hoofdstuk 12

Question 1

Concreet-operationeel: Concreet-operationeel stadium

Answer 1

de periode van cognitieve ontwikkeling
tussen het 7e
en het 12e
levensjaar die wordt gekenmerkt door actief en juist
gebruik van logica. Kinderen die concreet-operationeel denken lossen zonder
moeite en correct conservatieproblemen op. Omdat ze minder egocentrisch
zijn, kunnen ze rekening houden met verschillende aspecten van een situatie
(decentreren). Ook gaan ze het concept reversibiliteit begrijpen en de relatie
tussen tijd en snelheid (figuur 12.1 blz. 356). Deze fase kent nog wel een
belangrijke beperking, dat kinderen blijven vastzitten aan de concrete, fysieke
realiteit. Ook zijn ze niet in staat om echt abstracte of hypothetische vragen
te begrijpen, of vragen waarin formele logica is verwerkt.

Question 2

Decentreren:

Answer 2

Vermogen rekening te houden met verschillende aspecten van de situatie.

Question 3

Reversibiliteit:

Answer 3

Vermogen een uitgevoerde handeling (in gedachten) weer terug te draaien.

Question 4

Verschuiving denken:

Answer 4

Piaget in perspectief, hij had gelijk en ongelijk:

Question 5

Piaget in perspectief, hij had gelijk en ongelijk:

Answer 5

 Sommige aspecten van zijn theorie staan nog steeds overeind en zijn zeer bruikbaar om de
cognitieve ontwikkeling te beschrijven, terwijl er op andere aspecten veel kritiek is
 Hij onderschatte volgens veel onderzoekers de capaciteiten van kinderen, gedeeltelijk
vanwege de beperkte aard van de mini-experimenten die hij uitvoerde
 Hij lijkt een verkeerde inschatting te hebben gemaakt van de leeftijd waarop cognitieve
vaardigheden zich manifesteren, er is steeds meer bewijs dat dit eerder is dan hij dacht  Uit onderzoek komt naar voren dat het waarschijnlijk klopt dat concrete operaties universeel
in de schooltijd worden bereikt, verschillen tussen culturen zijn het gevolg van ervaringen

Question 6

Informatieverwerking:

Answer 6

Volgens de informatieverwerkingstheorie leren kinderen steeds beter
omgaan met informatie. Net als computers kunnen ze meer gegevens
verwerken als de omvang van hun geheugen toeneemt en de programma’s
die ze gebruiken om informatie te verwerken geavanceerder worden.

Question 7

Retrieval:

Answer 7

Proces waarbij materiaal in de geheugenopslag gelokaliseerd, naar het
bewustzijn gehaald en gebruikt wordt.

Question 8

Volgens de driesystemenbenadering van het geheugen zijn er drie verschillende opslagsystemen:

Answer 8

1. Het sensorisch (zintuiglijk) geheugen (1e
   stadium)
   1
   e
   tijdelijke opslag van informatie (exacte kopie van de stimulus), die een moment duurt.
2. Het kortetermijngeheugen (2e
   stadium)
   Hier wordt informatie voor 15 tot 25 seconden opgeslagen en gerubriceerd naar inhoud.
3. Het langetermijngeheugen (3e
   stadium)
   Relatief permanente opslag, informatie kan moeilijker toegankelijk zijn bij langere opslag.

Question 9

Kortetermijngeheugen

Answer 9

: In de schooltijd verbetert het kortetermijngeheugen aanzienlijk. Kinderen
kunnen bijvoorbeeld steeds beter een getallenreeks die ze te horen krijgen in
omgekeerde volgorde herhalen. Aan het begin van de schooltijd kunnen ze
dit met 2 getallen en aan het begin van de adolescentie met wel 6 getallen.

Question 10

Metageheugen

Answer 10

Dit draait om het begrijpen van de processen die ten grondslag liggen aan het
geheugen. Ook dit verbetert naarmate schoolkinderen ouder worden, ze
gaan steeds beter begrijpen wat het geheugen inhoudt.

