schoenen.
Wat zijn lanugo haren?
Lange, dunne en niet gepigmenteerde haren.
Wat zijn vellus haren?
Korte, fijne, niet gepigmenteerde haren.
Wat zijn terminale haren?
Lange, dikke en gepigmenteerde haren.
Bespreek de drie fasen in de groeicycli van haar.
- Anageen: groei, duurt 1-6j, waaiervormige bulbus
- Katageen: overgang, duurt 3w, clubvormige bulbus
- Telogeen: rust, duurt 3m, clubvormige bulbus
Wat is de typische kliniek van telogeen effluvium?
- Plots opvallende diffuse haaruitval met soms haarverdunning
- Patiënt heeft angst kaal te worden
- 6-16 weken voordien: uitlokkende gebeurtenis
- Kan tot een jaar duren, geen therapie nodig
Wat zijn mogelijke oorzaken van telogeen effluvium?
- Na koorts/operatie
- Postpartum
- Lichte intoxicaties
- Chronische ziekten, cachexie
- Auto-immune systeemziekten
- Syfilis/HIV
- Crashdiëten/malnutritie
- Ijzertekort
Wat is de trektest?
De arts neemt 100-tal haren vast en voert lichte tractie uit. Wanneer er meer dan 20 haren uitgetrokken worden, is het abnormaal.
Wat is een trichogram?
De arts preleveert 50-100 haren laag occipitaal en telt m.b.v. een lichtmicrosoop de haren in anagene, katagene en telogene fase.
Welk resultaat van de trichogram pleit voor een telogeen effluvium?
Wanneer meer dan 12% van de getelde haren zich in de telogene fase bevinden.
Wat is de behandeling van telogeen effluvium?
Meestal geruststelling gezien spontane recuperatie verwacht wordt. Eventueel kan minoxidil opgestart worden.
Waaruit bestaat het werkingsmechanisme van minoxidil?
Vasorelaxatie, stimulatie van VEGF en productie van PG synthase 1 en HGF.
Wat zijn de voorschriften bij applicatie van minoxidil?
Dagelijkse applicatie van 2ml per dag. Na applicatie mag de patiënt zijn haar 6u lang niet wassen. Inmasseren hoeft niet.
Wat zijn bijwerkingen van minoxidil?
- Systemisch: hypotensie, reflectoire tachycardie, hoofdpijn, diffuse hypertrichose, angina pectoris, oedemen
- Lokaal: exacerbatie seborrhoïsch eczeem, irritant contact dermatitis, allergische contact dermatitis
Wat is de pathogenese van androgenetische alopecie?
Verkorte anagene fase. Hierdoor ontstaat haaruitval, miniaturisatie van de haarfollikel en fibrose.
Bij vrouwen heeft androgenetische alopecie twee leeftijden waarop het opkomt. Welke?
- Late jaren 20: vaak op basis van hyperandrogenisme
- 40+: perimenopauzaal, minder gelinkt aan androgenen
Welke systemische medicatie kan bij mannen en vrouwen toegediend worden in het kader van AGA?
- Mannen: finasteride / dutasteride
- Vrouwen: OAC, cyproteron acetaat, spironolactone, flutamide
In welke dosis wordt finasteride toegediend bij mannen en vrouwen?
- Mannen: 1mg
- Vrouwen: 2.5-5mg
T.h.v. welke hoofdregio heeft finasteride minder effect bij mannen?
T.h.v. de frontopariëtale lijn.
Welke bijwerkingen heeft finasteride / dutasteride?
- Teratogeen: feminisatie van de mannelijke foetus
- Libidoverlies, erectie / ejaculatiestoornissen, pijnlijke testes, verminderde spermakwaliteit
- Gynaecomastie, mastodynie
- Depressie
- Leverfunctiestoornissen
- Daling van globale incidentie prostaatkanker (25%) maar stijging incidentie hooggradige prostaatkanker → prostaatkanker uitsluiten voor start
- Mogelijks verhoogd risico op borstkanker (zowel man als vrouw) → veranderingen t.h.v. de borst in de gaten houden
Wat zijn drie vormen van alopecia areata?
