Hjúkrun sykursjúkra Flashcards
Sykursýki tegund 1
Börn og ungt fólk (< 40 ára) Beta frumur í brisi draga úr/hætta framleiðslu insúlíns Sjálfsofnæmi Einkenni koma fram á skömmum tíma Insúlínháð Diabetes ketoacidosis algengt
Einkenni sykursýki 1
Þorsti Tíð þvaglát Óútskýrt þyngdartap Orkuleysi Sveppasýkingar
Greining sykursýki 1
Fastandi blóðsykur > 6,7
Blóðsykursmæling (án föstu) > 11,1
Mæla langtímablóðsykur (HbA1c)
Markmið meðferðar sykursýki 1
Lækka blóðsykur og koma í veg fyrir æða- og taugaskemmdir og minnkuð lifsgæði
Meðferð sykursýki 1
Insúlínmeðferð
Blóðsykursvöktun alla daga, allan daginn
Næringarráðgjöf
Fræðslu- og stuðningsmeðferð
Blóðsykursmælingar sykursýki 1
Hornsteinn meðferðar Mæling eða mat á blóðsykri fyrir hverja máltíð 2 klst eftir máltíð Fyrir nætursvefn Oftar ef þörf HbA1c á 3 mán fresti
Sykursýki tegund 2
Fullorðnir, oft > 30 ára Oft einstaklingar í ofþyngd Frumur líkamans geta ekki nýtt insúlínið vegna insúlínviðnáms Minnkuð framleiðsla insúlíns Ættgengi töluverð Þróast á löngum tíma (mán-ár) 20-30% þurfa insúlín Diabetes ketoacidosis sjaldgæf
Einkenni sykursýki 2
Orkuleysi Þreyta Sár gróa seint Sveppasýkingar Þorsti Tíð þvaglát
Greining sykursýki 2
Fastandi blóðsykur > 6,7
Blóðsykursmæling (án föstu) > 11,1
Mæla langtímasykur (HbA1c)
Orsakir sykursýki 2
Aldur
Erfðir
Lífstíll
Offita
Afleiðingar greiningar sykursýki 2
Aukin streita og þunglyndi
Leiðir af sér framtaksleysi, minnkaða orku og hvatningu til að takast á við sjúkdóminn og dregur úr árangursríkri blóðsykurstjórnun
Markmið meðferðar sykursýki 2
Lækka blóðsykur og koma í veg fyrir æða- og taugaskemmdir og minnkuð lífsgæði
Meðferð sykursýki 2
Fæðismeðferð Lífstílsbreytingar Lyf sem hamla sykurmyndun í lifur og hvetja briskirtil til insúlínframleiðslu Insúlínmeðferð, um 30% BÞ og blóðfitu meðhöndlun Fræðslu- og stuðningsmeðferð
Blóðsykurmælingar sykursýki 2
Almennt ekki ráðlagt nema: Á insúlíni, aukin hætta á lágum blóðsykri, þungun eða verið að plana þungun
HbA1c á 3-6 mán fresti
NICE meðferðarmarkmið sykursýki 1 og 2
Blóðsykur er < 7 mmol/l fyrir máltíð
Blóðsykur er < 8,5 mmol/l 1/5-2 klst eftir máltíð
HbA1c < 53 mmol/mol
HbA1c
Mæling í blóði sem sýnir hve mikið magn (mmol/mol) af blóðrauða er bundið sykri
Áhættuþættir meðgöngusykursýki
Aldur > 40 ára Offita Áður fengið meðgöngusykursýki Áður fætt þungbura (> 4500 g) Skert sykurþol fyrir þungun Ættarsaga um sykursýki í fyrsta ættlið Kynþáttur annar en hvítur
Meðferð meðgöngusykursýki
Blóðsykurmælingar
Mataræði
Insúlín
Sykursýki tengt öðrum sjúkdómum
Tengt briskirtilsbólgu
Tengt lyfjagjöfum
Helstu fylgikvillar sykursýki
Stóræðasjúkdómar - þykknun á æðaveggjum: Stíflur í kransæðum (hjartasjúkdómar), heilaæðum (heilablóðfall eða slag) og útlægum æðum (aflimanir)
Smáæðasjúkdómar: Blinda vegna blæðinga í augnbotnum, nýrnaskaði, nýrnabilun vegna próteinmigu
Taugaskaðar: Sár gróa illa, aflimanir algengar
Fræðsla og stuðningur við greiningu sykursýki
Ræða tilkomu sykursýki, útskýra orsök einkenna
Hvað er blóðsykur, hvað er eðlilegur blóðsykur
Verkun lyfja/insúlíns
Kenna praktísk atriði: Blóðsykurmælingar, verkun insúlín, insúlínsprautur, stungustaðir, ketonmælingar
Hvetja til hreyfingar
Fræða um fæðisráðleggingar
Útskýra einkenni, viðbrögð og fyrirbyggingu blóðsykursfalls
Sykurstjórnun í veikindum
Fjölskylduhjúkrun sykursýki
Huga að aðstæðum fjölskyldu og líðan
Mynda meðferðarsamband
Viðurkenna tilfinningar og normalisera þær
Draga úr sektarkennd
Vekja athygli fjölskyldu á styrkleikum hennar í erfiðri stöðu
Sensor tengdur við insúlíndælu
Mælir á 5 mín fresti úr millifrumuvökva
Sendir þráðlaust í insúlíndælu
Mest fyrir tegund 1
Blóðsykurnema er komið fyrir undir húð á 6 daga fresti
Slekkur á dælu ef lágur blóðsykur og gefur viðvaranir ef hár sykur
Langvirkandi insúlín
1x eða 2x á dag
Grunninsúlín, 24 klst verkun
Dæmi: Levemir, Lantus, Tresiba