Question 11

Theorie Vygotsky:

Answer 11

Volgens Vygotsky voltrekt cognitieve ontwikkeling zich door blootstelling aan
informatie binnen de zone van naaste ontwikkeling (ZPD), het niveau waarop een kind een taak bijna, maar nog niet helemaal zelfstandig kan begrijpen of
uitvoeren. Onderwijs zou zich met name moeten richten op activiteiten
waarbij interactie met anderen komt kijken, zowel met volwassenen als met
andere kinderen. In het onderwijs voor kinderen met bijzondere
ondersteuningsbehoeften is een nauwkeurige bepaling van de ZPD van groot
belang.
Er zijn meerdere onderwijsmethoden gebaseerd op het werk van Vygotsky:
 TEACCH
Interventieprogramma voor de behandeling en begeleiding van kinderen met een ASS.
 Vanroy vertaalde dit naar begeleiding van kinderen met ASS in het gewone onderwijs
 Samenwerkend (coöperatief) leren
Hierbij werken kinderen in groepen samen om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
 Werkt het beste als een aantal andere groepsleden een hoger niveau hebben
 Rolwisselend leren
Techniek om kinderen tekstbegrip bij te brengen in interactie met leraren/andere kinderen.
 Indrukwekkende resultaten vooral bij kinderen met problemen met lezen

Question 12

Pragmatiek: De taalregels voor communicatie in een sociale context.
Taalontwikkeling tijdens de schooltijd:
- De woordenschat blijft groeien
- Het gebruik van grammatica verbetert
 Kinderen gaan vaker de passieve vorm en voorwaardelijke zinnen gebruiken
- Begrip van syntaxis verbetert
- In groep 3 spreken kinderen de meeste woorden goed uit
 R- en sch-klanken geven in de eerste instantie vaak nog wel wat problemen
- Kinderen hebben soms moeite met betekenis als die afhangt van intonatie
- Het gebruik van pragmatiek verbetert

Question 13

Linguïstisch bewustzijn:Metalinguïstisch bewustzijn

Answer 13

het begrijpen van het eigen taalgebruik. Dit is
een van de belangrijkste ontwikkelingen tijdens de schooltijd en helpt
kinderen taal begrijpen als de informatie verwarrend of incompleet is. Met 7
of 8 jaar beseffen kinderen dat miscommunicatie het gevolg kan zijn van
factoren die niet alleen aan henzelf liggen en zullen ze eerder om opheldering
vragen. Ook gaan ze woordgrapjes steeds meer begrijpen.

Question 14

Afasie:

Answer 14

Een taalstoornis waarbij je taalvermogens zijn aangetast of verdwenen als
gevolg van hersenletsel. Anders dan bij bijvoorbeeld dementie, worden de
geestelijke vermogens van de patiënten in de regel niet aangetast.

Question 15

Intelligentie:

Answer 15

Het vermogen om de wereld te begrijpen, rationeel te denken en effectief
middelen in te zetten als mensen geconfronteerd worden met problemen.
Volgens leken bestaat intelligentie uit deze drie componenten:
1. Probleemoplossend vermogen
2. Verbale vaardigheden
3. Sociale competentie

Question 16

Alfred Binet:

Answer 16

Franse onderwijsdeskundige die begin 20e
eeuw de intelligentietest heeft
uitgevonden. Het doel was om kinderen die baat zouden kunnen hebben bij
speciaal onderwijs in een vroeg stadium te identificeren.
Binets werk heeft ons drie belangrijke inzichten opgeleverd:
1. Hij ontwierp zijn intelligentietests op een pragmatische manier
Hij gebruikte voor zijn psychologische metingen een trial-and-error proces, wat nu nog
steeds de meest gebruikte methode is voor het ontwerpen van tests. Zijn definitie van
intelligentie als ‘alles wat de test meet’ is door veel moderne onderzoekers overgenomen.
2. Hij maakte een koppeling tussen intelligentie en schoolprestaties
Door de opbouw van de tests waren intelligentie (uitslag van de test) en schoolprestaties
vrijwel hetzelfde. Daarom kunnen zijn tests en hedendaagse tests redelijk goed voorspellen
in hoeverre leerlingen eigenschappen bezitten die bijdragen aan goede schoolprestaties.
3. Hij ontwikkelde een procedure waarbij hij elke testscore kon koppelen aan mentale leeftijd
Dit geeft een indicatie van het prestatieniveau in vergelijking met het niveau van
leeftijdgenoten, maar je kunt achterstanden van leerlingen van verschillende leeftijden niet
goed met elkaar vergelijken (cognitieve ontwikkeling verloopt niet op elke leeftijd even snel).