- Alopecia areata totalis: hele hoofdhuid aangetast
- Alopecia areata universalis: alle lichaamsharen weg
- Ophiasis: kale band occipitaal en retroauriculair
Bij welk ras is de incidentie van alopecia areata hoger?
Er is geen raciale invloed.
Bij welk geslacht is de incidentie van alopecia areata hoger?
Er is geen invloed van geslacht.
Waar ligt de piekincidentie van alopecia areata?
15-29 jaar.
Wat gebeurt er met het risico op het ontwikkelen van alopecia areata wanneer er familiale belasting is?
Het risico vergroot met factor 10.
Wat zijn de oorzaken van alopecia areata?
- Genetische voorbeschikking tot verkeerde immuunrespons
- Auto-immuniteit: associatie met andere auto-immuunziekten (vitiligo, Hashimoto, T1DM, infl. darmlijden)
Wat is het natuurlijk verloop van alopecia areata?
- 11% verliest > 40% van de haren
- 7% ontwikkelt een alopecia areata totalis of alopecia areata universalis
- Na eerste episode groeit bij een derde het haar terug binnen het jaar
Wat zijn negatieve prognostische factoren in geval van alopecia areata?
Eerste opstoot op jonge leeftijd, duur, herhaalde opstoten, type, oppervlak, nagelafwijkingen, atopie
Welke dosissen lokale corticosteroïden kunnen voorgeschreven worden voor alopecia areata?
- Volwassenen: 30g per week klasse 4
- Kinderen: 15g per week klasse 3
Hoelang moet de topische behandeling met corticosteroïden volgehouden worden bij alopecia areata?
3 maand.
Welke dosissen intralesionele corticosteroïden worden gegeven bij alopecia areata?
Max 0.05-0.1ml per prikplaats
- Hoofdhuid: 5mg/ml
- Ergens anders: 2.5mg/ml
Om de hoeveel tijd worden de intralesionele injecties met corticosteroïden voor alopecia gegeven?
Om de 4-6 weken.
Wanneer moet men stoppen met het geven van intralesionele corticoïden bij alopecia?
Wanneer er geen beterschap is na 6 maand.
Wat zijn de aanbevelingen rond orale therapie met corticoïden voor alopecia?
Er zijn onvoldoende argumenten aanwezig om deze therapie te verantwoorden.
Hoe gaat de behandeling van alopecia met topische immunotherapie in zijn werk?
Deze gebeurt wekelijks. Indien er geen verbetering is na 6 maand, stoppen we.
Wat zijn bijwerkingen van topische immunotherapie bij alopecia?
- Bulleus allergisch contacteczeem
- Hypo / hyperpigmentatie
- Contacturticaria
- Strooireactie
- Tolerantie
- Exacerbatie van contactallergieën
Wat is het verschil tussen alopecia areata en cicatricieel haarverlies?
Bij alopecia is de hoofdhuid normaal en zijn haarfollikels aanwezig. Bij cicatricieel haarverlies is de huid atrofisch en zijn er geen follikelopeningen.
Wat zijn oorzaken van cicatricieel haarverlies?
Lichen planopilaris, lupus erythematosus, folliculitis decalvans, sclerodermie.
Wat zijn de oorzaken van hirsutisme?
- Hormonale stoornissen: stijging van androgenen door stoornissen van de hypofyse, bijnierschorshyperplasie of PCOS
- Iatrogeen: androgenen, progestativa
- Idiopathisch
Welke medicatie kan men toedienen in geval van hirsutisme?
Cyproteronacetaat of spironolactone.
Wat zijn oorzaken van hypertrichose?
Ondervoeding, anorexia nervosa, maligniteiten of medicatie.
Van welke medicatie kan je hypertrichose krijgen?
Minoxidil, cyclosporine en fenytoïne.