Question 17

Traditioneel wordt het IQ via de volgende formule berekend:

Answer 17

IQ-score = ML/KL x 100

Question 18

Volgens de theorie van de meervoudige intelligenties (Gardner) bestaan er acht soorten intelligentie:

Answer 18

1. Muzikale intelligentie
   Bedrevenheid in taken die te maken hebben met muziek.
2. Lichamelijke (bewegings)intelligentie
   Bedrevenheid in gebruik van het lichaam of delen ervan bij het oplossen van problemen of
   bij creëren van producten of voorstellingen, zoals bij dansers, sporters, acteurs en chirurgen.
3. Logisch-mathematische intelligentie
   Bedrevenheid op het gebied van probleemoplossing en wetenschappelijk denken.
4. Taalkundige intelligentie
   Bedrevenheid op het gebied van de productie en het gebruik van taal.
5. Ruimtelijke intelligentie
   Bedrevenheid m.b.t. ruimtelijke configuraties, zoals door architecten en kunstenaars.
6. Interpersoonlijke intelligentie
   Bedrevenheid in het omgaan met anderen, waaronder gevoeligheid voor stemmingen,
   temperamenten, motivaties en de bedoelingen van anderen.
7. Intrapersoonlijke intelligentie
   Kennis van de innerlijke aspecten van zichzelf, toegang tot eigen gevoelens en emoties.
8. Natuurlijke intelligentie
   Het vermogen om patronen in de natuur te identificeren en te classificeren.

Question 19

Triarchische theorie: Triarchische theorie van intelligentie

Answer 19

– de opvatting dat intelligentie bestaat
uit drie elementen van informatieverwerking (Sternberg).
De drie elementen van informatieverwerking uit de triarchische theorie van intelligentie:
1. Analytische element – zorgt voor hoge scores bij traditionele intelligentietests
Relaties leggen tussen probleemdelen, het probleem oplossen en de oplossing evalueren.
2. Creatieve element
De inzichtrijke component (nieuw materiaal makkelijk vergelijken en koppelen aan bekende).
3. Praktische element
Heeft betrekking op praktische intelligentie, om met de dagelijkse praktijk om te gaan.

Question 20

Het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen wordt meestal onderverdeeld in twee strategieën:

Answer 20

1. Acceleratie – zelfde lesmateriaal alleen eerder
   Aanbieden van speciale lesprogramma’s waarmee hoogbegaafde kinderen in hun eigen
   tempo leren. Het kan dat ze zich met lesmateriaal van hogere groepen gaan bezighouden.
    Acceleratieprogramma’s kunnen bijzonder effectief zijn
2. Verrijking – aangeboden lesmateriaal verschilt qua diepgang
   Het aanbieden van speciale programma’s en individuele activiteiten aan hoogbegaafde
   leerlingen, om dieper te kunnen ingaan op specifieke onderwerpen.

Question 21

De leesvaardigheid, essentieel voor de schoolcarrière, voltrekt zich in stadia

Answer 21

 Stadium 0 – geboorte tot begin groep 3
Leert klanken en woorden en de essentiële vaardigheden voor lezen, zoals letters herkennen.
 Stadium 1 – groep 3 en 4
Ontwikkelt fonologisch bewustzijn, begint met lezen.
 Stadium 2 – groep 4 en 5
Leest vloeiend hardop, maar zonder echt te begrijpen wat het leest.
 Stadium 3 – groep 5 tot ca. 14 jaar
Gebruikt lezen als middel om te leren (begrijpt alleen als het vanuit een perspectief is).
 Stadium 4 – 14 jaar en ouder
Begrijpt dat wat het leest vanuit verschillende perspectieven kan zijn geschreven.
Er zijn verschillende manieren om kinderen te leren lezen:
 Structuurmethoden
Lezen zou een kwestie zijn van het verwerken van individuele componenten van woorden,
het combineren van woorden en het gebruiken van die woorden om de betekenis van
geschreven zinnen en passages te achterhalen.
- ‘Veilig leren lezen’ (vaakst gebruikt in Nederland)
 Globaalmethode
Lezen is een natuurlijk proces dat lijkt op de verwerving van mondelinge taal. Kinderen
zouden het beste leren lezen door blootstelling aan het totaal. Kinderen leren niet zorgvuldig
alle woorden spellen, maar moeten gissen naar de betekenis op basis van de context.

Question 22

Pygmalion-effect:

Answer 22

Het verschijnsel waarbij de (positieve en negatieve) verwachtingen van
ouders en leerkrachten over een kind ertoe leiden dat het kind het verwachtegedrag daadwerkelijk gaat vertonen (figuur 12.9 blz. 381). Die verwachtingen
projecteren ouders en leerkrachten via een complexe reeks verbale en nonverbale signalen op het kind. Het Pygmalion-effect is onderdeel van een
breder verschijnsel met de naam selffulfilling prophecy, waarbij iemands
verwachtingen een bepaald resultaat kunnen opleveren.

Question 23

Assimilatiemodel + Pluralistisch model

Answer 23

De opvatting dat alle nieuwkomers in een land zich volledig moeten
aanpassen aan de cultuur van het gastland.

De opvatting dat de samenleving bestaat uit diverse gelijkwaardige culturele
groepen die hun individuele culturele kenmerken moeten behouden. Deze
opvatting heeft het assimilatiemodel vervangen.